محمدرضا ستوده نیا

محمدرضا ستوده نیا

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۸ مورد.
۲۱.

نقش و جایگاه عقل در تفسیر الجامع لأحکام القرآن قرطبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقل تفسیر به رأی احکام قرطبی تفاسیر فقهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
تعداد بازدید : ۱۲۳۹ تعداد دانلود : ۶۴۵
تفسیر قرطبی، در دسته بندی تفاسیر، در گروه تفاسیر فقهی جای می گیرد و افزون بر مباحث فقهی مباحث گوناگون دیگری را نیز در خود جای داده است. یکی از موضوعات جالب توجه این تفسیر عقل است و جایگاه آن در سه حوزه فقهی، کلامی، و تفسیری قابل بررسی است. قرطبی در مقام نظر مجالی برای ورود عقل در حوزه های فقهی و کلامی نمی بیند، اما در عمل در مواردی به دلیل عقلی استناد کرده است. وی در حوزه قرآنی نقش پررنگی برای عقل در تفسیر قرآن قائل است. قرطبی در حوزه تفسیر با گشاده دستی نقش عقل در تفسیر را تبیین می کند و، با قبول تفسیر به رأی، عقل را منبعی مهم در تفسیر قرآن می داند و موافقان صرف تفسیر اثری را نقد و آن ها را تخطئه می کند. قرطبی روایات تفسیر به رأی را ناظر به دو دسته از مفسران می داند و، با قبول نقش عقل در تفسیر، در ذیل آیات به تعریف خود از عقل پرداخته است و بر اهمیت آن در تفسیر قرآن و ناکافی بودن اکتفای بر نقل تأکید دارد. مراد قرطبی از عقل طاعت الهی است و بر این اساس کسانی مانند کافران، که به طاعت الهی نمی پردازند، فاقد عقل اند. در این نوشتار درصدد بررسی تعریف عقل از دیدگاه قرطبی و نیز تبیین جایگاه آن در حوزه تفسیری هستیم.
۲۲.

بینامتنی قرآن کریم با صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن نشانه شناسی بینامتنی امام سجّاد(ع) صحیفه سجادیه تناص

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر
تعداد بازدید : ۱۲۳۱ تعداد دانلود : ۷۲۲
امروزه یکی از رویکردهای مهم در پژوهش های مربوط به علم نشانه شناسی، مطالعات بینامتنی است که یادآور تعامل متون با یکدیگر است. این نوع پژوهش ها با کشف و تحلیل نشانه های رابط میان متون، به درک بهتر متن و خوانش نو از آن، کمک می کند.پژوهش حاضر درصدد شناخت و تحلیل چگونگی و میزان تأثیر قرآن کریم بر لفظ و محتوای ادعیه صحیفه امام سجاد(ع)، یکی از میراث های ارزشمند شیعه، است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی است؛ به همین دلیل پس از ارائه مباحث نظری، عملیات بینامتنی صحیفه با قرآن کریم که متن غایب در نظر گرفته شده، تحلیل و بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که این تعامل، بیش تر به صورت نفی متوازی و نفی جزئی اس ت و در نمونه های اندکی، نفی کلی به کار رفته است. بنابراین پیوندی ناگسستنی میان سخنان امام و قرآن کریم وجود دارد و امام (ع)، علاوه بر الفاظ قرآن کریم، ضمن تعاملی آگاهانه، از محتوای آیات نیز بهره های فراوان برده اند.
۲۳.

اختلاف قرائت در اولین آیه ربا و نقش آن در آراء مفسران و فقیهان شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر فقه ربا اختلاف قرائات آیات الاحکام سوره روم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه اقتصادی مسائل پولی و بانکی(ربا، تورم)
تعداد بازدید : ۱۱۹۷ تعداد دانلود : ۴۵۶
اختلاف قرائات قرآنی در برخی از آیات الاحکام، باعث اختلاف در برداشت و فهم مفسران و فقها شده است. در این مقاله با توجه به اهمیت بحث ربا در جامعه و مذمت و نهی از آن در اقتصاد اسلامی، به بررسی اختلاف قرائات آیه ۳۹ سوره روم و اثر آن بر آرای مفسران و فقیهان شیعه می پردازیم و ضمن تبیین و تحلیل لغوی، قرائی، روائی و تفسیری ربا با بیان اختلاف قرائت دو واژه «ءَاتَیْتُم (اَتیتم)» و «لِیَرْبُوَا (لِتُربُوا)» و بررسی وجوه قرائات و احتجاجات هر قرائت، با نگاهی تحلیلی نشان داده می شود که تنوع برداشت های حُکمی از این آیه از قبیل ربای حلال یا حرام و نیز تنوع برداشت های مصداقی همچون تفسیر متعلَّق ربا در آیه به عطیه یا هدیه یا هبه یا قرض فایده دار یا ربای نسیئه در نظر مفسران و فقیهان شیعه، ناظر به اختلاف قرائات آیه است و توجه به قرائات توسط بسیاری از این فقیهان و مفسران است که ظرفیت این تفاسیر و فتاوی مختلف را ایجاد کرده است.
۳۰.

تفاوت تعبیر در آیات مشابه قرآن بر پایه تخطی از اصول همکاری گرایس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیات متشابه لفظی تلویح اصل شیوه بیان اصول همکاری گرایس اصل کیفیت اصل ربط

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی انواع و اقسام آیات وسور محکم و متشابه
تعداد بازدید : ۸۱۹ تعداد دانلود : ۶۷۹
از دیرباز قرآن پژوهان و مفسران مسلمان در پی یافتن اسرار حِکمی، نکات بلاغی، و پیام های ضمنیِ نهفته در تعبیرات و ساختارهای قرآنی بوده اند. در این میان، آیات متشابه لفظی که در آن ها با تکرار یک مفهوم با اندک تفاوت لفظی و دستوری روبه روییم از جایگاهی ویژه در این گونه مطالعات برخوردار بوده اند. از آنجا که تبیین اختلاف دو جمله مشابه بیشتر به سطح مراد جدی گوینده یا نویسنده مربوط می شود، بررسی آیات مشابه نیز باید از این دریچه انجام گیرد. در میان علوم جدید، دانشی که به بررسی معنای مورد نظر تولیدکننده گفته بپردازد، علم کاربردشناسی است. از جمله مؤلفه هایی که در سال های اخیر وارد این دانش شده و مباحث مفصلی را به دنبال داشته است، موضوع معنای ضمنی یا تلویح است. تلویح مقصودی است که متکلم از تولید یک پاره گفت در نیت دارد و در جمله تنها به آن اشاره شده است و از این رو مخاطب باید با توجه به قرائن زبان شناختی، بافت و تلاش فکری خود، آن معنا را استنباط کند. در این نوشتار در صددیم با استفاده از اصول همکاری پیشنهادی گرایس، به استخراج تلویحات محاوره ایِ نهفته در برخی آیات مشابه لفظی پرداخته و از این منظر تفاوت معنایی این آیات را ترسیم نماییم.
۳۱.

بیماری و بلا و نقش آن در تربیت نفس از نگاه قرآن و روایات (مطالعه شده درباره بیماری جدید کرونا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن نفس انسان تربیت بیماری کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۲۵۶
انسان، گل سرسبد عالم آفرینش است و در مسیر تکامل و تربیت قرار دارد و برای رسیدن به تکامل و تربیت باید آزموده شود. یکی از راههای آزمایش، وجود بیماریها و بلایا در هر زمان و مکان است. قرآن، بیماریها را به «خدا»، «انسان» و «شیطان» نسبت داده است؛ ولی فارغ از اینکه منشأ و علل بیماریها چیست و کیست، جنبه تربیتی آن مهم است. نگاشته پیش رو با اشاره به آیات و روایات، ضمن بیان منشأ، علل و عوامل بیماریها، درمان بیماریها، شفابودن قرآن، به بررسی نقش تربیتی بیماریها برای انسان ازنظر قرآن، پرداخته و با روش توصیفیتحلیلی و براساس منابع کتابخانهای و با رویکرد قرآنی و روایی و با هدف شناخت دیدگاه تربیتی قرآن به بیماریها بهویژه با توجه به پدیدهها و بیماریهای نوظهوری چون شیوع ویروس کرونا تدوین شده و درپی پاسخ به این سؤال است که آیا قرآن و روایات درباره پدیدههای نوظهوری چون کرونا هم دیدگاه و نظری دارند، به این نتیجه رسیده است که قرآن، بهطور کلی بیماریهای جسمی را اعم از اینکه چه نامیده شوند و در چه زمانی گریبانگیر بشر شوند، مطرح میکند و به لحاظ منشأ و فلسفه ظهور آن و راههای درمان آن آیاتی ارائه کرده است. قرآن بیماریها را یکی از عوامل تربیت انسان میداند و چگونگی برخورد با بیماریها و نوع آنها را در تربیت انسان مؤثر میداند.
۳۲.

تحلیلی بر تأثیر إختلاف قرائت در «أَوْ لامَسْتُمُ النِّسَاءَ» بر گفتمان فقهی قرضاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه ۴۳ نساء آیات الاحکام اختلاف قرائت مصافحه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۲۹۶
إختلاف قرائت های قرآنی در برخی از آیات، باعث إختلاف در برداشت و فهم مفسران، مترجمان و فقها شده است. در این مقاله با توجه به چرایی عدم مصافحه با نامحرم و نظرات مفسران و علما با إستناد به آیه « أَوْ لامَسْتُمُ النِّسَاءَ » به بررسی اختلاف قرائت های آیه مذکور و أثر آن بر آراء مفسران و فقیهان پرداخته می شود و با بیان إختلاف قرائت دو واژه «لامستم» و «لمستم» و بررسی وجوه قرائت ها و إحتجاج های هر قرائت، با نگاهی تحلیلی نشان داده می شود که تنوع برداشت های حُکمی از این آیه ناظر به إختلاف قرائت های آیه است و توجه به قرائت ها؛ تفاسیر و فتاوی مختلف را ایجاد کرده است. نگارندگان در این مقاله با شیوه تحلیلی تطبیقی به بررسی ترجمه های آیه 43 پرداخته اند و با ارائه دیدگاه های فقهی، قرائی و روایی، ضعف و لغزش برخی از ترجمه ها و فتواها را در عبارت «لامستم النساء» نشان داده اند.
۳۳.

نقش بافت درون زبانی در توجیه آیات مشابه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیات متشابه لفظی بافت درون زبانی ارجاعات ازپیش انگاری استلزام معنایی کاربردشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۶۱
از جمله موضوعات بحث شده در علوم قرآن و تفسیر، موضوع آیات متشابه لفظی یا به ظاهر تکراری قرآن است. این موضوع که چرا در قرآن برخی از آیات بدون هیچ گونه تفاوت و گاه با تغییری اندک دو یا چند بار تکرار شده، توجه ادیبان و مفسران مسلمان را به خود جلب کرده و سبب پدید آمدن آثاری ارزشمند در این موضوع گردیده است. عمده تلاش های انجام گرفته در این موضوع، محوریتی بلاغی و زیباشناختی دارند و براین اساس جنبه های معناشناسانه و بافتی آیات کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. ازآنجا که تبیین اختلاف دو جمله مشابه بیشتر به سطح مراد جدی گوینده یا نویسنده مربوط می شود، بررسی آیات مشابه نیز باید از این دریچه انجام گیرد. در علوم زبان شناختی ، دانشی که به بررسی منظور نویسنده و گوینده با توجه به شرایط بافتی تولید کلام می پردازد علم کاربردشناسی است. در این مقاله سعی شده است با استفاده از برخی مؤلفه های بافت درون زبانی مطرح شده در کاربردشناسی یعنی مفهوم ارجاعات و ازپیش انگاری و چند نمونه از آیات مشابه لفظی را بررسی کرده و کاربرد این مؤلفه ها در تبیین مراد جدی نشان داده شود.
۳۴.

سیر تحلیلی رفتار «صبر» به ترتیب نزول و کاربست های آن در تربیت اعتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیات صبر رفتار صبر سوره های مکی ترتیب نزول تربیت اعتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۱۱۳۴
بررسی تحلیلی سوره های مکی به ترتیب نزول نشان می دهد که صبر از جمله رفتارهای مهم بنیادی قرآن است که ارتباط تنگاتنگی با حوزه تربیت اعتقادی دارد. بررسی هندسه شکل گیری این رفتار اعتقادی و سیر تطور صبر به ترتیب نزول و طرح اقتضائات خاصی که موجب نزول آیات صبر شده و اینکه در چه بازه زمانی استعمال شده و تا چه زمانی این معنا ادامه یافته است و تاثیرات این رفتار اعتقادی در پیشبرد تربیت اعتقادی و تثبیت آن به چه میزان بوده مسئله ای است که مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. دست آورد این پژوهش ترسیم کاربست های رفتار صبر در شکل دهی، استمرار، پایداری و تثبیت تربیت اعتقادی به ترتیب نزول می باشد.
۳۵.

دلالت واژه «هو» بر «وجود رابط» در زبان عربی عصر نزول؛ خوانشى منطقی-تاریخی از آثار فارابی و ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن سینا زبان عربی عصر نزول فارابی واژه هو وجود رابط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۲۳۸
پرسش این جستار از دلالت یا عدم دلالت واژه «هو» بر وجود رابط در زبان عربی عصر نزول قرآن است. بدین منظور، آثار ابن سینا به عنوان شاخص ترین مدافع دلالت واژه صورت بندی شده است. این صورت بندی نشان می دهد استدلال وی ترکیبى از دو بخش منطقی و زبانی است. نگارندگان در گام نخست، این دو رویکرد را از یکدیگر تفکیک کرده و بخش منطقی استدلال وی را نقد کرده اند. سپس بخش زبانی استدلال او را برابر گزارش تاریخی فارابی از نزاع نهضت ترجمه بر سر برگردان مفهوم «هستی» به زبان عربی نهاده و آن را نیز مردود شمرده اند. در واقع گزارش فارابی درصدد تبیین چرایی و چگونگی جابه جایی این واژه توسط مترجمان نهضت ترجمه از زبان عربی طبیعی پیش از نهضت ترجمه به زبان علمی- فلسفیِ هنگامه و پس از آن است. مجموع نقدهای نوشتار و گزارش فارابی جمله کلیدی جستار را به دست داده اند: واژه «هو» در زبان عربی عصر نزول قرآن بر وجود رابط دلالت نداشته است؛ بلکه برای نخستین بار برگرداننده های نهضت ترجمه چنین دلالتى برای واژه در نظر گرفتند. این برآیند به کشف نقشه اى تاریخی برای دلالت واژه بر وجود رابط، در کلیت زبان عربی نیز یاری رسانده است؛ چه بسا بتواند همراهى برای پژوهش های هم راستا در حوزه کشف معانی اصیل قرآنی نیز باشد.
۳۶.

قرائات و ترجیح و اختیار تفسیری آن از نگاه نسفی در تفسیر مدارک التنزیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرائات ابوالبرکات نسفی تفسیر مدارک التنزیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۲۳۱
ابوالبرکات نسفی از مفسران قرن هشتم در تفسیر خود؛ مدارک التنزیل و حقائق التأویل، ضمن تکیه به قراء سبعه، از قراء عشره، مانند: یعقوب و خلف و از قاریان شاذ، مانند: حسن و أعمش نقل نموده و در این میان بعضی از قرائت های منسوب به ابوحنیفه مانند قرائت موضوع را ذکر می کند، همانطور که به قرائت های صحابه مانند ابن مسعود و ابن عباس نیز استناد جسته است. نسفی در بین قرائات متواتر مطابق دیدگاه اهل سنت قرائت عاصم را بر قرائت مکی، بصری و نافع ترجیح می دهد . نسفی سه نوع ترجیح را در تفسیر مدارک التنزیل به کار گرفته است و بر ترجیحات خود بر قواعد و معیارهای عربی، بلاغی و سیاقی اعتماد کرده و برای اختیار و ترجیح قرائات، به هفت معیار تکیه نموده است. او ضمن نادیده گرفتن صحت قرائت که نقل و تواتر آن است، بعضًا قرائات شاذ را بر متواتر ترجیح داده است.
۳۷.

بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی شناختی و ادبی پاراگراف بندی متن قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پاراگراف رکوعات قرآنی زیبایی شناسی قرآن پاراگراف بندی متن قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۵۳۲
پاراگراف به عنوان بزرگترین واحد یک زبان، دارای یک هویّت درونی در کنار شکلی ظاهری است. این هویّت درونی که ناشی از وحدت موضوعی و فکری جمله های درون یک پاراگراف است، بنا بر برخی از پژوهش ها، در متون قدیمی فارسی زبان که شکل ظاهری پاراگراف را نیز نداشته اند، وجود داشته و چه بسا در متن قرآن کریم نیز وجود داشته باشد. تقسیم متن قرآن کریم به «رکوعات» از دیر زمان نشانه ی وجود همین هویّت در قرآن است. شکل ظاهری پاراگراف این هویت را آشکارتر کرده و سبب می شود تا مخاطب، متن را آسان تر و بهتر فهم کند. این کارکرد در مورد قرآن کریم همچنین سبب می شود تا قاریان حرفه ای قرآن، حد و مرز ارتباط های معنایی را به آسانی در مقابل خود دیده و این کار تمهیدی برای تلاوت متنوّع تر آیات آن توسط این قاریان است. با این وجود، متن قرآن کریم تا کنون شکل ظاهری پاراگراف را به خود ندیده و این امر ناشی از عدم پژوهشی در این زمینه است. این مقاله به عنوان اوّلین پژوهش در این زمینه، ضمن اعتراف به وجود زیبایی بصری پاراگراف و تبیین آن، به روش توصیفی تحلیلی برخی از عناصر زیباشناختی سبکی و ادبی قرآن کریم همچون التفات، ایجاز و حذف، تقابل و تکرار، سجع و وزن، و تمثیل و تشبیه را در راستای شناخت بهتر پاراگراف های قرآنی تبیین کرده و راه را برای پاراگراف بندی متن قرآن کریم یا پژوهش های بیشتر در این زمینه هموارتر می کند.
۳۸.

Content Analysis of Abraham Story's Teaching Methods in the Holy Quran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: The Holy Quran Teaching Methods Story-Based Language Teaching (SBLT) Content Analysis Abraham`s story Education

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
The “Story-Based Language Teaching (SBLT)” is one of the most effective approaches in language pedagogy that addresses various elements and parameters in different texts. The aim of this study is to locate SBLT elements in one of the popular Holy Quran’s stories; namely, Abraham`s story known as a pedagogical text, based on Javadi Amoli (2006) and Farhadian’s (2011) Quranic pedagogical frameworks. To this end, the corpus of 130 verses containing the Abraham narration from various surahs was scrutinized and analyzed to extract their precious methods and strategies. To do that, the coding system was utilized to account for the frequency of the predominant method. Upon completion of the coding procedure, the inter-rater (coder) reliability was estimated and the results were confirmed by 81% reliability. The results illustrated that most of the Quranic pedagogical methods proposed by Javadi Amoli (2006) and Farhadian (2011) are manifested in Abraham`s story and some other methods were found by the present researcher through further analysis. The above-mentioned methods from the most repeated to the least ones are Storytelling, Repetition, Precise look, Wisdom, Encouragement, Socratic method, excellent examples, Sympathy, Metaphor, Parable method, Prayer, punishment, Discussion, Debate, Simile, Observation, Experience, Legislation, Holistic view, and Exemplification, respectively. Furthermore, it was confirmed that the dominant instructional methods in this story were inductive and explicit. The findings contribute to Quranic courses syllabus design and teaching pedagogy.
۳۹.

طراحی الگوی سیستمی پویای تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۳
دست یافتن به مؤلفه های پویای فلسفه تعلیم و تربیت ضرورتی انکار ناپذیر برای طراحی سیستم پویای تربیت است. هدف اصلی این پژوهش طراحی سیستم پویای تربیت اسلامی با استفاده از مؤلفه های پویای تربیت بود. از روش کیفی پیمایشی دلفی استفاده شد. مؤلفه ها به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شدند برای احصاء مؤلفه های پویای فلسفه تعلیم و تربیت ابتدا 54 زیرمؤلفه پیش فرض که دارای پویایی بودند در 9 مؤلفه کلی تر مقوله بندی شدند. جامعه ای از متخصصان رشته فلسفه تعلیم و تربیت151 نفر در کل کشور بود که از نمونه گیری در دسترس استفاده شد و20 نفر پرسشنامه اعتبار یابی شده افتراق معنایی تاکمن را تکمیل نمودند. متغیر های سابقه تدریس و مدارک بالای علمی، کنترل شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزارSpss در آمار توصیفی، با آزمون کندالW توافق نظر صاحب نظران سنجیده شد. یافته ها مؤلفه ها ی؛ آینده نگری، تکنولوژی پیشرفته، تبادل اطلاعات و ارتباطات، هماهنگی با طبیعت، امنیت، انعطاف، تکیه بر وحی، نقش سازنده انسان در تربیت و سیستمی بودن، بودند. در نتیجه، سیستم پویای تربیت اسلامی، متشکل از این 9 مؤلفه طراحی و ارائه گردید. این مدل برای استفاده در نظام تعلیم و تربیت کشور پیشنهاد می شود.
۴۰.

بررسی تطبیقی ارزیابی شناختی در رویکرد روانشناسی شناختی و قرآن

کلید واژه ها: شناخت رویکرد شناختی سلامت روانی روانشناسی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۸۵
دیدگاه های شناختی سلامت روانی و جسمی افراد را تحت تاثیر نوع تفسیر آنها از خود و جهان پیرامونشان می دانند. هرچه دریافت افراد از محیط به واقعیت نزدیک تر و تفسیرشان از آنها منطقی تر باشد از آسیب های روانی و جسمی به دور خواهند بود؛ در غیر این صورت دچار انواع آسیب های روانی و جسمی خواهند شد. با توجه به رواج این شیوه درمانی در عصر حاضر و توجه خاص درمانگران به آن، این پژوهش درصدد بررسی این مسئله از دیدگاه قرآن است. اینکه درمانگران از چه شیوه های شناختی بهره گیرند تا به بهبودی سریع تر بیمار بینجامد؟ و اینکه این مفهوم در قرآن به چه صورتی بیان شده است؟ پرسش هایی است که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آنها بوده است. از آنجایی که داده های روانشناسی بیش از داده های قرآن است، در این پژوهش از روش مقایسه ای نامتوازن بهره می گیریم که تکیه آن بر روی بررسی واژگان مرتبط با موضوع است. یافته ها نشان داد که مسئله شناخت در دیدگاه قرآن از مسائل مهم انسان شناسی است و این مفهوم تحت عنوان واژه های مختلف (حکمه، فقه ، فکر، نظر، تدبر، علم، عرف) مطرح شده است. در روانشناسی شناختی، صرف شناخت خود و محیط ازجنبه حسی و عقلی مطرح شده است؛ اما در دیدگاه قرآنی با انواع دیگری از شناخت مثل قلبی و فطری (دارای دوبعد شناخت و گرایش)، وحیانی (کلام خدا و معصوم) و نوع خاصی از شناخت عقلی (عقل روحانی) مواجهیم. در این دیدگاه (شناخت شناسی الهی) باور به خدا و الزامات آن معیار تفکر منطقی و غیر منطقی است. حذف یا نقصان این باور (کفر ونفاق) منجر به اختلالات روانی و رفتاری می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان