محمود حقیقی

استاد محمدتقی دانش پژوه در 1290ش متولد شد. پس از طیّ تحصیلات مقدماتی در زادگاهش آمل، دروس طلبگی را در قم گذراند. وی دورة دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران را در 1320 به پایان رساند. خدمات دولتیاش در 1319 با استخدام در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران آغاز شد. در 1331 به سمت معاونت این کتابخانه تعیین شد و 29 سال در این مقام باقی ماند. در 1348 به گروه تاریخ دانشکدة الهیات این دانشگاه پیوست. به همت او کتابخانه دانشکده حقوق به یک کتابخانه نمونة علوم انسانی و بزرگترین کتابخانه ایران بدل شد. دانش پژوه در فعالیتهای فرهنگی بسیاری سهیم بود و در محامع علمی متعددی مشارکت داشت. وی در 27 آذر 1375 درگذشت. از او آثار متعددی به صورت تألیف، تصحیح، و تهیه فهرست برجای مانده است. عمده ترین کار او فهرست مفصل نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است.

استناد ها یکی از عناصر شاخص نگارش های علمی محسوب می شوند و نقش بارزی در تولید و نشر اطلاعات دارند در واقع، امر استناد پدیده جدیدی نیست و نویسندگان از قدیم ترین ایام به اهمیت آن واقف بوده و در آثار خود به منابع پیشین استناد می کرده اند این نوشته بر آن است که با ارائه نمونه استنادهای نویسندگان متقدم و نیز با ارائه نتایج چند بررسی نوین در زمینه دلایل و کاربرد های استناد در نگارش های علمی اهمیت و ضرورت کاربرد دقیق آن را نشان دهد از بررسی مطالعات مربوط به چگونگی کاربرد استناد و با توجه به وضعیت امر استناد در برخی نگارش های فارسی چند نکته شاخص در این زمینه به دست می آید که عبارتند از : 1) اثبات مستدل و مستنمد مدعاها 2) تجلیل از پیشکسوتان 3) استناد به منابع اصیل و معتبر 4) ویژگی نقل قول ها 5) چگونگی کاربرد استناد ها 6) آسیب شناسی استنادها و 7) ویژگی های فهرست منابع به نظر می رسد که رعایت ضوابط مربوط به نکات فوق در نگارش های علمی به میزان قابل ملاحظه ای در ارتقاء اصالت و اعتبار این نوع آثار موثر خواهد بود.

فضا یکی از اساسی ترین عناصر کتابخانه دانشگاهی محسوب می شود و می تواند نقشی تعیین کننده در موفقیت و شکست برنامه های آن داشته باشد. با توجه به لزوم تناسب فضای کتابخانه های دانشگاهی با لطیف وسیعی از خدمات و فعالیتهای آنها‘ این بررسی برآن است که وضعیت موجود فضای 111 کتابخانه متعلق به 30 مؤسسه آموزشی عالی مستقر درشهر تهران را که حداقل در سطح کارشناسی فعالیت دارند براساس استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی انجمن کتابخانه های پژوهشی و دانشگاهی (ACRL) مورد ارزیابی قرار دهد. طبق این استاندارد محاسبه فضای مورد نیاز کتابخانه های دانشگاهی براساس فرمولی صورت می گیرد که در آن فضاهای مورد نیاز دانشجویان‘ کارکنان‘ و مجموعه موجود آنها منظور شده است. اطلاعات مورد نیاز در باره وضعیت موجود کتابخانه های دانشگاهی از طریق تکمیل پرسشنامه‘ مصاحبه و مشاهده وضع آنها‘ گردآوری شده است. این بررسی حاکی از آن است که فضای کتابخانه ها در 8 (25%) مؤسسه آموزش عالی بالاتر از سطح استاندارد و در سایر موارد زیر استاندارد بوده است. در پایان مقاله پیشنهادهایی در زمینه رفع کمبودهای موجود در فضای کتابخانه های دانشگاهی با توجه به نیازهای فنی و عملی آنها ارائه شده است.