ناصر سراج خرمی

داستان های شاهنامه – اثر ملی و حماسی ارزش مند ایران - بویژه در بخش های اسطوره ای و پهلوانی دارای معانی عمیق و شگرف است. یکی از زمینه هایی که می تواند بستری مناسب برای پژوهش در شاهنامه باشد و آثار و نتایجی سودمند بدست دهد، بستر نقد و تحلیل شخصیّت های شاهنامه است. شخصیّت هایی که در شاهنامه نقش آفرینی می کنند، هر کدام می تواند نماد بشر امروزی باشد. تحلیل و نقد کردارها و رفتارهای آنان در روند داستان ها همه به نوعی مشکلات و گرفتاری های انسان امروزی را بتصویر کشیده، که هر روزه با آن ها دست بگریبان است. پژوهش حاضر بر آنست که اختلال شخصیّت مرزی را در شخصیّت سودابه - نامادری سیاوش و همسر کیکاووس -مورد نقد و تحلیل قرار دهد. در ابتدا ضروری است مقدمه ای پیرامون شخصیّت، اختلال شخصیّت و ویژگی های شخصیّت مرزی بیان شود و سپس صفات و کردارهای سودابه با شخصیّت های مرزی مطابقت داده شود. از ملاک هایی که برای تشخیص اختلال شخصیّت مرزی در کتاب DSM-IV آمده، سودابه با پنج مورد هم خوانی دارد که عبارت است از: کوشش های مهارگسسته برای اجتناب از طرد یا رهاشدگی واقعی یا خیالی، تکان شوری، حرکات بیان گر تهدید و خود آسیب زنی مکرر، روابط بی ثبات و شدید و انتقام جویی. البته سودابه جز این ملاک ها، ویژگی هایی چون دروغ گویی، مکر و حیله، تهمت زدن و پلیدی نیز دارد که همه این کردارها به دنبال تغییری است که در خودانگاره او رخ داده است.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی رابطه ی سبک های تفکر ، تحمل ابهام و خطرپذیری با خلاقیت مدیران آموزش و پرورش شهرستان ایلام است. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی بود . جامعه ی آماری کلیه ی مدیران آموزش و پرورش شهرستان ایلام به تعداد 300 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران و 1389 انتخاب - به روش نمونهگیری تصادفی ساده، تعداد 98 مدیر به عنوان نمونه در سال تحصیل 1388 شدند. ابزار گردآوری داده های پژوهش چهار پرسش نامه سبک های تفکر استرنبرگ و اگنر، تحمل ابهام بودنر، خطرپذیری آیزنک و خلاقیت رندسیپ بود. برای تجزیه و تحلیل د ادهها و آزمون فرضیه ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که با 95 درصد اطمینان بین سبکهای تفکر قانونگذار، اجرایی و قضاوتگر با خلاقیت مدیران رابطه ی معنادار و معکوس وجود دارد.

به طور کلی در شاهنامه حدود بیست زن نقش آفرینی می کنند که اکثر آنان در دوره پهلوانی می زیند. از جمله این زنان می توان از تهمینه و گردآفرید نام برد که هر دو در روند داستان رستم و سهراب مؤثّر بوده اند. در این پژوهش با رویکردی روان شناختی و از دیدگاه کارن هورنای و زیگموند فروید شخصیت تهمینه و گردآفرید بررسی شده است. یافته های اساسی پژوهش بیانگر این است که تهمینه بر اساس نظریه هورنای تلاشی شدید به کار می گیرد تا با تصاحب رستم در قالب شریک زندگی مقتدر بر اضطراب اساسی و نیاز به ایمنی فایق آید و در فراق رستم با جایگزینی سهراب به دنبال برآورده سازی این نیاز است، اما با مرگ سهراب نه تنها از این وضعیت رهایی نمی یابد، بلکه سبب عدم توفیق وی در گذر از مراحل سوگ شده و در نهایت منجر به مرگ زودهنگامش می شود. گردآفرید نیز به نظر می رسد با توجه به نظریه فروید، عقده الکترا در وجود او سبب شکل گیری فراخود ناقص شده، در نتیجه با توسل به مکانیسم دفاعی شبیه سازی مردانه و با روش های انتقامی زنان علیه مردان سعی می کند با اعتراض به جنس مذکر برتری خود را بر نوع مرد به اثبات برساند. مهم تر از آن با فرار از نگاه دون مردانه علیه زن، می خواهد از زنانگی خود بگریزد، اگرچه حتی به قیمت نفی ویژگی های اصلی زنانه اش باشد. این در حالی است که در پایان با بازگشت به شخصیت واقعی خود (استفاده از ویژگی های زنانه) در نبرد توفیق بیش تری می یابد.

هدف : پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان ماتریکس و واقعیت درمانی نوین گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب بر تاب آوری و سازگاری اجتماعی در مردان وابسته به مت آمفتامین تحت درمان با داروی بوپرنورفین انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون –پس آزمون با گروه گواه بود . جامعه آماری پژوهش را مردان وابسته به مت آمفتامین، تحت درمان نگهدارنده با داروی بوپرنورفین مراجعه کننده خود معرف به مراکز ترک اعتیاد شهر تهران در زمستان 1397 تشکیل می دادند. تعداد 45 نفر از جامعه به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت کاملا تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه گمارده شدند. در هر سه گروه، پرسش نامه های تاب آوری کانر و دیویدسون و سازگاری اجتماعی بل به عنون پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد. گروه نخست، در 14 جلسه درمان ماتریکس و گروه دوم، 8 جلسه واقعیت درمانی گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب دریافت کردند. اما گروه سوم مداخله ای نداشتند و فقط تحت درمان نگهدارنده با داروی بوپرنورفین بودند. یافته ها: نتایج نشان داد درمان های ماتریکس و واقعیت درمانی بر تاب آوری و سازگاری اجتماعی بیماران اثربخش بود. همچنین تفاوت اثربخشی دو درمان معنادار بوده و درمان ماتریکس نسبت به واقعیت درمانی در هر دو متغیر اثربخشی بیشتری داشت. نتیجه گیری: با توجه به این که الگوی ماتریکس تلفیقی از برنامه های شناختی-رفتاری، مهارت های مقابله ای، آموزش خانواده و گروه های همیار می باشد، توصیه می شود به صورت گسترده در درمان بیماران وابسته به مت آمفتامین استفاده شود.

روان شناسان انسانگرا، در نظریه های خود، برخلاف رفتارگرایان و روان کاوان، نگرشی مثبت و غایی نسبت به انسان دارند. در این پژوهش با توجه به تجربه های عرفانی و کمال طلبانه کیخسرو در نظر داریم نگاهی روان شناختی به زندگی و رفتار او داشته باشیم و ویژگی های رفتاری او را با نظریه سلسله مراتب نیازهای آبراهام هارولد مزلو انطباق دهیم و او را به عنوان فردی که به مرحله خودشکوفایی رسیده، معرفی کنیم. در این بررسی او با شش ویژگی افراد خودشکوفا از جمله؛ مسأله مداری، علاقه اجتماعی، تجربیات والا و عرفانی، روابط بین فردی عمیق و صمیمانه، ساختار منشی دمکراتیک و کناره گیری و خلوت گزینی هماهنگی دارد.

زمینه و هدف: اضطراب دندان پزشکی یکی از دلایل مهم اجتناب افراد از مراقبت های دندان پزشکی است. تشدید علائم می تواند ناشی از دشواری در تنظیم شناختی هیجان باشد؛ لذا ارائه درمانی جهت بهبود تنظیم شناختی هیجان و تقلیل علائم ضروری است؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان و شدت علائم مبتلایان به اضطراب دندان پزشکی بود. مواد و روش ها: این مطالعه کارآزمایی بالینی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه شاهد و دوره پیگیری سه ماهه بود. از بیماران مبتلا به اضطراب دندانپزشکی که به صورت در دسترس انتخاب شدند ۳۲ بیمار به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه، گمارش شدند. افراد گروه آزمایش در ۱۰ جلسه هفتگی به مدت ۹۰ دقیقه طی دو ماه و نیم تحت درمان پذیرش و تعهد طبق مدل ارائه شده Hayes شرکت نمودند. افراد گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفتند. پرسشنامه اضطراب دندانپزشکی و پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان به منظور بررسی متغیرهای وابسته و فهرست علائم بالینی تجدیدنظر شده و دستگاه پالس اکسی متر به عنوان ابزار غربال گری مورداستفاده قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه های مکرر و با بهره گیری از نرم افزار SPSS.۲۲ تحلیل شد. یافته ها: بر اساس نتایج، میانگین و انحراف معیار اضطراب دندان پزشکی در پیش آزمون گروه آزمایش ۵/۱۰± ۳/۱۲۱ بود که در پس آزمون و پیگیری به ترتیب به ۸/۷ ± ۱/۸۹ و ۱/۸ ± ۹/۸۷ ارتقا یافت که ازنظر آماری معنادار است (۰۰۰۱/۰> p ). همچنین میانگین و انحراف معیار تنظیم شناختی مثبت در پیش آزمون گروه آزمایش ۴۰/۵ ± ۱۲/۴۱ بود که در پس آزمون و پیگیری به ترتیب به ۷۵/۵ ± ۸۱/۴۶ و ۸۰/۵ ± ۳۷/۴۷ افزایش یافت که ازنظر آماری معنادار است (۰۰۰۱/۰> p ). میانگین و انحراف معیار تنظیم شناختی منفی در پیش آزمون گروه آزمایش ۵۱/۳ ± ۳۷/۳۰ بود که در پس آزمون و پیگیری به ترتیب به ۲۲/۴ ± ۳۷/۳۴ و ۸۷/۳ ± ۳۱/۳۵ ارتقا یافت که ازنظر آماری معنادار است (۰۰۰۱/۰> p ). به علاوه تفاوت بین نمرات اضطراب دندان پزشکی، راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان و راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری در کل نمونه پژوهش و تفاوت نمرات این متغیرها در سه مرحله از پژوهش در دو گروه معنی دار است (۰۰۰۱/۰> p ). نتیجه گیری: درمان پذیرش و تعهد مداخله ای امیدوارکننده در جهت بهبود تنظیم شناختی هیجان و کاهش شدت علائم بیماران مبتلا به اضطراب دندانپزشکی است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر سبک زندگی مبتنی بر خودکارآمدی وزن و ارزشمندی بدن در زنان مبتلا به چاقی بود. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان مبتلا به چاقی شهر ساری در سال 1398 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 30 نفر از آنان انتخاب و در گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15نفر) قرار گرفتند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های سبک زندگی مبتنی بر خودکارآمدی وزن کلارک، آبرامز، نیائورا، اتون و روسی (1991) و ارزشمندی بدن مندلسون، مندلسون و وایت (2001) استفاده شد. گروه آزمایش تحت درمان شناختی-رفتاری براساس پروتکل رایت و همکاران (2017) در 8 جلسه 90 دقیقه ای انجام شد اما گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و نرم افزار spss.24 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد درمان شناختی- رفتاری بر بهبود سبک زندگی مبتنی بر خودکارآمدی وزن (08/10=F؛ 001/0>P) و افزایش ارزشمندی بدن (53/13=F؛ 001/0>P) زنان مبتلا به چاقی اثربخش بود. نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش می توان از درمان شناختی-رفتاری در جهت بهبود سبک زندگی مبتنی بر خودکارآمدی وزن و افزایش ارزشمندی بدن زنان مبتلا به چاقی بهره برد و از این راه به کاهش تنش در آنها کمک نمود.

مقدمه: عوامل روانشناختی می توانند سبب بروز و تداوم درد قفسه سینه غیر قلبی شوند. با توجه به اینکه عوامل روانشناختی می توانند عامل ایجاد و تشدید دردهای قفسه سینه غیر قلبی شوند، از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. هدف: هدف از مطالعه حاضر اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب و کیفیت زندگی بیماران با درد قفسه سینه غیر قلبی بود. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری کلیه بیماران دارای درد قفسه سینه غیر قلبی مراجعه کننده به کلینیک درمانی قلب و عروق دکتر نبوی شهر دزفول در سال ۱۴۰۰ بودند. ۳۰ نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های اضطراب بک و کیفیت زندگی وبر و شربون استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های کوواریانس، واریانس با اندازه گیری مکرر و بونفری در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و مرحله پیگیری در نرم افزار SPSS نسخه ۲۶ استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد در گروه آزمایش، میانگین اضطراب و کیفیت زندگی در مراحل پیش آزمون- پس آزمون از ۴/۰۶±۲۹/۸۶ به ۴/۰۳±۱۲/۴ و از ۱۰/۰۶±۴۷/۶۰ به ۸/۸۷±۷۹/۷۳ رسیده است. براساس، نتایج آزمون کوواریانس در پس آزمون ۶۲ درصد و در پیگیری ۴۳ درصد از تفاوت دو گروه در اضطراب و کیفیت زندگی مربوط به آموزش روش درمانی پذیرش و تعهد بود (۰/۰۵≥P). نتایج آزمون بونفری نیز نشان داد که میزان اضطراب در مرحله پیگیری افزایش یافته است (۰/۰۵≥P). نتیجه گیری: به کمک روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می توان اختلالات روانشناختی که سبب ایجاد درد قفسه سینه غیر قلبی می شود را کاهش داد.

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش رفتارهای تکانشی، ناگوئی خلقی و ناامیدی در بیماران افسرده می باشد. مواد و روش: طرح پژوهش حاضرمطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری کلیه بیماران افسرده مراکز مشاوره شهر اهواز بودند که تعداد 30 نفر بیمار با روش نمونه گیری در دسترس و به طور تصادفی به صورت یک گروه آزمایش و یک گروه گواه تخصیص یافتند. آزمودنی ها به مقیاس رفتارهای تکانشی بارت (1994)، آزمون ناگوئی خلقی تورنتو (1994) و آزمون نا امیدی میلر (1991) به عنوان پیش آزمون و سپس پس آزمون پاسخ دادند.سپس گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش رویکرد درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش دریافت کرد.. برای تجزیه و تحلیل داده ها از کوواریانس (مانکوا و آنکوا) استفاده شد. یافته ها : نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش باعث کاهش رفتارهای تکانشی، ناگوئی خلقی و ناامیدی بیماران افسرده گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه شد و مشخص شد بین اثربخشی درمان مبتنی برتعهد و پذیرش بر کاهش رفتارهای تکانشی، ناگوئی خلقی و ناامیدی بیماران افسرده تفاوت معنادار وجود دارد و درمان مبتنی برتعهد و پذیرش بر کاهش رفتارهای تکانشی، ناگوئی خلقی و ناامیدی بیماران افسرده اثربخشی بیشتری داشت نتیجه گیری: بر اساس پژوهش حاضر می توان گفت که درمان مبتنی برپذیرش وتعهد می تواند به عنوان یک مداخله موثر برای کمک به بیماران افسرده جهت کاهش رفتارهای تکانشی، ناگوئی خلقی و ناامیدی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: بهزیستی روان شناختی پرستاران مؤلفه ای مهم در سلامت حرفه ای آنان می باشد و برای مراقبت مؤثر از بیماران ضروری است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ناگویی خلقی و هوش هیجانی با بهزیستی روان شناختی در پرستاران یکی از بیمارستانهای نیروهای مسلح بود. روش: جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه پرستاران بیمارستان بود. از این تعداد 100 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مقیاس ناگویی خلقی (FTAS-20)، پرسشنامه استاندارد هوش هیجانی و پرسشنامه بهزیستی روان شناختی (PWBS) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه صورت گرفت. نتایج: یافته ها نشان داد که بین ناگویی خلقی و بهزیستی روان شناختی، رابطه منفی وجود دارد و بین هوش هیجانی و بهزیستی روان شناختی، رابطه مثبت وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که ناگویی خلقی و هوش هیجانی، پیش بینی کننده بهزیستی روان شناختی در پرستاران بیمارستان بود (0/05). بحث: می توان نتیجه گرفت که بین ناگویی خلقی و بهزیستی روان شناختی، رابطه منفی و بین هوش هیجانی و بهزیستی روان شناختی، رابطه مثبت وجود دارد. همچنین ناگویی خلقی و هوش هیجانی پیش بینی کننده بهزیستی روان شناختی بود.

اهداف : در میان دردها ی مزمن ، کمر درد مزمن یکی از فراگیر ترین انواع درد است . در این تحقیق مقایسه اثر بخشی درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در بیماران مبتلا به کمر درد مزمن بر افسردگی و کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش: تحقیق حاضر آزمایشی از نوع پیش آزمون ، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه شاهد است. جامعه آماری متشکل از بیماران نظامی دارای کمر درد مزمن در شهر تهران بود. جمعیت نمونه تحقیق شامل ۴۵ ( هرگروه۱۵ نفر) نفربه روش تصادفی هدفمند انتخاب و در گروه ها قرار داده شده اند. مداخله درمانی برای گروه اول درمان شناختی رفتاری و برای گروه دوم درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بود و برای گروه کنترل هیچ آموزشی در نظر گرفته نشد. پرسشنامه های اطلاعات جمعیت شناختی ، افسردگی و کیفیت زندگی استفاده شد. داده ها بر اساس آمار توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها : در دو گروه آزمایشی میانگین (انحراف معیار) در پس آزمون و پیگیری افسردگی کاهش یافت و کیفیت زندگی افزایش یافت اما در گروه گواه میانگین (انحراف معیار) در پس آزمون و در پیگیری تفاوت نداشت.نتیجه گیری : درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در کاهش افسردگی و افزایش کیفیت زندگی اثربخش بوده اند اما تفاوت معنی داری بین این دو روش مشاهده نشد (P>0/05) بررسی در مرحله پیگیری نیز ماندگار بود. اما بین دو روش آزمایشی با گروه گواه تفاوت معنا دار بود( (P<0/001).