علی اصغر میرک زاده

هدف: نابرابری های توسعة مناطق روستایی به ویژه درزمینة زیرساخت ها و ارائة خدمات، پیامدهای ناخواستة بیشماری را بر شهرها و روستاها تحمیل می کند؛ ازاین رو، در پژوهش حاضر سعی شده است سطح توسعة زیرساختی- خدماتی روستاهای بخش مرکزی شهرستان کوهدشت (استان لرستان) مورد سنجش قرار گیرد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و توصیفی- تحلیلی است. حجم نمونه شامل 131 روستای دارای سکنة محدودة جغرافیایی یادشده است. برپایة پیشینه 18 شاخص تعیین گردید. ازطریق مراجعه به ادارات بخش و تکمیل پرسشنامه توسط افراد کلیدی محلی داده ها جمع آوری شدند. پس از بی مقیاس سازی شاخص ها، با استفاده از تحلیل عاملی وزن شاخص ها به-دست آمد و در آن ها اعمال شد. درنهایت، شاخص ترکیبی توسعة زیرساختی- خدماتی برای روستاها محاسبه گردید. یافته ها: نتایج نشان می دهد روستاهای عمدة موردبررسی توسعة چندانی ندارند و روستاهای دهستان کوهدشت شمالی نسبت به دهستان های کوهدشت جنوبی و گُل گُل وضعیت نامطلوب تری دارند. همچنین، به ترتیب بین میزان جمعیت و فاصلة روستاها از مرکز شهرستان و سطح توسعه همبستگی مثبت و منفی وجود دارد. روستاهای با شرایط طبیعی کوهستانی- جنگلی و ویژگی عشایری ازنظر سطح توسعه تفاوت معنا داری با سایر روستاهای موردبررسی دارند. محدودیت ها/ راهبردها: داده ها در سطح روستا محدود بوده اند و بین اطلاعات نهادهای مختلف ناهماهنگی وجود داشته است. راهکارهای عملی: برپایة یافته های پژوهش پیشنهاد شد که دهستان کوهدشت شمالی، روستاهای کوهستانی- جنگلی و عشایری، در برنامه ریزی های توسعة محلی در الویت قرار گیرند. اصالت و ارزش: دستاوردهای تحقیق راه گش ای برنامه ریزی توسعة محلی و مورداستفادة کارگزاران توسعة روستایی شهرستان شامل بخشداری، جهاد کشاورزی و مراکز خدمات روستایی خواهد بود.

باتوجه به افزایش سریع و گستردة جمعیت، ازجمله جمعیت روستایی ایران، و ناتوانی بخش کشاورزی در اشتغال زایی کافی برای نیروی کار حجیم و فزایندة روستایی، توسعة اشتغال غیرکشاورزی به ویژه برای گروه های کم زمین یا فاقد زمین، اهمیت بسزایی دارد. یکی از کسب وکارهایی که در سال های اخیر درخصوص زنان روستایی به آن توجه شده، مشاغل خانگی است. در کشورهای جهان سوم درصد کمی از زنان روستایی در این زمینه مشغول به کار هستند و متأسفانه کار خانگی این عده نیز در قالب نهاد یا مؤسسة مشخصی تعریف نشده است. ازین رو، پژوهش کاربردی حاضر پژوهش حاضر، کاربردی با هدف بررسی راهکارهای مناسب توسعة مشاغل خانگی از دیدگاه زنان روستایی و کارشناسان است، که با روش توصیفی پیمایشی در سال 1390 انجام شد. جامعة آماری این پژوهش شامل 15000 زن روستایی و 50 کارشناس صاحب نظر در زمینة مشاغل خانگی بود و حجم نمونه براساس جدول مورگان 375 نفر زن روستایی و 50 نفر کارشناس تعیین گردید. روش نمونه گیری در جامعة زنان به صورت طبقه ای با انتساب متناسب، و در جامعة کارشناسان سرشماری بود. روایی پرسشنامه با بهره گیری از نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای هریک از موانع توسعة مشاغل خانگی شامل خانوادگی، فردی، اقتصادی، دولتی و شخصیتی به ترتیب 87/0، 88/0، 76/0، 89/0، 87/0 محاسبه شد، که نشان دهندة مناسب بودن ابزار پژوهش است. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نشان داد که مهم ترین موانع توسعة مشاغل خانگی از دید زنان به ترتیب موانع شخصیتی، فردی، اقتصادی، خانوادگی و دولتی است. از دید کارشناسان، مهم ترین این موانع به ترتیب موانع خانوادگی، فردی، شخصیتی، دولتی، و اقتصادی هستند. نتایج مطالعات همبستگی، ارتباط مثبت و معناداری را بین عضویت در تشکل ها، سطح تحصیلات زنان و توسعة مشاغل خانگی با احتمال خطای 01/0 نشان می دهند. بین سایر متغیرها ازقبیل سن زنان، وضعیت تأهل، داشتن یا نداشتن الگوی نقش، موفقیت یا عدم موفقیت الگوی نقش، داشتن تجربة شخصی در زمینة مشاغل خانگی و توسعة کسب وکارهای خانگی رابطة معناداری وجود ندارد.

هدف کلی تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین موفقیت طرح «تسریع انتقال یافته های تحقیقاتی» و ویژگی های کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه بود. جامعه آماری پژوهش کشاورزان مجری طرح در این استان (72 نفر) را دربرمی گرفت که از آن میان، پس از بررسی به روش سرشماری در 1388، سرانجام، مطالعه روی 64 نفر انجام شد؛ همچنین، گرد آوری اطلاعات با بهره گیری از پرسشنامه انجام پذیرفت. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که ویژگی های فردی و حرفه ای کشاورزان مجری طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته های تحقیقاتی» دارای هیچ گونه رابطه معنی دار با موفقیت این طرح نیست.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی نقش سرمایه اجتماعی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته های کشاورزی در دانشگاه رازی کرمانشاه بود. جامعه آماری تحقیق شامل همه دانشجویان سال چهارم کارشناسی رشته های کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه بودند ()، که تعداد 154 نفر از آنها به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید (). به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزارهای (SPSSWin21) و (LISREL8.80) استفاده شد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری در سطح یک درصد بین سرمایه اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل مسیر نشان داد که سرمایه اجتماعی با ضریب مسیر () و ضریب تبیین ()، تأثیر مثبت و معنی داری بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دارد. یافته های این مطالعه می تواند به مدیران، برنامه ریزان و آموزشگران نظام آموزش عالی کشاورزی در جهت بهبود پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته های کشاورزی کمک نماید. 

این پژوهش با هدف کلی بررسی راهکارهای توسعۀ کارآفرینی در تعاونی های صنایع دستی استان کردستان انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ اعضای تعاونی های صنایع دستی (گلیم بافان و جاجیم یافان) در استان کردستان بود (N= 140). ابزار اصلی تحقیق پرسش نامه ای بود که به شیوۀ سرشماری برای تمامی اعضا ارسال و در نهایت، 129 پرسش نامه تکمیل و عودت داده شد. روایی پرسش نامه توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد (70/0r>). تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار SPSS win18 انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اعضای تعاونی های صنایع دستی اطلاعات مناسبی دربارۀ کارکردهای بخش تعاون ندارند. همچنین مهم ترین عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد تعاونی های صنایع دستی عوامل مهارتی- ارتباطی، عوامل حمایتی و نوآوری بودند. بر پایۀ نتایج تحلیل عاملی، راهکارهای توسعۀ کارآفرینی در تعاونی های صنایع دستی در 4 عاملِ راهکار رعایت اصل تعاون، راهکار آموزش کارآفرینی، راهکار پیروی از الگوهای موفق و راهکار پژوهشی طبقه بندی شدند.   

گردشگری از مهمترین فعالیت های انسان معاصر است که همراه با بوجود آوردن تغییراتی شگرف در سیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و روش زندگی انسان ها را دگرگون می سازد. همچنین این مقوله یکی از عوامل بسیار مهم در راستای تبادل فرهنگی و آشنایی با ملل دیگر از ابعاد متعدد طبیعی، فرهنگی و. .. می باشد، یکی از انواع مهم گردشگری، گردشگری روستایی می باشد، که امروزه جایگاه بسیار بالایی در مطالعات مربوط به توریسم و گردشگری به خود اختصاص داده است. هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل موثر بر توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه روستائیان استان چهارمحال و بختیاری بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی – پیمایشی در روستاهای هدف گردشگری در استان چهارمحال و بختیاری به انجام رسیده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاییان روستاهای هدف گردشگری استان چهارمحال و بختیاری بود (21548 N= )، که تعداد 264 نفر(سرپرست) از آن ها براساس جدول بارتلت، به عنوان نمونه آماری تعیین و از روش تصادفی منظم یا سیستماتیک انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای روا و پایا گردآوری و با استفاده از نرم افزار SPSS 15 و EXCEL تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که هفت عامل برنامه ریزی دولتی، مشارکت، فرهنگی – اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و محیط زیست، امنیت و آرامش و تبلیغات و سودمندی در مجموع 04/72 درصد واریانس عوامل موثر بر توسعه گردشگری در این استان را تبیین کرده اند. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که شش متغیر عامل برنامه ریزی دولتی، مشارکت، فرهنگی – اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و محیط زیست، امنیت و آرامش در شش گام وارد معادله شدند و در مجموع 2/67 درصد از تغییرات متغییر وابسته تحقیق را تبیین کردند.

مطالعة اکتشافی حاضر در فاصلة زمانی فروردین تا آذر 1389 انجام شد. شاخص¬های پایداری از طریق مشاهدة مشارکتی و انجام فعالیت کشاورزی به همراه کشاورزان در یک دورة یک¬ماهه ساخته شدند. نتایج نشان داد که در روستای خانم¬آباد، نظام بهره برداری خانوادگی از لحاظ اقتصادی و زیست محیطی ناپایدار و از لحاظ اجتماعی نیمه¬پایدار است. سود، اعتماد، مصرف کود¬ زیستی بارور 2، کودهای نیتراته، و تعداد دفعات شخم سطحی مهم ترین پیش¬بینی¬ کننده های ابعاد اقتصادی، اجتماعی، و زیست محیطی هستند. مهم ترین پیش¬بینی ¬کننده¬های پایداری کل نظام بهره برداری خانوادگی عبارت¬اند از سود، میزان مصرف کود زیستی بارور 2، و تبادلات مالی بین دوستان. بنابراین، پیشنهاد می شود که در ابعاد اقتصادی و اجتماعی، به ترتیب، بازار عمده¬فروشی سبزی و تعاونی سبزی¬کاران در این روستا احداث شود؛ و در بخش زیست محیطی نیز ممکن است ترویج کود زیستی بارور 2 مؤثر باشد.

این پژوهش کاربردی باهدف بررسی متغیرهای مؤثربرتوسعه مشاغل خانگی ازدیدگاه زنان روستایی در شهرستان اسلام آباد غرب و کارشناسان، با روش توصیفی - پیمایشی در سال 90 انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل15000زن روستایی و50 کارشناس صاحبنظر در زمینه مشاغل خانگی می باشد، حجم نمونه براساس جدول مورگان 375 نفرزن روستایی و 50 نفرکارشناس تعیین گردیده است. روایی پرسشنامه به روش اعتبار محتوا و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ(72/.)تأیید شد، روش نمونه گیری به صورت طبقه ای با انتساب متناسب بودکه در دو مرحله انجام شد. نتایج نشان می دهند که مهم ترین متغیرهایی که باعث توسعه مشاغل خانگی می شود از دید زنان: داشتن مهارت، تخصص و تجربه، انگیزه ی کسب استقلال بیش تر، معرفی و دیدار با الگوها و افراد موفق است، اما مهم ترین این متغیرها ازدیدکارشناسان: برگزاری کلاس های آموزشی، برطرف نمودن نیاز مالی زنان، ایجاد بازار محلی برای فروش محصولات است. هم چنین، نتایج نشان می دهد: بین سطح تحصیلات و عضویت در تشکل ها با ایجاد و توسعه شغل خانگی توسط زنان رابطه معناداری وجود دارد.

هدف کلی این تحقیق توصیفی پیمایشی، ارزشیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها» از دیدگاه کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه بود. جامعهی آماری پژوهش کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه بودند (72 نفر) که به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از ارزشیابی طرح «تسریع انتقال یافته ها» بر اساس الگوی سیپ نشان داد که طرح مورد نظر در قسمت درون داد (با میانگین 85/3 از5)، زمینه (با میانگین 82/3 از5)، برون داد (با میانگین 32/3 از5) و فرآیند (با میانگین 28/3 از5) به ترتیب بیش ترین تا کم ترین مطلوبیت را داشته است. طرح مورد نظر تا حدودی اثربخش ارزیابی شد (میانگین 56/3 از 5). ایجاد ارتباط مؤثر بین کشاورزان، مروجان و محققان، سرعت بخشیدن به انتشار یافته های تحقیقاتی قابل کاربرد و سازگار با شرایط اقلیمی کشاورزان، افزایش مشارکت و همکاری در بین کشاورزان و افزایش عملکرد در واحد سطح به عنوان مهم ترین نقاط قوت و عدم توجه به دانش بومی کشاورزان و افزایش هزینه های تولید نسبت به روش های سنتی به عنوان مهم ترین نقاط ضعف طرح مورد نظر شناخته شدند.

در دهه‌های اخیر به خاطر رشد جمعیت، تغییر الگوی مصرف و افزایش تقاضای محصولات پروتئینی، به صنعت پرورش طیور توجه خاصی شده است. در ایران این شاخه از دامپروری به دلایلی همچون بهره‌وری پایین تولید، ضعف در مدیریت، عدم کارایی واحدها و اعمال شیوه‌های سنتی تولید از نیل به هدف توسعه بازمانده است. هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل موثر بر بهبود عملکرد واحدهای مرغداری صنعتی در شهرستان کرمانشاه بود. این تحقیق با روش توصیفی‌ـ پیمایشی در شهرستان کرمانشاه به انجام رسیده است. جامعه آماری تحقیق شامل صاحبان واحدهای مرغداری صنعتی شهرستان کرمانشاه (49 نفر) بود. داده‌ها به روش سرشماری با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری با مدیران واحدهای تولیدی گردآوری و با استفاده از نرم افزارSPSS11.5 تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که شش عامل زیرساختی، تکنولوژیکی، ارتباطی، مشاوره‌ای‌ - حمایتی، سازماندهی - نظارتی و آموزشی در مجموع 78/74 درصد واریانس کل را تبیین کرده‌اند. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که پنج متغییر زیرساختی، تکنولوژیکی، ارتباطی، مشاوره‌ای - حمایتی، سازماندهی - نظارتی به عنوان متغیر مستقل در پنج گام وارد معادله شدند و در مجموع 1/51 درصد از تغییرات عوامل تاثیرگذار بر عملکرد واحدهای تولیدی صنعتی را تبیین کرده‌اند.

افراد در یادگیری متفاوت عمل می کنند که این تفاوت‌ها را می‌توان بازتاب تنوع سبک‌های یادگیری انسانها دانست. سبک‌های یادگیری در یادگیری بهینه و افزایش بازدهی آموزش موثر می‌باشند. شناخت سبک‌های یادگیری فراگیران در جهت‌دهی به فعالیت‌های تدریس و یادگیری حایز اهمیت است. تحقیق حاضر با هدف بررسی سبک‌های یادگیری دانشجویان کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان در سال تحصیلی 86-85 انجام گرفته است. این پژوهش از نوع تحقیقات غیر آزمایشی بوده و از روش تحقیق پیمایشی برخوردار گردیده است. ابزار مورد استفاده جهت تعیین سبک‌های یادگیری دانشجویان پرسشنامه‌ سبک‌شناسی یادگیری فلدر و سولمان بوده و روایی آن از طریق مقایسه نتایج با تست‌های همتراز نظیر VARK مطلوب تشخیص داده شده است. میزان پایایی انگاره‌های مربوط به راهبردهای تدریس ـ یادگیری با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بین 7/0 تا 84/0 برای بخش‌های مختلف پرسشنامه محاسبه گردید. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که از بعد پردازش، بیش از نیمی از دانشجویان (52 درصد) از سبک یادگیری تفکرگرا برخوردارند و 47 درصد آنها از سبک یادگیری فعال بهره می‌برند. از بعد دریافت مطالب، 86 درصد پاسخگویان حس‌گرا بوده و حدود 14 درصد از سبک یادگیری شهودی برخوردارند. از بعد درونداد، 79 درصد دانشجویان از سبک یادگیری بصری و 20 درصد آنها از سبک یادگیری شفاهی(کلامی) بهره‌مند هستند. از بعد درک و فهم، نوعی توازن را می‌توان در توزیع فراوانی‌ها شاهد بود. حدود 42 درصد پاسخگویان از سبک یادگیری مرحله‌گرا و در مقابل، 58 درصد آنها از سبک یادگیری کل‌گرا برخوردارند. بین استفاده از کتب درسی به عنوان منبع آموزشی و نمرات دانشجویان در سبک یادگیری تفکرگرا در سطح پنج درصد، رابطه مثبت و معنی‌دار وجود دارد. یافته‌های تحقیق حاکی از این است که رابطه بین حل تمرین و سبک یادگیری شهودی در سطح پنج درصد مثبت و معنی‌دار است. رابطه بین رضایت از روش‌های تدریس با سبک یادگیری فعال در سطح یک درصد مثبت و معنی‌دار شده است. رضایت از روش‌های ارزشیابی و کاربردی بودن مطالب به ترتیب با سبک‌های یادگیری مرحله‌گرا و کل‌گرا مثبت و معنی‌دار شده است.

تعیین محدوده و سطح ارائه خدمات ترویجی در مراکز ترویج و خدمات کشاورزی به مثابه پیش‌شرط برنامه‌ریزی ترویجی در سطح محلی قلمداد می‌شود. از این رو هدف اصلی نوشتار حاضر، تعیین حوزه نفوذ و شناسایی خلأ‌های خدماتی مراکز ترویج و خدمات کشاورزی در استان اصفهان است، تا از این طریق پهنه‌های نیازمند برای استقرار مراکز خدماتی جدید مشخص شوند. برای این منظور، علاوه بر استفاده از روش‌های سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS)، از روش‌های آماری نظیر ضریب مکانی نیز استفاده شد. نتایج نشان داد که برد خدمات آموزشی مراکز (23 کیلومتر)، از برد خدمات اداری (34 کیلومتر) و برد خدماتی توزیع نهاده‌های آنها (36 کیلومتر) کمتر است. همچنین نتایج نشان داد که روستاهای تا شعاع 10 کیلومتری مراکز در مناطق هموار و روستاهای تا شعاع 8 کیلومتری در مناطق کوهستانی، در حوزه نفوذ سطح 1 قرار می‌گیرند و حداکثر هر ماه یک‌بار از یکی از برنامه‌های مراکز بهره‌مند می‌شوند. حوزه نفوذ سطح 2، تا شعاع 20 کیلومتری در مناطق هموار و 16 کیلومتری در مناطق ناهموار گسترش یافته و روستاهای واقع در این شعاع‌ها هر سه ماه یک‌بار از خدمات مراکز بهره می‌گیرند. حوزه نفوذ سطح 3، تا 30 کیلومتری مراکز در مناطق هموار و 24 کیلومتری مرکز در مناطق ناهموار امتداد دارد و دوره زمانی اجرای برنامه‌ها به‌وسیلة مرکز در روستاهای واقع در این شعاع‌ها بیش از سه ماه به طول می انجامد. درنهایت، نتایج مطالعه نشان داد که در قسمت‌های مرکزی، شمالی و شرق استان اصفهان هنوز خلأ‌های خدمات ترویجی وجود دارد که باید مورد توجه برنامه‌ریزان خدمات ترویج کشاورزی استان قرار گیرد.