علی صفاری محمدآبادی

تفکّر انتقادی از جمله مباحث مهم و اساسی برای جوامع انسانی است که همواره مورد توجّه صاحب نظران این عرصه بوده است. این پژوهش با هدف بررسی اندیشه های تربیتی رابرت انیس و یورگن هابرماس با تأکید بر پرورش تفکّر نقّاد انجام شد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، پژوهشی کاربردی است و روش این پژوهش توصیفی_تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی اسناد، مدارک، مقالات و کتب در دسترس می باشد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش فیش برداری می باشد. نتایج حاصل از بررسی اندیشه های تربیتی انیس و هابرماس نشان داد که، تفکّر نقّاد در دیدگاه رابرت انیس، تفکّر بازتابی معقولی است و برای پرورش این تفکّر به فراگیران، باید به آن ها یاد داد که چگونه سؤال های مهمی بپرسند و به صورت دقیق در تحلیل مباحث تلاش کنند و به دنبال ارائه ی شواهدی محکم و معتبر برای پاسخ به سؤال خود باشند. یکی از اصول مهم در دیدگاه انیس، اصل ساده سازی، در تدریس و ارزیابی مفهوم تفکّر انتقادی است. یورگن هابرماس در زمینه ی پرورش تفکّر نقّاد، دو نظریه تأمّل بر خویشتن و کنش ارتباطی را مطرح کرده است و از نظر او گرایش رهایی بخش موجب پیدایش علوم انتقادی مؤثّر در پرورش تفکّر انتقادی می شود. تأکید بر شهودهای درگیر در گفت وگوهای واقعی و تمرکززدایی، دو اصل مهمی است که برای پرورش تفکّر نقّاد در اندیشه های هابرماس، به چشم می خورد.

هدف پژوهش حاضر، تبیین مفهوم زیبایی شناسی از دیدگاه دکارت و دیویی می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، پژوهشی کاربردی است و پژوهشی کیفی_توصیفی به شمار می آید. روش جمع آوری داده ها، مطالعه ی اسنادی است. جامعه ی آماری پژوهش تمامی منابع علمی فارسی و خارجی 10 سال اخیر در این زمینه می باشد. نمونه های پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد و داده های مورد نیاز از منابع نمونه گیری شده، فیش براری گردید و سپس این داده های به دست آمده به روش کیفی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که، زیبایی شناسی از دیدگاه دکارت به سه بخش تقسیم می شود که عبارتند از: زیبایی شناسی موسیقی، هنر و زیبایی به عنوان امری ذهنی و نگاه فردگرایانه به زیبایی. همچنین برخی از مؤلّفه های زیبایی شناسی به دست آمده از دیدگاه دیویی عبارتند از: تأکید بر پیوستگی و مخالفت با دوگانگی، پیوند انسان با طبیعت به وسیله ی هنر، هنر و زیبایی به مثابه ی امری واقعی و تجارب روزمرّه به عنوان مسائل زیبایی شناختی. هم چینین با مقایسه ی زیبایی شناسی از نظر دکارت و دیویی، شباهت ها و تفاوت های دیدگاه این دو فیلسوف مشخّص گردید.