حمیدرضا آیت اللهی

هرمنوتیک به معنای عام آن یعنی تفسیر و تأویل متن،با مسائل بسیاری مواجه است.اگرچه نظریات هرمنوتیکی در نوشتارهای مختلف باز نموده شده است،اما ارتباط این نظریات با مشکلات و محدودیتها در فرایندهای فهم و انتقال معنا،کمتر مورد توجه بوده است.در این مقاله فرایند مهم و محدودیتهای بسیار آن بررسی و سپس نشان داده شده است که چگونه نظریات هرمنوتیکی مختلف برای غلبه بر این محدودیتها و ابهامها به کار می آیند.برخی از این نظریات تفسیری به محدودیتهای پدیدآورندهء اثر توجه نموده اند و برخی به مشکلات ناشی از اوضاع تاریخی و فرهنگی آن و بعضی به حجیت بخشی مفسر به فهم و ماهیت وجودی آن پرداخته اند.سپس نشان داده می شود که هریک از آثار مختلف هنری، بیشتر در معرض یکی از این نظریات تفسیری قرار می گیرد.در نهایت دیدگاه امیلیو بتی 1مطرح خواهد شد که با در نظر داشتن محدودیتها بتواند دیدگاهی منسجم تر و جامع تر برای لحاظ تمامی سطوح و ساحتهای فهم ارائه نماید. خلاصه ماشینی: "هرمنوتیک به معنای عام آن یعنی تفسیر و تأویل متن،با مسائل بسیاری مواجه است. مشکلات و محدودیتها در فرایندهای فهم و انتقال معنا،کمتر مورد توجه بوده است. این مقاله فرایند مهم و محدودیتهای بسیار آن بررسی و سپس نشان داده شده است که به محدودیتهای پدیدآورندهء اثر توجه نموده اند و برخی به مشکلات ناشی از اوضاع تاریخی و فرهنگی آن و بعضی به مناسب است فرایند انتقال معنا و سازوکار فهم متون را در نتیجه برای بررسی فهم باید به هر یک از این عناصر و قابلیتها و محدودیتهایشان پرداخت گوینده ابتدا خود به فهم معنایی وقوف می یابد و این معنا را خود مجموعهء این الفاظ و معانی نیز از ویژگی احتمالی کنندهء پیام ایجاد کند و نحوهء این انتقال،کار بزرگ تفسیر در این تفسیر می توان با تحلیل اوضاع تاریخی و در تفسیر متن نیز قصه از همین قرار است. این نوع روش هرمنوتیکی بیشتر برای اموری کاراتر است بدیهی است این روش برای تفسیر آثار نیز خود نوعی رفتار انسانی است که باید در این بستر برخی برای تفسیر آثار هنری به اوضاع فرهنگی خلق اثر توجه ویژه ای می کنند. تاریخ هنر اگر به معنای روش تفسیر آثار هنری در نظر این مفسر است که محور قرار می گیرد. فهم اشاره کرده و راه حلی برای کاستن این محدودیتها ارائه نموده اند،اما برای تفسیر یک اثر یا پیام می توان به لایه هایی دیگر را آشکار می کند،اما این اثر هنری کمتر به کوبیسمی خود را در معرض تفسیر مفسر محور قرار این است که تفسیر عینی باشد. اصل پیام معنای خود را از دست می دهد و ذهنیت مفسر"

اخلاق پزشکی متداول در جوامع غربی (و پیروان آن در سایر جوامع) با پیش فرض سکولاربودن تدوین شده است. این پیش فرض مبانی متفاوتی را با نگرش اسلامی دارد که می تواند رویکردی متفاوت به مسائل اخلاقی ایجاد نماید. در این مقاله در نظر است مدلی برای مبانی اخلاق پزشکی اسلامی-ایرانی ارائه شود تا بتوان بر اساس آن پاسخ هایی به مسائل اخلاق پزشکی داد که ویژگی های رویکرد اسلامی در آن بارز باشد و تفاوت آن با نگرش سکولار معین گردد. پس از بررسی مقدماتی درباره پیشینه نگرش اسلامی به اخلاق، این ویژگی ها در چهار محور ارائه خواهد گردید: مولفه های بنیادی و محتوایی؛ مولفه های معنوی؛ مولفه های حقوقی و مولفه های جزایی. در این محورها به ویژگی هایی همچون توجه به حسن فاعلی، تفاوت مبنایی در هدف از اخلاقی زیستن، رابطه عقل و وحی، مبنای مشروعیت نظام حقوقی-جزایی پرداخته خواهد شد. بدیهی است این مقاله در صدد ارائه استدلالهایی که پشتوانه این مدل است نمی باشد و به اینگونه استدلال ها در جای خود در بررسی های فلسفی پرداخته می شود این مقاله در مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، مجله علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران، سال دوم دوره 2، شماره 2، بهار 1388. منتشر شده است..

با گسترش توجه و علاقه ایرانیان به شناخت اندیشه های فلسفی و دینی پس از انقلاب و ظهور ترجمه های بسیار از کتاب های مهم غربی که در این زمینه به رشته تحریر در آمده است، این ترجمه ها و مفاد آنها با چالش های جدی روبرو هستند که اگر به این چالش ها توجه نشود ما را هم با بدفهمی اندیشه غربی و هم با آثار فرهنگی نامتناسب آن مواجه می سازد. در این مقاله در نظر است تا برخی آسیب های ترجمه متون فلسفی و دینی معرفی شود و ضرورت توجه به مبانی هرمنوتیکی این ترجمه ها مورد توجه قرار گیرد تا بتوان تفسیری مناسب از دیدگاههای ترجمه شده داشت.

در کتاب تخته پاره ها، درآمدی به فلسفه ارتباطات در زمینه مبانی نظری ارتباطات بحث شده و ضمن ارائه دیدگاه های مهمی که در این موضوع نگارش یافته خود به تجزیه وتحلیل این دیدگاه ها و درنهایت نظر نویسندگان درباره فلسفه ارتباطات پرداخته شده است. نویسندگان پس از تعریف فلسفه ارتباطات در فصل دوم هویت نظری دانش ارتباطات را بیان کرده اند. ازآن جاکه موضوع رشته بودن و نظام دانشگاهی بودن ارتباطات در معرض تردیدهایی بوده است؛ لذا در فصل سوم به این موضوع پرداخته شده است. در فصل چهارم فلسفه ارتباطات از منظر فرانظریه بودن و پیش فرض های آن ارزیابی شده است. نویسندگان در فصل پنجم و ششم به چشم اندازهای فرانظریه ارتباطات و انسان شناسی ارتباطات پرداخته اند و در فصل هفتم مشخص کرده اند که اگر بخواهیم مدلی برای فلسفه ارتباطات از منظری اسلامی ارائه کنیم، چگونه چنین امری می تواند انجام شود.

مع الفلسفه الوجودیّه تحوّل الاهتمام من نظریّه المعرفه والبحث الفلسفی المعرفیّ، إلى الاهتمام بحاقّ الوجود؛ أی الاهتمام بالوجود ذاته. وقد أدّى هذا التحوّل إلى دخول الفلسفه الغربیّه فی مسار مختلفٍ وترک بصماتٍ عظیمه الأثر على هذه الفلسفه. کما إن الفلسفه الإسامیه طرأ علیها أمرٌ مشابهٌ مع التحوّل الذی أحدثته مدرسه الحکمه المتعالیه؛ حیث تحوّل مرکز الاهتمام إلى الوجود بعد ما کان الهمّ الفلسفیّ هماًّ ماهویًّا یحصر اهتمامه بالتفسر الماهویّ للوجود. وتکمن أهمیّه هذا التحوّل فی الأثر الذی ترکه على مسائل الفلسفه کلهّا. ویبدو فی النظره الأولیّه أنّ المسارین متشابهین، بل ربّما یحسب الناظر أنّ ثمه مسارًا واحدًا اعتُمد فی الفلسفتین، ینبغی أن یؤدّی إلى نتائج مشرکه بینها. وفی هذه المقاله بحثُ مسهبٌ عن مفهوم الوجود عند المدرستین بغایه المقارنه بینها، لاکتشاف نقاط الالتقاء ونقاط الافراق بینها یجری ذلک على صعید المفهوم، وکذلک على مستوى خلفیات التحوّل، فضلاً عن النتائج التی أفضى إلیها هذا التحوّل.

پاسخ به پرسش از معنای زندگی دغدغه بسیاری فیلسوفان و اندیشمندان بوده است. برخی همچون نیچه، شوپنهاور و سارتر معنایی برای زندگی قائل نبوده اند. ولی بسیاری دیگر سعی کرده اند به این پرسش پاسخهای متفاوتی بدهند و با استدلال نشان دهند دیدگاه آنها می تواند بهتر معنای زندگی را تبیین کند. در این مقاله در نظر است ابتدا، دیدگاههای عمده ای که در این زمینه مطرح شده است (همچون خدامحوری، روح محوری، طبیعت گرایی، ذهن گرایی و عینی گرایی) به همراه پشتوانه های استدلالی شان و همچنین نقدهایشان از دیدگاههای رقیب نشان داده شود. سپس با ارزیابی نقاط قوت و ضعف این دیدگاهها، نشان داده شود که یک نظریه فراگیر برای معنای زندگی چه ویژگی هایی را باید داشته باشد. در نهایت دیدگاه جامع و جدید نویسنده ارائه خواهد شد و دلایل ترجیح این دیدگاه بر دیدگاههای رقیب نشان داده خواهد شد.