محمد مجتهد شبستری

دو مفهوم آنتروپولوژیک و دینی مسیحی سنت و معلوم داشتن این نکته که سرایت دادن مفهوم دینی مسیحی سنت بر جهان اسلام خطایی علمی است و موجب مشکلات و خطاهای بسیاری در بررسی مسائل مربوط به سنت و تجدد و توسعه در کشورهای اسلامی می گردد، موضوع این مقاله است، نیز در آن کوشش شده تا صورتی صحیح از مسأله سنت و تجدد و توسعه در جهان اسلام ارائه شود.

آقاى مجتهد شبسترى در این گفت‏وگو جریانات فکرى در آستانه و پیش از انقلاب را مورد بررسى قرار مى‏دهد و ضمن اشاره به چهار جریان فکرى، جریان فکرى غالب عالمان را مورد ارزیابى و انتقاد قرار مى‏دهد و ادعا مى‏کند که از طریق مراجعه به کتاب و سنت و منابع دینى نمى‏توان به اندیشه سیاسى رسید.

مقاله حاضر که متن تلخیص شده سخنرانى آقاى شبسترى در کنگره دین‏پژوهان کشور است، ضمن تذکر اهمیت و محوریت «ایمان‏» در تفکر دینى، نسبت آن را با مقوله تاریخ دین و دین‏شناسى تاریخى بازمى‏کاود . به نظر آقاى شبسترى، میان ایمان و دین‏شناسى تاریخى رابطه برقرار است و براى تعیین معناى ایمان، حتما نیازمند دین‏شناسى تاریخى هستیم .

نویسنده در این مقاله ادعا کرده است که نبود روى‏کردى عقلانى به دین، از یک سو، و ارائه‏ى تعاریف نادرست و تحریف‏شده از مردم‏سالارى، از سوى دیگر، سبب شده تا برداشتى روشن و دقیق از مقوله‏ى مردم‏سالارى وجود نداشته باشد. از این رو، ایشان با برشمردن ارزش‏هاى مردم‏سالارى و مقایسه‏ى آن با ارزش‏هاى دینى، درصدد ارائه‏ى روى‏کردى عقلانى به دین است.