مسعود عباسی

تعزیه، به عنوان یک آیین مذهبی آهنگین، به شیوه های مختلف، امکان استفاده از موسیقی را فراهم آورده است. در پژوهش های مربوط به موسیقیِ تعزیه، ساختار رویدادهای موسیقایی این آیین، اغلب، براساس مبانی نظری موسیقی کلاسیک ایرانی تحلیل شده اند. به کارگیری این رویکرد مطالعاتی، به دلیل نادیده گرفتن بسیاری از شیوه های استفاده از موسیقی در تعزیه، از جامعیت این پژوهش ها کاسته است؛ از این رو، انجام پژوهشی جامع در این زمینه، ضروری به نظر می رسد. هدف این تحقیق، شناسایی و معرفی شیوه های استفاده از موسیقی در تعزیه و چگونگی شکل گیری آنها است. استفاده از مفهوم کاربرد، از مفاهیم طرح شده در مطالعات قوم موسیقی شناختی، چهارچوب نظری این پژوهش را تشکیل می دهد. داده های این تحقیق، براساس پژوهش میدانی، به شیوه مشاهده مشارکتی در محل برگزاری مجالس تعزیه قودجان خوانسار، همچنین با استفاده از فایل های شنیداری- دیداری مجالس اجراشده در این مکان و منابع کتابخانه ای، گردآوری شده اند. این تحقیق، بنیادی و کیفی است و به روش توصیف و تحلیل محتوا انجام شده است. یافته ها، 10 مورد از موارد  کاربرد موسیقی متمایز در مجالس تعزیه قودجان را اثبات می کند. این ده مورد عبارت اند از: اعلام، خطابه، تشریفات، پیش خوانی، کار، خویشاوندی، نیایش، سوگ، نمایش و اختتامیه. 

هدف نهایی از برگزاری مجالس تعزیه در ایران، حفظ و اشاعۀ باورهای مذهبی شیعیان است، که از منظری درون نگر، کارکرد غایی عناصر ساختاری دیگر این آیین، ازجمله موسیقی تعزیه، نیز به شمار می آید. در پژوهش های موجود تحت تأثیر دیدگاه یادشده به نتایج دیگری که استفاده از موسیقی می تواند برای این آیین و شرکت کنندگان آن داشته باشد، توجه چندانی نشده است. هدف از نگارش این مقاله، مطالعۀ اهداف به کارگیری موسیقی در تعزیه و نتایجی است که استفاده از آن برای شرکت کنندگان در این آیین در پی دارد. بررسی این موضوع با تکیه بر مفهوم کارکرد، از مفاهیم طرح شده در اندیشه های قوم موسیقی شناختی، چارچوب نظری این مقاله را شکل داده است. این مقاله به لحاظ روش، بنیادین و کیفی است که به شیوۀ توصیف و تحلیل محتوا انجام شده است و داده های موردنیاز آن نیز مبتنی بر مطالعۀ میدانی در محل برگزاری مجالس تعزیۀ قودجان خوانسار و همچنین، استفاده از منابع کتابخانه ای است. یافته های مقاله نشان می دهد که تمام کارکردهای موسیقی (گنجانده شده در فهرست پیشنهادی آلن پی مِریام)، در تعزیه مصداق دارند و اهداف و نتایج استفاده از موسیقی در این آیین را تبیین می کنند. افزون براین، برپایۀ یافته های این مقاله، به کارگیری موسیقی در ساختار یک فعالیت فردی یا گروهی انسانی، ممکن است در موقعیت هایی برخلاف کارکردهای موسیقی آن فعالیت عمل کند. این گونه مواردِ استفاده از موسیقی در این مقاله، با عنوان «ناکارکردهای موسیقی» نام گذاری شده اند و مواردی از بروز آن، در مجالس تعزیۀ قودجان خوانسار ذکر شده است.

اختیار در قرائات با پیدایش اختلاف قرائات در نیمه ی دوم سده ی اوّل و نیمه ی اوّل سده ی دوم هجری بروز نمود. سپس دانشمندان اسلامی سده های بعدی متأثّر از کتاب « السّبعه » ابن مجاهد و اقدام وی مبنی بر انحصار قرائات در هفت قرائت، اختیار قرائی در قالب احتجاج و استدلال گرایی در قرائات را با ارائه ی معیارها و اسلوب هایی به گزینش قرائت صحیح اقدام نمودند. در پژوهش حاضر، تلاش بر آن است تا با رویکردی تاریخی و تحلیلی، از بین معیارهای دانشمندان علم قرائت گذشته تاکنون، معیارهای علمی گزینش قرائت صحیح (شامل موافقت قرائت قاری با قرائت عموم مسلمانان یا قرائت همگانی، مطابقت قرائت با رسم الخطّ مصحف عثمانی، موافقت قرائت با قواعد زبان عربی، عدم مخالفت قرائت با براهین عقلی) و اسلوب های روایی، ادبی، تفسیری و نگارشی اختیارات ایشان که در بردارنده ی آثار ثبوتی (شامل بقاء متنی قرآن، شکل گیری معیارهای متنوّع گزینش قرائت صحیح، توسعه علم قرائت، ترویج استدلال گرایی در پذیرش یا ردّ قرائات، غنای ادبیات قرآن، زمینه ساز رشد زبان عربی و تدوین علم نحو، اثر بخشی بر علوم تفسیری و فقهی ) و همچنین در بردارنده ی آثار منفی و آسیبها (شامل استبداد در رأی و اجتهاد قاری، خودستایی قاری در ادبیات عرب و کسب شهرت، ضعف قاری در ادبیات عرب، عدم شناخت قواعد عربی، قوی تر شدن شبهه تحریف قرآن از سوی مستشرقان و تشکیک ایشان در انکار وحیانیّت قرآن ) می باشد را تبیین نماید.

بررسی بهزیستی در افراد و عوامل تأثیرگذار بر آن از دیرباز ازجمله مسائل موردعلاقه محققان حوزه های علوم روانشناسی، علوم رفتاری و اجتماعی و به تازگی محققان مدیریت و نوآوری بوده و تئوری ها، چارچوب ها و مدل های فراوانی در این زمینه ارائه شده است. در این میان استراتژی بازارگرایی و نوآوری محیط زیستی در شرکت از جمله عواملی است که تأثیر آن بر بهزیستی کمتر مورد تحقیق و تفحص قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی اثر بازارگرایی بر بهزیستی در شرکت های دانش بنیان انجام شده است که دراین ارتباط بر نقش میانجی گری نوآوری های محیط زیستی نیز تأکید شده است. جامعه هدف این پژوهش از دو گروه مشتریان و مدیران و کارکنان شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران که در حوزه نوآوری های محیط زیستی فعالیت دارند، تشکیل شده است. روش نمونه گیری برای گروه اول، روش در دسترس و برای گروه دوم، روش تصادفی ساده بوده است. برای جمع آوری داده از پرسشنامه استفاده شده و روش تحلیل داده ها مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart PLS 3.0 بوده است. مطابق نتایج پژوهش، مشتری گرایی و رقیب گرایی از طریق نقش میانجی گری نوآوری محیط زیستی بر بهزیستی تأثیر مثبت دارد و هماهنگی بین وظیفه ای هیچ تأثیری بر نوآوری محیط زیستی و در نتیجه بر بهزیستی ندارد.

ساختار آیینی تعزیه، ایجاب می کند که در فرایند مطالعه موسیقی آنْ علاوه بر توجه به بنیان های نظری موسیقی ایرانی، به مجموعه رفتارهای انسانی و تعاملات دیگرعناصر فرهنگی این آیین، به عنوان بینش ناظر بر خلق و بروز رویدادهای صوتی نیز توجه شود. در مطالعات انجام شده در این زمینه، به دلیل فقدان رویکرد نظری فوق، تشریح کاملی از محتوای موسیقایی تعزیه ارائه نشده است. این تحقیق با مطالعه فرهنگی موسیقی تعزیه درپی شناخت و دسته بندی انواع رویدادهای صوتی است که درمجموع محتوای موسیقایی این آیین را شکل می دهند. داده های این پژوهش براساس پژوهش میدانی و استفاده از منابع کتابخانه ای گردآوری شده اند. این تحقیق بنیادی و کیفی است و به روش توصیف و تحلیل محتوا انجام شده است. براساس یافته های این پژوهش محتوای موسیقایی تعزیه به دو گروه رویدادهای صوتیِ کلامی و رویدادهای صوتیِ غیرکلامی تقسیم می شود. رویدادهای صوتی یادشده، براساس حضور معیارهای سامان یافتگی و سازمان یافتگی اصوات در ساختار آنها، از یکدیگر متمایز می شوند.

در این مقاله سیستم جدیدی برای ارزیابی عملکرد بانک در سرفصل فروش اقساطی ارایه می گردد. این سیستم با استفاده از روش و تجزیه و تحلیل و طراحی ساختار یافته سیستم ها و نرم افزار طراح توانمند و نرم افزار دلفی طراحی و نمونه سازی می شود. یکی از نقاط قوت مهم سیستم طراحی شده این است ه در آن یک ناظر کیفی لحاظ شده است که تمامی مراحل کارفرآیند سیستم فروش اقساطی را تحت نظر دارد و تمام گزارش های فعالیت های آن ها را در اختیار دارد و بدین ترتیب هیچ اقدامی از دید ناظر کیفی پنهان نخواهد ماند.نمونه سازی و آزمون مدل با استفاده از نظر خبرگان و مشتریان عمده نشان داد که سیستم طراحی شده از کارایی لازم برخوردا است. با توجه به گستردگی و حجم زیاد معاملات انجام شده با روش اقساطی سیستم پیشنهادی ضمن رفع کمبودهای روش های اجرایی و بهبود روند اعطای تسهیلات واگذار شده از طریق فروش اقساطی امکان ارزیابی عملکرد کارشناسان مربوط را نیز فراهم می آورد. در سیستم پیشنهادی اطلاعات مورد نیاز مشتریان و هم چنین کاربران کارشناسان و مدیران با توجه به سطح دسترسی تعریف شده در سیستم جهت تصمیم گیری صحیح و به موقع در اختیار آن ها قرار می گیرد.

چالش های فراروی مدیران امروزین در تصمیم گیری ها، باعث توسعه سیستم های اطلاعات مدیریت و اهمیت یافتن آنها شده است، به گونه ای که برخی از صاحبنظران سازمان ها را عملاً مترادف با سیستم های اطلاعاتی شان دانسته اند. سیستم های اطلاعاتی به گونه های مختلف دسته بندی می شوند، ولی اگر سطح و نوع کاربری آنها را معیار قرار دهیم می توان این سیستم ها را به طور کلی به سه گروه EDP ، MIS و DSS تقسیم کرد که پیوستاری از قلمرو اطلاعات ساختار یافته داخلی مخصوص رده های عملیاتی سازمان تا اطلاعات ساختارنیافته عمدتاً با منشأ خارجی ویژه مدیران عالی را در بر می گیرند. به دلایل گوناگون ، مدیران عالی نقش راهبردی در استقرار و بکارگیری سیستم های اطلاعات مدیریت دارند، اما تفاوت دیدگاه ها و تنوع برداشت ها و نیز مفروضات بعضاً متضاد مدیران باعث موضع گیری های گوناگونی از سوی آنان می شود که البته روش ها و تعاملات دست اندرکاران واحد سازمانی مربوط به تکنولوژی اطلاعات در نوع این موضع گیری ها مؤثر است. از آنجا که DSS ها بالاترین سطح اطلاعاتی تلقی شده اند، طبعاً حمایت مدیریت عالی نقش تعیین کننده تری در استقرار و بکارگیری موفق آنها دارد و به همین دلیل واحد تکنولوژی اطلاعات باید روش های سنجیده تری برای کسب این حمایت به کار گیرد. البته استفاده از DSS ها دیگر در انحصار مدیریت عالی نبوده و تا حدودی در سطح سازمان گسترش یافته است. در سیستم های دولتی ایران ، وجود برخی پیچیدگی ها ، کمبودها ، ضعف های برنامه ای و فقدان سابقه طولانی در بکارگیری سیستم های اطلاعات مدیریت باعث ایجاد احساس عدم کارآیی سیستم های موجود در مدیران شده است و این در حالی است که هم ضرورت های روشنی برای استفاده از چنین سیستم هایی و از جمله DSS، به چشم می خورد و هم امکانات ، زمینه ها و رمایه گذاری های مناسبی در این زمینه وجود دارد.