رامپور صدر نبوی

" با صنعتی شدن کشورهای اروپایی و امریکا، جامعه‌شناسی صنعتی به‌تدریج جای جامعه‌شناسی عمومی را گرفت؛ زیرا موضوعات اصلی این رشته از جامعه‌شناسی مسائل جامعه صنعتی بود. در نیمه آخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم تصور دقیق و روشنی نسبت به جامعه‌شناسی صنعتی و وظایف آن وجود نداشت و غالباً آ‌ن‌را با جامعه‌شناسی بنگاه مترادف می‌پنداشتند. پس از جنگ جهانی دوم در نتیجه تلاش‌های علمای اروپای غربی و دانشمندان امریکایی تعریف دقیق از این علم به وجود آمد. با انقلاب دانشجویی، جامعه‌شناسی صنعتی به ورطه فلسفه اجتماعی و نظریات نئومارکسیستی افتاد و به طرز چشم‌گیری از حوزه وظایف و مسئولیت‌های خویش خارج شد، ولی پس از دهه هفتاد تدریجاً جایگاه اصلی و تعریف‌شده خود را بازیافت. در اواخر دهه نود این علم بیشتر در استخدام بنگاه‌های تولیدی و خدماتی درآمد و جامعه‌شناسان به جای این‌که بنگاه را در رابطه با کل جامعه مورد مطالعه قرار دهند، با عینک مدیران و کارفرمایان خویش به تحقیق در مسائل بنگاهی پرداختند. "

  یکی از موضوعات اساسی همبسته با توسعه و نوسازی، تغییرات فرهنگی است. پژوهش ها نشان می دهند در چند دهه اخیر باورها، ارزش ها و نگرش های ایرانیان در حال تغییر بوده است. همچنین سمت و سوی این تغییر از سنتی و مذهبی به سمت عرفی و مدرن شدن و شدت آن نیز در میان طبقه تحصیلکرده جامعه بیشتر بوده است. عمده تحقیقات انجام شده تا کنون ناظر به میزان، گستره و عوامل موثر بر این تغییرات بوده اند. این پژوهش با رویکرد فردگرایی روش شناختی در پی شناخت فرآیند این تغییرات است و می خواهد دریابد تغییرات فرهنگی در یک فرد به چه صورت، چگونه و چرا اتفاق می افتند و مکانیزم این تغییر چیست. برای این منظور با استفاده از روش کیفی روایت پژوهی به بررسی و تحلیل روایت زندگی ۸ فرد پرداخته شده است. اگرچه شناخت دقیق فرآیند تغییر، مستلزم مطالعه کامل روایت ها و تحلیل آن هاست؛ اما اجمالا نتایج پژوهش نشان می دهند که تفاوت میان پرورش اجتماعی اولیه و ثانویه و ایجاد ناهماهنگی شناختی، تغییر منابع شناختی و دیگری های مهم زندگی فرد، منجر به تغییرات فرهنگی او در طول زمان می شوند. همچنین الگوهای تغییر در مردان عمدتا متاثر از وقایع کلان سیاسی و اجتماعی و در مورد زنان مبتنی بر تجارب زیسته و احوالات شخصی است.

نظریه نقش اجتماعی از پارسنز گرفته تا ژرژ زیمل طیفی را برای آزادیهای ممکن انسان مطرح می سازد که در آن آزادی انسان میان صفر و بی نهایت نوسان دارد. در فلسفه و عرفان شرق نیز دانشمندانی از قبیل مولوی درباره نقش اجتماعی اندیشیده اند و در نهایت تقدیر الهی را بر همه چیز از جمله نقش اجتماعی و کنش فرد حاکم دانسته اند.

هر موقعیتی را پایگاههایی است که افراد بنا به اطلاعات، ذخایر، جربزه شخصی و گاه بر حسب تقدیر در یکی از آنها قرار می گیرند. در یک بنگاه ضمن این که اهداف از نظر اهمیت رده بندی شده و ابزار تحقق آنها نیز مشخص شد، موقعیتها که وسایل سازمانی تحقق اهداف هستند، قشربندی می شوند و هرچه یک بنگاه عریض و طویلتر باشد پایه های هرم پایگاهها وسیع تر خواهد بود.

امروزه با لفظ جهانی‌شدن مفاهیمی چون وحدت اقتصاد و جوامع ملل، اختلاط تمدنها، مبارزه طرفداران ارزشهای گذشته، ادغام شرکتهای تولید و تجاری و بانکها در همدیگر، تغییر سیاستهای گمرگی، افزایش روابط بازرگانی، گسترش روابط فرهنگی و دیپلماسی و دغدغه‌های کشورهای در حال توسعه که ناشی از جریان جهانی‌شدن است به ذهن متبادر می‌شود. جهانی‌شدن زمانی به حال یک کشور مفید خواهد افتاد که آن کشور شرایط لازم را جهت ورود به جریان جهانی‌شدن داشته باشد. مراحل منطقه‌ای شدن و بین‌المللی شدن بنگاهها دو مرحله مهم‌اند که آمادگیهای لازم را برای گام نهادن یک بنگاه به عرصه جهانی فراهم می‌سازند.انقلاب دیژیتال علاوه بر اینکه تعداد زیادی از نیروهای کم‌تخصص را زائد و فقیر کرده، موجب افزایش ناگهانی تقاضای نیروهای متخصص با مزدهای بالا و تشدید اختلافات طبقاتی شد. برخلاف نظر کسانی که معتقدند اکثر مشکلاتی که برای ملتها به وجود می‌آید نتیجه واقع شدن کشورهای آن دولتها در مسیر جهانی‌شدن است، جمعی از دانشمندان معتقدند که جهانی‌شدن علت‌العلل نابرابریها و مقروض شدن کشورهای در حال توسعه نیست، بلکه این روند عقلانی شدن جریان تولید و تحولات سریع فنی و استفاده از ماشین‌آلات تولیدی هوشمند است که این همه مشکلات و مصائب را برای کشورهای در حال رشد به وجود آورده است.