فاطمه شراعی

پایداری شرکتی، یکی از مهم ترین ارکان توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهاست و موضوعی در حال رشد میان پژوهشگران است. بررسی تولیدات علمی و پژوهش های صورت گرفته در زمینه پایداری شرکتی می تواند نقشه راهی جهت پژوهش های آینده فراهم کند. در این پژوهش سعی بر آن می باشد تا با بهره گیری از رویکردهای کتاب شناختی حوزه های کلان این موضوع در میان مقالات علمی بررسی گردد؛ لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل کتاب شناختی تولیدات علمی منتشر شده در این حوزه است. پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل کلیه تولیدات علمی در حوزه پایداری شرکتی می باشد که در پایگاه علمی وب آف ساینس نمایه شده و نمونه پژوهش نیز  2246 اثر علمی است که از سال 2001 تا سال 2022 در این پایگاه وجود دارد. تجزیه وتحلیل و خوشه بندی مقالات با استفاده از کلیدواژه های موجود از طریق نرم افزار VOSviewer صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که روند کلی انتشار مقالات صعودی است و به طورکلی 8 خوشه اصلی در حوزه مقالات پایداری شرکتی وجود دارد که شامل پایداری شرکتی و کارآفرینی، استراتژی های پایداری شرکتی، شاخص های اندازه گیری پایداری شرکتی، پایداری شرکتی و مدیریت تحول کسب وکار، اهداف و گزارش های پایداری شرکتی، پایداری شرکتی و تأثیر آن بر عملکرد مالی، اخلاق و مسئولیت اجتماعی و تئوری ها و نظریه های پایداری شرکتی می باشد.

هدف: ماهیت پلتفرم های دیجیتال رسانه ای، پویایی و درگیرسازی مخاطبان را به همراه دارد که ساختار جدیدی در بستر فناوری فراهم آورده است. فناوری دیجیتال ارزش زیادی برای شرکت ها به وجود آورده است؛ اما مشخص نیست که این پلتفرم ها چگونه می توانند مزیت رقابتی پایدار داشته باشند. هدف از پژوهش حاضر، ارائه دسته بندی کلی از پژوهش های صورت گرفته در زمینه ایجاد مزیت رقابتی پایدار در پلتفرم های دیجیتال رسانه ای و شناسایی و ترسیم روند علمی مطالعات است. روش: پژوهش حاضر به تجزیه وتحلیل کتاب شناختی پژوهش های حوزه پلتفرم های دیجیتال رسانه ای و ایجاد مزیت رقابتی پایدار می پردازد و از نوع مطالعات توصیفی تحلیلی است. کلیه تولیدات علمی در سال های 2000 تا 2022 این حوزه که در پایگاه علمی وب آوساینس نمایه شده، جامعه آماری این پژوهش در نظر گرفته شده است. داده ها با استفاده از زبان برنامه نویسی آر و بسته بیبلیومتریکس و نرم افزار وی اُاس ویور نسخه 6/1 تجزیه وتحلیل شده است. یافته ها: بر اساس رشته عبارات جست وجو شده در پایگاه وب آوساینس، از سال 2000 تا 2022، تعداد 838 مقاله یافت شد. رشد چشمگیر ادبیات مزیت رقابتی پایدار در پلتفرم های دیجیتال رسانه ای، از سال 2015 آغاز شده است. بیشترین تعداد مقاله ها در سال 2022 با 80 مقاله و بیشترین میزان استناد در نشریه مدیریت استراتژیک با 12690 استناد بوده است. همچنین در تحلیل هم رخدادی واژه های کلیدی، شش خوشه به دست آمد که عبارت اند از: استراتژی های رقابت پذیری، مدل های نوآورانه و ارزش آفرین، یادگیری سازمانی، مدیریت استراتژیک منابع، عملکرد پایدار و فرهنگ و رهبری. نتیجه گیری: رشد سریع پلتفرم های دیجیتال رسانه ای در سال های اخیر، این حوزه را به یکی از رقابتی ترین حوزه های کسب وکار تبدیل کرده است. با این حال، این پلتفرم ها در محیطی با تغییرات سریع و پیچیده قرار گرفته اند و باید همواره در حال نوآوری و تحول باشند تا بتوانند در این محیط به رقابت بپردازند و جایگاه خود را حفظ کنند. مدیران پلتفرم های رسانه ای می توانند با در نظر گرفتن استراتژی های انعطاف پذیر، نوآوری مدل کسب وکار، استفاده از دانش ضمنی، سرمایه انسانی و تعامل در چارچوب مسئولیت اجتماعی، به حفظ جایگاه و خلق موقعیت رقابتی بپردازند.

هدف: نوسازی استراتژیکِ منجر به پایداری شرکتی، فرایندی دشوار، پیوسته و چالش برانگیز در کسب وکار است. پایداری شرکتی، در برقراری تعادل میان اهداف اجتماعی، اقتصادی و محیطی و همچنین، ارتقای موقعیت رقابتی با استفاده از فرصت ها نقش مهمی دارد؛ از این رو بسیاری از کسب وکارها، به دنبال نوسازی فرایندها و اقدام های خود در راستای پایداری شرکتی هستند. پژوهش حاضر نیز با هدف ارائه مدل اکوسیستم نوسازی استراتژیک با تأکید بر پایداری شرکتی اجرا شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف توسعه ای است، از لحاظ روش رویکرد کیفی دارد و بر اساس رویکرد فراترکیب اجرا شده است. مطالعات و پژوهش های انجام شده در حوزه پایداری شرکتی و نوسازی استراتژیک، جامعه پژوهش را تشکیل می دهند که در بازه 2000 تا 2021، در نشریه های معتبر علمی جست وجو شدند. در نهایت 46 مقاله از بین 397 مقاله برای نمونه انتخاب شد. پس از تحلیل محتوای آن ها، مقوله ها و مفهوم ها استخراج شدند و اولویت آن ها با استفاده از روش آنتروپی شانون تعیین شد. یافته ها: بر مبنای یافته های پژوهش، 55 مفهوم در قالب 8 مقوله شناسایی شد که در سه دسته عوامل درون سازمانی، برون سازمانی و محیطی قرار گرفتند. مقوله های مدیریت و رهبری مشارکتی، ذی نفعان داخلی و خارجی، شرایط و مقررات محیطی، عدم قطعیت محیطی، شبکه سازی و برقراری ارتباطات استراتژیک، فرهنگ سازمانی هدفمند، سازمان و مدیریت ساختار سازمانی و قابلیت های پویا، به ترتیب بیشترین ضریب اهمیت را داشتند. نتیجه گیری: نوسازی استراتژیک با توجه به ماهیت کارآفرینانه خود، بر سیاست های رشد پایدار اقتصادی تأثیر می گذارد و افزایش مسئولیت پذیری شرکت ها را به همراه می آورد. از سوی دیگر، دیدگاه اکوسیستمی در این پژوهش نشان داد که میان بازیگران اکوسیستم نوسازی استراتژیک، روابط به هم پیوسته ای وجود دارد و شرکت باید در تمام اقدام های خود، این بازیگران را به صورت یکپارچه و در کنار هم مدنظر قرار دهد تا به پایداری شرکتی دست یابد.

کارآفرینی اجتماعی شامل فعالیت های خلق ارزش اجتماعیِ نوآورانه است،که راهکاری اثرگذار و پایدار در راه توسعه اجتماعی جوامع می باشد. ماهیت کارآفرینی اجتماعی به گونه ای است که برای ایجاد ارزش و توسعه آن، نیازمند شناسایی ارزش های شخصی کارآفرینان در طول زمان هستیم؛ بنابراین هدف پژوهش شناسایی و معرفی روند تکاملی این ارزش ها درطول زمان بوده که منجربه ارزش آفرینی اجتماعی شده اند. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای-کاربردی و روش تحقیق آن آمیخته متوالی اکتشافی است. در بخش کیفی از روش تحلیل محتوا و تکنیک مصاحبه عمیق هدفمند با 17 کارآفرین برتر دارنده جایزه مسئولیت اجتماعی برای جمع آوری داده ها و روش نمونه گیری هدفمند گلوله برفی استفاده و بخش کمی پژوهش از طریق آزمون تی تک نمونه ای انجام و داده های مورد نیاز آن از طریق پرسشنامه محقق ساخت با 150 نفر از مدیران و کارآفرینان شرکت های برتر و روش نمونه گیری در دسترس صورت پذیرفت. نتایج نشان می دهد که نظام ارزشی کارآفرینان سلسله مراتبی است و خلق ارزش مشترک مرحله ای میان خلق ارزش فردی و خلق ارزش اجتماعی است. همچنین نتایج حاکی از آن است که ارزش های کارآفرینان در طول زمان شکل می گیرند و ارزش های کارآفرینان اجتماعی موفق که منجر به رشد و توسعه کشور شده اند، عبارتند از: سعادتمندی جامعه، کرامت انسانی، عرق ملی و میهن پرستی، اخلاق گرایی، استقلال مالی، پایداری روابط با دیگران، تعالی گروهی، برابری و عدالت، آسودگی و امنیت، رفاه کارکنان، اثبات خود به دیگران وقدرت و دیده شدن.

زمینه و هدف: همه گیری ویروس کرونا و نگرانی های ایجادشده در جهان باعث شد که سازمان ها دستخوش تغییر شوند و پذیرش دورکاری، به یکی از دغدغه های مهم کارکنان تبدیل شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تجربه زیسته کارکنان در دوران وقوع این بیماری فراگیر است. روش: پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با هدف اکتشافی است که رویکرد پدیدارشناسی را در پیش گرفته است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان بخش های دولتی و خصوصی است که به دلیل شیوع پاندمی کووید 19 و پیامدهای آن مانند فاصله گذاری اجتماعی، ملزم شدند که بخش عمده ای از امور شغلی خود را از طریق دورکاری انجام دهند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 47 نفر از افراد جامعه آماری مصاحبه شد. اعتبارسنجی یافته های پژوهش نیز طی فرایند تأیید یافته ها با بهره مندی از مشارکت کنندگان انجام گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش در قالب سه تم اصلی و ده تم فرعی دسته بندی شدند. تم های اصلی پژوهش عبارت اند از: عوامل فردی، عوامل خانوادگی و عوامل سازمانی. در سطح فردی، تم های فرعی آسیب های جسمی و روانی، تغییرات روانی و اجتماعی و یادگیری و رشد فردی قرار گرفت. سطح خانواده، با تم های فرعی فرصت بهبود روابط خانوادگی، چالش های خانوادگی و تاب آوری مالی دسته بندی شد. زیرساخت دورکاری، ادراکات شغلی، مدیریت دورکاری و نگرش/ضرورت های کاری جدید نیز در تم سطح سازمانی قرار گرفتند. نتیجه گیری: با توجه به نوظهوربودن بیماری کرونا، سیر مطالعاتی در خصوص پیامدهای این بیماری در حوزه دورکاری نیز در مراحل اولیه توسعه خود است. با وجود این، عوامل استخراج شده، فعالیت های کارکنان را تحت تأثیر قرار داده و توجه به آنان برای پیشبرد فعالیت های کارکنان امری ضروری است.  

با توجه به فراگیری اینترنت و استفاده فزاینده ی افراد و سازمان ها از فناوری، رفتارهای انحرافی و غیرمرتبط با کار در سازمان ها رو به افزایش رفته و سازمان ها را با چالش های جدی مواجه کرده است. فعالیت های آنلاین که با اهداف شخصی و غیر کاری انجام شده، پرسه زنی اینترنتی نامیده می شود و هدف از پژوهش حاضر آزمون مدل پیشایندهای پرسه زنی اینترنتی و بررسی پیامد آن است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی از نوع علی است. جامعه آماری مورد مطالعه کارکنان ستادی ادارات دولتی استان هرمزگان می باشند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن مورد تأیید استادان و خبرگان قرار گرفته و پایایی آن نیز با میزان آلفای کرونباخ 89/0 تأیید شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که استرس شغلی و تحلیل عاطفی به صورت مستقیم بر پرسه زنی اینترنتی اثرگذار هستند و طردشدگی و تقاضای خصوصی از دیگر پیشاندهای پرسه زنی اینترنتی هستند که به طور غیرمستقیم بر آن تأثیر دارند. همچنین یافته ها نشان داد که پرسه زنی اینترنتی بر فرسودگی شغلی دارای تأثیر مثبت است.

امروزه موفقیت و عدم موفقیت بنگاه ها در ایجاد مزیت رقابتی وابسته به عوامل محیطی است، که برای ورود به بازارهای بین المللی این نکته از اهمیت دوچندانی برخوردار می باشد. رقابتی بودن صنعت محصولات تند مصرف و افزایش شدت رقابت در این صنعت که صنعتی رقابتی در عرصه بین المللی است، شرکت ها را ترغیب به استفاده از نوآوری برای کسب مزیت رقابتی نموده است. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف طراحی مدلی جهت ایجاد مزیت رقابتی با استفاده از متغیرهای سرعت نوآوری، تخریب خلاق، آشفتگی بازار و شدت رقابت در صنعت محصولات تند مصرف و بررسی اثر تعدیلگری تخریب خلاق در رابطه سرعت نوآوری و مزیت رقابتی در این صنعت انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شرکت های برتر فعال در صنعت محصولات تند مصرف است که توسط سازمان مدیریت صنعتی رتبه بندی و معرفی شده اند. نمونه آماری نیز 84 شرکت می باشند که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که پایایی آن با میزان آلفای کرونباخ 96/0 تایید شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش کمی، مدل یابی معادلات رگرسیون، رویکرد پی ال اس و نرم افزار اسمارت پی ال اس نسخه 2 صورت گرفت. نتایج نشان داده است که آشفتگی بازار و شدت رقابت به ترتیب با ضرایب 25/0 و 23/0 به صورت غیرمستقیم بر ایجاد مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معنادار دارند. سرعت نوآوری و انعطاف پذیری عملیاتی نیز به ترتیب با ضرایب 41/0 و 29/0 به صورت مستقیم باعث ایجاد مزیت رقابتی می شوند. همچنین متغیر تخریب خلاق رابطه سرعت نوآوری و مزیت رقابتی را با ضریب 26/0 به صورت مثبت تعدیل می کند.

هدف این پژوهش تبیین پیامدهای جذابیت شخصیت برند انسانی در برنامه های ورزشی (مجری برنامه تلویزیونی 90) است. به همین منظور متناسب با مبانی نظری موجود مدل مفهومی ارائه و آزمون شد. به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه در بین 324 نفر از بینندگان برنامه 90 به روش نمونه گیری در دسترس توزیع شد. آلفای کرونباخ پرسش نامه 876/0 بوده که نشان از پایایی مناسب آن دارد. فرضیات پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار ایموس 24 مورد آزمون قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد جاذبه تبلیغاتی بر جذابیت شخصیت برند تاثیر مثبت دارد. همچنین جذابیت شخصیت برند بر کیفیت رابطه، وفاداری به برند و وابستگی به برند تاثیر مثبت دارد. کیفیت رابطه و وفاداری به برند نیز بر نقل قول دهان به دهان تاثیر مثبت دارند. همچنین وابستگی به برند بر کیفیت رابطه و وفاداری به تأثیر می گذارد.متناسب با یافته های پژوهش پیشنهادات پژوهش های آتی و پیشنهادات مدیریتی ارائه شده است.