علی اکبر فامیل روحانی

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش درکتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه انجام گرفته است. روش : روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نظر نوع هدف کاربردی است. ابزار گردآوری داده ها برای اندازه گیری هر یک از متغیر های پژوهش شامل دو پرسشنامه فرهنگ سازمانی دنیسون و پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش لاوسون است. جامعه آماری این پژوهش بر اساس آخرین آمار تا پایان خرداد ماه سال 1393 شامل 85 نفر کتابدار شاغل در کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه بود. لذا، از روش سرشماری به جای نمونه گیری استفاده شد و در نهایت نیز 82 پرسشنامه جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است که در سطح آمار توصیفی از شاخص هایی نظیر فراوانی، میانه، میانگین و در آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t برای تک نمونه ای و آزمون نرمال بودن داده های کلموگروف اسمیرنف جهت پیروی داده ها از نرمال بودن استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که در مجموع وضعیت فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه در حد متوسط می باشد و بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین بین مؤلفه های مشارکت، سازگاری، مأموریت و یکپارچگی و مدیریت دانش رابطه معنی داری وجود دارد. در نهایت نیز بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش، بر پایه متغیرهای جمعیت شناختی مطرح شده در پژوهش (جنسیت، سن، میزان تحصیلات، سابقه خدمت کتابداران، نوع سازمان، نوع فعالیت در کتابخانه، رشته تحصیلی، میزان آشنایی با اینترنت و میزان آشنایی با رایانه) تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. اصالت/ارزش: این مقاله با بررسی تک تک مؤلفه های فرهنگ سازمانی و سنجش رابطه بین آنها با مدیریت دانش دامنه پژوهش را گسترده نموده است و تا به حال پژوهشی با این عنوان در استان کرمانشاه انجام نگرفته است.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر مداخله آزمایشی کتاب درمانی به شیوه گروهی بر تاب آوری و امید به زندگی در بهبود وضعیت سلامت کودکان مبتلا به سرطان در مرکز بیمارستان بعثت شهر همدان است. روش : روش این پژوهش، نیمه تجربی با استفاده از طرح پژوهشی پیش آزمون- پس آزمون با دوگروه کنترل و آزمایش است. در گروه آزمایش، جلسات کتاب درمانی به شیوه گروهی بر گزار شد و مداخله ای بیش از اقدامات معمول در محیط پژوهش انجام نشد. نمونه جامعه پژوهش متشکل از 30 نفر از کودکان مبتلا به سرطان 10 تا 14ساله بود که در مرحله اولیه بیماری قرار داشته و حداقل یک دوره شیمی درمانی را گذرانده بودند. این نمونه به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شد. ابزار پژوهش شامل دو پرسش نامه تاب آوری کانر و امید به زندگی اشنایدر بود. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون تی مستقل و تحلیل کوواریانس در نرم افزار آماری SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین میانگین نمرات دو مؤلفه تاب آوری و امید به زندگی در گروه کنترل و آزمایش تفاوت وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تأثیر کتاب درمانی به شیوه گروهی بر امید به زندگی در کودکان سرطانی 6/43 درصد و تأثیر کتاب درمانی به شیوه گروهی بر تاب آوری 1/64 درصد بود. اصالت/ارزش: این مقاله نخستین پژوهشی است که در زمینه تأثیر کتاب درمانی به شیوه گروهی بر میزان تاب آوری، و امید به زندگی در بهبود وضعیت سلامت کودکان مبتلا به سرطان انجام شده است. کتاب درمانی با توجه به اثرات مثبت آن می تواند به عنوان یکی از خدمات کتابخانه های عمومی برای اقشار دارای مشکلات خاص در جامعه و همچنین به عنوان یک خدمت بالینی و جذاب در آموزش و پرورش برای کودکان دارای مشکلات خاص ارائه شود.

هدف پژوهش حاضر مطالعه ابعاد پیاده سازی راهبردهای حاکمیت داده در برنامه ریزی به منظور ارائه خدمات اطلاعاتی کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش پیمایشی-تحلیلی است. جامعه آماری عبارت است از کتابخانه های مرکزی واحدهای مراکز استانی دانشگاه آزاد اسلامی (35 واحد)، و مدیران و کتابداران این کتابخانه ها (155 نفر). یافته های پژوهش حاکی از آن است که نگرش کتابداران در خصوص مؤلفه های هفت گانه کیفیت داده، کاربرد داده، فرایند داده، استاندارد داده، یکپارچگی داده، امنیت داده، و مدل سازی داده درباره ارائه خدمات اطلاعاتی در کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی فاقد ارتباط معنادار است. همچنین، به جز عنصر کاربرد و استاندارد داده در بخش سطح تحصیلات، بقیه مؤلفه ها در ارتباط با سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه کاری ارتباط معناداری ندارد. نتایج پژوهش نشان می دهد که میانگین امکان اجرای راهبردهای حاکمیت داده در سازماندهی اطلاعات بالاتر از حد متوسط جامعه بوده و کتابداران امکان اجرای راهبردهای حاکمیت داده در ارائه خدمات اطلاعاتی را در کتابخانه های مرکزی دانشگاهی بالاتر از حد متوسط، یعنی مطلوب ارزیابی می کنند. بر این اساس، بیشترین تا کمترین امتیاز برای مؤلفه ها شامل کاربرد داده، فرایند داده ، کیفیت داده، یکپارچگی داده، امنیت داده ، مدل سازی داده و استاندارد در ارائه خدمات تعیین شده است. همچنین، نتایج نشان می دهد که کتابخانه ها می توانند تا حد زیادی این راهبردها را اجرایی سازند. اصالت اثر و تأثیرگذاری حاکمیت داده در موضوع سازماندهی منابع اطلاعاتی به برنامه ریزی مناسب در کتابخانه های دانشگاهی منجر می شود.

هدف: هدف از این مقاله، تحلیل کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از مدل تحلیل شکاف است. بدین منظور، به نظر سنجی از کاربران بر اساس ابعاد احساس کاربر از خدمت، کنترل اطلاعات، و کتابخانه به عنوان مکان با استفاده از سه سطح ادراکات کاربران یعنی حداقل انتظارات، حداکثر انتظارات، و سطح دریافت پرداخته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی– توصیفی است و به منظور گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه لایب کوال است. جامعه ی آماری تحقیق شامل 9000 عضو کتابخانه های دانشگاه رازی کرمانشاه است که بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی و مطابق جدول مورگان حجم نمونه 358 نفر برآورد شد. تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش، با کمک نرم افزار اس پی اس اس 18 و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که میانگین حداقل خدمات مورد قبول استفاده کنندگان در بعد تأثیر خدمات کتابخانه بیش از دو بعد دیگر است. از نظر مطلوب ترین سطح خدمات مورد انتظار نیز کاربران از بعد تأثیر خدمات کتابخانه بیشترین انتظار را دارند. شکاف کفایت خدمات در بعد «کتابخانه به عنوان یک محل» و بعد «کنترل اطلاعات» به ترتیب 724/- و 376 /- است که هر دو منفی هستند. در خصوص شکاف برتری خدمات، کتابخانه های دانشگاه رازی در هیچ یک از ابعاد نتوانسته اند به سطح مورد انتظار استفاده کنندگان برسند. لذا، در هر سه بعد لایب کوال شکاف برتری خدمات منفی است و بیشترین شکاف به ترتیب عبارتند از: بعد کنترل اطلاعات (99/1-)، بعد تأثیر خدمات (46/1-)، و بعد کتابخانه به عنوان محل (34/1-). نتیجه گیری : نتایج تحقیق بیانگر این مطلب است که میانگین کل خدمات کتابخانه ای از نظر شکاف کفایت خدمات مثبت است. یعنی کتابخانه های دانشگاه رازی توانسته اند حداقل انتظارات کاربران خود را برآورده کنند. اما شکاف برتری خدمات منفی است. یعنی کتابخانه ها فاصله ی زیادی تا تأمین انتظارات کاربران در رابطه با مطلوب ترین سطح خدمات دارند.  

هدف : این پژوهش با هدف نقش سرمایه های فکری در جذب دانش و عملکرد سازمانی در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش : پژوهش حاضر از لحاظ نوع روش پژوهش توصیفی – همبستگی و از نظر هدف کاربردی بوده و جامعه آماری مورد پژوهش، شامل 161 نفر از  کارکنان سازمان فرهنگی هنری که با ابزار پرسشنامه ساخت یافته ، داده ها جمع آوری شده و به منظور تعیین پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است که ضریب آلفای کرونباخ با عدد 0.91 برای سرمایه فکری و0.92 برای جذب دانش  و0.86 برای عملکرد سازمانی  نشان دهنده پایایی بالایی پرسشنامه های مذکور بوده و جهت بررسی روایی محتوا نیز از اعتبار محتوا و نظرات خبرگان و صاحبنظران دانشگاهی و نیز مدیران جامعه مورد مطالعه بهره برده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. در آمار توصیفی به ارائه اطلاعات  (فراوانی، درصد، درصد فروانی) پرداخته شد. در آمار استنباطی از آزمون آماری ضریب همبستگی و آزمون پیرسون استفاده شد. داده های  مورد نظر توسط نرم افزار اس پی اس ویرایش 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها :  در بررسی حاضر مشخص شد 33 درصد کارکنان سازمان دارای بالاترین سطح سابقه کاری بین 5 تا 10سال را دارد هستند و از نظر سطح تحصیلات، بالاترین سطح با نرخ54 درصد فراوانی در مقطع کارشناسی ارشد و همچنین 63 درصد فراوانی نشان دهنده غالب بودن تعداد مردها نسبت به زنان در سازمان فرهنگی هنری شهرداری می باشد و همچنین فرضیات اول تا چهارم این پژوهش مورد تایید می باشد. نتیجه گیری: نشان داد رابطه بین سرمایه فکری بر جذب دانش، رابطه  بین جذب دانش بر عملکرد سازمانی و رابطه بین سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی، دارای رابطه معناداری بوده است. همچنین نتایج دیگر این پژوهش مبین این موضوع است که جذب دانش تاثیر بسیار کمی بر عملکرد سازمانی به عنوان متغییر تعدیل کننده نسبت به سرمایه فکری دارد.

هدف : هدف پژوهش حاضر شناسایی کیفیت خدمات کتابخانه های وابسته به آستان قدس رضوی در خارج از شهر مشهد است. روش پژوهش: این پژوهش با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده و جامعه آماری این پژوهش کلیه کاربران بالفعل کتابخانه های وابسته به آستان قدس رضوی در خارج از شهر مشهد است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی با تخصیص متناسب، حجم نمونه به دست آمده معادل 382 نفر است. ابزار مورد استفاده جهت گردآوری اطلاعات پرسش نامه استاندارد سروکوال بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های مورد مطالعه در هیچ یک از ابعاد کیفی به جزء بعد تضمین نتوانسته اند انتظارات کاربران را برآورده کنند، بیشترین شکاف مربوط به بعد قابلیت اعتماد و کمترین آن مربوط به بعد پاسخ گویی می باشد. در بین کتابخانه های مورد بررسی کتابخانه درگز بهترین وضعیت و کتابخانه شوشتر پایین ترین کیفیت خدمات را در بین سایر کتابخانه ها داشته اند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از وجود شکاف منفی کیفیت خدمات از نظر زن و مرد و در همه سطوح تحصیلات است که این مقدار از نظر زن ها بیشتر از مردها بود و در سطح تحصیلی کارشناسی ارشد بیشترین شکاف در بین سایر سطوح تحصیلی داشت. بالاخره شکاف کیفیت خدمات کتابخانه های وابسته به آستان قدس رضوی منفی به دست آمده است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش متخصصان علم اطلاعات به اجرای راهبردهای حاکمیت داده در برنامه ریزی مجموعه سازی منابع اطلاعاتی کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی است. جامعه آماری آن 155نفر یعنی تمام کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی در سال98 بود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری مورگان بهره گرفته شد و تعداد 108 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری پرسش نامه ای محقق ساخته براساس حکمرانی داده ها است. روایی پرسش نامه صوری و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ98درصد محاسبه شده است. داده های پژوهش پس از گردآوری با استفاده  از نرم افزارSPSS25، آمار توصیفی، آنوا تک عاملی، لون و اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نگرش کتابداران در بیشتر مؤلفه های هفت گانه: کیفیت داده، کاربرد داده، فرآیند داده، استاندارد داده، یکپارچگی داده، امنیت داده و مدل سازی داده درباره مجموعه سازی منابع در کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی باتوجه به سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه ارتباط معناداری ندارند(P>0/05). در بعضی ازمؤلفه ها مانند: کاربرد داده در مجموعه سازی با توجه به رشته تحصیلی و فرآیند داده ها و مدل سازی داده در مجموعه سازی باتوجه به سابقه کاری ارتباط معناداری دارد (p < 0/05).   نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد کهکتابداران امکان پیاده سازی و اجرای راهبردهای حاکمیت داده در مجموعه سازی منابع در کتابخانه های مرکزی دانشگاهی بالاتر از حد متوسط یعنی مطلوب ارزیابی می کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز تدوین شده است.  روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی، جامعه پژوهش 76 نفر کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه «بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز» که پایایی آن با محاسبه الفای کرونباخ (0/96) اندازه گیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پژوهش، در سطح آمار توصیفی از شاخص های فراوانی، درصد میانگین و انحراف معیار در قالب جدول و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد.  یافته ها: با توجه به بررسی های انجام شده، یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که بالاترین میانگین مربوط به متغیر های یافتن دانش (10/3) و به کارگیری دانش (03/3) بوده است و سایر متغیرها میانگینی کمتر از اندازه متوسط جامعه به خود اختصاص داده اند.  نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که امکان پیاده سازی مؤلفه های مدل بکویتز و ویلیامز در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و نیاز به توجه بیشتر به خصوص در اشتراک و ایجاد دانش دارد. اجرای این برنامه ها موجبات خدمات رسانی بهتر و به تبع آن تسهیل یادگیری، آموزش و پژوهش خواهد شد.

هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی تطبیقی وضعیت کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان در مقایسه با استانداردهای ایفلا انجام گرفته است. روش شناسی: روش تحقیق توصیفی و اطلاعات این تحقیق از طریق پرسشنامه، مشاهده، و مصاحبه تلفنی با مسئولان کتابخانه ها گردآوری شده است. یافته ها: یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها، بیانگر نارسایی در ابعاد گوناگون کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان از جمله ساختمان و فضای فیزیکی، مجموعه کتابخانه ها، و تعداد مراجعین است. کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان از نظر نیروی متخصص در سطح پایین تری نسبت به استانداردهای ایفلا قرار دارند. نتایج کلی پژوهش حاکی از آن است که سطح کتابخانه های عمومی شهرستان های استان کردستان از استانداردهای ایفلا پایین تر می باشد، و از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند. در این راستا پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت این کتابخانه ها ارائه شد. نتیجه گیری: توسعه و اعتلای سطح دانش و استعدادهای روحی و ذهنی همه اقشار جامعه از جمله اهداف کتابخانه های عمومی به عنوان نهادی اجتماعی و فرهنگی به شمار می رود. جهت نیل به این اهداف گسترش کتابحانه ها و ارائه خدمات رایگان به مردم اهمیت قابل توجهی می یابد. در این راستا نه تنها رشد کمی کتابخانه ها بلکه در نظر گرفتن معیارهایی جهت بهبود وضعیت کیفی کتابخانه ها بایستی مورد توجه قرار گیرد. یافته های این پژوهش می تواند راه گشای مسئولان و مدیران کتابخانه های عمومی در جهت شناسایی نیازهای اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی باشد و همچنین می تواند در برنامه ریزی های آتی کتابخانه های عمومی، از طریق شناسایی کمبودها و نقاط ضعف کتابخانه ها و مجموعه آن ها، در فراهم آوری منابع اطلاعاتی مدیران کتابخانه ها را راهنمایی نماید.  

هدف: بررسی وضعیت سواد دیداری اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان است. روش پژوهش: پژوهش از نوع پیمایشی – توصیفی است. جامعه آماری شامل همه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان به تعداد 245 نفر است. نمونه گیری توسط جدول کرجسی و مورگان با روش تصادفی ساده به تعداد 148 نفر انجام گرفت. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه محقق ساخته شامل 24 پرسش بود. برای سنجش روایی از روش روایی صوری و برای پایایی از آزمون آلفای کرونباخ (79/0) استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن بود که اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی از مهارت سواد دیداری لازم برخوردار هستند. این مقدار معادل 4/69 % بود. همچنین اعضای هیأت علمی از مفهوم دیداری به میزان 4/72 %، دسترسی و اکتشاف به میزان 8/69 %، تفسیر معانی به میزان 6/70 %، ارزیابی تصاویر به میزان 2/68 %، به کارگیری موثر تصاویر به میزان 4/68 %، طراحی و ایجاد تصاویر به میزان 66% و درک اخلاق علمی به میزان 6/72 % برخوردار بودند. نتیجه گیری: اولویت نخست سواد دیداری در نزد اعضای هیأت علمی، درک اخلاق علمی بود. سپس به ترتیب ابعاد مفهوم دیداری، تفسر معانی، دسترسی و اکتشاف، ارزیابی تصاویر، به کارگیری موثر تصاویر، طراحی و ایجاد تصاویر قرار داشتند.