کیومرث احمدی

تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل زمینه ای بر رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان انجام شده است. بدین منظور، پرسشنامه ای برای سنجش این متغیرها طراحی شده است و پس از اطمینان از روایی و پایایی ابزار اندازه گیری توسط تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، در میان نمونهای متشکل از 333 نفر از کارکنان هفت بانک منتخب توزیع شده است. روش تحقیق حاضر، توصیفی همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر الگوی معادلات ساختاری است. نتایج حاصل از الکوی تحقیق نشان داد که عوامل زمینه ای می توانند بر اساس مدل تحلیل مسیر ارایه شده بر رفتار شهروندی و عملکرد کارکنان این بانکها، تاثیر بگذارد. همچنین از بین عوامل زمینه ای، عوامل فردی بیشتر از سایر عوامل، قدرت تبیین کنندگی رفتار شهروندی سازمانی را دارند. در پایان، به منظور دست یابی به عملکرد بهتر از طریق استقرار رفتار شهروندی سازمانی، پیشنهادهایی برای مدیران ارایه شده است.

با وجود مطالعات گذشته، نقصان نظریه جامع و اثربخش از مشارکت در سازمان های دولتی به عنوان چالشی اساسی مطرح بوده است. هدف ارائه یک الگوی مشارکت یکپارچه برای کمک به اداره امور سازمان های دولتی بوده و پژوهش به روش ترکیبی از نظریه داده بنیاد و پیمایش انجام شده و از لحاظ هدف اکتشافی و توصیفی بوده است. ابتدا 31 نفر به صورت هدفمند قضاوتی انتخاب شدند و با آنان مصاحبه صورت گرفت و تحلیل کیفی با نرم افزار مکس کیودا انجام شد. در کدگذاری باز، ۱۰۷۵ کد مفهومی شناسایی و با همگرایی آن ها، ۱۳مقوله محوری به دست آمد. نظام مشارکت سازمانی به عنوان پدیده محوری انتخاب و روابط آن با سایر مقوله ها تبیین و الگوی اولیه ارائه شد. سپس با توزیع 250 پرسشنامه در یک شرکت دولتی، شامل 545 نفر، ارزیابی و اعتبار مدل با آلفای کرونباخ 9/0 تأیید و الگوی یکپارچه مشارکت در 5 بخش، شامل وضعیت غایی، وضعیت فاعلی وضعیت مادی وضعیت صوری و مکانیزم ارزشیابی طرح ریزی شد.

در سال های اخیر مدیریت دانش به موضوعی مهم و حیاتی تبدیل شده است. مدیریت دانش مهم ترین ابزار توسعه سازمان است و هر سازمانی باید قادر باشد تا به سرعت روش ها و شیوه های بنیادین و نوین مدیریت دانش را بیابد و آن ها را به کار گیرد. هدف این پژوهش شناسایی و بررسی پیشایندها و پیامدهای مدیریت دانش در سازمان های هلال احمر غرب کشور است. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای - کاربردی و از لحاظ ماهیت پژوهش کیفی- کمی می باشد. جامعه آماری شامل مدیران و معاونان سازمان های هلال احمر که با روش نمونه گیری از نوع هدفمند و گلوله برفی، که با توجه به اصل کفایت داده ها، در مجموع با 16 نفر مصاحبه شد. روش تجزیه وتحلیل، تحلیل محتواست است که از طریق مصاحبه عمیق گردآوری شدند. برای بررسی اعتبار پیشایندها و پیامدهای استخراج شده از روش دلفی و برای بررسی روابط بین پیشایندهای استخراج شده با مدیریت دانش و مدیریت دانش با پیامدها از روش تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. پیشایندها شامل: همکاری درون و برون سازمانی، تفکرات و تصمیمات مدیران سازمان، ایجاد انگیزه در سازمان، توانمندسازی اعضا، تخصصی سازی و پیامدها شامل عوامل وظیفه ای، عوامل فرا وظیفه ای، عوامل ارزشی است.

رویکردهای مبتنی بر کنترل در مدیریت در حال تبدیل به رویکردهای مبتنی بر توانمندسازی است که خودتوانمندسازی جدیدترین نوع این رویکرد است. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای خودتوانمندسازی منابع انسانی در سازمان های دولتی ایران انجام شده است. در این پژوهش از دو روش اسنادی (کتابخانه ای) و میدانی جهت گردآوری اطلاعات استفاده شد؛ بدین ترتیب که، بر مبنای روش اسنادی، پژوهشگر با بررسی متون مختلف، اطلاعات مورد نظر از طریق فیش برداری کسب کرد. در راستای کاربست روش میدانی نیز از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه بهره گرفته شد. حجم نمونه اولیه برای روش کیفی40 فرد مدنظر بود که در نهایت از این میان 20 فرد از مدیران سازمان های دولتی که آشنا به مباحث خودتوانمندسازی بودند و 20 نفر خبرگان و صاحبنظران مدل اولیه احصا شد و در روش کمّی، با استفاده از فرمول کوکران 72 نفر شامل کارکنان اداره امور اقتصاد و دارایی استان کردستان در نظر گرفته شده که این افراد به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. اطلاعات گردآوری شده در بخش میدانی، حاصل از مصاحبه ها، با استفاده از روش پژوهش داده بنیاد و اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که پیامدها در دو سطح فردی و سازمانی به عنوان پیامدهای پدیده خودتوانمندسازی کارکنان در سازمان های دولتی ایران قابل شناسایی می باشند؛ بدین ترتیب که «رضایتمندی شغلی» و «تعالی منابع انسانی» در زمره پیامدهای فردی خودتوانمندسازی و «تحول نظام اداری»، «کاهش هزینه ها» و «تعالی سازمانی»، در زمره پیامدهای سازمانی، مطرح می باشند.

انضباط اداری یکی از مهم ترین عوامل انسجام بخش در سازمان است و نقش کلیدی در بهبود عملکرد سازمان ها دارد؛ و شناسایی عواملی که باعث تقویت (پیشران ها) آن می شود ضروری است بنابراین هدف این پژوهش شناسایی مقوله های اصلی و فرعی و شاخص های کلیدی پیشران های انضباط اداری از طریق رویکرد فراترکیب که یکی از پژوهش های کیفی و از روش های فرا مطالعه است.در این پژوهش تعداد 67 متون علمی به زبان فارسی و انگلیسی معتبر از وب سایت ها و پایگاه های اطلاعاتی علمی معتبر داخلی و خارجی در بین سال های 2003 تا 2022 میلادی و 1390 تا 1401 شمسی کشف و استخراج شد که در نهایت 28 عنوان پژوهشی با استفاده از روش مهارت های ارزیابی حیاتی (CASP)، در نظر گرفته شدند و از طریق روش تحلیل اﺳﻨﺎدی شاخص های اصلی استخراج شدندپس از مطالعه و استخراج کدهای کلیدی در نهایت این کدها تجمیع و خوشه بندی شدند و مقوله های اصلی و فرعی تنظیم شدند. یافته ها نشان داد که دارای 12 مقوله اصلی، 28 مقوله فرعی و تعداد 120 شاخص یا کد اولیه استخراج شد نتایج این پژوهش می تواند به مدیران و سازمان ها در توسعه و بهبود عملکرد به عنوان نیروی محرکه سازمان ها کمک شایان توجهی نماید و آنها را تبدیل به سازمان های پیشرو در حوزه خود نمایید

به لحاظ منطقه بندی های انجام گرفته در خصوص بروز سوانح طبیعی، ایران از جمله کشورهایی است که در منطقه پرخطر کره زمین واقع شده است و سالیانه بلایای طبیعی خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را بر کشور تحمیل می نمایند. در راستای مدیریت سوانح در سازمان های امدادی مناطق مختلف ایران، مدیریت دانش یک منبع ارزشمند برای تمام سازمان ها به ویژه سازمان های خدمات محور است. سازمان هایی که دارای سیستم مدیریت دانش برتر هستند توانایی هماهنگ سازی و ترکیب منابع سنتی و قابلیت ها از طریق روش های نوین و متمایز را دارند. فراهم بودن زمینه های مناسب برای تعامل افکار و کسب تجربیات نو برای دانش گران مهم ترین شرط رشد سرمایه دانایی و معرفت در سازمان هاست. هدف اصلی پژوهش طراحی الگوی از مدیریت دانش در سازمان های امدادی با رویکرد مدیریت سوانح طبیعی و انسانی است. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای کاربردی و از لحاظ ماهیت، کیفی کمی می باشد. جامعه آماری شامل مدیران و معاونان سازمان های امدادی است که با روش نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی)، با توجه به اصل کفایت داده ها، در مجموع با 16 نفر مصاحبه شد. روش تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده، تئوری داده بنیاد مبتنی بر رویکرد نظام مند است. برای تائید مدل استخراج شده از روش دلفی و برای بررسی روابط بین آن ها از روش تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. نتایج به دست آمده مؤید این است که شرایط علی شامل بعد راهبردی و بعد اجرایی، پدیده محوری شامل تولید دانش، مستندسازی دانش و به کارگیری دانش، شرایط زمینه ای شامل نهادهای قانونی و نهادهای داوطلب، شرایط مداخله گر شامل مدیریت منابع و مدیریت مشارکتی، راهبردها نیز شامل بعد مدیریتی و غیر مدیریتی و پیامدهای این پژوهش بعد سازمانی و فرا سازمانی بوده است. نتایج برازش مدل ارائه شده با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی و نرم افزار SMART-PLS 2 نشان داد بارهای عاملی بیشتر از 5/0 بوده و مقدار آماره t نیز از 96/1 بیشتر است. همچنین همه روابط در سطح خطای 5 درصد معنی دار بوده و ضرایب مسیر آن ها مثبت و مستقیم است.

انضباط اداری یکی از وظایف اصلی بخش مدیریت منابع انسانی در سازمان ها و نقش حیاتی در عملکرد و بهبود سازمان دارد؛ بنابراین هدف این پژوهش شناسایی مقوله های اصلی و فرعی و شاخص های کلیدی انضباط اداری از طریق رویکرد فراترکیب که یکی از پژوهش های کیفی و از روش های فرا مطالعه است. در این پژوهش تعداد 126 متون علمی به زبان فارسی و انگلیسی معتبر از وب سایت ها و پایگاه های اطلاعاتی علمی معتبر داخلی و خارجی در بین سال های 2003 تا 2022 میلادی و 1390 تا 1401 شمسی کشف و استخراج شد که در نهایت 32 عنوان پژوهشی با استفاده از روش مهارت های ارزیابی حیاتی (CASP)، در نظر گرفته شدند و از طریق روش تحلیل اﺳﻨﺎدی شاخص های اصلی استخراج شدند. پس از مطالعه و استخراج کدهای کلیدی در نهایت این کدها تجمیع و خوشه بندی شدند و مقوله های اصلی و فرعی تنظیم شدند. یافته ها نشان داد که 11 مقوله اصلی، 26 مقوله فرعی و تعداد 126 شاخص یا کد اولیه استخراج شدند. به طوری که مقوله های اصلی انضباط اداری شامل: قوانین و مقررات، کنترل اداری، کنترل رفتاری، هماهنگی، اطاعت پذیری، مسئولیت پذیری، مشوق ها، تنبیهات، رویه های انضباطی، خود انضباطی و هدایت بودند. نتایج این پژوهش می تواند به مدیران و سازمان ها در توسعه و بهبود عملکرد به عنوان نیروی محرکه سازمان ها کمک شایان توجهی نماید و آنها را تبدیل به سازمان های پیشرو در حوزه خود نمایید.

هدف این پژوهش شناسایی پیش بین های برون سپاری منابع انسانی در بخش کشاورزی ایران با استفاده از رویکرد فراترکیب بود. روش تحقیق توسعه ای و از نظر ماهیت داده ها در گروه تحقیقات ترکیبی( کیفی- کمی) و بر مبنای روش جمع آوری داده ها، اسنادی و همبستگی است. جامعه موردبررسی تحقیق در مرحله اول شامل تمامی تحقیقات در حوزه برون سپاری از سال 2000 تا 2020 و در مرحله دوم شامل تعداد 750 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی بودند . روش نمونه گیری تصادفی ساده و مطابق فرمول کوکران حجم نمونه به دست آمد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ 93/. بدست آمد. پس از پالایش مقالات، در نهایت تعداد 44 مقاله علمی که بطور مستقیم به موضوع برون سپاری منابع انسانی پرداخته بودند وارد مرحله تحلیل در نرم افزار MAXQDA شدند. پس از مرحله تلفیق تعداد 44 کد متمایز شناسایی و کدهای استراتژی کاهش هزینه ها با 8 ارجاع، تدوین معیارهای انتخاب تامین کنندگان با 6 ارجاع، خلق ظرفیت درون سازمانی با 4 ارجاع، فرهنگ سازمانی با 4 ارجاع، پایش و ارزشیابی تامین کنندگان با 4 ارجاع، مدیریت دانش با 3 ارجاع اصلاح نظام استخدامی، آموزش و بهسازی نیروی انسانی با 3 ارجاع، مهندسی مجدد فرآیندهای منابع انسانی با تاکید بر ارتقای کیفیت با 3 ارجاع ، ارتقا بهره وری با 3 ارجاع ، شبکه سازی (همکاری های برون سازمانی) با 3 ارجاع، سیاستها و اسناد بالادستی با 2 ارجاع و پشتیبانی مدیریت ارشد با 1 ارجاع بالاترین تعداد ارجاعات را در متون پژوهشی داشتند.

رویکردهای مبتنی بر کنترل در مدیریت در حال تبدیل به رویکردهای مبتنی بر توانمندسازی است که خودتوانمندسازی جدیدترین نوع این رویکرد است. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای خودتوانمندسازی منابع انسانی در سازمان‎های دولتی ایران انجام شده است. در این پژوهش از دو روش اسنادی (کتابخانه ای) و میدانی جهت گردآوری اطلاعات استفاده شد؛ بدین ترتیب که، بر مبنای روش اسنادی، پژوهشگر با بررسی متون مختلف، اطلاعات مورد نظر از طریق فیش برداری کسب کرد. در راستای کاربست روش میدانی نیز از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه بهره گرفته شد. حجم نمونه اولیه برای روش کیفی40 فرد مدنظر بود که در نهایت از این میان 20 فرد از مدیران سازمان های دولتی که آشنا به مباحث خودتوانمندسازی بودند و 20 نفر خبرگان و صاحبنظران مدل اولیه احصا شد و در روش کمّی، با استفاده از فرمول کوکران 72 نفر شامل کارکنان اداره امور اقتصاد و دارایی استان کردستان در نظر گرفته شده که این افراد به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. اطلاعات گردآوری شده در بخش میدانی، حاصل از مصاحبه ها، با استفاده از روش پژوهش داده بنیاد و اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که پیامدها در دو سطح فردی و سازمانی به عنوان پیامدهای پدیده خودتوانمندسازی کارکنان در سازمان های دولتی ایران قابل شناسایی می باشند؛ بدین ترتیب که رضایتمندی شغلی و تعالی منابع انسانی در زمره پیامدهای فردی خودتوانمندسازی و تحول نظام اداری، کاهش هزینه ها و تعالی سازمانی، در زمره پیامدهای سازمانی، مطرح می باشند.

پژوهش حاضر با تلفیق روش های کیفی (داده بنیاد) و کمی (پیمایشی) به انجام رسید. جامعه آماری پژوهش از دو قسمت کیفی– کمی تشکیل شد؛ در بخش کیفی، مشتمل بر دو گروه: مدیران و کارکنان سازمان های دولتی بود. نمونه گیری در این بخش، به صورت غیرتصادفی و هدفمند بوده و در کل حجم نمونه اولیه پژوهش برای روش کیفی40 فرد مدنظر بود (20 فرد از مدیران سازمان های دولتی و 20 نفر از کارکنان) که در نهایت با انجام 20 مصاحبه، پژوهشگر به اشباع نظری برای احصای مدل نهایی دست پیدا نمود و در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیه کارکنان اداره امور اقتصاد و دارایی استان کردستان (مجموعاً 89 نفر) بود. با استفاده از فرمول عمومی کوکران، از این میان 72 نفر به صورت تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. یافته ها حاکی از آن بود که سه دسته عوامل فردی، سازمانی و اجتماعی به عنوان عوامل علّی اثرگذار بر پدیده توانمندسازی کارکنان مورد شناسایی قرار گرفتند؛ نتایج بررسی سنجش شرایط علّی و موجد خودتوانمندسازی منابع انسانی در بخش کمی با تأیید یافته های بخش کیفی، نشان داد که 26 درصد از پاسخگویان وضعیت موجود شرایط علّی را در سازمان در وضعیت نامطلوب و در مقابل 30 درصد آنرا مطلوب ارزیابی کردند و نتایج حاصل از سنجش وضعیت موجود بعد شرایط علّی حاکی از این بود که پاسخگویان از عوامل سازمانی بهترین ارزیابی و در مقابل از عوامل اجتماعی بدترین ارزیابی را داشته اند.