سید حسام الدین ذگردی

ایران دارای بنادر فراوان در خلیج فارس و دریای عمان است که بسیاری از آنها به دلایل گوناگون قادر به پذیرش کشتی‏ های بزرگ نیستند. ایده‏ استفاده از بنادر بزرگ موجود در منطقه به عنوان مراکز واسط برای دریافت کالا از کشتی ‏های بزرگ و ارسال آن توسط کشتی ‏های کوچک تر به سایر بنادر و از آنجا به داخل کشور می‏تواند در جهت فعال کردن بنادر کوچک تر و نیز کشتیرانی خصوصی در منطقه بسیار کارآمد باشد. در این مقاله علاوه بر طرح این ایده، یک سیستم کلی حمل‌ونقل متناسب با آن طرح شده و به صورت یک شبکه متشکل از مسیر های وسایل نقلیه و مسیر های حمل‌ونقل چند وجهی برای اولین بار مدل شده است. در این مقاله برای حل مدل این شبکه، برای مسائل با ابعاد کوچک، از روش انشعاب و تحدید استفاده شده و برای حل مدل های دارای تعداد گره بیشتر، روشی ابتکاری به نام SB RAB بر اساس روش سیمپلکس با ورود محدود متغیرها توسعه داده شده است. از بعد محاسباتی، روش SB RAB برای حل دو سری از مسائل مبنای موجود در ادبیات مسیریابی وسیله نقلیه مورد استفاده قرار گرفته و نتایج آنها گزارش شده است. همچنین، این مسائل مبنا از روش مرسوم در ادبیات حمل‌ونقل یعنی روش تفکیک شبکه به دو زیر بخش مسیریابی وسیله نقلیه و حمل‌ونقل چند وجهی نیز حل و نتایج مربوطه گزارش شده‏اند. در انتها، با مقایسه همه نتایج، نشان داده شده که روش SB RAB می‏تواند جواب‌هایی برتر در مدت زمانی قابل قبول ارایه دهد.

این مقاله به بررسی مساله مسیریابی-موجودی چند محصولی چند دوره ای در یک زنجیره تامین دو سطحی شامل یک تولیدکننده و مجموعه ای از خرده فروشان اختصاص دارد. در مساله مورد بررسی، علاوه بر مدیریت موجودی و برنامه ریزی توزیع، برنامه ریزی تولید نیز در نظر گرفته شده است. مساله با هدف کمینه سازی مجموع هزینه های سیستم شامل هزینه های راه اندازی، توزیع و نگهداری موجودی مدلسازی شده است. محصولات توسط ناوگانی از وسائل حمل همسان با ظرفیت محدود تحت استرات ژی ارسال مستقیم به خرده فروشان تحویل داده می شوند. همچنین، ظرفیت تولید و نگهداری محدود و کمبود غیرمجاز فرض شده است. نشان داده شده است که مسائل مشابه بدون در نظر داشتن برنامه ریزی توزیع در زمره مسائل با پیچیدگی سخت قرار دارند، بنابراین مساله فوق نیز، مساله ای با پیچیدگی سخت است. از این رو، در این مقاله الگوریتم بهینه سازی گروه ذرات بهبودیافته جدیدی برای حل آن توسعه داده شده است. الگوریتم پیشنهادی از دو بخش مجزا تشکیل شده است. نخست، مقادیر متغیرهای صفرویک با استفاده از الگوریتم پیشنهادی تعیین و سپس با حل یک مدل برنامه ریزی خطی، مقادیر متغیرهای پیوسته محاسبه می شود. کارایی الگوریتم پیشنهادی با استفاده از مسائل نمونه تصادفی متعددی با الگوریتم های ژنتیک و بهینه سازی گروه ذرات مقایسه شده است. نتایج محاسباتی بیانگر عملکرد بهتر الگوریتم پیشنهادی است.

هدف مدیریت ریسک پروژه افزایش احتمال موفقیت پروژه است و اینکار از طریق شناسایی و ارزیابی نظام مند ریسک ها، ارائه روش هایی جهت کاهش یا حذف آنها و حداکثرسازی فرصت ها صورت می گیرد. بررسی ادبیات موضوع نشان می دهد هنوز کمبود های قابل توجهی در حوزه ارزیابی و انتخاب اقدامات کاهش ریسک پروژه ها وجود دارد. مطالعات مربوطه عمدتا مدل های مفهومی هستند که شامل بررسی کلی تاثیرات عدم اطمینان بر پروژه ها و تعیین استراتژی هایی برای کاهش سطح ریسک می باشند. به منظور رفع کاستی های مذکور، در این مقاله یک چارچوب عملی پیشنهاد می شود که ساختار شکست کار، رخدادهای ریسک، اقدامات کاهش ریسک، ریسک های ثانویه و تاثیرات آنها را بطور یکپارچه بررسی می نماید. مساله در قالب یک مدل بهینه سازی چندهدفه مدلسازی گردیده و ضرایب تابع هدف مربوطه از طریق رویکرد اولویت بندی فازی تعیین شده است. جهت حل مدل، روش های دقیق و ابتکاری پیشنهاد گردیده است. علاوه بر این، به منظور اعتبارسنجی مدل، یک مطالعه موردی در پروژه های نیروگاهی ایران انجام شده است. بر اساس نتایج کسب شده، مدل پیشنهادی منجر به بهبود قابل توجه زمان، هزینه و کیفیت پروژه می شود.

در این تحقیق، مسأله زمانبندی تولید سفارش های یک سازنده، با معیار کمینه سازی زمان بیکاری ماشین ها، مدل سازی شده و سپس یک رویکردی تحلیلی به منظور حل آن طراحی شد. در مسأله پیشنهادی، تولیدکننده تعدادی سفارش را در ابتدای افق برنامه ریزی از مشتریان دریافت می نماید، که هر کدام از آنها به دو مرحله عملیات مجزا برای تکمیل نیاز دارند. در راستای کاهش هزینه موجودی هنگام ساخت، محدودیت عدم انتظار بین عملیات بین دو مرحله تولیدی لحاظ شده است. پس از اثبات معادل بودن زمانبندی ناشی از کمینه سازی زمان کل بیکاری ماشین ها، با زمانبندی حاصل از معیار حداکثر زمان تکمیل کارها، مفهومی با عنوان «زوج سفارش» تعریف، و الگوریتمی به منظور تعیین زوج سفارش های بهینه بر مبنای مدل مسأله تخصیص متقارن ارائه شد. بر اساس زوج سفارش های تشکیل شده، کران بالایی بر مبنای سهم کل زوج سفارش های از زمان کل بیکاری ماشین ها استخراج شد. همچنین حالات مختلف بهبود کران بالای توسعه داده شده، در 12 وضعیت بالقوه که در تعیین توالی دو زوج سفارش ممکن است، بررسی و میزان بهبود کران بالا، در هر حالت اثبات شد. در نهایت، یک الگوریتم حل ابتکاری، بر اساس نتایج حاصل از بهبودهای زوجی توسعه داده شد و همچنین، یک مثال عددی در راستای اثبات کابرد رویکرد پیشنهادی بررسی و تحلیل شد.

شبکه های هاب یکی از انواع مهم شبکه های حمل ونقل هستند که در زمینه های مختلفی مانند حمل ونقل هوایی، پست و مخابرات کاربرد دارند. از ویژگی های مهم این شبکه ها، امکان وقوع اختلال در عملکرد آن ها به دلایلی ازقبیل ازکار افتادن تسهیل های هاب یا عدم دسترسی به یال های ارتباطی است. در این مطالعه، مسئله مکان یابی یال هاب پوششی با تخصیص چندگانه، تحت شرایط اختلال یال های هاب بررسی می شود. برای این مسئله، ابتدا یک مدل ریاضی جدید مبتنی بر روش برنامه ریزی شانس- محدود در برنامه ریزی تصادفی معرفی می شود و سپس نتایج محاسباتی حل مدل پیشنهادی برای مسائل نمونه مبتنی بر داده های حمل و نقل هوایی ایران و پست استرالیا ارائه می شوند. نتایج محاسباتی حاکی از اهمیت درنظرگیری اختلال پیش از طراحی شبکه های هاب و تغییر پیکربندی بهینه شبکه تحت شرایط اختلال است. Abstract Hub networks are among the important variations of transportation networks that have applications in air transportation, post, and telecommunication. An important feature of these networks is the possibility of disruption in the network performance due to failure of hub facilities or access links. In this study, the hub arc covering location problem is studied under disruption of hub arcs. First a new mathematical model is introduced based on the chance-constrained programming technique in stochastic programming. Then computational results of solving the proposed model for problem instance (based on Iran Aviation Data and Australian Post) are presented. The computational results confirmed the importance of disruption consideration before designing hub networks and changes in the optimal configuration of the network under disruption. Keywords: Hub Arc Location; Covering; Stochastic Programming; Chance-Constrained Programming.

پویایی محیط کسب وکار باعث شده تا سازمان ها به طور دائم انتظارات استراتژیک خود را تغییر داده و اصلاح کنند. برای تحقق انتظارات استراتژیک لازم است تا قواعد کسب و کار تعبیه شده در سیستم های اطلاعاتی تغییر کنند. بررسی و تعیین موضع مناسب تغییر در بین قواعد متعدد سیستم، فعالیتی وقت گیر، زمان بر و پیچیده است. از این رو لازم است از بین تمام قواعد، مؤثرترین آن ها در دستیابی به انتظارات استراتژیک شناسایی و اصلاح شوند. در این مقاله روشی برای شناسایی مؤثرترین قواعد موجود در سیستم های اطلاعاتی ارایه شده است. در این روش ابتدا خصیصه های حیاتی کسب و کار متناسب با انتظارات استراتژیک شناسایی می شوند. این خصیصه ها، خصیصه هایی از سیستم اطلاعات هستند که حساسیت نتیجه فرآیند به تغییر وضعیت آن ها، نسبت به تغییر وضعیت سایر خصیصه ها بیشتر است. در این روش از نظریه مجموعه های ژولیده استفاده شده است. سپس قواعد کسب و کار بسته به اینکه در ساختار خود از خصیصه های حیاتی کسب و کار استفاده کرده باشند، به عنوان قواعد مؤثر شناسایی می-شوند. مدل پیشنهادی در شناسایی قواعد مؤثر فرآیند اعطای تسهیلات در بانک مسکن مورد استفاده قرار گرفته است. روش پیشنهادی به توسعه دهندگان سیستم های اطلاعاتی امکان می دهد تا محدوده مؤثر برای تغییر قواعد را شناسایی کنند. این امر به کاهش زمان و هزینه مورد نیاز برای تغییر سیستم های اطلاعاتی منجر می شود. این روش به تحلیلگران کسب و کار نیز کمک می کند تا برای دستیابی به یک هدف استراتژیک مشخص، تمرکز خود را روی مدیریت خصیصه های حیاتی کسب و کار معطوف سازند.

سنجش کارایی دینامیکی، علاوه براینکه ابزاری مفید در جهت ارزیابی عملکرد سازمان در مقایسه با رقباست، به مدیران نیز کمک می کند تا عملکرد کنونی سازمان خود را با عملکرد گذشته آن مقایسه کند و برای بهبود عملکرد خود تصمیمات استراتژیک اتخاذ کنند. برای این منظور یکی از روش ها، در نظر گرفتن ساختار شبکه ای برای سنجش عملکرد دینامیکی سازمان و استفاده از تحلیل پوششی داده ای شبکه ای است. در این راستا، هدف اصلی این مقاله، استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ای شبکه ای برای سنجش کارایی دینامیکی است. اگرچه تاکنون روشهای مختلفی برای سنجش کارایی با استفاده از تحلیل پوششی داده ای ارائه شده است، اما این مقاله پس از نمایان ساختن ضعف های موجود در رویکرد های پیشین، به ارائه یک روش برمبنای بهینه سازی چندهدفه برای سنجش کارایی در یک ساختار شبکه ای می پردازد. سپس برتری روش ارائه شده در این پژوهش نسبت به روش های پیشین توسط داده های تجربی مربوط به تولید کننده های فرش ماشینی در کشور مورد ارزیابی قرار گرفته است و کارایی کل و کارایی سالیانه این واحدها در طول یک دوره چهارساله مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج مربوط به حل مثال تجربی حاکی از این مطلب است که رویکرد ارائه شده در این مقاله توانسته است خلا های موجود در رویکردهای پیشین را رفع کرده و واحدهای تولید کننده فرش ماشینی با بالاترین رتبه کارایی کل و کارایی سالیانه را تعیین کند.

هدف: زنجیره های تولید و تأمین مواد غذایی، به خصوص زنجیره تأمین گوشت گاو، به میزان چشمگیری در انتشار کربن نقش دارند. در این پژوهش، به بررسی زنجیره تأمین گوشت با در نظرگیری انتشار کربن تحت بررسی قراردادهای هماهنگی و تصمیم های کلیدی بازیکنان زنجیره تأمین پرداخته شده است.روش: در این پژوهش به بررسی سودآوری زنجیره و تصمیم های اعضای کانال، در قالب مسائل هماهنگ سازی زنجیره تأمین پرداخته شده است که از ابتکارهای زنجیره تأمین سبز قرارداد تبلیغات مشارکتی (CA)، قرارداد اشتراک درآمد (RS) و قرارداد اشتراک هزینه (CS) نشئت گرفته است.یافته ها: این مطالعه نشان می دهد که قرارداد تبلیغات مشارکتی، سرمایه گذاری تبلیغاتی خرده فروش و سود کل زنجیره تأمین را افزایش می دهد که در نتیجه آن، اثربخشی کانال افزایش می یابد. همچنین قرارداد تقسیم یا اشتراک هزینه برای شرکت ها و زنجیره تأمین مفید است و به افزایش سطح سبز ، سود بیشتر برای شرکت های جداگانه و افزایش سود زنجیره تأمین منجر می شود. با بررسی تصمیم های بازیگران و تحلیل نتایج، اثبات شده است که با افزایش میزان اثرپذیری تبلیغات محصول سبز، متقاضیان خرید محصول سبز نیز افزایش پیدا می کند و زنجیره تأمین، درصدد ارائه محصولی با میزان بالاتری از میزان سبزسازی خواهد بود.نتیجه گیری: قرارداد اشتراک درآمد با اختلاف عملکردی پایین و بَعد از اشتراک هزینه، گزینه مناسبی برای زنجیره تأمین مدنظر است. قرارداد تقسیم درآمد، نه تنها به تولیدکننده و خرده فروش برای دستیابی به وضعیت «برد برد» کمک می کند، بلکه در مقایسه با سیاست نامتمرکز، به سود بیشتر زنجیره تأمین منجر می شود.