سید احمد میرمحمدتبار

هدف از تحقیق حاضر تبیین جامعه شناختی نگرش معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون به مواد و اعتبار یابی مقیاس نگرش به مواد در معتادان می باشد. سوال اصلی تحقیق حاضر این است که آیا حضور در درمان نگهدارنده با متادون بر نگرش معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون به مواد تأثیر دارد؟ روش تحقیق پژوهش حاضر، پیمایشی و از نوع مقطعی می باشد. جمع آوری اطلاعات از طریق ابزار پرسش نامه صورت گرفت. جمعیت تحقیق عبارت است از کلیه معتادان که در فصل بهار سال 1391 به 11 مرکز نگهدارنده با متادون بابلسر و فریدونکنار مراجعه کرده اند. در مجموع تعداد 405 نفر افراد مورد مطالعه با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب با حجم انتخاب گردیدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که 5/41 درصد از پاسخ گویان نگرش منفی به مواد داشته اند. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان داد که گویه های مقیاس نگرش به مواد زیر سه عامل عاطفی، رفتاری و شناختی بار شدند. این عوامل قوی ترین گویه ها را گرد آورده است. به شکلی که هیچ کدام از این گویه ها بر روی دو عامل بار عاملی مشترک ندارند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای باور و مشارکت در درمان به ترتیب قوی ترین متغیرهای تأثیرگذار بر نگرش به مواد می باشند.

وقوع جرم، به عنوان یک پدیده نامطلوب اجتماعی، علل روانی، اقتصادی و اجتماعی متعددی دارد. با توجه به اینکه از طرفی عامل اقتصادی، عامل مهمی برای تمام ساختارهای اجتماعی بوده و تأثیرات قابل توجهی بر روی وقوع جرم دارد، از طرف دیگر، تحقیقات متعددی در زمینه عوامل اقتصادی مؤثر بر جرم در ایران صورت گرفته؛ ولی جمع بندی فراگیری از این تحقیقات وجود ندارد، تحقیق حاضر به دنبال شناسایی مهم ترین عوامل اقتصادی مؤثر بر جرم در تحقیقات انجام شده در ایران است. روش تحقیق مقاله حاضر، فراتحلیل است. جامعه آماری تحقیق، اکثر مقالات معتبر علمی هستند که در سال های 1380 تا 1392 با موضوع عوامل اقتصادی جرم منتشر شدند. نتایج اندازه اثرات نشان داد که بیشترین عوامل مؤثر بر متغیر سرقت، به ترتیب متغیرهای نابرابری درآمدی، نرخ بیکاری و نرخ تورم هستند. همچنین، تأثیرگذارترین عوامل بر متغیر جرمِ کل، به ترتیب متغیرهای نابرابری درآمدی، نرخ بیکاری و نرخ فقر بودند. بیشترین عوامل تأثیرگذار بر متغیر قتل، به ترتیب متغیرهای نرخ بیکاری، نرخ صنعتی شدن و نرخ فقر هستند.

امروزه با پیشرفت فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی همچون رسانه های اجتماعی، جوامع دستخوش تغییرات بسیاری شده اند و تغییرات زیادی را در فرهنگ و زندگی روزمره افراد به وجود آورده اند. به طوری که می توان گفت رسانه های نوین بر شیوه های زندگی و سلیقه های عمومی در جامعه تأثیر می گذارند؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر، تحلیل نقش رسانه های اجتماعی در گرایش جوانان ایرانی به سبک زندگی نوین است.این مقاله، به صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس و بهره گیری از پرسش نامه اینترنتی محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کاربران جوان رسانه های اجتماعی در پنج شهر اصفهان، تهران، تبریز، مشهد و ساری در سال 1393 تشکیل می دهند و حجم نمونه برابر با 2100 نفر است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده، نوع استفاده (هدفمند یا غیرهدفمند) و واقعی تلقی کردن محتوای مطالب رسانه های اجتماعی و گرایش به سبک زندگی نوین در ابعادی چون مدگرایی، توجه و نگرش به بدن، اوقات فراغت، همبستگی معنادار مستقیمی وجود دارد؛ اما متغیرهای مستقل یادشده با بعد نحوه پوشش (گرایش به حجاب) رابطه معنادار معکوسی دارند.  

هدف: امروزه ویژگی های دنیای معاصر منتج به اهمیت فزاینده اعتماد در بسیاری از حوزه های زندگی اجتماعی شده است، به طوری که توسعه جامعه مدنی، سرمایه اجتماعی و رشد و شکوفایی دموکراسی از محصولات بلافصل اعتماد هستند. در چنین جامعه ای رسانه های جمعی نقش و رسالت مهمی بر عهده دارند و با اعتماد اجتماعی وارد روابط دوسویه می شوند. پژوهش حاضر در پی این می باشد که رابطه ابعاد اعتماد اجتماعی را با رسانه های جمعی در دو شکل داخلی (رادیو و تلویزیون و مطبوعات) و خارجی (رادیو ، ماهواره و اینترنت) مورد بررسی قرار دهد. روش: پژوهش حاضر به صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی و بهره گیری از پرسش نامه محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را دانشجویان دانشگاه مازندران تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از جدول لین،400 نفر برآورد شده است. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین میزان استفاده از رسانه های خارجی با اعتماد میان فردی و تعمیم یافته رابطه معناداری مشاهده نشد، اما بین میزان استفاده از رسانه های داخلی با اعتماد بین فردی، تعمیم یافته و نهادی رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد، این در حالی است که بین رسانه های خارجی با اعتماد نهادی، رابطه معکوسی مشاهده شد. نتیجه گیری: رسانه های داخلی باعث افزایش اعتماد اجتماعی و رسانه های خارجی باعث کاهش آن می شوند#,

داشتن پوشش مناسب در محافل و انظار عمومی از دغدغه های اصلی جامعه اسلامی ایران است. عدم گرایش به حجاب مناسب و منطبق با هنجارهای اسلامی، از مسائل مهم جامعه محسوب می شود. پژوهش حاضر با رویکردی جامعه شناختی به بررسی رابطه سبک های زندگی مدرن و سنتی با گرایش به حجاب پرداخته است. این مطالعه، به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با حجم نمونه 400 نفر در بین دختران و زنان 15 تا 64 ساله کلان شهر تبریز در سال 1392 با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شده است. یافته ها نشان داد که میزان گرایش به حجاب در دختران و زنان با سبک زندگی سنتی در حد بالا و در افراد با سبک زندگی مدرن در حد پایین و در افراد دارای سبک زندگی تلفیقی (سنتی و مدرن) در حد متوسط بوده است. همچنین بین میزان استفاده از رسانه های داخلی با گرایش به حجاب رابطه ای مستقیم و بین میزان استفاده از رسانه های خارجی با گرایش به حجاب همبستگی معکوسی وجود داشت.

هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیرات استفاده از فناوریهای نوین (ماهواره و اینترنت) بر هویت دینی دانش آموزان دبیرستانی شهر فریدونکنار است. روش این پژوهش به صورت پیمایشی و با بهره گیری از پرسشنامه خوداجرای محقق ساخته با تکیه بر نظریه های کاشت و ساخت یابی گیدنز صورت گرفته است. جامعه آماری این تحقیق همه 1271 دانش آموزان دبیرستانهای شهر فریدونکنار هستند که در این تحقیق 300 نفر نمونه بر اساس فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. نتایج تحقیق بیانگر رابطه معکوس و معنادار بین میزان استفاده از ماهواره، نوع استفاده از ماهواره و اینترنت با هویت دینی است؛ یعنی با افزایش میزان استفاده از ماهواره و نوع استفاده از ماهواره و اینترنت، هویت دینی افراد کاهش می یابد. ضرایب استاندارد در معادلات ساختاری نشان می دهد که به ترتیب متغیرهای نوع استفاده از ماهواره 44/0-، میزان استفاده از ماهواره 26/0- و میزان استفاده از اینترنت 22/0- بیشترین تأثیر را بر متغیر هویت دینی دارد.

با گسترش دسترسی به اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی و استفاده فزآینده ای که جوانان از انواع مطالب و محتوای این رسانه های نوین می نمایند، هویت فرهنگی به یکی از دغدغه های اصلی مرتبط با انسجام اجتماعی و یکپارچگی ملی تبدیل شده است. بدین لحاظ پژوهش حاضر، رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی فیس بوک را با هویت فرهنگی جوانان مورد مطالعه قرار می دهد. پرسش اصلی این است که استفاده از فیس بوک چه تأثیری بر هویت فرهنگی کاربران دارد؟ آیا فیس بوک به عنوان یکی از ابزارهای جهانی شدن، تضعیف کننده هویت فرهنگی است؟ پژوهش حاضر به صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس و بهره گیری از پرسش نامه اینترنتی محقق ساخته، با تکیه بر نظریه های کاشت و ساخت یابی گیدنز صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کاربران جوان فیس بوک شهر اصفهان در سال 1391 تشکیل می دهند و حجم نمونه برابر با 424 نفر است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در فیس بوک و هویت فرهنگی کاربران رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای مطالب فیس بوک و هویت فرهنگی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. یعنی هر چه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان فعالیت و مشارکت کاربران در فیس بوک از سوی کابران افزایش پیدا می کند هویت فرهنگی کاربران ضعیف تر می شود.

گردشگری مذهبی به عنوان یکی از اشکال گردشگری، از جمله پررونق ترین گردشگری ها در زمان حاضر است. بررسی پیشینه ی مطالعات در این زمینه نشان می دهد که گردشگری مذهبی پیامدهای متنوعی دارد. به همین منظور در این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل و با تأکید بر نظریه ی کارکردگرایی پارسونز به بررسی گردشگری مذهبی و کارکردهای مثبت و منفی آن در جامعه ی ایرانی پرداخته شد. با توجه به نظریه ی پارسونز، اثرات گردشگری مذهبی به چهار بخش اقتصادی، سیاستی و برنامه ای، اجتماعی و فرهنگی قابل تقسیم است. نتایج تحقیق، بیانگر آن است که در خرده نظام زیستی، گردشگری مذهبی موجب بهبود زیرساخت های اساسی در منطقه، ایجاد اشتغال، افزایش درآمدها و بهبود اقتصادی شهرهای پذیرای گردشگری می شود. در خرده نظام شخصیتی، تأثیر گردشگری مذهبی بر برنامه ها و سیاست ها به صورت دوطرفه و دوجانبه است؛ یعنی برخی اوقات افزایش گردشگری مذهبی با اتفاقات مربوط به آن منجر به تصویب برنامه و اعمال سیاستی می شود و در برخی اوقات برنامه هایی برای افزایش میزان گردشگر و به خصوص گردشگر مذهبی تصویب می گردد. گردشگری مذهبی بر خرده نظام اجتماعی با افزایش کیفیت زندگی، بالا رفتن امکانات رفاهی و افزایش انسجام اجتماعی تأثیرگذار است. در نهایت، انرژی حاصل از گردشگری به خرده نظام فرهنگی می رسد که در اینجا خرده نظام فرهنگی خودش را با پدیده ی انتقال و اشتراک فرهنگی و حفظ ارزش ها نشان می دهد.

سوء مصرف مواد علاوه بر اینکه به سلامتی جسمی افراد ضرر می­رساند، با تزریق مواد توسط معتادان، خطر انتقال بیماری ایدز را در جامعه بالا می­برد. هدف برنامه نگهدارنده با متادون این است که با جایگزینی ماده مخدری(متادون) که اعتیادش قابل کنترل است، به­جای موادی که اعتیادشان غیرقابل کنترل است، از سوء مصرف مواد و متعاقباً از تزریق مواد کم کند. هدف از تحقیق حاضر، سنجش تأثیر مراکز نگهدارنده با متادون بر سوء مصرف مواد بوده است. اصلیترین پرسش تحقیق حاضر این بود که: آیا مشارکت در فرآیند درمان نگهدارنده با متادون بر سوء مصرف مواد تأثیر دارد؟ روش تحقیق پژوهش حاضر، پیمایشی و از نوع مقطعی است. جمع آوری اطلاعات از طریق ابزار پرسشنامه صورت گرفت. جامعه آماری عبارت است از کلیه معتادان که در فصل بهار سال 1391 به 11 مرکز نگهدارنده با متادون بابلسر و فریدونکنار مراجعه کردند. در مجموع تعداد 405 نفر افراد مورد مطالعه با روش نمونه گیری طبقه­ای تصادفی متناسب با حجم انتخاب گردیدند. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که مشارکت در فرآیند درمان نگهدارنده با متادون با سوء مصرف مواد رابطه معکوس و معنادار دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی چندگانه نشان می­دهد که قویترین پیش­بینی­کننده سوء مصرف مواد، متغیر مشارکت در فرآیند درمان (ضریب بتا= 24/0- ) است. بعد از مشارکت در درمان، پیوند افتراقی (ضریب بتا= 15/0) و پیوستگی(ضریب بتا= 13/0-) قویترین پیش بینیکننده­های سوء مصرف مواد هستند.

اعتماد اجتماعی یکی از عناصر ضروری زندگی اجتماعی و از اجزا سازنده سرمایه اجتماعی به شمار می آید. هدف نوشتار حاضر، مطالعه رابطة بین میزان هویت دینی با اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان است. پژوهش حاضر، به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و روش نمونه گیری طبقه بندی با حجم نمونه 400 نفر در بین دانشجویان دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 92-93 انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بعد اعتقادی هویت دینی با اعتماد اجتماعی کل و اعتماد نهادی رابطة مستقیم و معناداری دارد. رابطة بعد تجربی هویت دینی با اعتماد اجتماعی و همه ابعاد آن، مستقیم و معنادار است. بعد پیامدی هویت دینی با اعتماد نهادی رابطه مستقیم و معناداری دارد. همچنین بعد مناسکی هویت دینی با اعتماد اجتماعی و همه ابعاد آن رابطه مستقیم و معناداری دارد. به طور کلی هویت دینی با اعتماد اجتماعی و همه ابعاد آن رابطه مستقیم و معناداری دارد. علاوه بر این، 24 درصد از تغییرات اعتماد بین شخصی، 20 درصد از تغییرات اعتماد تعمیم یافته و 18 درصد از تغییرات اعتماد نهادی توسط هویت دینی تبیین می شود.

حضور در شبکه های اجتماعی اینترنتی همچون فیس بوک بنا به ویژگی ها، خصوصیات، امکانات و کارکردهای خاص این فضا و با عنایت به وضعیت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی جوانان در کلان شهرهای در حال گذار ما، تأثیرات عمیقی را بر جنبه های متفاوت هویت و به تبع آن، بر سبک زندگی کاربران ایرانی و خصوصاً جوانان به مثابه ی بزرگ ترین طیف مخاطبان و فعالان این فضا خواهد گذاشت. در حقیقت کاربران ایرانی با توجه به ساختارهای عینی و ذهنی موجود در جهان واقعی خود و بنا به نوع و میزان استفاده شان از شبکه های اجتماعی اینترنتی، تأثیرات و تغییرات گسترده ای را به طور تدریجی خواهند پذیرفت. بدین لحاظ پژوهش حاضر، رابطه ی حضور و تعامل در شبکه ی اجتماعی فیس بوک با هویت اجتماعی جوانان را مورد مطالعه قرار می دهد. پژوهش حاضر پیمایشی است و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و بهره گیری از پرسشنامه ی محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر را کاربران جوان فیس بوک شهر تبریز تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از جدول لین، 424 نفر برآورد شده است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که حضور و تعامل در فیس بوک عاملی تأثیرگذار بر هویت اجتماعی کاربران است و این شبکه باعث تضعیف برخی از ابعاد هویت اجتماعی چون هویت خانوادگی، دینی و ملی و همچنین باعث تقویت هویت مصرفی کاربران شده است.