شاه بختی رستمی

شاه بختی رستمی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۰ مورد.
۱.

مکانیابی کاربری های گردشگری با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)؛ مورد شناسی: مکانیابی یک پارک شادی در جزیره ی کیش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای زمستان ۱۳۹۱ شماره ۵

کلید واژه ها: جزیره کیش GIS مدل شایستگی مکان یابی کاربری های گردشگری پارک شادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰۵ تعداد دانلود : ۱۲۸۶
امروزه گردشگری و سیستم های اطلاعات جغرافیایی به عنوان دو صنعت و فن آوری مهم نظر بسیاری ازمحققانراجلبکرده-است.گردشگری و توان اشتغال زایی آندرکناربخش هایصنعت،کشاورزى و خدمات می تواندموجبرشد اجتماعى واقتصادىکشورها گردد. نکته ی مهمدرتوسعه یگردشگریمرتبطباجاذبه هاىطبیعی وفرهنگی،آماده سازىآنهابراىبازدیدگردشگراناست.این آماده سازی با ارائه ی خدماتجانبىوزمینه سازفعالیت هاىگردشگرى از جمله احداث مراکز تفریحی منطبق با شرایط مکانی منطقه فراهم می شود. برای نیل به چنین هدفی می توان GIS را به عنوان ابزاری قدرتمند به خدمت گرفت. مقاله ی حاضر با استفاده از مدل شایستگی مکانی درGIS و برنامه ی الحاقی تحلیل گر فضایی، با همپوشانی وزنی لایه ها، به مکانیابی یک پارک شادی در جزیره ی کیش براساس شرایط طبیعی، وضعیت کاربری ها و زمین های خالی قابل ساخت پرداخته است.بر اساس نتایج این پژوهش، محدوده ی نهایی برای ساخت پارک شادی دارای مساحتی حدود 110 هکتار و در مجاورت پارک دلفین ها، مجموعه ی سیاحتی نیروی دریایی، هتل های شباویز، سفینه و سیمرغ قرار دارد. تناسب طول و عرض این مکان برای احداث پارک و قرارگیری آن در اراضی خالی، حاکی از بهینگی آن است. بازدید میدانی و بررسی محدودیت های احتمالی از نظر وضعیت تملک و عدم مغایرت با سایر طرح های مصوب جزیره مؤیّد صحت این مکانیابی بود.
۲.

بررسی عوامل فرهنگی - اجتماعی ، موثر در عدم یکپارچگی اراضی کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا (انجمن جغرافیایی ایران) سال ششم بهار و تابستان ۱۳۸۷ شماره ۱۶ و ۱۷

کلید واژه ها: همبستگی یکپارچه سازی اصلاحات ارضی ساخت فضایی دهستان پشت دربند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳۸ تعداد دانلود : ۱۸۹۴
در این مقاله به بررسی عوامل فرهنگی-اجتماعی مؤثر در عدم یکپارچگی اراضی کشاورزی در قالب پرداختیم. یکپارچه سازی اراضی فرایندی از اصلاحات ارضی است که با تغییر در ساخت فضایی اراضی کشاورزی از طریق اصلاح مدیریت، ضمن تحرک بخشی به اقتصاد روستا، تحول در ساختار نواحی روستایی را تسهیل می کند. با وجود ضرورت یکپارچه سازی اراضی در جوامع در حال توسعه، عوامل زیادی مانع اجرای آن در روستاهای کشور شده است. نمونه های مورد مطالعه متشکل از 107 بهره بردارکشاورز می باشد، که از روش نمونه گیری چند مرحله ای(خوشه ای) استخراج شد. سپس با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی(طراحی پرسشنامه) داده های شاخص های؛ کاهش سرانه بین دو نسل، سرانه زمین، میزان سواد، میزان افزایش جمعیت بین دو نسل، تاثیر وقف، ارث (تقسیم شدن یا نشدن زمین بعد از مرگ)، تاثیر ازدواج (جهیزیه و مهریه) جمع آوری شد. بعد از جمع آوری و پردازش اولیه داده ها، بین شاخصهای فرضیات تحقیق ضریب همبستگی به روشهای اسپیرمن و پیرسن محاسبه شد. نتیجه آنکه، بین شاخصهای ازدواج و کاهش سرانه و همچنین وقف و کاهش سرانه همبستگی معناداری وجود ندارد، اما بین ارث و افزایش جمعیت با کاهش سرانه و همچنین سواد با سرانه زمین همبستگی معنادار وجود دارد. سپس برای سه فرضیه ای که بین شاخص های آنها ضریب همبستگی معنادار وجود داشت، معادله و نمودار خط رگرسیون محاسبه شد. بنابراین شاخص های وقف و ازدواج در عدم یکپارچگی اراضی دهستان پشت دربند تاثیری نداشته، در حالی که ارث، افزایش جمعیت و سواد از عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر در عدم یکپارچگی اراضی در این دهستان می باشند.
۳.

تحلیل فضایی بافت فرسوده شهری با تأکید بر راهبردهای ساماندهی فیزیکی– فرهنگی (نمونه موردی: شهر اسلام آبادغرب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: اسلام آباد غرب پراکنش فضایی بافت فرسوده شهری ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مدیریتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مسکن شهری
تعداد بازدید : ۱۸۱۸ تعداد دانلود : ۸۴۳
شهرسازی و مدنیت دو دستاورد گرانبهای بشر در طول تاریخ بوده اند. با این حال، همزمان با رشد و گسترش شهرها در طول زمان، قسمت هایی از آنها همانند اجزاء یک دستگاه دچار فرسودگی شده و به ترمیم و رسیدگی نیاز پیدا می کنند. بافت های فرسوده شهرها علاوه بر تحمل بار مسایل کالبدی و فیزیکی، از لحاظ اجتماعی و فرهنگی هم دچار مشکل اند و در واقع از چرخه اقتصادی شهر خارج شده اند. شهر اسلام آبادغرب با جمعیتی حدود 92000 نفر هم اکنون با مشکل بافت فرسوده ای به مساحت حدود 58 هکتار در قسمت های مرکزی و شمالی، که جمعیتی حدود 37000 نفر را در خود جای داده روبروست. این مقاله در پی یافتن پاسخ برای الف) چگونگی پراکنش فضایی بافت فرسوده در شهر اسلام آبادغرب و ب) کشف روابط میان ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی با کالبد فرسوده شهر است. در این پژوهش جامعه آماری شامل 8541 خانوار است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران تعداد 160 نمونه از بین انها برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. برای مشخص کردن روایی سؤالات از آلفای کرانباخ و برای آزمون سؤالات پرسشنامه ها هم از دو روش آماری آزمون T تک نمونه ای (T-Test) و روش همبستگی پیرسن استفاده شده است. با استفاده از دو روش مذکور به آزمون رابطه بین متغیر وابسته فرسودگی بافت در شهر اسلام آباد غرب با 4 متغیر مستقل: الف) اقتصادی ب) فرهنگی پ) اجتماعی و ت) مدیریتی پرداخته شد. برای آزمون های آماری از نرم افزار SPSS و برای ایجاد بانک اطلاعاتی و ایجاد لایه های موردنیاز و ترسیم نقشه ها از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. ازیافته های تحقیق می توان به الگوی پراکندگی فضایی بافت در قسمتهای مرکزی شهر اشاره کرد که از نظر جغرافیایی منطبق با قسمت های قدیمی و متراکم تر شهر است. همچنین نشان دادن رابطه بین ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و عدم مدیریت موجود در بافت با فرسودگی بافت و کالبد آن از دیگر یافته های این تحقیق است که با ضریب اطمینان %95 و بالاترین سطح معناداری 000/0 تأیید شده است.
۴.

نقش عوامل طبیعی در ناپایداری سکونتگاههای روستایی در منطقه ی کوهستانی و پایکوهی زاگرس مطالعه ی موردی: روستاهای شهرستان های مریوان و سروآباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴۳

کلید واژه ها: مهاجرت ناپایداری عوامل طبیعی روستاهای شهرستان های مریوان و سروآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۲ تعداد دانلود : ۷۷۲
عوامل طبیعی همواره در طول تاریخ در استقرار، نوع معیشت و جابجایی جمعیّت ها اثر گذار بوده که نمونه ی بارز آن را می توان در ناپایداری سکونتگاههای روستایی مشاهده کرد این تحقیق با هدف بررسی نقش عوامل طبیعی در ناپایداری سکونتگاهای روستایی در منطقه ی کوهستانی و پایکوهی زاگرس(مطالعه موردی: شهرستان های مریوان و سروآباد) انجام گرفته در این بررسی از 9 عامل (اقلیم، ارتفاع، شیب، گسل، رودخانه، زمین لغزش، لیتولوژی،فرسایش و کاربری اراضی) استفاده شده، لایه های این عوامل در محیطARC GIS تهیه و با استفاده از نرم افزارExpert choice وزن دهی شده و با اضافه کردن وزن هابه مدل AHPدر محیط ARC GIS و همپوشانی لایه ها، روستاهای پایدار، نیمه پایدار و ناپایدار مشخص شده است . روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده، ابزارهای مورد استفاده نرم افزارهایARC GIS و Expert choice می باشد، نتایج این تحقیق حاکی از آن است که از 229 سکونتگاه محدوده ی مورد مطالعه حدود 24روستا (48/10 درصد) در محدوده ی پایدار، 58 روستا (25/32درصد) در محدوده ی نیمه پایدار و 147 روستا (19/64 درصد) در محدوده ی ناپایدار قرار گرفته اند. بنابراین منطقه ی مورد مطالعه از لحاظ عوامل محیطی- اکولوژیکی ناپایدار محسوب شده، لذا توجه اساسی و جدی به این عوامل جهت جلوگیری از مخاطرات و ممانعت از هدر رفتن سرمایه، در هر نوع برنامه ریزی از الزامات است.
۵.

تحلیل فضایی- جامعه شناختی جرم سرقت از منزل در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: کرمانشاه سیستم اطلاعات جغرافیایی نابرابری اجتماعی تحلیل فضایی سرقت کانون جرم خیز

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
تعداد بازدید : ۱۴۱۴ تعداد دانلود : ۷۱۴
امروزه همراه با موج وسیع تغییرات اجتماعی و شکل گیری شرایط آنومیک، بسیاری از شهرها ناگزیر به همزیستی با پدیده ای به نام جرم هستند که امنیت اجتماعی شهروندان را تهدید می کند. در این نوشتار، با رویکردی میان رشته ای به بررسی جرم سرقت از منزل و نقش نابرابری بر آن و تحلیل فضایی- جامعه شناختی آن در شهر کرمانشاه پرداخته می شود. این پژوهش، به روش تحلیل همبستگی و روش تحلیل آمار فضایی انجام گرفته است. داده های تحقیق، برگرفته از آمارهای موجود در مرکز تحقیقات ناجا و استانداری کرمانشاه هستند. برای سنجش سطح توسعه یافتگی و سطح برخورداری محله ها، روش تاکسونومی عددی و موریس به کار رفته است. مطابق یافته ها، سطح برخورداری محله ها توزیع یکسانی ندارد و به پنج سطح نابرابر تقسیم می شود. نتیجة آزمون خوشه بندی نشان می دهد توزیع سرقت، از الگوی متمرکز تبعیت می کند و در شهر، کانون های جرم خیز شکل گرفته است. همبستگی بین نابرابری و سرقت از منزل نیز از نظر آماری معنادار نیست. محله های کرمانشاه از نظر نرخ جرم شرایط یکسانی ندارند؛ به طوری که در برخی از محله ها، کانون جرم شکل گرفته است؛ درحالی که بقیة محله ها با نگاه جغرافیای جرم، محدوده های پاک هستند. به عبارت دیگر، شکل گیری جرم در فضاهای مختلف متفاوت است. بااین حال، نقش نابرابری در سرقت از منزل مشهود نیست.
۶.

عوامل موثر بر عملکرد شوراهای اسلامی روستایی در شهرستان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: مشارکت کرمانشاه (شهرستان) شوراهای اسلامی روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۵ تعداد دانلود : ۶۶۶
عوامل متعددی بر موفقیت یا ناکامی شوراهای اسلامی روستایی تاثیرگذارند. در این مقاله تاثیر چهار عامل میزان شناخت مردم از وظایف و اختیارات شوراها؛ میزان آگاهی اعضای شوراها از وظایف و اختیارات خود؛ میزان مقبولیت اجتماعی؛ و میزان حقوق و مزایا، بر عملکرد شوراهای اسلامی روستایی شهرستان کرمانشاه در قالب چهار فرضیه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای انجام این کار، سه جامعه نمونه از الف ـ افراد واجد شرایط رای دهی در روستاهای منتخب شهرستان؛ ب ـ اعضای شورای اسلامی روستاهای منتخب؛ و ج ـ مسئولان دولتی مرتبط با شوراهای اسلامی، انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای انتخاب نمونه ها از روش های کوکران و تصادفی ساده استفاده شد. سپس با استفاده از روش اسپیرمن، میزان همبستگی بین متغیرهای تحقیق سنجیده شد. نتایج این تحقیق حاکی از تایید فرضیه های 1 و 3 و مردود شدن فرضیه های 2 و 4 است.
۷.

تحلیل و ارزیابی کارکرد شهرهای کوچک در توسعه روستاهای پیرامونی (نمونه موردی: شهر سرابله- شهرستان شیروان- چرداول)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای (دانشگاه آزاد مرودشت)سال دوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۷

کلید واژه ها: توسعه روستایی خدمات شهرهای کوچک سرابله شیروان و چرداول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۵ تعداد دانلود : ۵۹۴
۸.

تحلیل فضایی اجتماعی جرایم خشونت آمیز در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۴

کلید واژه ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی نابرابری اجتماعی شهر کرمانشاه جرایم خشونت آمیز تحلیل فضایی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی سنجش از راه دور GIS
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری امنیت شهری
تعداد بازدید : ۱۰۹۷ تعداد دانلود : ۱۳۰۶
جرم بهویژه از نوع خشونتآمیز آن گاه از برخی افراد سرمیزند و پیامدهای آن نه صرفاً دامن خود آنها و قربانیانشان بلکه گریبان جامعه را نیز میگیرد و مشکلاتی از جمله احساس ناامنی و کاهش ضریب سلامت و شادابی اجتماعی را برای جامعه ایجادمیکند. هدف این نوشتار آن است که با رویکردی میان رشتهای و ازطریق بهمیانآوردن پای جامعهشناسی و جغرافیا به بررسی جرایم خشونتآمیز و تحلیل فضایی اجتماعی آن در شهر کرمانشاه بپردازد. جمعیت آماری این پژوهش محلههای سطح شهر کرمانشاه است که 101محله را شامل میشود. داده های این پژوهش از مراکزی مانند مرکز تحقیقات ناجا و استانداری جمعآوری شدهاند. برای بررسی این دادهها از «روش تحلیل آمارهای موجود» و از دو روش تحلیل اساسی در پژوهش استفاده شده است. از نرمافزار آماری SPSS برای توصیف و تبیین متغیرها و برای شناسایی و درک الگوی مکانی و فضایی جرم، مدلهای آماری و گرافیک مبنا در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) استفاده شده است. برای سنجش سطح توسعهیافتگی و سطح برخورداری محلهها نیز روش تاکسونومی عددی و موریس بااستفادهاز نرمافزار اکسل بهره گرفته شده است. یافتهها نشان میدهد محلههای کرمانشاه از نظر سطح برخورداری توزیع یکسانی ندارند و به پنج سطح نابرابر تقسیمبندی می شوند. نتیجه آزمون خوشهبندی و شاخص نزدیکترین همسایه حاکی از آن است که توزیع جرایم خشونتآمیز از الگوی متمرکز و خوشهای تبعیت میکند به این معنی که در این شهر کانونهای جرمخیز شکل گرفته است و محدودههای دیگر بسیاری در سطح شهر محدودههای پاک محسوب میشوند. میزان همبستگی بین نابرابری و جرایم خشونتآمیز نیز 215/0- بوده، که با جهت معکوس و با سطح 95% اطمینان، معنادار است. در نهایت، تاجاییکه به نتیجه این پژوهش برمیگردد مکانها و محلههای مختلف با سطح برخورداری متفاوت از امکانات و تسهیلات زمینه تبلور نابرابری اجتماعی بین محلهها و ساکنان آن را فراهممیکنند و از طرفی شکلگیری جرم، چه از حیث نوع آن و چه از نظر نرخ، در فضاهای مختلف متفاوت است. به عبارت دیگر، ماهیت فضا به جرم شکل می بخشد. از سوی دیگر، نابرابری اجتماعی بر وقوع جرم بسیار تأثیرگذار است و زمینه لازم را برای وقوع جرم ایجاد مینماید گرچه نوع تأثیر آن در محلههای مختلف شکل یکسانی ندارد.
۹.

تحلیل فضایی پهنه های خطر پذیر زیستی و فعالیتی سکونتگاه های روستایی مناطق مرزی، مطالعه موردی: سکونتگاه های روستایی شهرستان هیرمند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره بیست و پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۹۹

کلید واژه ها: خطرپذیری تحلیل فضایی هیرمند زیست پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۷ تعداد دانلود : ۴۹۳
تحقیق پیش رو به دنبال شناسایی الگوی فضایی زیست پذیری سکونتگاه های روستایی نواحی مرزی منطقه هیرمند جهت شناسایی مناطق خطرپذیر است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کاربردی و رویکرد حاکم بر تحقیق توصیفی و تحلیلی می باشد. جهت واکاوی فضایی الگوی پراکنش روستاهای زیست پذیر در سه سطح مطلوب، متوسط و نامطلوب از آزمون های آمار فضایی در محیط نرم افزاریGEO DATMو GIS استفاده خواهد شد تا الگوی فضایی زیست پذیری روستاهای مورد نظر شناسایی و در نهایت پهنه های خطر پذیر شناسایی گردند.نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد 16 روستا در طیف مطلوب، 16 روستا در طیف متوسط و 12 روستا در طیف نامطلوب قرار گرفتند. همچنین نتایج استفاده الگوریتم موران انسلین در منطقه نشان می دهد 7 خوشه سرد (زیست پذیری پایین)، و 11 خوشه ی داغ (زیست پذیری بالا)در منطقه شناسایی گردید. بزرگترین لکه داغ در جنوب شهرستان قرار دارد و روستاهای قرار گرفته در این لکه دارای زیست پذیری بالایی هستند و در مجاور همدیگر قرار گرفته اند و بزرگترین لکه سرد در جنوب شرق و مرکز شهرستان قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد روستاهای نزدیک به خط مرزی دارای زیست پذیری ضعیف تری هستند وخوشه های سرد در این مناطق متمرکز گردیده اند و مناطق روستایی شمال شهرستان به دلیل وابستگی به اقتصاد کشاورزی وکمبود منابع آب رود هامون در شمال شهرستان دارای زیست پذیری ضعیف تری هستند. لکه های خطرپذیر از بعد ناپایداری سکونتگاه های روستایی می تواند منطقه را از بعد امنیتی دچار مخاطره کرده و به تبع آن سکونتگاه هایی که زیست پذیری مناسبتری دارند و در مجاورت لکه های با زیست پذیری پایین قرار گرفته اند نیز به لحاظ امنیتی دچار مخاطره شده و به مرور زیست پذیری آنها نیز تحت شعاع قرارخواهد گرفت.
۱۰.

واکاوی مکان یابی کاربری ها در طرح های هادی روستایی شهرستان گنبدکاووس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال دوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلید واژه ها: روستا عمران روستایی کاربری اراضی طرح هادی روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۲ تعداد دانلود : ۴۹۹
طرحهای هادی روستایی از جمله طرحها و پروژه هایی است که در راستای نیل به توسعه و عمران روستایی تهیه و اجرا می گردد. در واقع این طرحها به منزله سند توسعه اقتصادی- اجتماعی روستا تلقی می شود که بر اساس آن، تمامی نیازمندیهای مسکونی، خدماتی و رفاهی، برای افق طرح، با لحاظ نمودن تمامی ضوابط در چارچوب جایگاه روستا در طرحهای فرداست مکانیابی می شود. اجرای این طرحها در روستاهای کشور خالی از اشکال نبوده و در اکثر روستاها با توجه به شکل گیری بدون برنامه روستا از یک سو و کمبود اعتبارات تخصیصی از سوی دیگر، با مشکلات بسیاری مواجه می باشد. این طرح در روستاهای کشور به سفارش بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تهیه و اجرا می شود. تعدد و تنوع ویژگی های متفاوت ناحیه ای در گستره فضای ملی باعث کاهش دقت در طرح های مذکور و احتمالاً تغییراتی در اجرای آنها خواهد شد. این پژوهش در محدوده جغرافیایی روستاهای شهرستان گنبدکاووس انجام گرفته و به بررسی و ارزیابی ضوابط و معیارهای مکانیابی انواع کاربریها در طرحهای هادی روستاها پرداخته است. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی- توسعه ای و به لحاظ متدلوژی از نوع توصیفی- تحلیلی است که داده های آن از منابع اسنادی و عمدتاً عملیات پیمایشی (پرسشنامه) گردآوری شده است. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که ضوابط مربوط به مکانیابی انواع کاربریها در مرحله تهیه طرحهای هادی روستایی رعایت شده امّا در مرحله اجرای این طرح ها، بخش عمده مکانیابی های پیشنهاد شده، رعایت نگردیده است.
۱۱.

تأثیر مؤلفه های انسانی بر پراکنش افقی شهر سنندج با تأکید بر اسکان غیررسمی و روستاهای پیراشهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: شهر سنندج پراکنش افقی شهر روستاهای پیراشهری بافت فرسوده حاشیه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۷ تعداد دانلود : ۸۰۷
پراکنش افقی یا همان رشد و گسترش کالبدی سریع شهرها در فضای پیرامون، پدیده ای است که امروزه بسیاری از شهرهای ایران آن را تجربه می کنند. مؤلفه ها و علل مختلفی در بروز این پدیده تأثیر دارند. در این پژوهش مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر گسترش افقی شهر سنندج، به ویژه نقش محله های حاشیه ای و روستاهای نزدیک این شهر به دلیل جمعیت پذیری زیاد مهاجرین، مطالعه شده است. هدف از این پژوهش نمایان کردن نقش تحولات اجتماعی ازجمله اصلاحات ارضی و مدیریت شهری در افزایش مهاجرت و گسترش فیزیکی شهر از طریق پیدایش محله های حاشیه ای و پیوستن روستاهای اطراف به شهر سنندج است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی است و از تصاویر سنجنده TM و OLI ماهواره های Landsat 5 و 8 استفاده شده است. سپس با استفاده از نرم افزار ArcGIS این تصاویر تجزیه وتحلیل شدند. درنتیجه مشخص شد که جمعیت عظیم اسکان یافته ناشی از مهاجرت، به خصوص در دهه 55 تا 65، موجب به وجودآمدن سیزده محله حاشیه نشین با وسعت 536 هکتار و سرازیرشدن جمعیت مهاجر موجب پیوستن ده روستای پیراشهری در محدوده شهر سنندج شده که از مهم ترین عوامل پراکنش افقی شهر سنندج در چهار دهه اخیر بوده است. همچنین تعداد زیادی روستا در اطراف این شهر هستند که در ادامه رشد و گسترش سریع شهر، چنان چه برنامه ای برای آن ها اندیشیده نشود، با شهر سنندج ادغام خواهند شد و شهری پراکنده با بافتی غیرمسنجم و غیرمتصل را فراهم خواهند آورد.
۱۲.

مطالعه نشاط اجتماعی با تأکید بر محور سلامت اجتماعی پژوهشی ترکیبی در بین شهروندان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰ 145 - 202

کلید واژه ها: روش ترکیبی سلامت اجتماعی شیوه های رفتاری و بیانی نشاط اجتماعی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۵۲۸
نشاط اجتماعی آن دسته از رفتارهایی است که به صورت شیوه های بیانی و رفتاری ابراز می گردد تا حس خوب و شور و شعف را انتقال دهد و منجر به آرامش گردد.این نوشتار با رویکرد سلامت اجتماعی و راهبرد پراگماتیسم موردمحور مبتنی بر روش ترکیبی درگام کیفی از مطالعه موردی جمعی، در گام کمّی (پیمایش از نوع توصیف) و روش درون یابی نقطه ای (تحلیل فضایی) برای تحلیل شیوه های رفتاری و بیانی نشاط اجتماعی بهره برده است. در این تحقیق از نمونه گیری هدفمند مبتنی بر موردی نوعی، تصادفی ساده متناسب با حجم هر منطقه و نمونه گیری مکانی و منطقه ای استفاده شده است.جمع آوری یافته ها مبتنی بر تحلیل تماتیک (کدگذاری باز و محوری) ، توصیف آماری و تحلیل فضایی بوده است. از ابزارهای مصاحبه نیمه عمیق، پرسشنامه مصاحبه ای محقق ساخته و ترسیم نقشه های شهری برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است.قلمرو تحقیق مناطق شهری مشهد در نیمه اول سال 1397 بوده است. واحد تحلیل در رویه کمّی خانوار ، در بعد کیفی مشارکت کنندگان و درسطح تحلیل فضای مناطق شهری بوده است. میزان آلفای سوالات پرسشنامه تحقیق برابر با (80/0) بدست آمده است. مهمترین مقوله های محوری رویه کیفی با تاکید بر تیپ های نشاط بخشی گرم و سرد و نشاط گیرندگی معطوف به نمایشی کردن موقعیت، شالوده شکنی موقعیت، تاثیر بر دیگری (نفوذ اجتماعی)، نوع دوستی، دیگرخواهی، درون نگری همدلانه، کسب آرامش و کاهش تنش روزمره بوده است.نتایج بخش کمّی و تحلیل فضایی مناطق اشاره به این می کند که تیپ نشاط دهندگی گرم، معطوف به شور و شعف در حد متوسط رو به پایین تا پایین در سطح مناطق بوده است.نشاط دهندگی تیپ سرد معطوف به حس خوب در بین مناطق مختلف شهری در حد متوسط رو به بالا تا بالا بوده است. نشاط گیرندگی معطوف به کسب آرامش در سطح مناطق شهری متوسط رو به بالا بدست آمده است.با توجه به نتایج می توان گفت که اجرای  مراسم های نشاط بخش به زندگی اجتماعی معنا و تعلق اجتماعی می بخشند و افراد را برای خوب تر زندگی کردن، مطلوبیت و بهتر زندگی کردن در مقابل افسردگی تشویق می کنند و سطح کیفیت زندگی را ارتقاء می بخشند، از این رو به مدد رویکرد مددکاری اجتماعی می توان با تقویت و حمایت از موارد فوق بهبود و ارتقاء سلامت اجتماعی شهروندان را مد نظر قرار داد.
۱۳.

تحلیل فضایی نشاط اجتماعی در سطح مناطق شهری مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال سوم پاییز ۱۳۹۷شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 134 - 153

کلید واژه ها: تحلیل فضایی مناطق شهری مشهد. نشاط اجتماعی نشاط دهندگی نشاط گیرندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۱۸۳
با توجه به تعریف محوری نشاط اجتماعی بر پایه نظر وینهوون باید گفت که وی رفتاری را نشاط بخش می داند که موجب مطلوب بودن کیفیت زندگی می شود. بنابراین هدف این نوشتار تعریف تحلیل فضای نشاط اجتماعی در سطح مناطق شهری بوده است. ابتدا باید گفت فردی که نشاط خود را از طریق شیوه های رفتاری و بیانی با انرژی بالا، جذابیت، شوخ طبعی، شور و شعف در محافل صمیمی به دیگری سرایت می دهد، جزء تیپ گرم نشاط دهنده قرار می گیرد و اگر حس خوب را به دیگری انتقال دهد، تیپ سرد نشاط دهنده تعریف می شود. بعد از مصاحبه با افراد نشاط دهنده در این پژوهش به افرادی برخوردیم که عکس افراد نشاط دهنده بودند، این افراد نشاط گیرنده تعریف شده اند که حاصل نشاط آنها در محافل صمیمی رسیدن به آرامش و آسودگی خاطر بوده است. با توجه به این گروه بندی باید بیان کرد که درحوزه سرزندگی اجتماعی در شهرها، متغیر نشاط اجتماعی به همراه مولفه های آن نقش به سزایی در زندگی افراد و برنامه ریزی شهری خواهد داشت. براساس چنین فرایندی روش تحقیق این پژوهش به صورت ترکیبی بوده که در گام اول از روش کیفی(مطالعه موردی جمعی)، در مرحله بعد روش کمی(پیمایش) و در آخر هم از روش درون یابی نقطه ای استفاده شده است. نمونه گیری براساس این سه گام به صورت موردی نوعی، تصادفی و مکانی- منطقه ای بوده است. قلمرو تحقیق شهر مشهد و مناطق آن در نیمه اول سال 1397 بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه نیمه عمیق، پرسشنامه مصاحبه ای و ترسیم توزیع فضایی یافته ها بر روی نقشه مناطق شهری بوده است. یافته ها بیانگر این است که معیار نشاط اجتماعی شهروندان درحد متوسط بدست آمده است، مناطق(1-2-4-5) در موقعیت متوسط روبه پایین، منطقه9 در سطح متوسط و مناطق(3-6-7-8-10-11-12 و ثامن) متوسط رو به بالا قرار گرفته اند. از نظر نشاط بخشی اجتماعی مناطق10-11-12به ترتیب در بالاترین موقعیت نشاط اجتماعی و مناطق 5-4-1 به ترتیب در پایین ترین موقعیت قرار داشته اند. در بین مناطق شهری مشهد منطقه 10 در جایگاه اول نشاط بخشی اجتماعی و منطقه 5 شهری در آخرین رتبه بندی مناطق 13گانه قرار گرفته است.
۱۴.

تحلیل وضعیت برخورداری نظام شهری استان کرمانشاه از شاخص خدمات شهری با استفاده از مدل های تاکسونومی، تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۵ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 381 - 403

کلید واژه ها: برخورداری تاکسونومی تحلیل خوشه ای تحلیل عاملی شهرداری کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۵۶۳
زمینه اصلی فعالیت شهرداری ها خدمات رسانی عمومی به شهروندان است که شامل طیف وسیعی از فعالیت ها از جمله بهداشت، سلامت، امنیت و عمران می شود. با این حال، بخش هایی از وظایف شهرداری های استان کرمانشاه به دلیل روشن نبودن قوانین مربوط مغفول مانده است. ضعف برنامه مدون و دقیق به همراه توزیع تسهیلات و خدمات که تنها با تصمیمات شخصی مدیران یا کارشناسان متناسب و مطابق است، از دیگر ضعف های گریبانگیر شهرداری های این استان به شمار می آید؛ بدین ترتیب این نوع بی عدالتی و شکاف درخصوص برخورداری یا عدم برخورداری شهرهای مختلف در دستیابی به خدمات موردنیاز شهروندان سبب ایجاد نوعی بی تعادلی در توزیع فضایی نظام شهری استان شده است. در این مقاله ابتدا وضعیت نظام شهری استان از نظر جمعیتی بررسی، سپس براساس شاخص های اصلی خدمات شهری، میزان برخورداری شهرهای استان کرمانشاه به نسبت میزان جمعیت آن ها سنجیده می شود. برای این کار از مدل های رایج در برنامه ریزی مانند تاکسونومی و تحلیل عاملی رتبه بندی استفاده شده است. شهرهای استان نیز با استفاده از مدل خوشه ای در 5 دسته (کاملاً برخوردار تا برخورداری خیلی ضعیف) طبقه بندی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین برخورداری و عدم برخورداری شهرها با جمعیت دریافت کننده خدمات شهری ارتباطی منطقی برقرار نشده است؛ به طوری که شهرهای کوچک تر نظام شهری استان در مقایسه با به شهرهای بزرگ تر، شرایط مناسب تری از نظر برخورداری از خدمات شهری دارند. نشانه این امر را می توان در مقایسه نوع و تعداد خدمات شهری موجود در شهر سومار با 9 نفر (رتبه اول) با شهر کرمانشاه و سایر شهرهای پرجمعیت استان مشاهده کرد.
۱۵.

تحلیل فضایی زیست پذیری اقتصادی در سکونتگاه های روستایی شهرستان ری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 245-265

کلید واژه ها: زیست پذیری اقتصادی سکونتگاه های روستایی تحلیل فضایی شهرستان ری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۴۲۰
بهبود شرایط زندگی در جوامع روستایی، هدف غایی برنامه ها و پروژه های توسعه روستایی است. پیش شرط دستیابی به این مهم، فراهم ساختن شرایط مناسب زندگی است. به همین خاطر، صاحب نظران، متخصصان و مدیران حوزه برنامه ریزی، مفهوم زیست پذیری را به عنوان یکی از مفاهیم نوین در حوزه برنامه ریزی روستایی که ارتباط نزدیکی با پایداری روستاها و بهبود کیفیت زندگی ساکنان آن دارد، پذیرفته اند. هدف تحقیق حاضر، تحلیل فضایی زیست پذیری اقتصادی در روستاهای شهرستان ری است. این پژوهش، به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از حیث روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است. جمع آوری داده ها با استفاده از دو نوع پرسشنامه محقق ساخته (یکی برای 98 روستای دارای سکنه به صورت تمام شمار و دیگری برای 360 نفر از سرپرستان خانوار به عنوان جامعه نمونه که طبق فرمول کوکران محاسبه و به روش ساده انتخاب گردید) انجام گرفت. نتایج حاصل از تحلیل موران دو متغیره نشان می دهد که 14 روستا از 98 روستای مورد مطالعه، در وضعیت کاملاً مطلوب، 37 روستا در وضعیت متوسط و 48 روستا در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل HOT / COLD SPOT s نشان می دهد که 16 لکه سرد (زیست پذیری پایین « LL »)، و 12 لکه داغ (زیست پذیری بالا « HH ») در ناحیه وجود دارد. بزرگترین لکه داغ در شمال شرق شهرستان واقع شده و روستاهای قرار گرفته در این لکه دارای زیست پذیری اقتصادی بالایی هستند و در مجاور همدیگر قرار گرفته اند. بزرگترین لکه سرد نیز در جنوب غرب شهرستان قرار گرفته است.
۱۶.

بررسی میزان گسترش محدوده فیزیکی روستاها و عوامل مرتبط با آن (مطالعه موردی شهرستان همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 43 - 60

کلید واژه ها: کاربری اراضی وسعت روستاها عوامل تغییرات عوامل انسانی عوامل طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۳۱۴
یکی از نمودهای عمده تغییرات کاربری اراضی گسترش عرصه های ساخت وساز است. افزایش وسعت شهرها در تحقیقات متعددی موردتوجه قرار گرفته، اما تغییرات وسعت روستاها و موضوعات مرتبط با آن مورد توجه کافی قرار نگرفته است. بررسی تغییرات وسعت محدوده فیزیکی - کالبدی 106 روستای شهرستان همدان در محدوده زمانی سال 1375 تا 1395 نشان دهده 25 درصد افزایش است. باوجودی که جمعیت اغلب روستاها طی دوره مورد بررسی روبه کاهش بوده، اما وسعت اکثر روستاها افزایش یافته است. این تغییرات در رابطه با سه گروه عوامل، شامل عوامل جغرافیای طبیعی، عوامل انسانی و عوامل فضایی بررسی شده است. تغییرات وسعت روستاها بیش از همه تحت تأثیر عوامل فضایی قرار داشته است. این عوامل فضایی در واقع فاصله از شهر همدان، به عنوان شهری دارای الگوی نخست شهری شدید در منطقه است. فاصله از بزرگراه ها و جاده های اصلی نیز در قالب ارتباط با شهر و سیستم شهری کشور و ساختار اقتصادسیاسی کشور قابل بررسی است.
۱۷.

تحلیل فضایی زیست پذیری در روستاهای مرزی شهرستان هیرمند با تأکید بر پدافند غیرعامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال هفتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۲۶) 101-126

کلید واژه ها: زیست پذیری سکونتگاه های روستایی روستاهای مرزی پدافند غیر عامل هیرمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۴۶۳
وجود روستاهای پویا، فعال و دارای شرایط مناسب زیستی در مرزها با شناسایی مشکلات و عوامل موثر در ناپایداری آنان میسر خواهد بود. هدف از انجام تحقیق بررسی زیست پذیری روستاهای شهرستان هیرمند می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از حیث روش تحقیق توصیفی و تحلیلی می باشد. در پژوهش حاضر با توجه به موضوع تحقیق به منظور دستیابی به حداکثر ضریب دقت از نمونه گیری تصادفی استفاده شده است که با توجه به سه پارامتر پراکنش روستاهای منطقه از لحاظ فاصله از مرز و پراکندگی در تمام سطح شهرستان، از طبقات مختلف جمعیتی و بر اساس کامل بودن اطلاعات آماری، 44 روستای شهرستان هیرمند از 290 روستای داراس سکنه به صورت نمونه و بر طبق فرمول کوکران، 360 نفر از سرپرستان خانوار به عنوان جامعه نمونه نیز انتخاب گردیدند.نتایج حاصل از تحلیل موران دو متغیره نشان می دهد 7 روستا از 44 روستای مورد مطالعه، در وضعیت کاملا مطلوب و 12 روستا در وضعیت بحرانی از حیث زیست پذیری و رعایت ملاحظات پدافند غیر عامل قرار دارند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل HOT/SPOT نشان می دهد، 8 خوشه در منطقه به طور پراکنده در جنوب شرق شهرستان هیرمند شناسایی گردید که شرایط ناپایداری و امنیتی سکونتگاه های واقع در این خوشه ها لزوم توجه بیشتر را می طلبد همچنین 15 روستای شهرستان هیرمند به نوعی یا دارای شرایط زیست پذیری بالا و رعایت ملاحظات پدافند غیر عامل پایین یا برعکس هستند که لازم است جهت افزایش امنیت منطقه، زیست پذیری و رعایت ملاحظات پدافند غیر عامل در تمامی روستای مورد نظر تقویت گردد.
۱۸.

نقش سیاست گذاری های دولت در تقویت پیوندهای شهری – روستایی و تأثیر آن بر تحولات ساختاری - کارکردی مساکن روستایی شهرستان مریوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 29 - 50

کلید واژه ها: سیاستگذاریهای دولت پیوندهای روستایی-شهری تحولات ساختاری - کارکردی مساکن روستایی شهرستان مریوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۰۰
در مطالعات جغرافیایی بر مبنای نگرش سیستمی، هر ناحیه جغرافیایی بمنزله سیستم باز تلقی می شود که روستاها و شهرها به عنوان دو جزء اصلی نظام سکونتگاهی دارای ساختار و کارکردهایی هستند که به واسطه اثر متقابل محیط طبیعی و گروه های انسانی تکوین می یابند. این ساختار و کارکردها در شهرستان مریوان به دلیل دخالت و سیاست گذاری های دولت که در قالب برنامه های عمران روستایی و بازسازی پس از جنگ تحمیلی(گسترش شبکه های ارتباطی)، ایجاد امنیت و تقویت بنیان های اقتصادی(گشایش بازارچه های مرزی غیر رسمی) انجام گرفت، دستخوش تغییرات زیادی قرار گرفته است. این مقاله با هدف بررسی تأثیر سیاست گذاری های مذکور در تحولات ساختی – کارکردی مسکن روستایی انجام گرفت. روش انجام پژوهش از حیث هدف از نوع کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی – تحلیلی و از لحاظ روش شناسی متکی بر رویکرد اثبات گرایی است. جامعه آماری آن را خانوارهای ساکن در 121 روستای بالای 20 خانوار (سرشماری 1395) شهرستان مریوان تشکیل می دهد. تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران در دو مرحله صورت گرفت. نخست 52 روستا به روش نمونه گیری خوشه ای و متناسب با سهم حوزه های غربی و شرقی شهرستان به ترتیب 27 و 24 آبادی انتخاب شد. سپس از کل 6305 خانوار ساکن ، 307 خانوار تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. مقایسه نتایج داده ها نشان داد که مسکن حوزه های غربی، هم به لحاظ ساختاری و هم کارکردی دچار تغییرات بیشتر شده اند. به طوری که طبق آزمون T میانگین تفاوت تغییرات مربوط به الگوی ساخت و فرم (64/4 واحد) عناصر زیستی(99/8 واحد) و معیشتی (69/20 واحد) مسکن روستایی در حوزه غربی بیشتر از حوزه شرقی شهرستان است.
۱۹.

سنجش و تحلیل وضعیت پایداری در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک AHP TOPSISو تحلیل خوشه ای. مطالعه موردی شهرستان های مریوان سروآباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۳ 187 - 206

کلید واژه ها: پایداری سنجش مدل AHP و TOPSIS روستاهای مریوان و سروآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۴
شناسایی ابعاد و شاخصهای موثر در ناپایداری سکونتگاههای روستایی، نقش به سزایی در تحقق اهداف توسعه پایدار روستایی دارد بدون تردید، سنجش و ارزیابی دقیق متغیرهای موثر در ناپایداری سکونتگاههای روستایی با استفاده از مطالعات میدانی و استفاده از مدلهای چند معیاره در برنامه ریزی جامع به برنامه ریزان ، سیاستگزاران و مسئولین امور اجرایی کشور کمک خواهد کرد بدین منظور این پژوهش با هدف شناسایی و سنجش عوامل موثر بر ناپایداری روستاها در منطقه کوهستانی و پایکوهی زاگرس (مطالعه موردی روستاهای شهرستانهای مریوان و سروآباد) انجام گرفته است. روش انجام تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده ، برای انجام پژوهش از مدلهایAHP، TOPSISو تحلیل خوشه ای استفاده شده ، داده ها با استفاده از مدل Expert choice وزن دهی شده و برای تعیین وضعیت پایداری محیطی – اکولوژیکی منطقه از مدلAHP و برای تعیین وضعیت پایداری انسانی از مدل تاپسیس و تحلیل خوشه ای استفاده شده، یافته های این تحقیق در بخش مدل AHP نشان داد که شهرستان سروآباد از لحاظ پایداری محیطی در وضعیت نامناسب و بسیار نامناسب قرار دارد و دهستانهای شهرستان مریوان از نظر پایداری محیطی در وضعیت بهتری قرار دارند اما یافته های در مدل TOPSIS حاکی از آن است که از لحاظ پایداری انسانی وضعیت روستاهای شهرستان سروآباد بهتر از وضعیت پایداری روستاهای مریوان می باشد بنابراین می توان نتیجه گرفت که عامل اصلی در مهاجرتهای روستایی شهرستان سروآباد عامل محیطی و عامل اصلی مهاجرت در روستاهای مریوان عامل انسانی و بالاخص عامل فضایی – کالبدی می باشد.
۲۰.

بررسی تحولات و پایداری روستاهای پیرامون شهر همدان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۱ 209 - 226

کلید واژه ها: پایداری روستا تحولات جمعیت رشد افقی شهر همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۲
افزایش تعداد جمعیت شهری و نیز نسبت شهرنشیتی روندی جهانی است که در کشورهای کمتر توسعه یافته دیرتر شروع شده، اما با سرعت زیادی در این کشورها ازجمله ایران و نیز در استان همدان در حال وقوع است. در این مسیر شهرها هم از نظر جمعیتی و هم از جهت وسعت در حال رشد هستند و با این رشد اثراتی را بر روستاهای پیرامون خود نیز برجا می گذارند. این اثرات با رشد سریع و هجومی هم در شهرها و هم در روستاها به تخریب، مشکلات اجتماعی و اقتصادی و در کل به ناپایداری منجر می شود. در تحقیق حاضر با بهره گیری از عکس های هوایی و ماهواره ای و نیز اطلاعات آماری و سیستم اطلاعات جغرافیایی تغییرات محدوده فیزیکی شهر همدان و روستاهای پیرامون آن از سال 1335 تا 1393 و نیز تحولات جمعیتی کلیه مقاطع آماری موجود برای همین دوره زمانی بررسی شده است. در این دوره محدوده فیزیکی شهر همدان 7/9 برابر و محدوده رسمی آن 16 برابر شده درحالی که جمعیت آن 5/5 برابر شده است. فزونی رشد وسعت شهر همدان نسبت به رشد جمعت با شرایط کلی رشد فیزیکی شهرها در ایران تطبیق دارد. از 16 روستای پیرامون شهر، طی دوره بررسی 10 روستا به بافت شهر ملحق شده اند. افزایش وسعت محدوده فیزیکی مختض شهر نبوده و بررسی تغییر محدوده فیزیکی روستاهای باقی مانده در محدوده نشان دهنده افزایش وسعت همه آن ها و در مجموع افزایش 8/2برابری محدوده فیزیکی آن ها است. روشی که در این تحقیق با ترکیبی از کلیه عکس های هوایی منطقه و یک تصویر ماهواره ای برای یک مقطع در محیط نرم افزار Arc GIS بوده، کارآمدی خوبی در بررسی روند و سرعت تغییرات محدوده های فیزیکی مورد بررسی نشان داده و برای استفاده در شهرها و روستاهای دیگر کشور قابل توصیه است و در صورت وجود پشتیبانی لازم می تواند با عملیات میدانی تکمیل گردد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان