پریسا سیدموسوی

زمینه و هدف: آگاهی از شیوع مشکلات روان شناختی کودکان مبتلا به دیابت نوع یک به دلیل فراوانی روزافزون مبتلایان آن در جهان، شرایط سخت و استرس زای زندگی با این بیماری و همچنین تأثیرات منفی بلندمدتی که می تواند در روند رشد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی افراد گذارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ازآنجاکه آگاهی از وضعیت فعلی این کودکان مقدمه ضروری برای هرگونه برنامه ریزی و مداخله روان شناختی است؛ پژوهش حاضر با هدف شیوع شناسی مشکلات روان شناختی این کودکان انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، 100 کودک 8 تا 12 سال مبتلا به دیابت نوع یک در استان اصفهان که تحت نظر مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی در سال 1400 بودند؛ بررسی شدند. مشکلات روان شناختی شامل مشکلات عاطفی- رفتاری توسط سیاهه رفتاری کودکان (CBCL) سنجیده شد. داده ها از طریق نسخه 26 نرم افزار SPSS و با شاخص های توصیفی (میانگین، انحراف معیار و درصد) و استنباطی (خی دو، t تک نمونه و تحلیل واریانس یک راهه) تحلیل شدند. یافته ها: 7/68 درصد از کودکان بررسی شده در این پژوهش دارای مشکلات روان شناختی در سطح بالینی (2/55 درصد) و یا مرزی (5/13 درصد) بودند. رفتارهای قانون شکنانه و مشکلات درونی سازی شده به ویژه انزوا / افسردگی با جنسیت و مشکلات برونی سازی شده به ویژه رفتار پرخاشگرانه با سطح اقتصادی و تحصیلی خانواده ها ارتباط معناداری داشت (05/0>p). نتیجه گیری: کودکان مبتلا به دیابت نوع یک، دارای مشکلات روان شناختی درونی سازی شده مانند اضطراب، افسردگی، جسمانی سازی و نیز مشکلات برونی سازی شده مانند رفتارهای قانون شکنانه و پرخاشگرانه در سطح بالینی و مرزی هستند. لازم است با تقویت ارتباط تیم پزشکی و مشاوران، زمینه ای جهت تسهیل پذیرش زندگی با دیابت و کمک به ابراز صحیح هیجانات برای این کودکان و خانواده های آن ها فراهم گردد.

هدف این پژوهش تعیین تغییرات بازنمایی و دلبستگی مادرانه به عنوان عناصر مهم نظام مراقبت کنندگی در طول تحول است. 60 زوج مادر و کودک در فاصله سنی 18 تا 60 ماهگی به وسیله پرسشنامه دلبستگی بزرگسال (هازن و شیور، 1987)، مصاحبه مدل درون کاری کودک (زینه، بنویت، بارتون، هیرشبرگ و ریگان، 1994)، ابزار درجه بندی رفتار مادرانه (پدرسون، موران و بنتو، 1999) و ابزار سنجش دلبستگی کودک (واترز و دینز، 1985) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های پژوهش به وسیله آزمون آماری خی دو مورد تحلیل قرار گرفتند و تحلیل آماری نشان داد تفاوت چشمگیری میان ارزش مشاهده شده و مورد انتظار، در متغیرهای پژوهش در سنین متفاوت وجود دارد. نتایج حاکی از این بود که مادران کودکان 40-36 ماهه در مقایسه با مادران کودکان کوچک تر و بزرگ تر به احتمال بیشتری بازنمایی نامتعادل و حساسیت پایین نشان دادند. این امر می تواند درنتیجه بروز رفتارهای استقلال طلبانه و منفی گرایانه بیشتر در این دوره سنی و دشواری هماهنگ کردن خود با نیازهای جدید کودک از سوی مادر باشد. درنتیجه، مراقب ممکن است قادر به حفظ نقش خود به عنوان یک پایگاه ایمن، حساس و همگام با سرعت تغییر در کودک نباشد. این یافته تلویحاتی در مورد تأثیر و نقش رابطه مادر کودک طی این دوره تحول بر ایمنی دلبستگی کودک و لزوم مداخلات آموزشی متناسب با سن به مادران دارد.

هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان دلبستگی محور با استفاده از روش پسخوراند ویدیویی در کاهش استرس والدینی در مادران دارای کودکان پیش دبستانی واجد رفتارهای برونی سازی و همچنین کاهش این نوع مشکلات رفتاری در کودکان بود. برای این منظور 25 زوج مادر- کودک 3 تا 5 ساله انتخاب و به دو گروه آزمایش (12 زوج) و گواه (13 زوج) تقسیم شدند. مادران فهرست رفتاری کودک (CBCL) و پرسشنامه استرس والدینی (PSI) را تکمیل کردند. مداخله گروه آزمایش شامل 8 جلسه انفرادی و هفتگی به مدت 60 دقیقه بود و مادران گروه گواه بسته آموزشی متمرکز بر افزایش مهارت های شناختی کودکان را دریافت کردند. نتایج پژوهش نشان داد که استرس والدینی در مادران گروه آزمایش در هر دو حیطه شاخص های مربوط به والدین و کودک کاهش معناداری داشت. مشکلات برونی سازی کودکان، شامل رفتارهای مقابله ای، پرخاشگری و بیش فعالی- نقص توجه نیز کاهش معناداری در گروه آزمایش داشت. با توجه به مولفه های دلبستگی محور بسته مداخله ای، به نظر می رسد که افزایش حساسیت مادرانه و بهبود الگوی رابطه مادر- کودک موجب کاهش استرس والدینی و مشکلات رفتاری در کودکان شده باشد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی های درمانی دلبستگی محور با استفاده از روش پسخوراند ویدیویی بر افزایش حساسیت مادرانه و کاهش بازنمایی های منفی کودک از خود و مادر بود. بدین منظور 25 زوج (12 زوج در گروه آزمایش ، 13 زوج در گروه گواه) مادر کودک (3 تا 5 سال) به روش در دسترس از سه مهدکودک و یک مرکز مشاوره در تهران انتخاب شدند و با ابزار رفتار مادرانه (پدرسون، موران و بنتو، 1999) و مجموعه داستان های مک آرتور (امد، ولف و اوپنهایم، 2003) ارزیابی شدند. روش پژوهش شبه تجربی با پیش آزمون پس آزمون و پیگیری بود. مداخله گروه آزمایش شامل هشت جلسه انفرادی و هفتگی به مدت 60 دقیقه بود و مادران گروه گواه، بسته آموزشی متمرکز بر افزایش مهارت های شناختی کودکان را دریافت کردند. نتایج نشان دادند که بازی های درمانی مبتنی بر دلبستگی، حساسیت مادرانه را در گروه آزمایش به طور معنادار افزایش داد و بازنمایی های منفی کودک از خود و مادر نیز در گروه آزمایش کاهش معنادار یافت. یافته های پژوهش نشان دادند که به کار گیری بازی های درمانی با توجه به مؤلفه های نظریه دلبستگی می تواند در توسعه پایگاه ایمن در کودکان پیش دبستانی مؤثر باشد.

هدف اصلی پژوهش حاضر شناخت نقش تعدیل کننده ادراک پذیرش والدینی در رابطه با پذیرش همسر و پیامدهای روان شناختی آن بود. 120 دانشجوی زن متأهل از دانشگاه های تهران انتخاب و پرسشنامه های پذیرش طرد و کنترل شریک صمیمی (روهنر و خالق، 2005)، پذیرش طرد و کنترل والدینی (نسخه مادر و پدر؛ روهنر و خالق، 2005) و ارزیابی شخصیت (روهنر و خالق، 2005) را تکمیل کردند. نتایج پژوهش نشان دادند که پذیرش طرد و کنترل مادر، پدر و همسر هرکدام به شکل مستقل سازش یافتگی روان شناختی را به طور معنادار پیش بینی می کنند، اما صرفاً پذیرش طرد پدر و همسر و کنترل پدر پس از کنترل متغیرهای دیگر قادر به پیش بینی معنادار سازش یافتگی روان شناختی در زنان بودند. همچنین، کنترل مادر و همسر بیش از پذیرش و طرد از سوی آنها قادر به پیش بینی معنادار سازش یافتگی روان شناختی زنان نبود. به طور کلی، یافته ها حاکی از آن بودند که هرچند نقش والدین در سازش یافتگی روان شناختی زنان معنادار است اما پذیرش همسر می تواند تأثیر نقش آنها، به ویژه مادر را تعدیل کند. بنابراین، تجربه های آتی فرد می توانند تأثیر ادراک پذیرش و طرد والدینی را تغییر دهند.

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین مؤلفه های روابط مادر کودک و نشانگان اضطرابی کودکان پیش دبستانی بود. 291 زن به روش نمونه برداری خوشه ای از بین مادران کودکان 2 تا 6 سال شهر تهران، انتخاب شدند و به مقیاس اضطراب کودکان پیش دبستانی (اسپنس و دیگران، 2001) و مقیاس روابط کودک- والد (پیانتا، 1992) پاسخ دادند. نتایج آزمون های همبستگی و تحلیل رگرسیون مشخص ساختند که روابط مثبت مادر- کودک، پیش بینی کننده منفی نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی، وسواس بی اختیاری و ترس از جراحت های جسمانی است. در حالی که تعارض مادر-کودک یک پیش بینی کننده مثبت نشانگان اضطرابی به ویژه اضطراب تعمیم یافته، اضطراب اجتماعی و ترس از جراحت های جسمانی در کودکان است. همچنین وابستگی مادر-کودک پیش بینی کننده مثبت نشانگان اضطرابی به خصوص در مورد اضطراب جدایی است. نتایج این پژوهش بر استلزام توجه به روابط مادر- کودک در ارزیابی وضعیت کودکان، به ویژه در موقعیتهای بالینی و ضرورت طراحی و استفاده از نیمرخ درمانی توسط متخصصان بالینی کودک تأکید داشتند.

زمینه و هدف: نقش نظام های بازداری و فعال ساز رفتاری به عنوان عوامل زمینه ساز در آمادگی نوجوانان برای ابتلا به مشکلات رفتاری و هیجانی در سال های اخیر بسیار مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف این پژوهش بررسی رابطه این دو نظام با مشکلات رفتاری- هیجانی نوجوانان بود. مواد و روش ها: جامعه پژوهش شامل همه دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی شهر تهران بود، که تعداد 303 دانش آموز (160 دختر و 143 پسر) از بین مدارس مناطق 1، 2 و 13 تهران به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای (همراه با طبقه بندی) انتخاب شدند. مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی بود. شرکت کنندگان پرسش نامه خود گزارش دهی نوجوان و مقیاس نظام بازداری و فعال ساز رفتاری را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آماری توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون) استفاده شد. یافته ها: نظام بازداری رفتاری رابطه مثبت معنی داری با اضطراب و مشکلات جسمانی و رابطه منفی معنی داری با نشانه های اختلال نقص توجه / بیش فعالی داشت. از سوی دیگر نظام فعال ساز رفتاری دارای رابطه مثبت معنی دار با نشانه های اختلال سلوک و رابطه منفی معنی داری با مشکلات عاطفی بود. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده همسو با نتایج پژوهش های پیشین بوده، نشان داد که عوامل زیست شناختی زیربنای نظام های بازداری و فعال ساز، می توانند به عنوان عوامل تبیین کننده و پیش بینی کننده مشکلات رفتاری و هیجانی در نوجوانان در نظر گرفته شوند.

هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه راهبردهای مقابله مذهبی مثبت و منفی با تعالی پس ضربه ای و درماندگی و شناسایی سهم این راهبردها در پیش بینی آنها بود. نمونه پژوهش شامل 381 دانشجوی مقطع کارشناسی (257 زن و 124 مرد) بود که از بین سه دانشگاه شهید بهشتی، علامه طباطبایی و شاهد به طور تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه مقابله مذهبی، مقیاس مقابله مذهبی مبتنی بر اسلام، پرسشنامه تعالی پس ضربه-ای و مقیاس پیامد رویداد استفاده گردید. نتایج به دست آمده بیانگر آن بود که استفاده از راهبردهای مقابله مذهبی مثبت با تعالی پس ضربه ای و راهبردهای مذهبی منفی با درماندگی رابطه مثبت معنادار دارند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مقابله مذهبی مثبت و راهبردهای مقابله مذهبی مبتنی بر اسلام قادر به پیش بینی تعالی پس ضربه ای و راهبردهای مقابله مذهبی منفی قادر به پیش-بینی درماندگی هستند. بنابراین، شناسایی شیوه های استفاده از باورها و مناسک مذهبی در فرایند مقابله با استرس و هدایت این راهبردها می تواند در کاهش پیامدهای منفی و فراهم نمودن زمینه برای دستیابی به پیامدهای مثبت مؤثر باشد.