امیر اکبری

امیر اکبری

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۵ مورد.
۲۱.

تاریخ روابط خارجی ایران و ایالات متحده آمریکا

کلید واژه ها: تاریخ روابط خارجی ایران آمریکا گروگانگیری انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۲ تعداد دانلود : ۳۹۰
هنگامی که انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ اوج گرفت و به پیروزی رسید، نفرتی عمیق از دولت ایالات متحده آمریکا در ایران موج می زد. چرا که استبداد پهلوی با کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ قوام و دوام یافته بود و دولت آمریکا تا آخرین لحظات حیات رژیم پهلوی آن را مورد تأیید و حمایت قرار داده بود. با این وجود، امام خمینی در همان آغازین روزهای پیروزی از انقلابیون خواستند تا از حمله به سفارتخانه های خارجی بپرهیزند. اما این خواسته از سوی گروه های مارکسیست نادیده انگاشته شد و در ۲۵ بهمن ماه 13۵۷ افراد مسلح وابسته به چریک های فدایی خلق با حمله به سفارت آمریکا در تهران، ویلیام سولیوان سفیر این کشور را به همراه جمعی از اعضای سفارت به گروگان گرفتند. موضوع پس از چند ساعت با دخالت دولت موقت پایان یافت و سه روز بعد نیز دولت ایالات متحده رژیم جدید ایران را به رسمیت شناخت.
۲۲.

نقش حضور امام رضا(ع) در گسترش تحولات فرهنگی و آزاداندیشی مرو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام رضا (ع) مرو تولید علم مناظره ها آزاداندیشی مأمون خراسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۵ تعداد دانلود : ۴۱۲
بررسی و تحلیل پیامدهای حضور امام رضا (ع) در خراسان از ابعاد گوناگون درخور توجه است. حضور با برکت امام در خراسان با تأثیرهای مهم اجتماعی سیاسی و به خصوص فکری و فرهنگی همراه بود. شاید در کنار بررسی عوامل گوناگون عزیمت امام به خراسان و نیز تأثیر و اهمیت نقش ولایتعهدی امام، محققان کمتر به نقش فرهنگی و فضای علمی عصر امام پرداخته اند. از این رو، تأثیر حضور امام به لحاظ فرهنگی و تأثیری که در آزاداندیشی علمی مرو از خود برجای گذاشته اند، سؤال اصلی این نوشتار است. در این نوشتار تلاش شده با تبیین جایگاه مرو در دوره های گذشته به سابقه علمی و فرهنگی ام القرای خراسان پرداخته شود. شناخت این موقعیت به همراه توسعه علمی و فضای آزاداندیشی مرو بهترین فرصت برای امام رضا (ع) بود تا با ابراز عقاید و دیدگاه های محکم شیعی، نقش فرهنگی خود را در هدایت جامعه اسلامی تبیین کنند. ایجاد فضای علمی و اعتقادی آزاد در مرو برای اولین بار در تاریخ حکومت عباسیان (132 تا 656 ق) نشان داد که چگونه اندیشه ها و تعالیم شیعی می تواند بر مبنای استدلال و منطق، برتری خود را در مقایسه با دیگر مکاتب فکری و فقهی ثابت کند.
۲۳.

بررسی میزان تاثیرگذاری معماری اورارتو بر معماری هخامنشی (نمونه موردی کاخ آپادانای شوش)

کلید واژه ها: اورارتو هخامنشیان معماری صخره ای کاخ آپادانای شوش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۱ تعداد دانلود : ۴۶۲
اورارتو نام تمدنی است که در غرب آذربایجان امروزکه حدود 1000 سال ق.م. قدرت گرفت. این تمدن همزمان با آشوری ها در شمال عراق و تمدن عیلام نو در غرب ایران بود. بیشتر اطلاعات از تمدن اورارتو، از نوشته های آشوری است. سلطنت اورارتو در قرن 8 ق.م. از بین رفت و باقیمانده آن، به زیر قدرت مادها در آمد. آنان قومی مبتکر، خلاق و آبادکننده بودند. اورارتوها در سرزمینی که در زمان قدرت آنها از ساحل باختری دریای خزر تا سوریه کنونی گسترده بود؛ شهرها، کاخ ها، دژها و معابد متعدد ساختند، تاکستان ها و باغ های میوه به وجود آوردند.آنها برای تأمین آب مورد نیاز، نهرها وکانال های بسیاری حفر کردند و در فلزکاری نیز سرآمد اقوام آن ادوار بودند. به نظر می رسد به دلیل همجواری مادها و پارس ها به مدت دویست سال با اورارتو و در ادامه به دست گرفتن قدرت توسط پارس ها، آنها بسیاری از روش ها و شیوه های ساخت بناها را از اورارتوئیان الگوبرداری کردند و در ایجاد بناهای پرشکوه خود همچون آپادانای شوش و تخت جمشید از آن بهره جستند. این مقاله سعی دارد ابتدا نگاهی به تاریخ و معماری اورآرتوئیان داشته باشد و سپس با بررسی کاخ آپادانای داریوش در شوش، بر مبنای روشی تحلیلی-تطبیقی، میزان تاثیرگذاری تمدن اورارتو در معماری دوره هخامنشیان مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان می دهد اگرچه هخامنشیان از تمامی تمدن های پیشین خود در ساخت بناهای باشکوه بهره جستند، اما در این میان نقش اورآرتو پررنگ تر است. نقشی که کمتر از آن یاد می شود.
۲۴.

عوامل توجه سلجوقیان به جشن ها و سنت های باستانی

نویسنده:

کلید واژه ها: سلاجقه جشن نوروز سده مهرگان تقویم جلالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۴ تعداد دانلود : ۳۲۸
عصر سلجوقیان یکی از ادوار مهم تاریخ ایران و آسیای صغیر است. ورود این عنصر جمیعتی به حوزه تاریخ آسیا با تحولات عمده سیاسی و فرهنگی توأم بود. در میان دولت های اسلامی سلجوقیان نخستین حکومتی بودند که قلمرو حکومتی خود را تا مرزهای بیزانس پیش برده و عظمت امپراطوری های باستان را احیاء نمودند. در راستای این موفقیت ها سلجوقیان تلاش مضاعفی را در بازنگری فرهنگی و توجه به آداب و سنت های باستانی به کار بستند. توجه سلجوقیان برای ایجاد یک امپراطوری بزرگ می بایست با تاکید بر تمامی ساختارهای سیاسی- اداری و فرهنگی توأم گردد. وجود کتیبه بغازکوی در 1400 قبل از میلاد در آنکارا نشان از توجه به ایزدان و آیین های کهن عصر باستان در این سرزمین ها دارد. جشن نوروز، جشن سده و جشن مهرگان با پیشینه های کهن خود مورد توجه مردمان بسیاری از آسیای میانه تا آسیای صغیر بود. بنابراین سلجوقیان در اداره این سرزمین های وسیع علاوه بر ایجاد یک وحدت دینی به وحدت فرهنگی و تأکید بر سنت های باستانی اهتمام ورزیدند. تلاش خیام برای پی ریزی یک تقویم دقیق به دور از خطا و پیچیدگی بیشتر بر مبنای ضرورت بازگرداندن نوروز به زمان حقیقی خود یعنی اول فروردین ماه هر سال بود. همه این تلاش ها جز در سایه اقتدار و توجه سلاجقه میسر نگردید.
۲۵.

تأثیر حضور امام رضا(ع) در ایران بر گرایش خاندان طاهری به تشیّع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام رضا (ع) خراسان تشیع طاهریان علویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۲۸۸
خراسان در سه قرن اول هجری با تحوّلات سیاسی، اجتماعی و مذهبی همراه بود. در میان تحوّلات مذهبی این سرزمین، گرایش مردم به اندیشه های علوی بیشتر نمود پیدا کرد. دل بستگی و علاقه مردم خراسان به اهل بیت پیامبر(ص) با ضرورت های سیاسی حضور امام رضا(ع) در مرو بیشتر شد. ولایت عهدی امام فرصت مغتنمی برای رواج اندیشه های شیعی بود و تریبون خلافت امکان آشنایی گسترده مردم با معارف شیعه را فراهم کرد. به واقع اهمیت حضور امام در خراسان را بیشتر می توان در هم سویی اجتماعی مردم با علویان جست وجو کرد. مردمانی که در سایه درک بیشتر سیره امام، خود سبب جلب حمایت طاهریان از شیعه شدند. طاهریان که دو سال پس از شهادت امام(ع) امارت خراسان را بر عهده گرفتند، بی شک تحت تأثیر این دل بستگی بودند. رویکرد طاهریان به تشیّع علاوه بر زمینه های قبلی، بیشتر متأثّر از ارتباط و آشنایی با امام رضا(ع) در خراسان بود. در این زمینه شاید اقدام طاهر بن حسین در تمرد از خلافت و دعوت به سوی علویان به دلگرمی از حمایت مردم مرو بازمی گشت که پشتیبان علویان بودند. دلایل مستند در این خصوص اهمّیت تأثیرگذاری در جلب توجه خراسانیان به اهل بیت پیامبر(ص) را بیشتر نمایان می کند.
۲۶.

بررسی میل، مناره های خراسان (با تکیه بر نقش سازه ای و محتوای کتیبه های آن ها)

کلید واژه ها: میل مناره راه کاروان خراسان مضامین کتیبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۴۰۰
آثار تاریخی خراسان همچون سابقه دیرینه اشاز اهمیّت ویژه ای برخوردار می باشند که در ارائه خدمات به کاروانیان در همه دوره های تاریخی بخصوص در دوره قبل و پس از اسلام پیشتاز بوده است. معماری میل ها و مناره های خراسان هم مثل سایر بناها در رفع نیازها و بهره مندی جهت ارائه خدمات به مسافران و کاروانیان از تکامل و تزئینات خوبی برخوردار شدند. میل ها و مناره های تاریخی هم در کنار بناهای عام المنفعه جهت روشن نمودن جراغ یا آتش بر فراز بناها برای راهنمایی در شب ساخته شدند. معماری این بناها در دوره های اسلامی از نظر شکل، مصالح به شکوفایی قابل توجهی رسید. به گونه ای که در این بناها خط کوفی جلوه گر شد و با نوشتن جملات شهادتین«لااله الا الله» و «محمد ان رسول الله» بر دیواره میل ها و مناره ها پرچم اسلام را در جای جای خراسان برافراشته ساختند که هنوز هم مورد استفاده سرزمین اسلامی می باشند. میل ایاز، مناره خسروگرد، مناره پامنار، میل کرات، مناره فیروز آباد در خراسان از جمله بناهایی هستند که دراین مقاله از نظر معماری و تزئینات وابسته به معماری و محتوای و مضامین کتیبه های موجود مورد بررسی قرار می گیرند. با بررسی انجام شده می بینیم که همه بناهای یاد شده جدای از ارائه خدمات یک نکته را گوش زد می نمایند آن هم یکتا پرستی است.
۲۷.

اثر طرد شدگی در محیط کار بر رفتارهای محیط کار با نقش میانجی عزت نفس سازمانی و تعدیلگر عدالت سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رفتارهای محیط کار عدالت سازمانی ادراک شده عزت نفس سازمانی طرد شدگی در محیط کار میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان مازندران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۴۷۰
پژوهشگران در این پژوهش درصدد بودند تأثیر طرد شدگی در محیط کار بر رفتارهای محیط کار (رفتار انحرافی و بی نزاکتی در محل کار) را با نقش تعدیلگر عدالت سازمانی ادراک شده و نقش میانجی عزت نفس سازمانی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری استان مازندران بررسی کنند. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی بود. نمونه ها به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند. پایایی و روایی ابزار پژوهش با استفاده از آزمون های پایایی ترکیبی، ضریب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ، روایی همگرا، و روایی واگرا اندازه گیری و داده های حاصل با استفاده از نرم افزار Smart-PLS و SPSS تجزیه وتحلیل شدند. از آزمون های سوبل و واف برای اندازه گیری شدت اثر و از آماره تی برای متغیر میانجی عزت نفس سازمانی استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد طرد شدگی در محیط کار بر رفتارهای محیط کار و عزت نفس سازمانی مؤثر است. همچنین عدالت سازمانی ادراک شده نقش تعدیلگر را در رابطه بین طرد شدگی در محیط کار با رفتارهای محیط کار ایفا می کند. از سوی دیگر، آزمون سوبل نشان داد تقریباً 40 درصد از تغییرات طرد شدگی در محیط کار بر رفتارهای محیط کار از طریق متغیر میانجی عزت نفس سازمانی تبیین می شود.
۲۸.

احمد بن عبدالله خجستانی و تکاپوی طاهریان برای کسب قدرت در نیشابور

نویسنده:

کلید واژه ها: طاهریان احمد بن عبدالله خجستانی یعقوب خراسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۲۷۱
خراسان در فاصله نیم قرن حاکمیت طاهریان با آرامش نسبی همراه بود. سقوط این حکومت و تصرف نیشابور توسط یعقوب چندین دهه شهرهای خراسان را دچار ناامنی و آشوب ساخت. ظهور مدعیان جدید که هر یک خود را نایبان حکومت طاهری معرفی می نمودند تنها برای کسب قدرت و به میراث بردن حکومت طاهریان بود. احمد بن عبدالله خجستانی از جمله سرداران آخرین امیر طاهری بود که به خدمت یعقوب پیوست و با عزیمت یعقوب به سیستان خود را نایب طاهریان معرفی نمود. وی برای توسعه نفوذ خود در خراسان بار دیگر با رقیبان خویش به نزاع برخاست. منازعات پی در پی ابوطلحه با خجستانی و نیز واسطه قرار دادن حسین بن طاهر آخرین بازمانده حکومت طاهریان اوضاع آشفته و نابسامانی را در خراسان رقم زد. تلاشهای هر یک از مدعیان برای جلب نظر مردم خراسان و بالاخص نیشابوریان تنها در گرو بر حق بودن نیابتشان از سوی طاهریان بود. بی شک سابقه نیکوی حکومت داری طاهریان چنین دعاوی را از سوی خجستانی به همراه داشت. وی برای جلب نظر قلوب خراسانیان خود را احمد بن عبدالله طاهری نامید. اما با گسترش نفوذ خود نام طاهریان را از خطبه انداخت و به نام خود سکه زد. بی شک چنین رویکردی به گسترش منازعات مدعیان و سرانجام قتل خجستانی منجر گردید.
۲۹.

نقد و بررسی بحران های درون حکومتی عصر هرمزد چهارم

کلید واژه ها: هرمزد چهارم اشراف روحانیان زرتشتی نظامیان بهرام چوبین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۳۷۹
حکومت ساسانی با اتکاء به دو اصل اساسی و انقلابی تمرکز دین و دولت با ساختار سیاسی- نظامی قدرتمندی شکل گرفت. این حکومت در ابتدا با پشتیبانی نیروهای قدرت گرای اشرافیت درباری متکی بود و این عاملی برای فزونی اقتدار چنین گروه هایی در تمام امور لشکری و کشوری شد . چنین روندی به تناوب قدرت و ضعف شاهان تا دوره قباد و خسرو اول تداوم یافت. با ظهور قباد و پسرش خسرو ، روند جدایی و تنش میان پادشاه و اشرافیت درباری نمایان شد که به شکل بحران در ساختار سیاسی و اجتماعی و نظامی ظهور کرد.در این میان اصلاحات خسرو اول در راستای افزایش تمرکز قدرت در دست پادشاه و جلوگیری از بحران آفرینی گروه های قدرتمدار حاکم اشرافیت درباری در تشکیلات حکومتی با کامیابی مواجه شد. ولی اصلاحات نتوانست زمینه های قدرت خواهی اشرافیت را با نظم نوین منطبق نماید. با این رویکرد در عصر پادشاهی هرمزد چهارم، اشراف و اعیان در راستای قدرت از دست رفته و کسب نفوذ در هرم قدرت سیاسی وارد کارزار با حکومت شدند. هرمزد که خود شاهد تنش ها و تقابل های اقشار بالادست در حکومت های قبلی بود، در مسیر کاهش و تزلزل پایه های قدرت آنان گام نهاد. هدف وی بیشتر تداوم اصلاحات از بالا به پایین در راستای پیشگیری از وقوع شورش ها و ناآرامی ها و ایجاد امنیت سیاسی و اجتماعی و حفظ جایگاه تاج و تخت شاهی و تداوم استبداد سیاسی در رأس هرم قدرت سیاسی و تمرکزگرایی در سیستم حکومتی بود. با این وجود اجرای چنین سیاستی نه تنها بحران هایی را در دربار و دستگاه حکومتی فراهم نمود، بلکه به شکل کودتای نظامیان و با حمایت اشرافیت سیاسی و روحانیان، پادشاهی هرمزد را در آتش کینه و خصومت رقابت ها گرفتار ساخت . این پژوهش تلاش دارد زمینه ها و علل تضاد و تقابل های درون حکومتی عصر هرمزد چهارم و میزان تاثیرگذاری آن بر ساختار سیاسی و اجتماعی حکومت ساسانی را مورد نقد و تحلیل قرار دهد.
۳۰.

تجلی زیبایی شناسی مکتب فلسفی اصفهان در معماری قدسی مساجد عصر صفوی (نمونه موردی: مسجد امام اصفهان)

کلید واژه ها: مکتب فلسفی اصفهان زیبایی شناسی معماری قدسی مسجد امام اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۱۸۴
همراه با شکل گیری حکومت صفوی، زمینه برای گسترش مکاتب فلسفی فراهم گردید. در این دوران مکتب فلسفی اصفهان که شخصیت های برجسته ای همچون ملاصدرا پایه گذار آن بوده است، شکل گرفت و تمام مبانی اعتقادی فلاسفه پیشین خود را تکمیل نمود. در این دوران حضور ملاصدرا و پایه گذاران این مکتب در شهر اصفهان زمینه ساز شکل گیری دوره ی شکوفایی حکمت و فلسفه گشت. از سویی دیگر عصر صفوی یکی از دوران شاخص در نمایش پیوند میان معماری و مکاتب فلسفی بوده است که، تاثیر زیادی از مبانی مکتب فلسفی اصفهان گرفته است و باشکوه ترین معماری نسبت به ادوار گذشته را ایجاد نموده است که به طور قطع متعالی ترین جلوه آن در فضای مسجد نمود پیدا کرده است. لذا پژوهش حاضر سعی بر پاسخ به این است که، اندیشه های ملاصدرا به عنوان برجسته ترین شخصیت مکتب اصفهان چه تاثیری بر زیبایی شناسی معماری عصر صفوی گذاشته است؟ و این تاثیر چگونه به کالبد بدل گشته است؟ در این راستا با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی تاریخی ابتدا به بررسی مکتب فلسفلی اصفهان، مبانی زیبایی شناسی ملاصدرا و سپس نحوه تاثیرگذاری آن بر معماری قدسی مسجد عصر صفوی را بررسی کرده است.
۳۱.

بررسی تاریخ تحولات دولت پهلوی اول با طبقات اجتماعی مسئولین محلی

کلید واژه ها: ایران رضا شاه نوسازی خوانین روحانیون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۳۳۳
حکومت پهلوی اول در جهت تقویت قدرت خود و تشکیل دولت مدرن، مجبور به رویارویی با سروران اجتماعی جامعه شبکه ای ایران بود. از همین رو به مقابله همزمان با نهاد قدرتمند اجتماعی مسئولین محلی پرداخت. از آنجا که رابطه میان مردم و حکمرانان محلی بر مبنای زور بود، به سادگی این نهاد از میان برداشته شد اما در مواجه با روحانیون، دولت به سادگی نتوانست قدرت اجتماعی آنان را محدود سازد بلکه بر عکس با از هم گسسته شدن پیوند دیرین میان سلطنت و دیانت در دوره پهلوی اول، روحانیت بیش از پیش مورد پذیرش و اقبال اجتماعی قرار گرفت. در اصل از آنجا که روحانیون در میان طبقات شهری نفوذ بیشتری داشتند، سیاست های ضد ایلی و دهقانی دولت سبب افزایش تغییر در فرماسیون اجتماعی و مهاجرت مردم به شهرها شد. این امر در تحلیل نهایی سبب ازدیاد جمعیت تحت نفوذ روحانیت و نقش آفرینی بیش از پیش آنان در تحولات جامعه ایرانی گردید.
۳۲.

ریزش های حکومتی و تاثیر آن بر ساختار سیاسی و نظامی حکومت ساسانی

کلید واژه ها: ساسانیان سپاهیان اشراف و بزرگان روح‍ان‍ی‍ان شاهزادگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۱۱۸۵
نظام حکومتی ساسانی علارغم قدرت نظامی و ایدئولوژیک و دوام زمانی حکومت و برخورداری از ثروت و قدرت و تسلط بر بخش های شرقی و غربی حکومت فرامرزی خودش، از همان روزهای نخستین چهره آسیب پذیری داشت. این پدیده، نخست در چهره مذهبی و بعد در سیاست آن و همچنین در روابط داخلی بزرگان کشور و دستگاه سلطنتی هویدا بود. این آسیب پذیری بیانگر این حقیقت است که نظام حکومت ساسانی با وجود قدرت و استیلای سیاسی و نظامی، قادر به حل مشکلات خویش در درون مایه سیاسی ایران زمین نبود. وجود چنین تنشها و تضادهایی در سطوح بالای طبقات قدرتمدار حکومتی و دربار شاهی، دستگاه حکومتی را به کانون توطئه های درباری مبدل نمود،و منجر به ریزش بخش اعظم اشرافیت درباری، نظامیان و روحانیان و شاهزادگان از بدنه دولت و بروز مشکلات عدیده ای در فرایند تحولات آن نظام گردید و دولت را از حل بحرانهای داخی ناتوان و روند اقتدار آن را به زیر سایه چنین تقابل ها و تضادهایی کشاند و بر ساخت دولت و جامعه تاثیرات منفی جبران نشدنی گذاشت.پژوهش تلاش دارد زمینه و علل تضاد و تنش و کشمکشهای درون دستگاه حکومتی و میزان تاثیرگذاری آن بر ساختار سیاسی و نظامی دولت ساسانی را در بوته نقد و بررسی و تحلیل قرار دهد.
۳۳.

روابط خارجی ایران و آمریکا در آستانه انقلاب اسلامی(بررسی مسائل و پیامدها)

کلید واژه ها: ایران آمریکا روابط خارجی انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۴۱۲
بررسی روابط خارجی ایران و آمریکا نشان می دهد، حضور مداخله جویانه این کشور در امور داخلی ایران پس از کودتای 28 مرداد 1332 و با حمایت همه جانبه از شاه ایران آغاز شده است. از این پس ایران به عنوان یک کشور مهم منطقه خاورمیانه و به عنوان پایگاهی مطمئن برای تأمین منافع اقتصادی ایالات متحده روز به روز اهمیّت بیشتری یافت و تا بدانجا پیش رفت که رؤسای جمهور آن کشور شاه ایران را بهترین متحّد خویش در منطقه می دانستند. در دهه 1970 میلادی با روی کار آمد نیکسون در آمریکا مناسبات دو کشور بیشتر از پیش گسترش یافته و نقش ژاندارمی منطقه خلیج فارس به شاه ایران واگذار شد. با سپری شدن دوران جمهوری خواهان و آغاز ریاست جمهوری کارتر از حزب دموکرات تردیدهای جدّی در حمایت از رژیم دیکتاتوری ایران بوجود آمد و نهایتاً شاه ایران را در موقعیتی متزلزل قرار داد و زمینه سقوط وی را فراهم نمود.
۳۴.

تحولات اجتماعی در دیلم و تشکیل حکومت آل بویه

کلید واژه ها: دیلمیان دیلمستان تشیع آل بویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۲۶۲
بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی تشکیل حکومتها در تاریخ ایران همواره از موقعیت ویژه ای برخوردار بوده و یک رکن اصلی در ایجاد حکومتها هستند تشکیل حکومت شیعه آل بویه به عنوان یک تحول نقش اجتماعی فرهنگی شیعه را در تحولات قرن چهارم دیلمستان رقم زد. وجود تعداد زیادی از علویان در طبرستان و دیلمستان به خاطر عدم دسترسی خلفای ستمگر به ایشان و در پی آن آشنایی دیلمیان با عقاید و افکار سادات و وجود دشمن مشترکی چون عباسیان، دشمنی عباسیان و حکام محلی در دیلمستان، انحطاط دولت مستقل علویان، ضعیف شدن فرزندان ایشان، ناکارآمدی حکومت مرکزی کم شدن قدرت سامانیان، ضعف حکام محلی، رها شدن نیروی جنگی مهارنشده گیل و دیلم موجب گردید تا حکومتهای محلی از هر طرف سر برآوردند و داعیه استقلال یافتند . اندیشه یک دولت قدرتمند و احیای مرده ریگ باستان ایرانی در میان بسیاری از اقوام ایرانی رواج یافت که در این میان توفیق این اندیشه آرمانی بیشتر از همه نصیب خاندان شیعه مذهب بویه گردید که از میان طوایف سرکش دیلم ظهور یافته بود و توانست نه تنها ایران بلکه تا بغداد را تحت سیطره قدرت خود قرار دهند.مقاله حاضر نیز بر آن است تا به برررسی تحولات اجتماعی منطقه دیلم در تشکیل حکومت شیعی آل بویه بپردازد.
۳۵.

تحلیل وجوه مختلف غیریّت سازی و منازعه گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا (علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) گفتمان نظام سیاسی امامت خلافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۷۱۳
در مقاله حاضر برخی از وجوه غیریّت سازی و ابعاد منازعه گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) بررسی و بازنمایی شده است. ازآنجاکه قبول ولایتعهدی از سوی امام (علیه السلام) در فضای خاصّ سیاسی صورت گرفت، تلاش های گسترده آن حضرت برای فاصله گرفتن از نظام فکری، معنایی و سیاسی اجتماعی دشمن (گفتمان رقیب) و نفی آن به شیوه های زبانی و عملی، حایز اهمیت است. آنچه مسلّم است اینکه گفتمان سیاسی رضوی در چارچوب گفتمان کلّی و کلان امامت و ولایت و متأثر از منازعات ریشه دار تاریخی و طولانی نسبت به گفتمان «خلافت و سلطنت» وجوه مختلفی از منازعه و غیریّت سازی را به نمایش گذاشته است. بررسی نوع گفتمان از این منظر می تواند قالب دیگری از رویکرد امام نسبت به تفکر حاکم بر جامعه آن روز را نشان دهد ماحصل این بررّسی نشان می دهد گفتمان رضوی به تبع از گفتمان کلّی امامت از طریق غیریّت سازی نسبت به عناصر مفهومی گفتمان رقیب تلاش کرده است نظام معنایی و اندیشه سیاسی خود را در افکار عمومی آحاد جامعه گسترش دهد و به گفتمان فراگیر (هژمونیک) تبدیل شود. بهره گیری از ادبیات و روش شناسی تحلیل گفتمان به ویژه رویکرد پیشنهادی «لاکلائو و موفه» وجه تمایز این مقاله است که تاکنون کمتر مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.
۳۶.

واکنش های سیاسی امام رضا(ع) در تقابل با بحران های عصر خویش

نویسنده:

کلید واژه ها: امام رضا (ع) مأمون فضل بن سهل خراسان بغداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۲۶۳
عصر امام رضا(ع) به عنوان یکی از دوره های پرتنش سیاسی و فرهنگی از جهات مختلف قابل اهمیت است. تقسیم خلافت عباسی، درگیری میان امین و مأمون، خیزش بزرگ علویان و سرانجام دعوت امام به خراسان ناگزیر تدابیر سیاسی خاصی را از سوی امام در مقابل این بحران ها به همراه داشت. ضرورت های سیاسی دعوت امام به خراسان و نیز مقوله واگذاری ولیعهدی به ایشان یکی از وقایع بدیع خلافت عباسی و همچنین نقطه عطفی در تاریخ تشیع به حساب می آید. مقوله پیچیده ولایتعهدی و حضور امام در خراسان سوالاتی را در خصوص تدابیر سیاسی و واکنش های امام در مقابله با این بحران ها پدید آورده است. دوران حضور امام در خراسان با توجه به سیره و عملکرد ایشان بالاخص رسالت فرهنگی را که در قالب مناظرات برقرار ساختند بیش از هر چیز تدابیر امام را در مقابل هوشمندترین خلیفه عباسی یعنی مأمون کارآمد می ساخت. سرانجام توصیه و تأکید امام به مأمون برای عزیمت به بغداد متأثر از درک سیاسی امام از اوضاع آشفته جهان اسلام بود که برای برقراری امنیت و انسجام جامعه اسلامی می بایست صورت می پذیرفت. از این جهت عصر امام رضا(ع) به لحاظ سیاسی و نوع تدابیر امام به لحاظ ویژگی های برجسته آن از جلوه های درخشان دوران ائمه است.
۳۷.

بررسی عوامل همسویی خاندان طاهری با تشیع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام رضا طاهریان خراسان تشیع علویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۴۷۱
طاهریان اندکی پس از شهادت امام رضا  بنای حکومتی در خراسان را برافراشتند که هنوز دل های مردم با خاطرات حضور امام در مرو توأم بود. ولایتعهدی امام، فرصتی مغتنم بود که امکان آشنایی گسترده مردم با معارف شیعه فراهم آید. از این رو رویکرد طاهریان به تشیع افزون بر زمینه های پیشین خود، بیشتر می توانست متأثر از ارتباط و آشنایی آن ها با امام رضا  در خراسان باشد. در این راستا شاید اقدام طاهر بن حسین در تمرد از خلافت و دعوت به سوی علویان به دلگرمی از حمایت مردم مرو بازمی گشت که پشتیبان علویان بودند. بررسی زمینه های ارتباط خانوادگی طاهریان با خاندان های حامی تشیع همچون خزاعه و عجلیان ری، به همراه عملکردهای مثبت آن ها در این باره، می تواند فرضیه گرایش به تشیع در میان این خاندان را تقویت کند. سیاست های طاهر و عبدالله حاکمان خراسان نیز در همسویی بیشتر با علویان قرار داشت. در کنار روایات متفاوت منابع درباره عملکرد دوسویه مثبت یا منفی طاهریان با تشیع، دلایلی مبنی بر همگرایی آن ها به سبب ضرورت اجتماعی یا برخورد شخصی با تشیع و علویان بیشتر به چشم می خورد. در راستای پاسخ به پرسش میزان ارتباط طاهریان با تشیع، تلاش می شود مجموع عوامل همسویی آنان با نقد دیدگاه های مربوط به این ارتباط بیشتر مورد توجه و بررسی قرار گیرد.
۳۸.

رافع بن هرثمه آخرین مدعی نیابت طاهریان در خراسان

نویسنده:

کلید واژه ها: رافع بن هرثمه احمد بن عبدالله خجستانی طاهریان خراسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۳۷۴
با سقوط حکومت طاهریان، مدعیان جدید قدرت برای چند دهه اوضاع شهرهای خراسان را به هم ریختند. برگشت یعقوب از خراسان و اختلافات عمرولیث با خلیفه فرصت مناسبی را برای احمد بن عبدالله خجستانی در کسب قدرت فراهم آورد. با کشته شدن خجستانی سپاهیان وی رافع را به فرماندهی خود انتخاب نمودند. وی دوران آرامی را در حکومت خراسان سپری نکرد. درگیری های وی با عمرولیث صفاری- اختلافش با حسن بن زید علوی و حمله به طبرستان و نیز اختلاف با خلیفه عباسی کشمکش های پیاپی را برای حکومت کوتاه وی در خراسان رقم زد. رافع بن هرثمه آخرین حاکمی بود که برای مدت کوتاهی نیابت طاهریان در حکومت خراسان را سر داد.
۳۹.

تجلی نگرش های شیعی در معماری و تزیینات رواق های حرم رضوی در دوران صفوی (با تکیه بر رواق حاتم خانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نگرش های شیعی معماری تزئینات دوران صفوی رواق حاتم خانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۳۹
رسمی شدن مذهب شیعه در ایران عصر صفوی، تاثیرات زیادی بر جنبه های مختلف زندگی بالاخص فرهنگ و به تبع آن، هنر و معماری گذاشت. حکومت صفویان باعث گسترش مذهب شیعه فراتر از مرزهای ایران شدند و تاثیر زیادی بر فرهنگ و معماری دیگر کشورها داشتند. دوره صفویه ارزشمندترین دوران معماری عصر اسلامی محسوب می شود و با توجه به اعتقادات شاهان عصر صفوی به مذهب شیعه، باعث گسترش بناهای مذهبی حتی خارج از مرز و بوم این کشور همچون نجف و کربلا شده بوده اند. همچنین اقدامات شاهان صفوی در حرم اما رضا (ع) شامل طلاکاری گنبد، توسعه صحن عتیق، ساخت رواق الله وردی خان، رواق حاتم خانی، رواق توحیدخانه و ایوان ضلع غربی دارالضیافه از جمله خدمات شاهان صفوی می باشد که در ساخت تمامی این بناها نگرش های مذهبی شیعه و اعتقادات مسلمانان تاثیرگذار بوده است. پژوهش حاضر با تکیه بر رواق حاتم خانی به عنوان یکی از بناهای باشکوه عصر صفوی سعی در روشن سازی چگونگی تاثیر نگرش های شیعی در معماری و تزئینات داشته است. از این رو با بهره گیری از روش توصیفی، تحلیلی-تاریخی در پی پاسخ به سوالات، چگونگی تجلی نگرش های شیعی در معماری و تزئینات رواق حاتم خانی و چیستی مفهوم و مضامین آن ها می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نگرش های شیعه در شکل گیری معماری و تزئینات تاثیرگذار بوده است و هر یک بیان کننده اعتقادات حاکم بر جامعه در عصر صفوی بوده است.
۴۰.

علی شریعتی؛ گسست از دانشکدۀ ادبیات تا تعطیلی حسینیۀ ارشاد (مطالعه ای از منظر تاریخ شفاهی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علی شریعتی دانشکده ادبیات مشهد حسینیه ارشاد تهران ساواک گروه تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۳۱
زندگی علی شریعتی به عنوان  مهمترین نظریه پرداز ایدئولوژیک انقلاب اسلامی 1357 هنوز زوایای ناگفته بسیاری در خود دارد. زندگی وی چنان که خود وی می خواست عرصه عمومی بسیار بسیط و چشمگیری داشت. گسست تبعیدوار شریعتی از دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد و مستقر شدن او در حسینیه ارشاد نزد دوستان و دشمنان وی پرده ای است مهم و پرابهام از زندگی او. این مطالعه با اتکا بر رهیافت «نظریه بنیادی» می کوشد با اتکا عمده بر داده های حاصل از مصاحبه های شفاهی و اسناد ساواک تمام واژها حساس در این داده ها را چنان «نشانه/کد» در نظر بگیرد، از نشانه ها به سمت «مفاهیم» عزیمت کند و نهایتا «نظریه» ناظر بر حیات شریعتی در این مقطع کلیدی از زندگی او را مدون نماید. این مقطع از زندگی شریعتی را باید در قالب این «نظریه» درک کرد «تقدم رسالت بر تریبون»؛ بنابراین در هر چهار مقطع این برهه از زندگی شریعتی یعنی مقدمات و تشریفات اداری پایان دادن به حضور شریعتی در دانشکده، پیوند خوردن علی شریعتی به حسینیه ارشاد، استقرار علی شریعتی در حسینیه ارشاد و نهایتا بازنشستگی وی از دانشکده و تعطیلی حسینیه ارشاد می توان حکومت این اصل را مشاهده کرد.   

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان