مرجان معصومی فرد

از میان مباحث فلسفی، معرفت شناسی، همواره یکی از مهم ترین ارکان اندیشیدن درخصوص نظام تعلیم و تربیت است، چراکه تربیت همواره با شناخت و کشف واقعیت سروکار دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی معرفت شناسی مکتب اگزیستانسیالیسم و استلزامات تربیتی آن در نظام آموزش از دور (مجازی) است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، شامل شناسایی، مطالعه، طبقه بندی اطلاعات، تجزیه و تحلیل آنها و جمع بندی اطلاعات درخصوص معرفت در دیدگاه اصالت وجود پرداخته و سپس دلالت های تربیتی آن را در آموزش مجازی مورد توجه قرار داده است. نتایج این تحقیق نشان داد اگرچه معرفت در اگزیستانسیالیسم حاوی اندیشه های یک دست نیست، اما این مکتب جهت کسب معرفت، دلالت هایی برای نظام آموزش از دور (مجازی) دارد. به گونه ای که در خصوص اهداف، با تاکید بر خدمت به انسان، به دنبال رشد و گسترش آگاهی فرد و استقلال اوست. همچنین در بحث روش های تربیتی، بر روش های انعطاف پذیر در طراحی برنامه درسی، تاکید دارد، همچنین مکتب یادشده مربی را به عنوان راهنما و یادگیرنده را به عنوان فردی فعال، در آموزش مجازی مدنظر قرار می دهد و بر این اساس در ارزیابی از کسب معرفت، رویکردی کیفی دارد. لذا پیشنهاد می شود که دست اندرکاران آموزش از دور با بهره گیری از نکات قابل تامل ذکر شده از نظر این مکتب، به گونه ای برنامه ریزی نمایند تا انعطاف پذیری بیشتری در کسب معرفت در آموزش مجازی ایجاد گردد.

هدف این پژوهش، ارزیابی عوامل موثر بر کیفیت یادگیری الکترونیکی در دانشگاه پیام نور است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی، از حیث ماهیت توصیفی و تحلیلی است و از نظر اجرا به صورت آمیخته (مصاحبه و پیمایش) انجام شد. جامعه آماری نیز شامل کلیه استادان و دانشجویان یادگیری الکترونیکی دانشگاه پیام نور در سال تحصیلی 95-96 است که تعداد 372 دانشجو و 291 استاد به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در مرحله اول؛ پس از مطالعه ادبیات و پیشینه و انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته از متخصصان و خبرگان آموزش از دور شاخص های کیفیت در یادگیری الکترونیکی مشخص شد. در مرحله دوم: پژوهشگر به تهیه دو پرسش نامه محقق ساخته با طیف لیکرت برای استادان و دانشجویان پرداخت که پس از تائید روایی (محتوایی و سازه) و پایایی بزرگ تر از 70/0 میان نمونه آماری توزیع شد. نتایج نشان داد که شاخص راهبردها، سیاست ها و اهداف کلی و زیرساخت پشتیبانی، از کیفیت متوسطی برخوردار است؛ در حالی که شاخص های مدیریت و رهبری، زیرساخت فناوری، عوامل انسانی از کیفیت بالایی برخوردار است. همچنین به طور کلی بخش یادگیری الکترونیکی دانشگاه دارای کیفیت بالاتر از متوسط است.

عدالت آموزشی همواره کانون توجه متخصصان تعلیم و تربیت بوده است. رشد نظریات فلسفی و آموزشی جدید نیز، به امکان تحقق بیشتر عدالت آموزشی کمک کرده است، بر این اساس؛ هدف از این مقاله بررسی جایگاه عدالت آموزشی در تحول نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر سازنده گرایی است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، عدالت آموزشی را در دو پارادایم پوزیتیویستی دنیای مدرن و پارادایم سازنده گرایی دنیای پست مدرن امروز مورد بررسی قرار می دهد. نتایج پژوهش نشان داد که اگرچه عدالت آموزشی در جامعه مدرن با بهره گیری از پارادایم پوزیتیویسم از طریق قوانین عام و تعمیم پذیر و دسترسی همگانی به آموزش تا حدودی تحقق یافت، اما ناکارآمد بودن آن، سبب شد تا در جامعة پست مدرن، با بهره گیری از پارادایم سازنده گرایی و با استفاده از موضع گیری های نظریه نقادی و با توجه خاص به اصالت انسان و تفاوت های فردی او به عنوان یک پارادایم نو ظهور در تعلیم و تربیت، فشارهای اجتماعی و بی عدالتی های ناشی از عدم توجه به تفاوت های فردی، به مقدار زیادی کاهش یابد؛ بنابراین به نظر می رسد تحول نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر سازنده گرایی در عصر حاضر عدالت آموزشی را بیش از پیش تحقق بخشیده است.

گسترش جوامع انسانی و توسعه شهرنشینی موجب پیدایش پدیده هایی چون تخریب و آلودگی محیط زیست شده است. این امر تنها به یک کشور و یا یک قلمرو خاص مربوط نیست، بلکه مشکل کل جهان است و در برگیرنده مسائل مختلفی نیز هست، از این رو متخصصان حوزه های مختلف به ارائه راه حل های متفاوتی پرداخته اند. بر این اساس، هدف از نگارش مقاله حاضر مطالعه نقش آموزش مبتنی بر فاوا (فناوری اطلاعات و ارتباطات) در کاهش بحران های زیست محیطی است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی به گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، شامل شناسایی، مطالعه، طبقه بندی اطلاعات، تجزیه و تحلیل آنها و جمع بندی اطلاعات درخصوص موضوع مورد مطالعه پرداخته و چگونگی بهبود چالش های زیست محیطی با به کارگیری آموزش مبتنی بر فاوا را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج این پژوهش نشان داد که با توجه به ویژگی های نظام آموزش مبتنی بر فاوا مانند انعطاف پذیری در زمان و مکان، این نظام می تواند با حذف بعد مسافت و در نتیجه کاهش مهاجرت از روستاها به شهرها برای دستیابی به نظام آموزشی با کیفیت و جلوگیری از پیامدهای تراکم جمعیت در شهرها، به کاهش مشکلات زیست محیطی به ویژه در محیط های شهری کمک نماید. همچنین از آنجا که آگاهی کلید اصلی حفاظت از محیط زیست است، نظام آموزش مبتنی برفاوا می تواند با ارائه آگاهی های زیست محیطی به همه افراد تحت آموزش، به بهبود چالش های زیست محیطی کمک نماید.

مقدمه: در بحث یادگیری الکترونیکی، تولید محتوای الکترونیکی باکیفیت که با اصول تعلیم و تربیت همخوانی داشته باشد، امری بسیار مهم است، زیرا در این نوع یادگیری، خود افراد فعالانه با محتوای درس درگیر می شوند. در پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر پس از ارایه مفاهیم اساسی از محتوای الکترونیکی و مولفه های آن، به معرفی زیرسامانه های یادگیری الکترونیکی پرداخته و مهم ترین استاندارد مرتبط یعنی استاندارد SCROM مورد بررسی واقع شده و در نهایت به معرفی نسخه دوی وب به عنوان تحولی شگرف در تولید محتوای الکترونیکی اشاره شده است. نتیجه گیری: در یک سامانه یادگیری الکترونیکی، راه اندازی زیرسامانه های برنامه ریزی و مدیریت یادگیری که وظیفه آن مدیریت آموزش و فراگیری افراد یک سازمان است و نیز زیرسامانه مدیریت محتوای الکترونیکی، امری مهم است. تولید محتوای الکترونیکی براساس استانداردهای تولید محتوی نیز ضروری به نظر می رسد. به دلیل ویژگی های خاص استاندارد SCORM ، تولیدکنندگان فناوری برای تطبیق محصولات خود با این مدل در تلاش بوده و مشتریان نیز بر سازگاری محصولات با آن اصرار دارند. یکی از سامانه های نوین تولید محتوای الکترونیکی، با ورود نسخه دوی وب برای همگان امکان تولید محتوای الکترونیکی را به صورت آسان در محیط یادگیری الکترونیکی فراهم نموده است و انتظار می رود در آینده با کاهش پیچیدگی های سامانه های تولید محتوی، نه تنها تولید محتوی به نحوی ساده تر و همگانی تر در دسترس افراد قرار گیرد، بلکه خود افراد نیز می توانند محتوای مورد نظر خود را تولید نموده و آن را منتشر نمایند.