زهرا استیری

مقدمه و هدف: بیماران مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) مشکلاتی را در تعادل و تمرکز تجربه می کنند. هدف کلی در این پژوهش بررسی اثر یک دوره شش هفته ای تمرینات پیلاتس و موسیقی بر تعادل و تمرکز بیماران ام اس بود.مواد و روش ها: نمونه های تحقیق حاضر 29 زن مبتلا به ام اس، 20-50 سال با درجه ناتوانی بین 2-5 بودند که با توجه به آزمون قدرت همگن شدند. پیش آزمون با استفاده از دستگاه تعادل سنج ایستا، آزمون تعادل زمان راه رفتن و نشستن و آزمون تمرکز انجام شد و آزمودنی ها در سه گروه قرار گرفتند. گروه آزمایشی اول به مدت 6 هفته سه جلسه ای یک ساعته به انجام تمرینات پیلاتس پرداختند. تمرینات در نوبت صبح و زیر نظر مربی پیلاتس انجام شد. هر جلسه تمرین به سه قسمت گرم کردن (15-10دقیقه)، انجام تمرینات پیلاتس (40-35 دقیقه) و بازگشت به حالت اولیه (10 دقیقه) تقسیم شد. گروه دوم آزمایش، تمرینات مذکور را با موسیقی انجام دادند. افراد گروه کنترل در دوره تمرینات فقط به فعالیت های روزانه خود پرداختند. پس از پایان دوره تمرینی آزمودنی ها در پس آزمون شرکت کردند. از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی LSD به منظور مقایسه گروه ها و مشخص شدن محل اختلاف در سطح معنی داری 0.05>P استفاده شد.یافته ها: تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین گروه های آزمایشی و کنترل در متغیرهای تعادل ایستا، پویا و تمرکز تفاوت معنی دار آماری با برتری گروه های آزمایشی وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین برنامه تمرینی پیلاتس و پیلاتس به همراه موسیقی تفاوت معنی داری در هیچ کدام از متغیرها وجود ندارد.بحث و نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت هنگام استفاده از برنامه های تمرینی پیلاتس و پیلاتس به همراه موسیقی کیفیت و نوع تمرینات طراحی شده در جلسه های تمرینی پیلاتس از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در استفاده مناسب از موسیقی باید دقت لازم انجام شود.

هدف از پژوهش حاضر تبیین روابط ساختاری بین خودکارآمدی ورزشی با اضطراب رقابتی ورزشکاران با توجه به نقش واسطه ای راهبردهای مقابله ای تکلیف مدار و هیجان مدار بود. پرسش نامه های خودکارآمدی ورزشی، راهبردهای مقابله ای و اضطراب رقابتی بین 200 ورزشکار داوطلب رشته های مختلف انفرادی و تیمی توزیع گردید. جهت تعیین روابط میان متغیرها از روش مدل سازی مسیری-ساختاری و نرم افزار پی ال اس2 استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد علاوه بر ارتباط معنا دار بین خودکارآمدی ورزشی با اضطراب رقابتی در مسیر مستقیم، خودکارآمدی ورزشی به طور غیر مستقیم و به واسطه تأثیر گذاری بر راهبردهای مقابله ای انتخاب شده از طرف ورزشکار موجب تعدیل اضطراب رقابتی ورزشکاران می شود. بررسی دقیق تر مدل حاکی از آن است که مسیر غیر مستقیم خودکارآمدی ورزشی به راهبردهای تکلیف مدار به اضطراب رقابتی با ضرایب مسیر بالاتر و شاخص تی بزرگتر، مسیر قوی تر برای تبیین نقش واسطه ای راهبردهای مقابله ای در ارتباط بین خودکارآمدی ورزشی و اضطراب رقابتی است.

تحقیق حاضر، طراحی، ساخت و روانسنجی پرسشنامه هوش چندگانه گاردنر (2002) در هندبال بود. ابتدا با بررسی متون موجود در زمینه هندبال و مصاحبه با متخصصان این رشته، سؤالاتی طراحی شد که بهترین سؤالات از بین آنها انتخاب و پرسشنامه اولیه (188سؤالی) تدوین گردید. جهت تأیید روایی صوری و محتوایی، پرسشنامه برای 10 نفر از متخصصان رفتار حرکتی و هندبال ارسال که درنهایت روایی صوری و محتوایی پرسشنامه تأیید شد (99/0 CVR=، 89/0 =CVI). برای تعیین روایی سازه پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری و برای تعیین همسانی (ثبات) درونی پرسشنامه از ضریب الفای کرونباخ استفاده شد. 301 بازیکن هندبال در سطوح ملی و باشگاهی، پرسشنامه نهایی را تکمیل نمودند. یافته ها نشان داد مدل چهار مؤلفهای شامل هوش بدنی جنبشی، هوش دیداری فضایی، هوش منطقی ریاضی و هوش هیجانی با 37 سؤال دارای شاخص های برازندگی (91/0=TLI ، 06/0 = RMSEA، 92/0 =CFI) قابلقبول می باشد و همسانی درونی نیز با استفاده از آلفای کرونباخ 9/0 گزارش و تأیید شد.

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثر یادگیری قیاسی، آشکار و ترکیبی بر اکتساب، یادداری و انتقال مهارت پرتاب آزاد بسکتبال بود. بدین منظور، 48 دانش آموز دختر 17 15 سال به صورت تصادفی انتخاب شدند و بر اساس نمرات آزمون بارفیکس اصلاح شده به چهار گروه همگن 12 نفره تقسیم گردیدند و به شکل تصادفی، تحت شرایط تمرینی مختلف (قیاسی، آشکار، آشکار قیاسی و قیاسی آشکار) قرار گرفتند. شرکت کنندگان پس از دو جلسه آشنایی با مهارت های پایه رشته بسکتبال و پیش آزمون، چهار روز به تمرین پرتاب آزاد بسکتبال پرداختند. علاوه براین، به آزمودنی های گروه آشکار برگه ای حاوی هشت دستورالعمل ارائه گشت و به گروه قیاسی، دستورالعمل قیاسی چوب عصا داده شد. دو گروه دیگر (گروه قیاسی آشکار و آشکار قیاسی) نیز به صورت ترکیبی به تمرین مهارت مورد نظر پرداختند. پس از مرحله اکتساب، آزمون اکتساب انجام شد و یک هفته بعد، آزمون یادداری، انتقال و پروتکل کلامی به عمل آمد. همچنین، به منظور تحلیل دقت پرتاب در مراحل اکتساب از تحلیل واریانس مختلط (4*4) (گروه*روز) استفاده شد ، در مراحل آزمون، تحلیل واریانس مختلط (4*4) (گروه* آزمون) به کار رفت و برای تعیین محل معناداری بین گروه ها، آزمون تعقیبی توکی در سطح معناداری 0.05≥P مورداستفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در مراحل مختلف یادگیری، بین گروه قیاسی با گروه آشکار و گروه های ترکیبی و نیز بین گروه قیاسی آشکار و آشکار قیاسی تفاوت معناداری وجود دارد (0.05≥P)؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت که استفاده از قیاس چوب عصا و روش تمرینی قیاسی آشکار به یادگیری بهتر پرتاب آزاد بسکتبال منجر می شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر اضطراب صفتی و بازخورد بر یادگیری تکلیف کنترل نیرو بود. 48 شرکت کننده بر اساس نمره اضطراب صفتی و بازخورد ارائه شده به چهار گروه تقسیم و در مرحلة اکتساب به تولید نیروی ملاک پرداختند. 24ساعت بعد آزمون های یادداری و انتقال گرفته شد. یافته های مرحله اکتساب نشان داد، اثر بلوک های تمرینی معنادار بود اما بین گروه ها در این مرحله تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتایج آزمون های یادداری و انتقال نیز نشان داد، برای افراد با اضطراب صفتی بالا، ارائه بازخورد به کوشش های موفق و برای افراد با اضطراب صفتی پایین، ارائه بازخورد به کوشش های ناموفق منجر به یادگیری بیشتری شد. یافته های پژوهش حاضر روشن ساخت هنگام ارائة بازخورد، توجه به سطح اضطراب فراگیران به منظور دست یابی به یادگیری بیشتر ضروری می باشد.

هدف این پژوهش، طراحی و ساخت پرسش نامه ای برای سنجش ترصد در دیدبانی منجیان غریق بود. آزمودنی های تحقیق حاضر شامل منجیان غریق درجه 1 و 2 از میان استخرهای شهرستان های مختلف ایران در سال 92-91 بودند که مدیران آن استخرها حاضر به همکاری با محققین بودند. در فرایند طراحی و ساخت، شناسایی عوامل روان شناختی زمینه ساز در تغییرات سطح ترصد، ساده سازی این عوامل و رسم مدل مفهومی پیشنهادی، روایی صوری و محتوایی عوامل، ساخت بانک سوالات و پرسش نامه اولیه، روایی صوری و محتوایی پرسش نامه اولیه، اجرای آزمون پایلوت و تجزیه و تحلیل سوالات انجام شد و در نهایت، پرسش نامه 142 سوالی بدست آمد. در فرایند روایی و پایایی سنجی، در ابتدا پرسش نامه 142سوالی در اختیار 310 نفر از منجیان غریق قرار گرفت. سپس به منظور بررسی روایی سازه، از روش تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش ابلیمین مستقیم و روش حداقل میانگین جزئی برای تبیین تعداد مولفه های استخراجی استفاده شد. جهت تعیین پایایی پرسش نامه، از پایایی زمانی به فاصله ده روز (همبستگی درون طبقه ای) و همسانی درونی (آلفای کرونباخ) بر روی 40 منجی غریق دیگر استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسش نامه نهایی 102 سوالی با 15 مؤلفه اصلی که 91/54 درصد از کل واریانس را در بین سوال ها تبیین می کنند و همچنین با میزان همسانی درونی 92/0 و پایایی بازآزمایی معنی دار 74/0، پرسش نامه ای روا، پایا، بومی و تخصصی جهت سنجش ترصد در دیدبانی منجیان غریق می باشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر زمان اجرای تمرین و اولین خواب شبانه بر بهبود مولفه های آشکار (دقت) و حرکتی (زمان بندی) تکلیف حرکتی متوالی زمان بندی شده بود. بدین منظور، 48 دانشجوی راست دست (25-19 سال) که کیفیت خواب مطلوبی داشتند، بر اساس آزمون های مهارت حرکتی ظریف دست و انگشتان پردو و زمان سنج واکنش ساده به سه گروه همگن تقسیم شدند. آزمودنی ها تحت سه شرایط تمرینی مختلف (زمان اجرای اولین جلسه تمرینی تا خواب شبانه متفاوت بود) در روز اول به تمرین تکلیف حرکتی متوالی زمان بندی شده پرداختند و در روز دوم در آزمون بازآزمایی شرکت کردند. برای ارزیابی بهبود مولفه های دقت و زمان بندی، 10 کوشش آخر روز اول و 10 کوشش اول روز دوم مقایسه شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های t وابسته و تحلیل واریانس یک راهه برای گروه های مستقل همراه با آزمون تعقیبی توکی در سطح معنا داری 05.=0 α استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد اولین خواب شبانه بعد از یک جلسه تمرین، باعث بهبود زمان بندی عناصر کوتاه و بلند در تکلیف حرکتی متوالی زمان بندی شده شد (0.05>P)؛ اما، بهبودی در دقت این عناصر ایجاد نکرد (0.05<P). هم چنین، شیوه تمرینی که در آن خواب شبانه بلافاصله بعد از اولین جلسه تمرین انجام شد، بیشترین اثر (38%) را بر بهبود زمان بندی عناصر کوتاه و بلند (شروع) در تکلیف حرکتی متوالی زمان بندی شده به دنبال داشت؛ بنابراین، خواب شبانه بر مولفه زمان بندی مهارت حرکتی ظریف در مقابل مولفه دقت، اثرگذار است و برای اثربخشی بیشتر خواب شبانه بر مولفه زمان بندی، بایستی به زمان اجرای اولین جلسه تمرینی تا خواب شبانه توجه خاصی داشت.

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی میزان تداخل حاصل از شیوة تمرینی خودتنظیم با توجه به نوع تکلیف بر اکتساب و یادداری تکالیف ردیابی موقعیتی، با تاکید بر آزمون نظریه های فراشناختی (پدیده های شناختی و فراشناختی) است. به این منظور 24 دانشجوی راست دست دختر و پسر دانشگاه یزد که به لحاظ مقیاس پرسشنامة ظرفیت خودتنظیمی (SRQ)، از ظرفیت بالای خودتنظیمی برخوردار بودند، به صورت تصادفی به 2 گروه تکالیف ردیابی موقعیتی ساده و پیچیده با مشخصات تجربی 12 نفر (در هر گروه) با میانگین سنی 7/1± 22 سال تقسیم شدند. روش تحقیق، نیمه تجربی بود. تکلیف مورد استفاده در این تحقیق، نوعی تکلیف ردیابی موقعیتی است که به صورت نرم افزاری طراحی شده و هدف از اجرای آن ردیابی موقعیتی مسیر با سرعت ممکن و حداقل خطاست. معیارهای اکتساب تکلیف زمان حرکت، خطای حرکت و تعداد تغییر الگو منظور شد. آزمودنی ها در مرحلة اکتساب 8 بلوک 16 کوششی را تمرین کردند، سپس در مرحلة یادداری فوری و مرحلة یادداری تأخیری (پس از 72 ساعت) یک بلوک 16 کوششی را تمرین کردند. داده ها از طریق آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری و t مستقل به ترتیب برای مرحلة اکتساب و آزمون های یادداری استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه های تمرینی خودتنظیم در دو نوع تکلیف در مرحله اکتساب و یادداری فوری و تأخیری زمان حرکت وجود ندارد. درحالی که این تفاوت در رابطه با خطای حرکت در مرحلة اکتساب مشاهده شد (05/0 P<)، در مرحلة یادداری فوری و تأخیری مشاهده نشد. بین گروه های تمرینی خودتنظیم در دو نوع تکلیف در مرحلة اکتساب در مورد تعداد تغییر الگو تفاوت معنی داری مشاهده شد؛ به عبارتی گروه تمرینی تکلیف ردیابی موقعیتی پیچیده تعداد تغییر الگوی کمتری را خواستار بودند. همچنین نتایج تحلیل آزمون t مستقل برای مقایسة تعداد تغییر الگو در بلوک اول و بلوک هشتم از تکالیف ردیابی موقعیتی ساده تفاوت معنی داری نشان داد، ولی برای تکالیف ردیابی موقعیتی پیچیده تفاوت معنی داری مشاهده نشد. این یافته نشان می دهد افراد خودتنظیم با توجه به درکی که از نوع تکلیف دارند، سطوحی از تداخل زمینه ای را ایجاد می کنند و سپس با ادامة تمرین میزان تداخل زمینه ای را کاهش می دهند.

یکی از روش­های آموزش مهارت استفاده از شیوة تداخل زمینه­ای است. هدف از اجرای تحقیق، مطالعة تداخل حاصل از شیوه­های تمرینی بر اکتساب، یادداری حرکتی تعمیم­یافته و پارامتر در مهارت­های بسکتبال با تأکید بر آزمون فرضیه­های تداخل زمینه­ای و نظریه­های یادگیری خودتنظیمی است. در تداخل قبل از اجرا آرایش تمرین توسط خود فرد (اثر خود تنظیمی) و در تداخل حین اجرا آرایش تمرین توسط مربی با هر فرد دیگر (اثر تداخل زمینه­ای) انجام می­گیرد. به همین منظور 120 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه یزد با میانگین سنی (21 – 19 سال) که تجربة یادگیری مهارت بسکتبال را نداشتند، به­صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند و به­صورت تصادفی در 10 گروه 12 نفری گمارده شدند. 5 گروه در قالب آزمایش اول یا برنامة حرکتی تعمیم­یافته (مهارت­های دریبل، پاس سینه، پرتاب آزاد) و 5 گروه در قالب آزمایش دوم یا پارامتر (پرتاب آزاد از فواصل مختلف) در گروه­های آرایش تمرین به شیوة قالبی، تصادفی، زنجیره­ای، خودتنظیمی و جفت­شده با خودتنظیمی تمرین کردند. به­منظور جمع­آوری داده­ها از آزمون پرتاب و پاس «مجموعه آزمون بسکتبال ایفرد»، همچنین آزمون دریبل «مجموعه آزمون بسکتبال جانسون» استفاده شد. آزمودنی­ها پس از شرکت در پیش­آزمون، در مرحلة اکتساب به مدت 5 روز (5 جلسه) و هر جلسه 3 بلوک 15 کوششی را تمرین کردند. پس از 48 ساعت در آزمون یادداری با 15 کوشش شرکت کردند (5 کوشش از هر تکلیف) داده­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک عاملی، تحلیل واریانس عاملی با اندازه­های تکراری و آزمون­های تعقیبی LSD و دانکن تجزیه­وتحلیل شد. نتایج نشان داد تفاوت معناداری بین روش­های مختلف تمرینی در مرحلة اکتساب و یادداری برنامة حرکتی تعمیم­یافته وجود دارد. یعنی اثر تداخل زمینه­ای در برنامة حرکتی تعمیم­یافته مشاهده شد (05/0 P<). همچنین تفاوت معناداری بین روش­های مختلف در گروه­های تمرینی در مرحلة اکتساب و یادداری پارامتر مشاهده شد (05/0 P<). به­عبارتی کنترل داشتن افراد بر طراحی تمرین اثر مثبتی بر یادگیری دارد. همچنین این یافته پیشنهاد می­کند در فرایند یادگیری تأثیرات تداخل قبل از اجرا نسبت به تأثیرات تداخل حین اجرا اهمیت خاصی دارد.

بی­شک بازخورد افزوده نقش مؤثری در بهینه­سازی یادگیری دارد، ولی آنچه چالش­برانگیز است، محتوای آن است. هدف از تحقیق حاضر، مقایسة اثر بازخورد به کوشش­های موفق و ناموفق در تکالیف ردیابی ساده و پیچیده است. به­این منظور 48 آزمودنی دختر و پسر راست دست با میانگین سنی 8/1± 23 سال از جامعة آماری دانشجویان دانشگاه حکیم سبزواری که واحد تربیت عمومی را انتخاب کرده بودند، انتخاب شدند و به­طور تصادفی در چهار گروه بازخورد به کوشش­های موفق و ناموفق در تکالیف ساده و پیچیده قرار گرفتند. تکلیف مورد استفاده در این تحقیق تکلیف ردیابی موقعیتی بود که به­صورت نرم­افزاری در دو سطح ساده و پیچیده طراحی شد و هدف از اجرای آن، ردیابی سریع با حداقل خطا بود. آزمودنی­ها طی مرحلة اکتساب، هر جلسه 7 دسته کوشش 6 تایی را طی 8 جلسه اکتساب انجام دادند و از هر دسته کوشش 6تایی برای 2 کوشش بازخورد آگاهی از نتیجه دریافت کردند. روش تحقیق نیمه­تجربی بود و به­منظور تحلیل داده­ها، از تحلیل واریانس عاملی مرکب و تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر و آزمون­های تعقیبی بونفرونی در سطح 05/0 P< استفاده شد. نتایج نشان داد در آزمون اکتساب در زمان حرکت، اثر اصلی روزهای تمرینی و پیچیدگی تکلیف معنادار و اثر هیچ­کدام از مؤلفه­ها در خطای حرکت و تعامل آنها معنادار نبود. در آزمون یادداری فوری در زمان حرکت، اثر نوع تکلیف و نوع بازخورد معنادار و اثر هیچ­کدام از مؤلفه­ها در خطای حرکت و تعامل آنها معنادار نبود. آزمون یادداری تأخیری در زمان حرکت و خطای حرکت، فقط اثر نوع تکلیف را معنادار نشان داد. در آزمون انتقال در زمان حرکت، اثر نوع بازخورد و نوع تکلیف معنادار بود و در خطای حرکت هیچ­کدام از عوامل و تعامل آنها معنادار نبود. براساس این یافته­ها می­توان گفت که اثر نوع بازخورد و نوع تکلیف هر کدام می­تواند به­عنوان عاملی مستقل در یادگیری مؤثر باشد و اثرگذاری نوع بازخورد و نوع تکلیف در مؤلفة زمان حرکت مؤثرتر است.

هدف از تحقیق حاضر تاثیر انواع تمرین ثابت و متغیر بر یادداری و انتقال دقت پرتاب از بالای شانه در کودکان پیش دبستانی است. به این منظور 36 کودک دختر و پسر راست دست به طور داوطلبانه در پژوهش شرکت کردند و بر اساس نمرات پیش آزمون در سه گروه تمرین ثابت، متغیر قالبی و متغیر تصادفی منتسب شدند. گروه تمرین ثابت با هدفی به ابعاد 60 در60 و گروه های دیگر با اهدافی به ابعاد 30 در30، 60 در60 و 90 در90 سانتی متر پرتاب از بالای شانه را تمرین نمودند. مرحله اکتساب شامل 6 دسته کوشش 6 تایی در طی 2 روز بود. آزمون یادداری پس از24 ساعت اجرا شد و آزمون انتقال 10 دقیقه پس از آزمون یادداری با تغییر در اندازه هدف انجام شد. به منظور تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل واریانس عاملی و تعقیبی توکی در سطح معنی داری 05/0 > α استفاده شد. در آزمون یادداری تفاوت معنی داری بین گروه های آزمایش مشاهده نشد ولی در آزمون انتقال عملکرد گروه تمرین متغیر تصادفی به طور معنی داری برتر از سایر گروه ها بود.(033/0 > (p . نتایج نشان می دهد استفاده از تمرینات متغیر به ویژه تمرین متغیر تصادفی در کودکان می تواند به طور موثری در انتقال دقت پرتاب از بالای شانه تاثیر داشته باشد.