بهمن نجاریان

در این پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل عوامل، یک مقیاس 10 ماده ای موسوم به مقیاس تحریف واقعیت اهواز (ARDI)برای سنجش سازه تحریف واقعیت ساخته شد که از ضرایب همسانی درونی و بازآزمایی رضایت بخشی برخوردار می باشد. اعتبار مقیاس ARDI به وسیله اجرای همزمان آن با مقیاسهای مقبولیت اجتماعی مارلو – کران، تعریف سازه ای مقیاس تحریف واقعیت، خرده مقیاس دروغ سنج مقیاس شخصیتی آیزنک، خرده مقیاس دروغ سنج پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا، و خرده مقیاس دروغ سنج آزمون عزت نفس کوپر اسمیت در بین دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز سنجیده شد. نتایج این مطالعه نشان می دهند که ARDI از خصوصیات روانسنجی بسیار رضایت بخشی برخوردار است و در نتیجه می تواند ابزار مناسبی برای ارزیابی تحریف واقعیت باشد.

SCL-90-R از مقیاسهای رایج در سنجش آسیب های روانی است. بنا به گزارشهای مختلف این مقیاس تک عاملی است و آسیب شناسی روانی عمومی را می سنجد. در مقاله حاضر مراحل ساخت و بررسی خصوصیات روانسنجی یک فرم کوتاه از SCL-90-R به نام SCL-25 توصیف می گردد. نتایج بررسیهای مقدماتی نشان داد SCL-25 با 25 ماده همبستگی بالایی با 90 ماده SCL-90-R دارد و یک مقیاس روا و معتبر برای سنجش آسیب روانی عمومی است.

هدف اصلی این پژوهش مقایسه وضعیت سلامت روانی، سلامت جسمانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان واجد و فاقد پدر پایه اول دبیرستانهای شهرستان اهواز می باشد. حجم نمونه در این پژوهش شامل 200 دانش آموز پسر (100 دانش آموز فاقد پدر و 100 دانش آموز واجد پدر) پایه اول دبیرستان است که به طور تصادفی از بین دبیرستانهای نواحی 4 گانه آموزش و پروش شهرستان اهواز انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه حمایت اجتماعی (SSI)، پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت، ماتریس پیش رونده ریون، فهرست تجدیدنظر شده علائم روانی (SCL-90-R)، مقیاس درجه بندی شدت بیماری، معدل پایان سال تحصیلی و پرسشنامه توصیفی آزمودنی (محقق ساخته) می باشند. نتایج تحقیق نشان داد که بین سلامت روانی، جسمانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان فاقد و واجد پدر بدون در نظر گرفتن حمایت اجتماعی به عنوان متغیر تعدیل کننده تفاوت معنی دار یافت نشد. اما نتایج نشان داد که بین دانش آموزان فاقد پدر و دارای حمایت اجتماعی بالا و آنانی که دارای حمایت اجتماعی پائینی بودند از لحاظ سلامت روانی و عملکرد تحصیلی تفاوت معنی دار یافت شد.

تحقیق حاضر اثر بخشی درمانهای شناختی، تن آرامی و رفتاری را در گروهی از دبیران شهر اهواز که مبتلا به کمردرد مزمن بودند مورد ارزیابی قرار داد. روش این تحقیق آزمایشی بود. جمعیت هدف این تحقیق را دبیران مرد شهر اهواز تشکیل می دادند. نمونه تحقیق شامل 100 نفر بیمار مبتلا به کمردرد مزمن می باشد که به طور تصادفی از بین بیماران مبتلا به کمردرد مزمن انتخاب و به گروههای آزمایشی (شناخت درمانی، رفتار درمانی، تن آرامی) و گروه گواه گمارده شدند (هر گروه 25 نفر). شیوه های مداخله (درمان) در این تحقیق عبارت بودند از: الف) مصون سازی در مقابل درد (میکنبام و ترک، 1976)، ب) کنترل محرک (کانفر، 1980)، ج) تن آرامی عضلانی پیشرونده (جاکوبسن، 1962). چهار شاخص بهبودی در تحقیق حاضر در نظر گرفته شد که شامل بهبود باورهای درد، بهبود رفتار درد، بهبود خودکفایی درد و بهبود افسردگی بود. ابزارهای درد (زارکوفسکا، 1988)، آزمون خودکفایی درد (نیکولاس، 1989)، آزمون افسردگی (بک، 1961) و آزمون درد مزمن (اصغری مقدم، 1374) بودند. نتایج مرحله اول تحقیق بیانگر پایایی و اعتبار مطلوب و رضایت بخش این آزمونها می باشد. نتایج آماری نشان داد که روشهای درمان در بهبود کمردرد مزمن در آزمودنیها مؤثر بوده اند. تحلیل واریانس یک راهه تفاضل میانگین نمره های آزمودنی های گروه های مختلف، در دو مرحله اجرای آزمودنی های مربوط به درد مزمن، حاکی ازتفاوت معنی دار بین گروه های درمانی در شاخص های بهبودی بود. آزمون توکی، نشان داد که گروه شناخت درمانی و گروه تن آرامی عضلانی در بهبود باورهای درد و کاهش افسردگی تفاوت های معنی داری با گروه گواه ظاهر ساختند. حال آن که، چنین یافته ای در گروه رفتار درمانی دیده شد. وانگهی، هر سه گروه درمان شناختی، تن آرامی و رفتاری در خودکفایی درد و بهبود رفتارهای درد، تفاوت های معنی داری با گروه گواه نشان دادند. افزون بر آن چه گفته شد، نتایج آماری حاصل از بررسی مقایسه ای روش های درمانی نشان داد که این روش ها از لحاظ میزان کارایی تفاوت های معنی داری با یکدیگر داشتند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت هویت از نظر نحوه توزیع افراد در چهار حالت هویت سردرگم، زودهنگام، مهلت خواه و کسب شده در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز طراحی و اجرا شد. فرضیه اصلی این پژوهش یعنی تفاوت معنی دار در فراوانی چهار نوع هویت ذکر شده در کل نمونه و دانشجویان دختر و پسر با استفاده از روش آماری مجذور خی مورد تحلیل قرار گرفت و فرضیه پژوهشی در کل نمونه و در دانشجویان دختر و پسر تأیید گردید. همچنین در ابعاد هویت – اعتقادی و روابط بین فردی در کل نمونه و دانشجویان دختر و پسر تأیید گردید. نتایج با توجه به دیدگاه اریکسون و مارسیا مورد بحث قرار گرفت.

این پژوهش به منظور مقایسه اثر بخشی سه روش روان درمانی تعلیم خود آموزی کلامی به کودکان، تعلیم رفتار درمانی و خود آموزی کلامی به مادران کودکان، در کاهش بی توجهی و تکانشوری کورکان مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش فعالی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، مشتمل بر دانش آموزان پسر کلاس سوم و چهارم ابتدائی مدارس دولتی شهرستانهای شیراز بوده است. از جامعه مورد نظر به شیوه تصادفی چند مرحله ای 2863 دانش آموز جهت تشخیص ADHD مورد غربالگری قرار گرفتند. بدین ترتیب، مجموعاٌ 160 آزمودنی ADHD در چهار گروه 40 نفری به طور تصادفی گمارده شدند. از همان کلاسها، 40 کودک بهنجار به طور تصادفی جهت گروه گواه بهنجار انتخاب شد. پژوهش به شیوه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با پنج گروه انجام شد. چهار گروه متعلق به کودکان ADHD است و یک گروه مربوط به کودکان طبیعی است. نوع مداخله در گروههای ADHD به روش تصادفی تعیین شد. متغیرهای وابسته (بی توجهی و تکانشوری) با فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته ارزیابی شد. نتایج نشان داد، گروه تعلیم خود آموزی کلامی به کودک بیشترین را بهبودی را در عملکرد نشان می دهد. تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه، و روش پیگیری توکی، تفاوتهای معنی داری بین گروه های تعلیم خود آموزی کلامی به مادر و کودک از یک سو و گروههای گواه از سوی دیگر در پاسخهای صحیح و حذف نشان داد گروه تعلیم رفتار درمانی به مادر با هیچ کدام از گروه های گواه تفاوت معنی داری نشان نداد.

این پژوهش به بررسی هنجاریابی آزمون نقاشی مقیاس مردان آدمک گودیناف - هریس به عنوان یک آزمون تحولی در مدارس ابتدایی بوشهر پرداخته است.در این مطالعه 365 آزمودنی پسر در شش گروه 6 ،7 ،8 ،9 ،10 ،11 سال به صورت تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. اجرا ونمره گذاری این آزمون بر طبق روش نمره گذاری مردان (73 ماده) گودیناف - هریس (1963) انجام گرفت.تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که آزمودنیهای 6 تا 11 ساله پسر در مقیاس مردان در سطح آماری p = 0.01 با یکدیگر تفاوت دارند.مقایسه آماری بین مطالعه هنجاری حاضر با مطالعات هنجاری انجام شده در ایران و در کشور آمریکا بیانگر این است که دانش آموزان بوشهری درآزمون نقاشی آدمک گودیناف - هریس در مقایسه با مطالعه هنجاری آمریکا دچار تاخیر تحولی هستند لیکن با مطالعه هنجاری شیراز فقط در یک سطح سنی تفاوت دارد. همچنین بین نمره های آزمون نقاشی کل نمونه با نمره های پیشرفت تحصیلی (فارسی،ریاضیات،علوم و دیکته) کودکان به استثنای درس ریاضیات رابطه وجود دارد.در نهایت ضریب پایانی مقیاس نمره گذاری مردان با استفاده از روش بازآزمایی به فاصله یک ماه 0.70 و ضریب توافق نمره گذاری در دو گروه 7 و 10 ساله به ترتیب 0.76 و 0.63 بود.روایی آزمون نقاشی آدمک گودیناف - هریس با استفاده از مقیاس نمره گذاری مردان با آزمون ریون رنگی کودکان 0.24 و با آزمون خطاهای بندر گشتالت Koppitz) ( قابل تامل است. یافته های فوق همگی فرضیات تحقیق را تایید می کنند

آزمون عملکرد پیوسته به عنوان متداولترین ابزار آزمایشگاهی در سنجش مراقبت شناخته می شود و در ارزیابی فزون کنشی همراه با نارسائی توجه کاربرد فراوان دارد. در حقیقت آزمون عملکرد پیوسته یک آزمون واحد نیست. تاکنون گونه های مختلفی از آن جهت اهداف درمانی یا پژوهشی تهیه شده است. فرم فارسی آزمون که از طریق رایانه اجرا می شود؛ دارای 150 عدد فارسی به عنوان محرک است. از این تعداد 30 محرک (20 درصد) به عنوان محرک هدف می باشد. فاصله بین ارائه دو محرک 500 میلی ثانیه و زمان ارائه هر محرک 150 میلی ثانیه است. ضرایب اعتبار (بازآزمایی) قسمتهای مختلف آزمون، با فاصله 20 روز روی 43 دانش آموز پسر دبستانی انجام شد؛ در دامنه ای بین 0.59 تا 0.93 قرار دارد. تمام ضرایب محاسبه شده در سطح 0.001 همبستگی معناداری دارند. روائی آزمون با شیوه روائی سازی ملاکی از طریق مقایسه گروه بهنجار (30 دانش آموز پسر دبستانی) و فزون کنش همراه با نارسائی توجه (25 دانش آموز پسر دبستانی) انجام گرفت. مقایسه آماری میانگین دو گروه در قسمت های مختلف آزمون، تفاوت معناداری را بین عملکرد این دو گروه نشان داد (p< 0.001).

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان و رابطه آن با خودکارآمدی و جایگاه مهار درونی با توجه به کنترل متغیر هوش در دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانهای اهواز می باشد. نمونه مربوط به همه گیر شناسی 3109 دانش آموز پسر و دختر دبیرستانهای اهواز بود که با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. همچنین 340 دانش آموز برای آزمون فرضیه ها به طور تصادفی گزینش شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اضطراب امتحان برای همه گیر شناسی، و مقیاس خودکار آمدی، پرسشنامه جایگاه مهار و آزمون هوش، برای آزمون فرضیه ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان در نمونه مورد بررسی 17.3 درصد است. میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان در دانش آموزان دختر نسبت به پسر (22 در مقابل 12.8 درصد) و عرب نسبت به فارس (18.7 در مقابل 16.4) بیشتر است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که با کنترل متغیر هوش، اضطراب امتحان با خودکار آمدی (0.29-= r) و جایگاه مهار درونی (0.24-= r) همبستگی منفی معنی داری دارد. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که بین ترکیب خطی متغیرهای پیش بین (خودکار آمدی، جایگاه مهار درونی و هوش) با متغیر ملاک (اضطراب امتحان) همبستگی چندگانه معنی داری وجود دارد (0.01=P).

هدف از انجام این پژوهش «بررسی رابطه شیوه های فرزند پروری با سلامت روانی و هماهنگی مولفه های خود پنداشت در دانش آموزان دختر پایه سوم مقطع راهنمائی اهواز است». نمونه این پژوهش 496 نفر از دانش آموزان دختر بودند که از طریق روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب گردیدند. ابزارهای به کار رفته شامل :پرسشنامه شیوه های فرزند پروری «وینتر باتوم» ، مقیاس تجدید نظر شده علائم روانی (SCL90-R) و فهرست صفات (ACL)، می باشند .نتایج تحلیل آماری یافته ها نشان داد که اولا ، بین سن استقلال آموزی ، تسلط آموزی ومراقبت آموزی در دانش آموزان و مشکلات روانی آنان رابطه منفی معنی داری وجود دارد . ثانیا، رابطه بین سن استقلال آموزی و تسلط آموزی و مراقبت آموزی در کودکان تهدیدی برای سلامت روانی است و می تواند منجر به بروز ناهماهنگی در مؤلفه های خود پنداشت گردد

اهداف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ای برای سنجش پرخاشگری متناسب با ویژگیهای فرهنگی – اجتماعی جامعه بوده و سپس بررسی 4 فرضیه اصلی زیر بوده است: 1. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره های افسردگی این دانشجویان همبستگی مثبت وجود دارد. 2. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره های این دانشجویان در الگوی شخصیتی – رفتاری تیپ الف همبستگی مثبت وجود دارد. 3. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره های این دانشجویان در پرسشنامه سردرد میگرن همبستگی مثبت وجود دارد. 4. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان مؤنث و مذکر دانشگاه شهید چمران اهواز تفاوت معنی داری وجود دارد. در این پژوهش حجم سه نمونه به ترتیب: نمونه هنجاری 550 نفر، نمونه بازآزمایی و آزمون فرضیه ها 229 نفر و نمونه سنجش روایی 215 نفر بود که به صورت تصادفی چند مرحله ای از بین دانشجویان شرکت کننده در کلاسهای معارف اسلامی دانشگاه شهید چمران انتخاب شده بودند. ابتدا بر اساس تحلیل عوامل، پرسشنامه پرخاشگری مشتمل بر 3 عامل و 30 ماده ساخته شد که بر روی عامل اول (خشم و غضب) 14 ماده، بر روی عامل دوم (تهاجم و توهین) 8 ماده و بر روی عامل سوم (لجاجت و کینه توزی) 8 ماده قرار گرفته است. پایایی این پرسشنامه بر اساس ضرایب بازآزمایی و آلفای کرونباخ رضایت بخش بود. همچنین روایی این پرسشنامه بوسیله پرسشنامه های ملاک شامل پرسشنامه شخصیتی آیزنک، پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا و پرسشنامه BDVI ارزیابی شد. ضرایب همبستگی و خلاصه نتایج آزمونهای رگرسیون چند متغیری بر روی پرسشنامه های فوق الذکر حاکی از رضایت بخش بودن این پرسشنامه بوده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از پرسشنامه های پرخاشگری (ساخته شده توسط پژوهشگر) تیپ شخصیتی الف، پرسشنامه سردرد میگرن و میزان افسردگی (D) از پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سونا استفاده شد. بر اساس ضرایب همبستگی به دست آمده فرضیه اول تأیید شد (به استثنای همبستگی عامل دوم پرخاشگری با افسردگی در آزمودنیهای مذکر). همچنین همبستگی عامل سوم پرخاشگری با افسردگی در کل آزمودنیها و هر دو جنس معنی دار نبود. فرضیه دوم تحقیق در مورد کل آزمودنیها و آزمودنیهای مؤنث و مذکر به تفکیک نیز تأیید شد. بر اساس ضرایب به دست آمده فرضیه سوم در مورد کل آزمودنیها و آزمودنیهای مؤنث و مذکر نیز به تفکیک تأیید شد. همچنین فرضیه چهارم (به ترتیب:2.55=t (0.01>P)، نیز به تفکیک 2.86=t (0.01>P)، ?/??=t (0.001>P) و 2.27=t (0.05>P) تأیید شد.