سیروس شفقی

در پی تحول در شیوه زندگی، نیاز به خدمات گوناگون نیز افزایش یافته و جهت مطابقت با شرایط جدید و دست یابی به توسعه ای پایدار، ساماندهی بافت های فرسوده اهمیت بیشتری می یابد. هدف پژوهش حاضر نیز ساماندهی کالبدی، فرهنگی- اجتماعی بافت فرسوده شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری در شهر آمل می باشد. از نظر قلمرو زمانی، مطالعه در این محدوده در سال های1393و 1394 است. در این پژوهش کاربردی و توسعه ای از روش های توصیفی، اسنادی و همبستگی استفاده شده است. حجم نمونه در این پژوهش نیز 304 نفر روسای خانوار در بافت فرسوده و 30 نفر کارشناسان مربوطه می باشد. به منظور گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه ها، نقشه محلات، منابع کتابخانه ای و همچنین بازدید میدانی استفاده شده است. نتایج جمع آوری شده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSSو آزمون های آماری مورد ارزیابی قرار گرفته و  از نتایج پرسشنامه کارشناسی در تکنیک SWOT بهره برده شده است. بنابراین با توجه به نتایج حاصله از تحقیق، الگوی پیشنهادی مداخله با تکیه بر توسعه پایدار شهری ارائه گردیده است.

قرنِ حاضر شاهد گسترش شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه من جمله ایران بوده است. از یک طرف از پیامدهای این پدیده می توان به افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات در شهرها اشاره کرد و از طرف دیگر توسعه و عمران شهری، پیش از هر چیز نیازمند تأمین مالی شهرداری ها و سازمان های دولتی است. اما با توجه به وضعیت متفاوت کشورهای در حال توسعه و بحران های مالی این کشورها و هم چنین اعتبارات و درآمدهای ناچیز شهرداری ها از عوارض محلی، تأمین سرمایه ی لازم پروژه های شهری از راه دولتی امکان پذیر نیست. در نتیجه برای توسعه ی زیر ساخت ها، حضور سرمایه گذاری بخش خصوصی و استفاده از تسهیلات بانک ها و مؤسسات خصوصی ضروری به نظر می رسد. کلان شهر تبریز، نمونه ی بارزی از توسعه ی شهری با استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی است. پژوهش کاربردی حاضر با روش توصیفی-پیمایشی و استفاده از ابزار پرسشنامه و حجم نمونه 384 نفر، به سنجش نقش سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه ی اقتصادی و هنری شهر تبریز اهتمام می ورزد. در روند پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک دلفی استفاده شده و برای تحلیل عوامل اثرگذار بر سرمایه گذاری بخش خصوصی، تکنیک ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی، مدل SWOT مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی شهر تبریز براساس مدل QSPM حاکی از آن است که وزنه ی نقاط قوت شهر بر نقاط ضعف آن سنگینی می کند. بنابراین با توجه به شناخت نقاط ضعف و قوت منطقه ی مورد مطالعه و فرصت ها و تهدیداتی که در خارج از منطقه وجود دارد، و هم چنین با احتساب جمع امتیاز آن ها، می توان نتیجه گرفت که تأکید بر افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی، توسعه ی اقتصادی-هنری شهر تبریز را به دنبال دارد.    اهداف تحقیق: سنجش نقش سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه ی اقتصادی-هنری شهر تبریز. بررسی نقاط قوت و ضعف/ فرصت ها و تهدیدهای سرمایه گذاری بخش خصوصی بر توسعه و پیشرفت شهر تبریز. سؤالات تحقیق: آیا حمایت از سرمایه گذاری خصوصی می تواند در زمینه ی شکوفایی اقتصادی-هنری و رشد و توسعه ی شهر تبریز، نقش مؤثری ایفاد کند؟ نقاط قوت و ضعف سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه ی شهر تبریز و فرصت ها و تهدیدهای آن کدام است؟

طراحی شهری نقش مهمی در ایجاد امنیت یا ناامنی فضای زندگی شهری ایفا می کند. شهرهایی که اصول درست طراحی آن مشاهده نشده اند، ممکن است آمار جرمی نسبت به شهرهای دیگر داشته باشند. هم چنین عوامل محیطی می توانند فرصت انجام جرم و جنایت برای مجرمان را افزایش دهد. در این مطالعه، عوامل فیزیکی و محیطی موثر بر تعهد جرم در منطقه 5 تهران مورد بررسی قرار گرفت بدین صورت که با شناسایی و تحلیل عوامل محیطی تأثیرگذار در کاهش امنیت در منطقه 5 تهران از طریق برداشت میدانی( بر پایه رویکرد CPTED)، راهکارهایی ارائه شد که در جهت افزایش امنیت و کنترل منطقه تأثیر بسزایی دارند. رویکرد طراحی محیطی یک روش طراحی است که بر اساس آن با بکارگیری طراحی مناسب و هدفمند محیط انسان ساخت، طراحان می توانند فرصت جرم و تبهکاری را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشند . برای این منظور، محله باغ فیض که در این منطقه واقع شده است به عنوان نمونه انتخاب شده و تجزیه و تحلیل فضایی بر روی آن صورت گرفت. بافت قدیمی و سنتی، مقیاس نامناسب و ارتفاع ساختمان ها، کیفیت بصری ضعیف (استفاده نادرست از رنگ، نور و طراحی) ساختمان ها و خیابان ها، در منطقه 5 تهران است که می تواند رفتار جنایی در این منطقه را افزایش دهد. تجزیه و تحلیل تحقیق نشان داد که علاوه بر مشکلات و تنگناهای مختلف در شهر، منطقه مورد مطالعه به دلیل برخی شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی مناسب برای فعالیت های ضد اجتماعی است.

بستر طبیعی منطقه ساحلی شمال در کناره دریای مازندران و مجاورت کوهستان البرز الگوی شکلی خاص و متفاوتی را به لحاظ ساختار فضایی این منطقه تحمیل کرده است . با توجه به ساختار هموژنیکی منطقه و همگنی آن ، نقش برنامه ریزی برای کاهش عدم تعادل های موجود درمنطقه ، بسیار تعیین کننده است. از آنجا که در قسمت شرق منطقه ساحلی شمال ، مولفه های اثر گذار کلاً با قسمت های غربی و میانی منطقه تفاوت فاحش و بنیادینی دارد ، شناسایی عوامل موثر در بروز تفاوت های منطقه ای استان گلستان که اساساً با ماهیت وساختار طبیعی خود متفاوت از گیلان ومازندران نه مقصد توریستی و نه مقصد سوداگری زمین می باشد حائز اهمیت است . در این پژوهش با استفاده از روش های اسنادی و پیمایشی و تکنیک دلفی ، عوامل موثردر ایجاد نابرابریهای منطقه ای استان گلستان احصا و ماتریس تاثیرات متقاطع برای بررسی میزان تأثیر عوامل بر همدیگر تکمیل و با بهره گیری از تکنیک های تحلیلی و نرم افزار MICMAC ، کلیدی ترین عوامل موثردر ایجاد نابرابری های استان گلستان شناسایی گردید که این عوامل شامل: توسعه تک بعدی از منظر فضایی ، همگرایی و واگرایی قومی ، قابلیت های محیطی و مهاجرت بوده ودر نهایت راهکارهای مناسب در کاهش عدم تعادل های منطقه ای استان گلستان ارائه شد.

در جریان گردشگری فرهنگی جنبه های معنوی فرهنگ بومی و همچنین تبلور عینی آن به عنوان میراث فرهنگی از پارامترهای اساسی هستند که به شدت دارای اهمیت اقتصادی بوده و اطلاعات در آن به صورت دیداری منتقل می شود. وجود منابع فرهنگی و تاریخی فراوان و حائز اهمیت گردشگری فرهنگی تاریخی می تواند پایدارترین نوع گردشگری در ایران باشد. با وجود ظرفیت های بالای تاریخی و فرهنگی در ایران، متأسفانه با داشتن این همه امکانات کشور ایران نتوانسته است به جایگاه مطلوب خود در جهان دست پیدا کند؛ بنابراین برای ایجاد پایداری گردشگری فرهنگی بایستی ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی و محیط زیستی موردمطالعه قرار گیرد و از طریق شناخت این ابعاد می توان یک آسیب شناسی کلی که بتواند نقاط ضعف و آنچه که مانع از رسیدن جامعه به پایداری گردشگری فرهنگی گردد را شناخت و از طریق برطرف نمودن نقایص و ارائه راهکارهایی به منزل مقصود رسید. در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه و تجزیه و تحلیل اطلاعات و بررسی فرضیات از روش معادلات ساختاری در نرم افزار Smart Pls3 و آزمون فریدمن در نرم افزار SPSS23 استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه ها به صورت جداول رتبه بندی ارائه گردید. بر اساس نتایج پژوهش مشهود است که ازنظر پاسخ دهندگان گردشگری فرهنگی شاخص اجتماعی در اولویت اول، سپس شاخص اقتصادی در رتبه دوم، شاخص فرهنگی رتبه سوم، شاخص سیاسی رتبه چهارم، شاخص مدیریتی رتبه پنجم و شاخص زیست محیطی رتبه ششم را دارا می باشند.

امروزه الگوهای فعلی توسعه شهری که به شدت تحت تاثیر میزان جمعیت شهرنشین و سیر صعودی آن هستند، تهدید جدی برای ادامه بقای بشر و زندگی پایدار شناخته شده اند. حوزه شمال شرقی با تراکم 375 نفر در هکتار متراکم ترین حوزه و اصلی ترین محدوده تمرکز سکونتگاههای غیررسمی در کلانشهر مشهد است . ضعف و عدم تعادل در توزیع کمی و کیفی کاربری ها و خدمات ، توسعه سکونتگاه ها به صورت منفصل ، وجود اراضی بایر و اراضی کشاورزی در حوزه سبب کاهش کیفیت فضایی و فعالیتی حوزه و نقش پذیری آن در سطح کلانشهر شده است. هدف این مقاله شناسایی نقاط ضعف ، قوت ، فرصت و تهدید با استفاده از تکنیک SWOT و انتخاب مناسسب ترین استراتژی برای دستیابی به توسعه پایدار شهری در حوزه شمال شرقی با استفاده از مدل برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM است . نتایج یافته ها نشان می دهد که کل امتیاز وزن دار جدول ماتریس عوامل داخلی 943/2 و جدول ماتریس عوامل خارجی 956/2 است. اعداد حاصله پایین تر ازحد میانگین(3) است که نشان دهنده این است که ضعف ها برقوت ها و تهدیدها بر فرصتها غالب هستند.بنابراین مناسب ترین استراتژی برای دستیابی به توسعه پایدار شهری در حوزه شمال شرقی ، استراتژی تدافعی است . بر اساس مدل QSPM ، استراتژی WT1- برنامه ریزی وکنترل نحوه استقرار و میزان سطح اختصاص یافته به عملکردهای مختلف خدماتی، تقویت پیوند عملکردی فعالیت ها و رفع نارسایی های موجود از طریق ترکیب کاربری ها ، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص میدهد.

تحقیق حاضر به بررسی نقش بنادر در توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی منطقه و ارائه یک چارچوب کلی در راستای توسعه بنادر سواحل جنوب شرقی ایران مکران می پردازد. برای نیل به این هدف از روش میدانی به همراه تکنیک مصاحبه عمیق در کنار استراتژی SWOT بهره برده شده است. برای جمع آوری اطلاعات از جامعه آماری و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش را همه اسناد نوشتاری(اعم از مقالات، کتب، نشریات و. . . ) که در حوزه بنادر جنوب شرقی ایران سواحل مکران بنادری همچون ( چابهار، کنارک، تیس، زرآباد، پزم و بریس) می باشند و همچنین مطلعین کلیدی از جمله کارشناسان ( آکادمیک و اجرایی ) حوزه مذکور در استان سیستان و بلوچستان (در مهر و موم های اخیر) بوده اند تشکیل می دهد. سرانجام استراتژی های به دست آمده از نظر انتخاب بر اساس میزان جذابیت با تکنیک QSPM مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، که نتایج حاصله بدین قرارند: استراتژی های اولویت بندی شده ی ST در سواحل مکران بر اساس اولویت به ترتیب، تبلیغات گسترده بین المللی درزمینه توانمندی ها، قابلیت ها و موقعیت منطقه به منظور جذب اپراتورهای بخش خصوصی، توجه لازم و سرمایه گذاری هرچه بیشتر در امور زیر بنایی بنادر شهید بهشتی و کلانتری چابهار، توسعه و بهبود و ارتقاء فعالیت ها و خدمات فرودگاهی و زیرساخت های مربوط به گسترش حمل ونقل هوایی، جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاری های داخلی و خارجی بخش خصوصی و سوق دادن هر چه بیشتر آن ها به سمت فعالیت های مولد صنعتی، کاهش قوانین و مقررات دولتی در چگونگی اداره منطقه آزاد ضمن حفظ اقتدار و منافع ملی، توسعه و بهبود راهه ای ارتباطی جاده ای بین چابهار با سایر نقاط کشور و اهتمام ویژه جهت احداث راه آهن چابهار – مشهد و اتصال به شبکه سراسری ایران، پاکستان و آسیای میانه هست.

بافت فرسوده و قدیمی شهری عمدتاً به دلایلی همچون مرکزیت همیشگی در شهر، دارای اهمیت خاصی است. هدف پژوهش حاضر نیز ساماندهی بافت فرسوده شهر آمل جهت افزایش پایداری در کیفیت زندگی ساکنین این بافت است. از نظر قلمرو زمانی بین سال های 2014 و 2015 است. از روش های توصیفی، اسنادی و همبستگی در این پژوهش کاربردی استفاده شده است. از پرسشنامه کارشناسی و پرسشنامه مردمی، نقشه محلات، منابع کتابخانه ای و همچنین بازدید میدانی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. حجم نمونه در این پژوهش نیز 304 نفر روسای خانوار در بافت فرسوده و 30 نفر از کارشناسان مربوطه می باشد. با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری، نتایج حاصله از پرسشنامه ها مورد ارزیابی قرار گرفته و با توجه به نتایج آنالیز SWOT و ارزیابی های آماری، راهبردها ارائه شده و پیشنهاد گردید که از روش داوطلبانه و تنظیم دوباره زمین در ساماندهی بافت فرسوده استفاده گردد.

گردشگری فرهنگی- تاریخی در ایران جایگاه بسیار مهمی دارد، آنچه گردشگران را مشتاق سفر و دیدار از ایران می کند آثار تاریخی و فرهنگی ملموس و ناملموس فراوان و بی همتای آن است. پایداری گردشگری فرهنگی تاریخی بسیار حائز اهمیت است و برای پایداری گردشگری فرهنگی، عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، سیاسی، فرهنگی و مدیریتی شاخص های مؤثر و تأثیرگذار می باشند. این پژوهش که از نوع تحقیق کیفی- کمی بوده از تحقیق توصیفی (رویکرد اثبات گرایی) استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه خبرگان، مدیران، کارشناسان ارشد سازمان میراث فرهنگی و سازمان های مرتبط با صنعت گردشگری در شهرهای اصفهان، شهرکرد، شیراز، یاسوج، بوشهر و بندرعباس است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 128 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. برای اندازه گیری روایی پرسشنامه ها از روش محتوایی و برای تعیین پایایی آن آلفای کرونباخ محاسبه گردید که مقدار آن برابر 0. 716 برآورد گردید. برای بررسی فرضیات از روش معادلات ساختاری در نرم افزار Smart Pls3 و آزمون فریدمن در نرم افزار SPSS23 استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد شاخص های بررسی شده در مدل شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، سیاسی، فرهنگی و مدیریتی بر توسعه گردشگری پایدار فرهنگی به طور معنی دار تأثیر دارد. که به ترتیب عامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و سپس مدیریتی دارای اولویت می باشد و عامل زیست محیطی تأثیری در گردشگری پایدار فرهنگی ندارد.

نابرابری و تفاوت های منطقه ای در بسیاری از کشورها چالش اساسی در مسیر دستیابی به اهداف توسعة متوازن و متعادل است. به ویژه آن دسته از کشورهایی که مانند ایران قلمرو حاکمیتشان مناطق جغرافیایی وسیعی را شامل می شود. در ایران توسعه و زیرساخت های آن در نواحی جغرافیایی کشور در اثر برنامه ریزی های نامطلوب ملی و متمرکز گذشته، تفاوت شدیدی را در روند توسعه ایجاد کرده است. در این پژوهش با به کارگیری روش های اسنادی و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه و فن دلفی، داده ها جمع آوری، و با ترکیبی از مدل های کمی و کیفی، تحلیل موردنظر انجام گرفته است. در مرحلة دوم دلفی، با کسب نظر استادان، صاحبنظران و مسئولان و متولیان منطقة مورد مطالعه، ماتریس تأثیر متقاطع بررسی میزان تأثیر عوامل بر همدیگر در نابرابری های منطقه ای استان گیلان تکمیل شد. در مرحلة نهایی نیز با بهره گیری از فنون تحلیلی و نرم افزار MICMAC، عوامل مؤثر در ایجاد نابرابری های استان گیلان بررسی شد و با تحلیل میزان تأثیر متغیرهای مؤثر در ایجاد عدم تعادل های منطقه ای، عامل اصلی «توسعة تک بعدی از منظر فضایی» شناسایی، و در نهایت، راهکارهای مناسب برای تعادل بخشی به سازمان فضایی استان گیلان مطرح شد.

فرسودگی واقعیتی است که تاکنون بیشتر شهرهای با سابقه و تاریخی ایران، تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. آنچه مسلم است، در این گونه شهرها این مسئله، رشد بافت شهری را مختل کرده و آن را به پیرامون سوق می دهد و بنابراین افزون بر نابودی بافت های درونی و با سابقه ی شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد بافت های نو ظهور بر گردن شهر تحمیل می کند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی، از روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با استفاده از مدل SWOT و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با بهره گیری از نرم افزار Expertchoice، تهیه و تدوین شده است. در این پژوهش به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای بافت فرسوده شهری در شهر دوگنبدان پرداخته ایم. یافته های حاصل از تحلیل مدل فوق در این پژوهش نشان می دهد که در گروه نقاط قوت، تهیه طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده (وزن نهایی، 315/0)، وجود تجهیزات شهری شامل: آب، برق؛ گاز و ...(وزن نهایی، 274/0) و امکان دسترسی آسان به بازار و سایر نقاط شهر (وزن نهایی، 163/0) به ترتیب مهم ترین نقاط قوت و بالا بودن میزان بیکاری (وزن نهایی، 284/0)، پایین بودن میزان درآمد (وزن نهایی، 195/0) و معابر نامناسب (وزن نهایی، 158/0) به ترتیب مهم ترین نقاط ضعف هستند. در عین حال واقع شدن در شهر نفت خیز دوگنبدان (وزن نهایی، 41/0)، نزدیکی به مراکز خرید شهر (وزن نهایی، 184/0) و وجود مناطق سکونتگاهی در اطراف بافت (وزن نهایی، 123/0) به ترتیب مهم ترین فرصت های محدوده ی مورد مطالعه، همچنین هجوم روزافزون مهاجران به بافت (وزن نهایی، 349/0)، نگرش منفی سایرین نسبت به سکونت در این بافت (وزن نهایی، 216/0) و عدم توجه به مشارکت مردم (وزن نهایی، 198/0) از جمله مهم ترین تهدیدهای محدوده مورد مطالعه در جریان ساماندهی، نوسازی و بهسازی به شمار می آیند. تحلیل های نهایی در این پژوهش، به راهبرد های رهگشا برای اصلاح و بهبود بافت فرسوده ی شهری در شهر دوگنبدان منجر شده که در متن مقاله به تفصیل آمده است.

امروزه با توسعه برنامه ریزی های مکانی، میزان رضایت از کیفیت زندگی در فضاهای برنامه ریزی شده از اهداف اولیه و اصلی به شمار می رود. به طوری که بهبود کیفیت زندگی می تواند زمینه های توسعه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را به همراه داشته باشد. این مقاله با هدف بررسی شاخص های کیفیت زندگی کانون های اسکان عشایری تدوین شده است. نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه ای است و روش مطالعه، اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. جهت تکمیل اطلاعات موجود از پرسشنامه استفاده شده است. با توجه به جمعیت کانون های مورد مطالعه، حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد 384 نفر برآورد شده است. و برای آزمون فرضیات پژوهش نیز از آزمون T.test و آزمون توکی با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بر اساس دیدگاه های نمونه، کیفیت آموزش، کیفیت محیط مسکونی، کیفیت محیط فیزیکی، و نیز کیفیت درآمد و اشتغال پایین تر از حد متوسط ارزیابی شده اند.؛ کیفیت سلامت و امنیت و کیفیت کالبدی در حد متوسط ارزیابی شده اند؛ و در مجموع از نظر ابعاد کیفیت زندگی در کانون های اسکان مورد مطالعه در سه طبقه قرار می گیرند؛ که در طبقه یک کانون های دشت بکان، گُل افشان چشمه رحمان با بالاترین سطح رضایت مندی جای دارند؛ در طبقه دو کانون تل معدن با سطح متوسط و در طبقه سه کانون دشت لار با پایین ترین سطح کیفیت زندگی و رضایتمندی قرار دارند.

گردشگری به عنوان صنعتی نوپا در جهان، در ردیف یکی از سه منبع درآمدی اول به شمار می آید ولی در ایران به دلایل فراوان هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. شهرستان کاشان با وجود شرایط جغرافیایی و تاریخی مناسب و برخورداری از معماری اصیل ایرانی، خانه های تاریخی، مساجد، بازار، تپه های باستانی، صنایع دستی منحصر به فرد، آیین ها و مراسم خاص مانند گلابگیری و صدها جاذبه تاریخی، فرهنگی و طبیعی دیگر، نتوانسته است هماهنگ با این قابلیت های بسیار بالا، صنعت گردشگری(خارجی و داخلی) خود را متحول سازد. این تحقیق با هدف یافتن پاسخ این سؤال که چه عامل یا عواملی باعث شده است تا این سرزمین از مزایای متعدد گردشگری بی بهره بماند؟ تهیه شده است. همچنین چگونه می توان ضمن بهره مندی از منافع حاصل از گردشگری تاریخی- فرهنگی منطقه از میزان اثرات سوء گردشگری در منطقه کاست و در راستای پایداری شهر بهره مند شد؟ این پژوهش بر اساس روش سیستمی و کارکردشناسی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و برای تحلیل مکانی و استقرار نقاط بر روی نقشه از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است، همچنین به بررسی یافته های مطالعات کتابخانه ای و نتایج یک بررسی میدانی از طریق توزیع پرسشنامه بین گردشگران و همچنین مصاحبه با کارشناسان مختلف پرداخته و ضمن شناسایی جنبه های مختلف موضوع به چگونگی ارتباط بین برنامه ریزی اصولی و به ویژه تهیه و اجرای طرح جامع گردشگری شهرستان کاشان با توسعه صنعت گردشگری و امکان جذب گردشگر در بخش مرکزی این شهرستان(شهر کاشان) می پردازد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که باوجود آن که شهرستان کاشان و بخش مرکزی آن توانسته انبوه گردشگران تاریخی- فرهنگی را از لایه های متفاوت اقتصادی جامعه جذب نماید، اما همچنان با عدم توسعه صنعت گردشگری در منطقه رو به رو بوده و شهر، گرفتار ناپایداری های متعدد زیست محیطی و اکولوژیکی، اجتماعی و فرهنگی از جمله اسکان غیر رسمی گردشگران است. عمده این ناپایداری ها ناشی از تعدد مراکز تصمیم گیری، گسستگی در مدیریت شهری و عدم مدیریت یکپارچه بین سازمان ها و دستگاه های دولتی و غیر دولتی تصمیم گیر در خصوص امور گردشگران و گردشگری و وجود برخی موازی کاری ها است ، لذا ضروری است تا با تهیه و اجرای طرح جامع گردشگری شهرستان کاشان، نهادی فراسازمانی متشکل از کلیه سازمان ها و دستگاه های مسئول در امر مدیریت شهری تشکیل شود تا این نهاد فرادست بتواند برای برقراری یک ارتباط سازمان یافته اجزاء و کارکردهای گردشگری تاریخی- فرهنگی به نفع تقویت مدیریت یکپارچه گردشگری در راستای توسعه پایدار شهر و منطقه که جدای از کارکرد گردشگری نیست، فعالیت و تلاش نماید.

سازگاری و ناسازگاری بین کاربریهای شهری به دلیل تاثیرات مثبت و منفی است که کاربریهای همسایه بر روی هم دارند. برای چیدمان کاربریها درکنار یکدیگر و مکان یابی کاربریها، معیارهای ویژه ای برای هرکاربری در نظرگرفته می شود؛ به طوری که قرارگیری دوکاربری در کنار هم باید با توجه به این معیارها صورت گیرد. ناکارآمدی تک بعدی نگری و لزوم جامع نگری در اتخاذ بهینه ترین تصمیم در مکان یابی کاربری ها، بهره گیری از تخصص های مختلف، بر اساس معیارهای چند گانه کمی و کیفی و استفاده از تکنیک ها و روش های (تصمیم گیری گروهی) و (چند معیاره) را بیش از پیش ضروری نموده است . تعدد عوامل تاثیرگذار برسازگاری لزوم به کارگیری روش های تصمیم گیری چند معیاره را محرز می نماید. از طرف دیگر، در نظر گرفتن این معیارها در قالب سنتی مشکل است، در حالی که با GIS می توان معیارهای مورد نظر را به صورت لایه های مختلف در قالب نقشه های معیار به کار برد. بنابراین، در ارزیابی سازگاری کاربریهای شهری، از یک طرف نیازمند استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی برای مدل سازی مکانی روابط بین کاربریها و از طرف دیگر، نیازمند سامانه های پشتیبان تصمیم گیری و مدلهای تصمیم گیری چند معیاری هستیم. ابهام و عدم قطعیت ذاتی حاکم بر محیط های تصمیم گیری از یک سو و ناسازگاری و بی دقتی در نظرها و قضاوت های افراد تصمیم گیرنده از سویی دیگر، باعث شده است تا نظریه مجموعه فازی و پیرو آن منطق فازی به صورتی کارآمد و مفید برای مواجهه با ابهام موجود در برنامه ریزی ها و تصمیم گیریها در آید. در مقاله حاضر، با استفاده از تکنیک AHP و مدل های تصمیم گیری چند معیاره در محیط فازی، مدلی برای ارزیابی سازگاری کاربری های شهری با در نظر گرفتن کلیه عوامل مؤثر بر آن ارایه می گردد. در این مقاله، مراحل مختلف مدل پیشنهادی تشریح و توصیف می گردد.

شناخت و آگاهی از تغییر و تحولات جمعیتی جوامع، لازمه هر گونه برنامه ریزی برای آنهاست. چون تمامی جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن جوامع با عدد جمعیت و ویژگی های ساختاری آن پیوند خورده است. این مقاله با هدف بررسی تحولات جمعیتی بندرترکمن به عنوان یکی از شهرهای کوچک اندام کشور صورت گرفته تا ضمن تحلیل روند این تحولات و بازشناسی علل و عوامل موثر در آن، از وضع موجود شناخت بهتری حاصل آید و بستری مناسب برای برنامه ریزی های آتی فراهم گردد. برای دستیابی به این هدف، ابتدا داده های آماری مربوط به شهر در کل دوره های سرشماری، استخراج و ضمن تهیه جداول، نمودارهای مربوطه به کمک نرم افزار Excel تهیه گردید سپس به کمک فرمول های متعدد جمعیتی به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شد. نتایج حاصله نشان می دهد که سیاست های ملی و گاه بین المللی بیشترین تاثیر مثبت یا منفی را در رشد و تحول ساختار جمعیتی این شهر بر جای گذاشته اند. به عبارت دیگر هنوز این شهر به نقش یابی و بلوغ کافی خود نرسیده و تحولات آن همواره در سایه توجهات دولت مرکزی یا اثرات غیرمستقیم سیاست های ملی بوده است. هماهنگی رشد جمعیت شهر با سایر نقاط شهری کشور، جوانی جمعیت، روند صعودی نسبت باسوادان، بیکاران و شاغلان بخش خدمات، سیر نزولی نسبت جنسی و نسبت شاغلان به ویژه در بخش صنعت از نتایج دیگر تحقیق است.

بازار اصفهان، یکی از بزرگترین وجالب ترین بازارهای شهرهای ایران و حتی جهان اسلام به شمار می رود. در بین شهرهای بزرگ و سنتی ایران، کمتر شهری بازاری به باشکوهی بازار اصفهان دارد. بازار اصفهان، از نظر فعالیت های اقتصادی و مبادلات کالا هرگز یارای برابری با بازار تهران را ندارد و یا از دید طرح فضای معماری و هماهنگی عناصر مختلف و مجتمع بودن به پای بازار تبریز، اراک و لار نمی رسد؛ لکن از نظر اصالت، قدمت، سنت و چشم انداز کلی به بازار کاشان، یزد و قزوین شباهت دارد؛ همچنین از نظر معماری - کالبدی با بازار شیراز و قم قابل مقایسه است. از نظر تخصصی و اختصاصی رسته ها به کالاهای خاص، می توان آن را با بازار تبریز، شیراز و مشهد مقایسه نمود.در این مطالعه کوشش بر این است که فراوانی های پدیده های یاد شده در بازار اصفهان و یا هرخصیصه جغرافیایی دیگری که بتوان برای بازار اصفهان یافت، بر شمرده شود. بازار اصفهان با چشم انداز جغرافیایی، همیشه مقام و منزلت والایی به خود اختصاص داده است؛ از جمله به عنوان بزرگ ترین بازار تولید کننده صنایع دستی حداقل از 400 سال قبل دربین شهرهای اسلامی مطرح بوده است.با دید کلی و خصوصیات جغرافیایی که راجع به بازار شهرهای بزرگ سنتی ایران برشمردیم باید اذعان داشت که بازار اصفهان درمجموع، به لحاظ موقعیت اقتصادی، اجتماعی، هنری، و معماری چنان اهمیت و جذابیتی دارد که در بین بازارهای شهرهای بزرگ اسلامی شاخص و دارای اهمیت جغرافیایی خاصی است. ارزش بازار اصفهان موقعی برای ما روشن می گردد که تحلیل از ساختار فضایی – کالبدی آن ارائه کرده باشیم.مطالعه ما در مورد بازار اصفهان آزمونی علمی است و بیشتر به این نیت صورت پذیرفته که برنامه ریزان و طراحان شهری بتوانند با زنده سازی این مجموعه اصیل ایرانی – اسلامی (ضمن حفظ ارزش های معماری وشهرسازی) عناصر کالبدی، اقتصادی و اجتماعی را در زندگی چنان نظم و سامان دهند که پاسخگوی نیازهای زندگی امروزی باشد. در تعریف زیر این موضوع را به خوبی درک می کنیم: «بازار در ساختمان وبافت شهری، بنیادی است اقتصادی و نهادی است اجتماعی و میراثی است فرهنگی؛ بویژه بازتابی است از هنر معماری دربرابر شرایط و مقتضیات اقلیمی و جغرافیایی ایران.»