غلامرضا خواجه سروی

غلامرضا خواجه سروی

سمت: استاد یار
مدرک تحصیلی: هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
پست الکترونیکی: khajehsarvy@atu.ac.ir

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۵ مورد.
۲۱.

بررسی گرایش های ذهنی دانشجویان درباره تمدن غرب؛ مطالعه کیفی دانشجویان دانشگاه های دولتی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: غرب گزینی بخشی نگر غرب گریزی بخشی نگر غرب پسندی بخشی نگر نسبی گرایی انتخابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۵۱۱
پژوهش های گوناگونی درباره شناخت نحوه رویارویی منتقدان و جریان های روشنفکری با غرب انجام شده است، اما در این مطالعه تلاش بر این است تا با استفاده از رویکرد تفسیری، گرایش های ذهنی دانشجویان درباره تمدن غرب را بررسی کنیم. پرسش اساسی که این مقاله در پی پاسخ گویی به آن است، این است که دانشجویان مورد مطالعه چگونه تمدن غرب را درک و فهم می کنند و معانی ذهنی برساخته آن ها در مورد تمدن غرب، براساس چه مدل مفهومی ای قابل تفسیر است؟ این مقاله که یک پژوهش کیفی است، از رویکرد تفسیرگرایی بهره می گیرد و از مفاهیم نظری برساخت اجتماعی، روابط بیناذهنی، ارتباطات بین فرهنگی، و مفهوم خود و دیگری استفاده کرده است. در این پژوهش با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق، نگرش افراد مورد مطالعه در مورد تمدن غرب استخراج، و سپس، با استفاده از روش تحلیل تماتیک، تحلیل شده است. با توجه به اینکه رویکرد مطالعه، رویکردی استقرایی است، تلاش شده است که به جای پرسش درباره مفهوم کلی تمدن غرب، از مشارکت کنندگان درباره مظاهر مختلف غرب، سؤال شود و رویکرد هریک از آن ها درباره هرکدام از مظاهر تمدن غرب به صورت جداگانه مشخص شود. درنهایت، پس از کدگذاری باز و استخراج مفاهیم، سه مقوله اصلی غرب گریزی بخشی نگر، غرب گزینی بخشی نگر، و غرب پسندی بخشی نگر، استخراج شد که همه این مقوله ها زیر عنوان مقوله محوری نسبی گرایی انتخابی تعریف شده اند.
۲۲.

رسانه و شخصیت زادیی قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت دولت سیاست شخصیتزدایی رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۴۱۰
قدرت به عنوان اصلی ترین مولفه سیاست، همواره مورد توجه افکار عمومی، نیروهای سیاسی- اجتماعی و هیات حاکمه و رسانه ها می باشد. تصاحب قدرت، هدف اصلی تکاپوی سیاسی است و نحوه تصاحب و استفاده از آن، بیشترین مباحث حول و حوش این مفهوم را تشکیل می دهد. شاخص مهم برای سنجش استفاده درست یا نادرست از قدرت قانون است. هرگاه حاکم بدون توجه به قانون و نهادهای قانونی، بر اساس سلیقه و رای خود از قدرت استفاده نماید، این قدرت را قدرت شخصی شده می نامند. نوشتار حاضر در پی آن است تا مشخص کند، رسانه ها چگونه و با چه راهکارهایی مانع شخصی شدن قدرت یا شخصیت زدایی از آن می شوند.
۲۳.

هویت و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات بحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۸۶
بیداری اسلامی و در پی آن تغییر در نظام های سیاسی و بروز بحران در برخی از کشورهای منطقه، تأثیرات وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه خلیج فارس گذاشته، به نحوی که محورهایی از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در جهت شکل دهی تحولات به نفع خود در مقابل یکدیگر صف بندی کرده اند. این حادثه نقطه عطفی در شکل گیری ساختار جدید نظام منطقه ای خاورمیانه به حساب می آید، زیرا از یک سو به تغییر و جابجایی نقش، تأثیرگذاری و منافع بازیگران منطقه ای و بین المللی منجر گردیده و از سوی دیگر ائتلاف های جدیدی را در سطح منطقه به همراه داشته است. در این میان آنچه حائز اهمیت است این است که هرچند خیزش های جهان عرب در تمام این کشورها با منافع و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط است، با این حال میزان پیوند و تاثیرگذاری تحولات هر یک از کشورها بر سیاست خارجی ایران تفاوت هایی دارد. برخی از تحولات جهان عرب در محیط امنیتی بلافصل یا همسایگی جمهوری اسلامی ایران مانند بحرین به وقوع پیوسته اند و به طور قطع به گونه ای مستقیم تر و گسترده تر منافع امنیتی ایران را تحت تاثیر قرار می دهند. در این میان نظریه سازه انگاری می تواند به توجیه و تحلیل رخدادهای منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه (بهار عربی) و سیاست خارجی ایران در برابر تحولات بحرین بپردازند؛ چرا که سیاست خارجی جمهوری اسلامی در قبال تحولات اخیر منطقه در درجه اول متکی بر هویت، امنیت و منافع ملی قابل تبیین است. لذا نظر به اهمیت موضوع، پژوش حاضر درصدد است با روش توصیفی تحلیلی به تشریح و تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات بحرین بپردازد.
۲۴.

بررسی مفهوم امنیت در سیره معصومین(ع) (مطالعه موردی: تحلیل محتوای کتاب اصول کافی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت سیره معصومین(ع) ابعاد امنیت در اسلام تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۲
موضوع پژوهش حاضر بررسی مفهوم امنیت در سیره معصومین(ع) است. مهم ترین منابع شیعی در شناخت سیره معصومین(ع) کتب روایی هستند که یکی از بهترین آنها اصول کافی است که در این تحقیق به صورت مطالعه موردی، تحلیل محتوایی شده است. سؤال تحقیق این است که «چارچوب مفهومی امنیت در منابع روایی شیعی (به طور موردی، کتاب اصول کافی) چگونه ترسیم شده است؟». این سؤال در قالب دو سؤال فرعی زیر دنبال شده است: 1. تعریف مفهومی امنیت در منابع روایی شیعی (به طور موردی، کتاب اصول کافی) چیست؟ 2. سطوح، ابعاد و انواع امنیت در نگاه معصومین چگونه ترسیم شده است؟ روش تحقیق مبتنی بر تحلیل محتواست. نتایج تحقیق نشان می دهد «مفهوم امنیت در اسلام حوزه وسیعی را دربرمی گیرد که شامل سطوح مادی و معنوی؛ فردی و اجتماعی؛ ابعاد فردی و اجتماعی؛ داخلی و خارجی می شود. هر یک از این سطوح و ابعاد با یکدیگر در ارتباط متقابل هستند.» 
۲۵.

نو دولت شهرگرایی به مثابه صورت جدید شهری شدن سیاست(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نودولت شهر حقوق شهروندی جماعت گرایی چندفرهنگ گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۴۶۳
هدف این جستار، نشان دادن امکان و ضرورت نودولت شهرگرایی به عنوان صورتی نوین از دموکراسی است؛ صورتی نوین از دموکراسی که در آن، شهر و شهروندی در پرتو «قلمروزدایی» و تکثرگراییِ جماعت گرایانه، صورتی ذهنی و فرهنگی به جای کالبدی-تمدنی می یابند. در این مقاله، نودولت شهرگرایی چنین معرفی شده است: عبور از مفاهیم خودی و غیرخودی، عبور از جهان سلسله مراتبی و عمودی به جهان افقی، غیرسرزمینی بودن یا ذهنی-فرهنگی بودن، تعدیل لیبرالیسم به سبب تفرّدگرایی مفرط با استمداد از نگاه جماعت گرایانه، تأکید بر مفهوم «اصالت» یا «ارزشمندی تفاوت» فرای مفهوم «کرامت»، افول مفاهیم کلانی چون جامعه و تولد و تکثر جماعت به جای آن. نودولت شهرگرایی، در بستر جماعت گرایانه و با نگاه جهانی شدن، در عین اذعان به مشروعیت خرده فرهنگ ها و فرهنگ های محلی و سنتی، نگاهی غیرفیزیکی و غیرکالبدی به مقوله شهر و شهری شدن افکنده است. پرسش مقاله این است که چگونه می توان به تفاهمِ میان مفهوم شهروندیِ مسئولانه و حقوق بشر کنونی رسید؟ فرضیه در قبال این پرسش آن است که در پرتو قلمروزدایی از شهر و مفهوم شهروندی، می توان به تفاهم مزبور رسید. چارچوب نظری این مقاله، «نظریه بدن بدون اندام» ژیل دُلوز بوده و روش آن، تحلیلی-توصیفی با استفاده از داده های کتابخانه ای است. قلمروزدایی در این مقاله، از آنجایی که با اصالت «تفاوت» و پذیرش «تخاصم» ملازم شده است، اتهام کارل اشمیت به لیبرالیسم را مبنی بر آن که لیبرالیسم با قلمروزدایی و جهان وطن گرایی، تخاصم را مرز زدوده و بنابراین وسیع تر می کند، نمی پذیرد و بر خود وارد نمی داند.
۲۶.

بررسی مفهوم امنیت در سیره معصومین (ع): مطالعه موردی تحلیل محتوای کتاب اصول کافی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۷۶
موضوع پژوهش حاضر، بررسی مفهوم امنیت در سیره معصومین (ع) است. از آن جایی که از مهمترین منابع شیعی در شناخت سیره معصومین (ع)، کتب روایی است و کتاب اصول کافی نیز یکی از مهمترین این منابع است، بنابراین کتاب مذکور به صورت مطالعه موردی، مورد تحلیل محتوا قرار گرفته است. سوال تحقیق به صورت ذیل مطرح شده است: چارچوب مفهومی امنیت درمنابع روایی شیعی(به طور موردی، کتاب اصول کافی) چگونه ترسیم شده است؟ این سوال در قالب دو سوال فرعی ذیل دنبال شده است: 1. تعریف مفهومی امنیت درمنابع روایی شیعی (به طور موردی، کتاب اصول کافی)چیست؟؛ و 2. سطوح، ابعاد و انواع امنیت در نگاه معصومین چگونه ترسیم شده است؟روش تحقیق به کار گرفته شده تحلیل محتوا است. نتایج تحقیق نشان می دهد: «مفهوم امنیت در اسلام حوزه وسیعی را در بر می گیرد که شامل سطوح مادی و معنوی؛ فردی و اجتماعی؛ و ابعاد فردی و اجتماعی؛ و داخلی و خارجی می شود و هر کدام از این سطوح و ابعاد با همدیگر در ارتباط متقابل هستند.».
۲۷.

سیاست گذاری رسانه مطلوب در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه های جمعی الگوی رسانه مطلوب سیاست گذاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات رسانه های دینی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات مطبوعاتی‏، رادیویی و تلویزیونی رادیو سیاست گذاری و برنامه ریزی
تعداد بازدید : ۱۴۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۴۳
نگاه اجمالی به سپهر رسانه ای که جامعه ایرانی و جامعه بین الملل را در برگرفته است، به علاوه امکانات و نوآوری های فنی، شرایط جدیدی در این سپهر ایجاد کرده است. این تغییرات مهم از یک طرف و از طرف دیگر تا حدی اشباع فضای رسانه از انواع گوناگون شبکه های رادیویی و تلویزیونی و گسترش فضای مجازی ، برنامه ریزان و تصمیم گیران را وادار می کند تا برای گسترش و توسعه انواع رسانه ها، در پی الگویی کارآمد مناسب با این شرایط باشند. بر اساس چنین نگاهی است که پژوهش حاضر این سؤال را طرح کرده است که الگوی مطلوب برای سیاست گذاری رسانه در جمهوری اسلامی ایران چیست و چه مشخصاتی دارد؟ برای اینکه رسانه ای در جامعه اسلامی به عنوان الگوی مطلوب شناخته شود، با رجوع به مبانی اندیشه سیاسی اسلام و استخراخ شاخصه ها به توصیف و سپس تبیین آن ها در الگودهی به رسانه های جامعه اسلامی پرداخته شد. بر این اساس رسانه در جامعه اسلامی باید از یک سری اصول اساسی تبعیت کند. در این نگاه، اولین ویژگی رسانه مطلوب در اسلام «دین مداری» است، اهمیت دین مداری در این است که وقتی دین باشد، بصیرت، امنیت و آرامش هم به وجود خواهد آمد، لذا باید رسانه در محور دین بچرخد. «اخلاق مداری» ، امیدبخشی و «آگاهی بخشی» از دیگر شاخصه های اصیل در طراحی و سیاست گذاری رسانه مطلوب در جامعه اسلامی است که عناوین فوق باید برای موضوعات زندگی ایرانی و اسلامی، استحکام درونی خانواده، ایجاد تمدن نوین اسلامی، افزایش جمعیت، حفظ هویت ملی، دشمن شناسی، تشویق برای ازدواج، آگاهی در خصوص چالش های کشور و تبیین بحران های غرب ... برنامه ریزی های عقلانی و جدی اتخاذ کنند.
۲۸.

تیپ شناسی نحوه مواجهه روشنفکران و نخبگان ایرانی با تمدن غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تیپ شناسی غرب شیفتگی غرب گریزی غرب گزینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم
تعداد بازدید : ۱۶۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۰۵
این مقاله تلاش می کند با تمرکز بر مدرنیته به عنوان اصلی ترین نمود و سیمای تمدن غرب، صورت های متکثر رویارویی و مواجهه ایرانیان با این تمدن را قالب بندی کند. به این منظور، ابتدا بر مفهوم مدرنیسم به عنوان مهم ترین جلوه تمدن غرب لااقل از نظر بازنمایی نزد جامعه ایرانی متمرکز شده است. سپس، با استفاده از روش تفسیری به کار گرفته شده در مقاله، مجموعه مواجهات جامعه ایران با تمدن غرب تحت سه مقوله غرب شیفتگی، غرب گزینی و غرب گریزی تیپ بندی شده است. از بین این سه تیپ، دو مورد نخست، حاوی زیرمجموعه هایی نیز هستند که به شکل بارز از یکدیگر متمایز و تعریف شده اند و برای هر تیپ و زیرمجموعه های آنها مجموعه نمایندگان فکری و نمونه های استنادی ارائه شده است. مقاله تیپ شناسی حاصل شده، به عنوان اساس فهم تعامل ذهنی جامعه ایران با آنچه از آن به عنوان کلیت تمدن غرب یاد می شود، در حوزه مطالعات میان فرهنگی و سیاست بین الملل توصیه می شود.
۲۹.

بررسی مقایسهای مردم سالاری دینی در نگاه آیت الله خامنه ای وآیت الله شمس الدین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مردم سالاری حکومت اسلامی فقها آیت الله خامنه ای عصر غیبت آیت الله شمس الدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۶۲۶
مردمسالاری دینی ازجمله مقولاتی نیست که مسلمانان برای نخستین بار از طریق تجربه مغرب زمین با آن آشنا شده باشند، بلکه تجربه صدر اسلام، حاکی از این است که مسلمانان از گذشته با آن آشنا بودهاند. که حکومت پیامبر (ص) چند سال حکومت امام علی علیهالسلام شاهدی بر این مدعاست. با پیروزی انقلاب اسلامی بار دیگر دانشوران مسلمان به این مقوله توجه کردند. در همین راستا رهبران جمهوری اسلامی با الگوگیری از حکومت نبوی و علوی تجربهای جدید پیشروی جهانیان گذاشتهاند. در آنسوی مرزها هم دانشمندان اسلامی به این موضوع پرداختهاند. ازاینرو در این پژوهش با روش تحقیق توصیفی_ تحلیلی به مقایسه نظر آیتالله خامنهای در جایگاه رهبر جمهوری اسلامی ایران و آیتالله شمسالدین _ از اندیشمندان جهان عرب_ پرداخته و ازآنجاکه تبیین جایگاه مردم در حکومت، بستگی تامی به نوع تفسیر و چگونگی تبیین نظریه حکومتاسلامی دارد، ابتدا مروری بر دیدگاه آن دو درباره حکومت اسلامی داشتیم و سپس به مقایسهی دیدگاههای ایشان دربارهیدربارهی مردمسالاری دینی پرداختهایم. همچنین در این مقاله اشاره نمودیم که در باب حکومت اسلامی در عصر غیبت، نگرش این دو اندیشمند، نسبت تباین دارد
۳۰.

Reciprocal Services of Religion and Democracy in Iran

کلید واژه ها: religion Democracy reciprocal services suffrage answerable government pluralism

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۲۶
 Religion has always been an inseparable component of political, social, and cultural life of Iranian people. Democracy as a western phenomenon has also been theoretically and in spoken as well as written form publicized in Iran for 100 years. The present article is an attempt to show to what extent religion has served democracy in Iran and vice versa. Elaborating on the type of interaction between religion and democracy in Iran, this article concludes that religion has believed democracy more than the latter having served the former. As a result, if religion had not entered the field of politics in Iran, it was quite likely that there would not have been any manifestations of democracy here.
۳۱.

نقش انگلستان در ایجاد چالش های هسته ای ایران بر اساس نظریه امنیت جمعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران انگلیس امنیت جمعی چالش هسته ای الگوهای بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۸۶۹
مسئله اصلی مقاله کنونی، تشریح و تحلیل راهبردهای سیاسی لندن در راستای ایجاد چالش در برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی ایران می باشد؛ به دیگر سخن، مقاله کنونی درصدد است تا برخی از مهم ترین چالش ها و مشکلات سیاسی منتج از اقدامات انگلیس بر سر راه فناوری هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را با استفاده از نظریات امنیت جمعی و با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی واپژوهی، تفسیر و تبیین نماید. یافته های مقاله نشان می دهد که انگلستان با بهره گیری از سیاست هایی همچون فشار و تهدید بر کشورهای دارای تفاهم نامه همکاری هسته ای با ایران مبنی بر لغو یکجانبه قرارادادها؛ تأثیرمستقیم در ترور دانشمندان هسته ای ایران؛ همکاری و حمایت های گسترده از مجاهدین خلق و جاسوسان هسته ای ایران؛ ترغیب و تحریک سران مرتجع کشورهای عربی حوزه خلیج فارس؛ حمایت های وسیع از گسترش پیمان های نظامی میان ترکیه و رژیم اشغالگر قدس؛ استفاده ابزاری از شورای امنیت و صدور قطعنامه و اعمال تحریم های متعدد علیه ایران؛ ممنوعیت اعطای ویزای تحصیلی به دانشجویان؛ درصدد تعلیق کامل فعالیت های هسته ای و ایجاد چالش در این زمینه بوده است.
۳۲.

نقش انگلستان در ایجاد بحرانهای سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری سال 88 13در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انگلستان مشروعیت بحران سیاسی جمهوری اسلامی ایران انتخابات ریاست جمهوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۵۸۴
پس از وقوع انقلاب اسلامی در سال 1979 ، روابط خارجی و سیاست خارجی ایران، دچار استحاله اساسی شد و هرگونه وابستگی به قدرتهای غربی و شرقی را در نظر (قانون اساسی) و در عمل نفی شد. از سویی دیگر، با وقوع انقلاب اسلامی، منافع قدرت ها ی بزرگ در ایران نیز ازدسترفت. در این میان، انگلستان، از نخستین معاند ان نظام جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود. در راستی آزمایی فرضیه فوق، پژوهشگران نوشتار کنونی، حما یت های وسیع بریتانیا از رژیم بعث عراق در خلال سالها ی جنگ تحمیلی، حمایت از نیروهای گر یز از مرکز داخل همچون سازمان مجاهدین خلق، ترغیب و تحریک اعراب حاشیه خلیجفارس علیه ایران و اعمال تحریمهای وسیع اقتصادی و فناورانه علیه کشورمان را مدنظر خود قرار داده اند . در بحران ها ی سیاسی متعدد در ایران، نقش مؤثر انگلستان در التهابات سیاسی منتهی به انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 و با هجمه به مشروعیت نظام جمهوری اسلامی در کانون نوشتار کنونی است. به دیگر سخن، بررسی و تبیینی علمی و جامع از نقش انگلستان در بحران مذکور، رویکردها و ابزارهای بریتانیا بهمنظور نیل به هدف (که همان ایجاد بحران مشروعیت است ) هدف نوشتار کنونی است که با استفاده از روشی تاریخی- تحلیلی و استفاده از نظریه ب یثباتی سیاسی دیوید ساندرز و نیز بهرهگیری از منابع مکتوب و مجازی صورت گرفته است
۳۳.

عوامل مؤثر بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان دانشگاه های دولتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیکاری دانشجویان دینداری جامعه پذیری سیاسی رسانه ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی جامعه شناسی سیاسی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۱۳۰۸ تعداد دانلود : ۵۴۴
عوامل بسیار زیادی بر فرایند جامعه پذیری سیاسی شهروندان یک جامعه تاثیر گذار می باشند. در این مقاله میزان تاثیر برخی از این عوامل بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان در جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. تاثیر میزان استفاده از رسانه های دولتی بر میزان جامعه پذیری سیاسی، تاثیر معضل بیکاری و تفکرات ناشی از مشکلات اقصادی بر میزان جامعه پذیری سیاسی و همچنین تاثیر تفکرات مذهبی خانواده بر میزان جامعه پذیری سیاسی دانشجویان این روند، سه فرضی می باشند که در این مقاله مورد تحلیل قرار گرفته شدند. اطلاعات پژوهش نیز با روش پیمایشی، از نمونه ای با حجم 1210 نفر از میان دانشگاه های دولتی سراسر کشور با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و جمع آوری شده و تحلیل آنها نیز با نرم افزار spssانجام شده است. نتایج مربوط به بررسی این فرضیات نشان می دهد که استفاده بیشتر از رسانه های دولتی باعث جامعه پذیری سیاسی بیشتر دانشجویان شده و همچنین در فرض دوم، به هر میزانی که افراد دانشجو مشکلات اقتصادی و بیکاری جامعه را بیشتر بداند، از جامعه پذیری سیاسی کمتری برخوردار می باشد و در نهایت فرض سوم نیز نشان می دهد که دانشجویان با پایگاه خانوادگی مذهبی سنتی از جامعه پذیری سیاسی بیشتری نسبت به دانشجویان با پایگاه خانوادگی غیر مذهبی برخوردارند.
۳۴.

تبارشناسی آزاداندیشی در سنت مردم سالاری دینی (مطالعة موردی: سیرة رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آزاداندیشی مناظره ها حیات فکری و سیاسی سیرة رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۴۳۱
امروزه آزاداندیشی به عنوان مطالبه ای عمومی مطرح است. از این رو برای ترویج آن در نظام جمهوری اسلامی ایران نیازمند الگو و تباری معین و مشخص هستیم. سؤال اصلی این است که آیا در سیرة اهل بیت (ع) که به نوعی الگوی مبنا برای نظام جمهوری اسلامی ایران است می توان به شیوه و تبار معینی از آزاداندیشی رسید؟ سیرة رضوی به دو دلیل این الگو را در اختیار ما قرار می دهد. حیات فکری و سیاسی امام رضا (ع) باعث شده تا ایشان از روش و الگوی آزاداندیشی برای ترویج معارف اهل بیت (ع) بهره گیرند. از طرف دیگر روش مناظره ها به عنوان متن الگوی آزاداندیشی، خود زمینه ساز ترویج و نشر معارف اسلام شده است. به نظر می رسد تشابه وضعیت جامعة امروز با جامعة معاصر امام رضا (ع) نیز می تواند دلیل دیگری بر کاربردی بودن نوشتار حاضر باشد. در این مقاله با استفاده از روش مطالعات درون دینی و بررسی کتابخانه ای و همچنین با مراجعه به متون اصلی تلاش شده تا به سؤال مطرح شده پاسخ داده شود.
۳۵.

فرهنگ سیاسی مطلوب در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام علی (ع) فرهنگ سیاسی مصلحت عمومی عهدنامه ی مالک اشتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۲ تعداد دانلود : ۵۴۷
تصمیم گیری و اداره ی یک کشور بر پایه ی میدهد. زیرا سیاست در اصل عهده دار ساماندهی امور عمومی و همگانی است. مشاهده ی سیاست و حکومت در کشورهای اسلامی، انسان را به این نتیجه میرساند که یکی از مسائل و آسیب های جدی سیاست و حکومت در اغلب کشورهای مسلمان و از جمله کشور ما ایران؛ کمرنگ بودن و نقصانِ آن هم در سطح فرمانروایان آن کشورها می باشد. « فرهنگ سیاسیِ معطوف به مصلحت عمومی »ی این پژوهش را تشکیل می دهد. همچنین سیاست و حکومت و « مسأله » یا « پروبلم » همین موضوع بنابراین نوع ساماندهی اجتماع، تحت تأثیر فرهنگ سیاسیِ مردم و به ویژه فرمانروایان است. بنابراین هر نوع ساماندهی مطلوبِ اجتماع برای رسیدن به اهداف الهی و انسانی، مستلزم شناخت فرهنگ سیاسی متناسب و متناظر با نظم سیاسی مطلوب و مورد نظر از طریق دسترسی به آبشخورهای اصلی؛ آن است. تا آن جا که به کشور ما مربوط می شود یکی از این آبشخورهای اصلی منشور شیعی حکومت یا فرمان امام علی (ع) به مالک اشتر در مورد آداب ملک و تدبیر حکومت است. از این قرار سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از: مهمترین مؤلفه های فرهنگ سیاسیِ مطلوب در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر کدام است؟ فرضیه ی اصلی این پژوهش نیز از این قرار است: مهمترین است. « مصلحت عمومی » مؤلفه ی فرهنگ سیاسیِ مطلوب در فرمان امام علی (ع) به مالک اشتر همانا روش تحقیق این پژوهش نیز توصیفی- تحلیلی میباشد
۳۶.

تحلیل و سنخ شناسی تفکر سیاسی در تاریخ معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفکر سیاسی روشنفکری دینی اندیشه ی سیاسی لیبرالیسم ایرانی سوسیالیسم ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۱ تعداد دانلود : ۴۸۴
تفکر سیاسی در ایران معاصر با پیوند خوردن با شرایط سیاسی و اجتماعی خاص دوران خود در چند بستر پیش رفت و جریان هایی متمایز را به وجود آورد. در پژوهش های آکادمیک در ایران از آراء متفکرین مختلفی که در مقوله سیاست اظهار نظر کرده اند، تحت عنوان اندیشه سیاسی یاد می شود. بنابراین لازم می نماید به این سوال مهم پاسخ داده شود که؛ تفکر سیاسی در ایران بیشتر با کدام یک از مفاهیم فکری سیاسی تطابق دارد؛ فلسفه سیاسی، اندیشه سیاسی، نظریه سیاسی، کلام سیاسی یا ایدئولوژی؟ در این نوشتار سعی شده است تا این فرض مورد آزمون قرار گیرد که غالباً تفکر سیاسی در ایران سویه ای ایدئولوژیک داشته و خصلتی عملگرا پیدا کرده است و هر چه بیشتر از خروجی اندیشه سیاسی در تعریف آکادمیک آن دور شده است. در این پژوهش سه جریان عمده ی فکری سیاسی در ایران یعنی، روشنفکری دینی، گرایش های لیبرالی و گرایش های چپ مورد بررسی قرار گرفته تا از منظر ماهیت، سنخیت هر کدام مشخص شود. مهمترین یافته در این پژوهش، عدم تولید معرفت سیاسی در ایران معاصر و بنابراین بیشتر ایدئولوژیک بودن تفکرات سیاسی است.
۳۷.

زمینه، امکان و دورنمایی از الگوی تشکیل قطب جهانی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهان اسلام رهبر انقلاب امت اسلامی بین الملل اسلام اتحاد اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۸۳
اندیشه اتحاد اسلامی از دیرباز، به ویژه در دو قرن اخیر، دغدغه برخی از نخبگان و اندیشمندان مسلمان بود. با این حال، هنوز، با وجود آماده تر شدن شرایط داخلی و خارجی برای هم گرایی مسلمانان و تصریح رهبر معظم انقلاب اسلامیa به لزوم ایجاد قطب جهانی اسلام - که ضرورتی شرعی و عقلی دارد و آرمانی تاریخی است - ، همچنان درک مناسبی از صورت بندی اتحادیه اسلامی و نقشه تحقّق آن در دست نیست. البته، عدم انتشار آثار چشمگیر در این زمینه، بر سختی برون رفت از این بحران افزوده است. در این شرایط، آیا می توان از راه بررسی  وضعیت و موقعیت کشورهای اسلامی، الزامات و راهکارهای تحقّق قطب جهانی اسلام را در الگویی نظری شفاف، ارائه کرد؟ (سؤال) دستیابی به قطب جهانی اسلام نیازمند استقرار حکومت های دینی - مردمی، اتحادِ بیشتر دولت های اسلامی و استقلال از قدرت ها و اتحادیه های بین المللی است. (فرضیه) مقصد مقاله آن است که نشان دهد کشورهای اسلامی چگونه می توانند با روی آوردن به مردم سالاری دینی، نخستین مقدمه تشکیل یک قطب بین المللی اسلامی را فراهم آورند. (هدف) ارائه چارچوبی برای تشکیل قطب جهانی اسلام - به شیوه نظریه مبنایی (روش) ایفای نقشی اثرگذار در هندسه قدرت جهانی با حفظ حاکمیت کشورهای اسلامی، از راه اصل دعوت به پذیرش جهانی حکومت اسلامی، یافته دستاورد مقاله حاضر است. (یافته)
۳۸.

جریان شناسی نیروهای سیاسی در بین سال های 1357-1362(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی اسلام گرایان انقلابی لیبرال ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی جامعه شناسی سیاسی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی جامعه شناسی سیاسی ایران احزاب
تعداد بازدید : ۱۴۱۱ تعداد دانلود : ۱۱۵۲
جریان شناسی سیاسی نیروهای سیاسی از عوامل تعیین کننده در علم سیاست است، نشناختن این جریا ن ها باعث می شود تا شکاف هایی میان گروه ها و تفاوت ها درک نشود. این مقاله در نظر دارد تا براساس عوامل گوناگون، منازعه و رقابت میان جریان های سیاسی سال های نخستین انقلاب اسلامی را بررسی و تحلیل کند. در واقع باید گفت که جریا ن های سیاسی از طریق سازمان های سیاسی گوناگون خود مهم ترین عامل برای هر تغییراتی در سیاست هستند و تا زمانی که از جریان های سیاسی و سازمان های آنها شناخت دقیقی نداشته باشیم، نمی توانیم به عمق تغییرات سیاسی در کشورها پی ببریم. این مقاله در نظر دارد با پشتیبانی چارچوب مفهومی منازعه و رقابت و با روش جریان شناسی ابعاد پنهان سیاست سال های نخست انقلاب اسلامی را تبیین و مجادلات جریان ها و گروه های سیاسی را تشریح کند. در این مقاله تلاش می کنیم تا هر پنج جریان سیاسی اصلی بین سال های 1357-1362 را نشان و منازعات حاکم در میان آنها را شرح دهیم
۳۹.

بررسی تطبیقی مشارکت سیاسی در دو دوره پهلوی دوم و جمهوری اسلامی ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مشارکت سیاسی پهلوی دوم جمهوری اسلامی فرهنگ سیاسی انتخابات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۳ تعداد دانلود : ۳۷۲
مشارکت سیاسی به عنوان یکی از ابعاد مهم فرهنگ سیاسی مورد توجه جامعه شناسان سیاسی بوده است. طبعاً این مفهوم در کشورهای مختلف به گونه های مختلفی درک شده است. اما آن چه که به عنوان فصل مشترک همه این برداشت ها، مشارکت سیاسی در انتخابات و نیز کیفیت و نحوه برگزاری آن در این کشورها بوده است. کشور ایران نیز با این پدیده پس از انقلاب مشروطه درگیر بوده است و توسعه سیاسی کشور نیز همیشه تابعی از کیفیت و میزان برگزاری انتخابات بوده است. در دوران حاکمیت پهلوی دوم دوره های متعدد برگزاری انتخابات و مشارکت سیاسی داشته ایم. با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر در حاکمیت سیاسی به نظر می رسد میزان مشارکت سیاسی افزایش پیدا کرده است. نوشتار در پی پاسخ به این سؤال اساسی است که «نحوه و میزان مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی نسبت به دوره پهلوی دوم چه تغییر و تحولی داشته است؟». فرض بر این است که در زمینه مشارکت سیاسی ، دوره جمهوری اسلامی با توجه به ماهیت، ساختار و عملکرد سه دهه نسبت به دوره پهلوی دوم رشد و تحول جدی داشته ایم به طوری که از آن می توان به عنوان گذر از «فرهنگ سیاسی تبعی» به «فرهنگ سیاسی مشارکتی» یاد کرد. استفاده از الگوی نظری فرهنگ سیاسی آلموند و همکارانش و نیز روش تطبیق تاریخی جهت تحلیل مشارکت سیاسی در دو مقطع زمانی اصلی ترین رویکرد پژوهشی در این مقاله است.
۴۰.

«آزادی» در گفتمان فقاهتی انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آزادی امام خمینی (ره) آیت الله خامنه ای گفتمان فقاهتی آیت الله مطهری آیت الله بهشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۵ تعداد دانلود : ۵۲۰
مقوله «آزادی» از مهم ترین نیازهای بشری و از خواسته های اصلی مردم در نهضت انقلاب اسلامی ایران بوده است که در شعار «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» نمود پیدا کرد. در میان گروه های مبارز انقلابی، بی تردید گفتمان فقاهتی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) نقش کلیدی در هدایت و پیروزی انقلاب و به تبع آن، مدیریت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه در جمهوری اسلامی ایران داشته است. در این نوشتار، نگارندگان در پاسخ به این پرسش: «آزادی در گفتمان فقاهتی انقلاب اسلامی چگونه تعریف می شود؟»، به تدقیق مقوله آزادی در دیدگاه های امام خمینی(ره)، آیت الله مطهری، آیت الله بهشتی و آیت الله خامنه ای پرداخته اند. در گفتمان فقاهتی انقلاب اسلامی، آزادی در معنای ایجابی، موهبت الهی و بنیان قرآنی داشته و وسیله و ضرورتی حیاتی در راستای کمال جامعه بوده است. از این رو، آزادی های سیاسی و اجتماعی لازمه بقای نظام اجتماعی به شمار می آید. با این حال، آزادی در معنای سلبی، حدود و ثغور خود را با تفکر سکولاریستی مشخص کرده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان