محمدرضا جواهری

محمدرضا جواهری

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۶ مورد.
۱.

شاخصه های شناخت روایات افتائی از تعلیمی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال ۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۲ 35 - 68

کلید واژه ها: روایات افتائی روایات تعلیمی شواهد روایات تعلیمی اسلوب تعلیم فقاهت راوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۵۳
یکی از تقسیمات مطرح شده در ارتباط با روایات، تقسیم آن به روایات افتائی و تعلیمی است، روایات افتائی به روایاتی اطلاق می شود که صرفاً بیان کننده وظیفه فعلی فردِ سؤال کننده است در مقابلِ روایات تعلیمی که بیان کننده حکم کلی به منظور تربیت فقهاء و مجتهدین می باشد. از مهمترین امور در ارتباط با این تقسیم، ارائه شاخصه هایی است که با استفاده از آنها بتوان روایات تعلیمی و افتائی را از یکدیگر تفکیک نمود. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و از رهگذر نمونه یابی در کتاب تهذیب شیخ طوسی مهمترین شاخصه های شناخت این دو دسته روایات ارائه شود و در نهایت چنین نتیجه گرفته شده است که چهار شاخص اصلیِ صفات راوی، شرائط زمان صدور روایت، مضمون روایت و بهره بردن از اسلوب تعلیم، مهمترین شاخصه جهت شناخت روایات تعلیمی است و لازم است فرد از این موارد اطمینان به دست آورد تا بتواند احکام روایات تعلیمی را جاری سازد.
۲.

اجر جهاد و مقاومت از گام نخست تا پسا شهادت در حدیث امام رضا علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 81-102

کلید واژه ها: جهاد شهادت سنت نبوی حدیث رضوی مقاومت بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۱۶۱
متن پرسش امام علی علیه السلام وپاسخ پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم در موضوع جهاد و شهادت در یک حدیث امام رضا علیه السلام وجود دارد. آن پرسش و پاسخ در پایان غزوه ذات السلاسل در سال هشتم هجری اتفاق افتاده است.بی تردیدحدیثی که در بردارنده گفتگوی دو معصوم در موضوع جهاد و شهادت باشد سرمایه ای بزرگ برای شناخت منطق اهل بیت علیهم السلام در آن موضوع خواهد بود. این حدیث نخستین بار در کتاب صحیفه الرضا علیه السلام آمده است که از اصول اربعمأه بوده و اعتبار آن در این مقاله بیان شده و همچنین شخصیت راوی حدیث بررسی رجالی گردیده است(مسئله)؛ این پژوهش به توصیف و تحلیل سند و متن و دلالت همان حدیث اختصاص دارد (روش)؛ اندیشه اسلامی و بیداری اسلامی و آرمان اسلامی و جهاد و مقاومت و شهادت در طول هم قرار دارند ودر این میان شهادت بالاترین نیکی در جهان است. این مقاله به تبیین همین اوج و قله نیکی اختصاص دارد. در این حدیث رضوی علیه السلام وضعیت مجاهدان از نخستین گام به تفصیل در سه بخش از جهاد تا شهادت و از شهادت تا قیامت و از قیامت تا ابدیت نشان داده شده است درمحتوای این حدیث حقایقی در ارتباط با جزئیات مراحل جهاد و کار مجاهدان در مراحل پی درپی و به هم پیوسته تا پس از شهادت وجود دارد که در هیچ حدیث دیگری نیست (یافته ها)؛
۳.

اعتبارسنجی قرینه محور روایات تفسیری از دیدگاه سید مرتضی علم الهدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۵ 267 - 292

کلید واژه ها: اعتبارسنجی قرینه محور روایات تفسیری رویکردهای اعتبارسنجی روایات سید مرتضی علم الهدی قرائن علم آور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۱
اعتبارسنجی روایات تفسیری از دیرباز مورد بحث بوده است. سید مرتضی علم الهدی به عنوان چهره برجسته شیعی در قرن پنجم، از جمله قرآن پژوهانی است که دیدگاه او در این باره از اهمیت خاصی برخوردار است. این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی سامان یافته، با مراجعه به آثار سید مرتضی، رویکرد وی را در اعتبارسنجی روایات تفسیری بررسی کرده است. در نگاه آغازین به نظر می رسد از آنجا که روایات تفسیری جزء اخبار آحاد شمرده می شوند و سید مرتضی خبر واحد را بدان جهت که مفید ظن است، باعث علم و عمل نمی داند، ایشان نباید برای روایات تفسیری اعتباری قائل باشد. اما یافته های این جستار نشان از آن دارد که چنانچه خبر واحد همراه با قرائنی باشد که آن را از ظنی الدلاله بودن خارج کند، از نظر سید مرتضی می تواند در تفسیر نیز مورد استناد قرار گیرد. قرائنی همچون: وجود اخبار در مصنفات حدیثی و اصول شیعه، علم آور بودن مضمون خبر، مطابقت با ظاهر قرآن، مطابقت با حکم عقل، مطابقت با اصل عدل الهی، و اجماع امامیه می تواند روایت را از ظنی بودن خارج کند. در واقع سید مرتضی در مقابل رویکرد اعتبارسنجی راوی محور، به رویکرد اعتبارسنجی قرینه محور در ارزیابی احادیث باور دارد.
۴.

حجیت روایات تفسیری از نگاه سیدمرتضی علم الهدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰شماره ۴۴ 73 - 110

کلید واژه ها: روایات تفسیری مبانی کلامی- تفسیری سیدمرتضی علم الهدی قرائن علم آور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۶۲
مسئله این پژوهش، بررسی جایگاه روایات تفسیری از نگاه سیدمرتضی است. از دیدگاه وی، قرائن علم آور اقتضاء می کنند تا خبر واحد نیز مانند خبر متواتر در فرایند تفسیر قرآن دارای اعتبار بوده و بکار گرفته شود. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و متن محور است و با رجوع به مفاهیم اساسی در آثار سیدمرتضی علم الهدی به عنوان چهره برجسته متکلم شیعی در قرن پنجم، به تحلیل جایگاه روایات تفسیری نزد وی می پردازد. مهم ترین یافته های این جستار، تبیین جایگاه روایات تفسیری و تحلیل قرائن علم آور در کاربست اخبار آحاد تفسیری در آراء سید مرتضی است. مراد از قرائن، شواهد و ویژگی هایی است که سبب خروج خبر واحد از ظنی الدلاله بودن می شود. اهم قرائن علم آور عبارتست از: 1. وجود اخبار در مصنفات حدیثی و اصول شیعه 2. علم آور بودن مضمون خبر3.مطابقت با ظاهر قرآن 4. مطابقت با حکم عقل 5.مطابقت با اصل عدل الهی.
۵.

معیارهای بینشی حل دو راهه اخلاقی استقلال و استبداد رأی در داوری بر اساس منابع دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۸۳) 316 - 301

کلید واژه ها: استقلال رأی استبداد رأی داوری دو راهه اخلاقی قرآن اهل بیت (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵
هدف: داوران در زمان تصمیم برای صدور حکم، گاهی دچار تحیّر میان استقلال و استبداد می شوند که تنها با شناخت ماهیت و معیارهای آن قابل تمایز است. آثار مکتوب موجود در این زمینه به استقلال قاضی، از زوایای حقوقی، فقهی و سیاسی پرداخته و فاقد بررسی برای شناخت آن دو از حیث بینشی اند. حل چنین مسئله ای در شبکه ای از حوزه های مختلف امکان پذیر بود که هدف این پژوهش حل این دو راهه اخلاقی، از طریق حوزه بینشی و بر اساس منابع دینی بود. روش: روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی و کاربردی بر اساس منابع معتبر کتابخانه ای بود. یافته ها: استخراج چهار معیار صحّت نگرش به مبادی وجود، شناخت ظرفیتهای تحلیلی و محدودیتهای هیجانی، شناخت حقیقی مبادی معرفت معنوی و التزام به آن، توجه به فرجام تکلیفی و تدوینی و تکوینی داوری که علاوه بر دستگاه قضایی، در تصمیم گیری های فردی و سازمانی نیز ضروری بود. نتیجه گیری: این پژوهش، معیارها، نشانگرها و مصادیق استقلال و استبداد را با توجه به حوزه بینشی بیان کرده است تا داوران در موقعیتهای مواجه شده، توانایی خروج از این دو راهه اخلاقی را داشته باشد.
۶.

معیارهای شناختی حل اخلاقی برادران دروغین «استقلال» و «استبداد» قضات براساس منابع دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۸ ۱۱۹-۱۴۲

کلید واژه ها: اس تقلال اس تبداد قضات داده سازی داده پردازی برادران دروغین منابع دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۰ تعداد دانلود : ۵۳۷
استقلال قضات در داوری، فرآیند مهمی است که در اصل صد و پنجاه و ششم قانون اساسی بدان اشاره شده است. مسئله اصلی این پژوهش حل اخلاقی برادران دروغینِ استقلال و استبداد در قضاوت است. قضات در زمان تصمیم گیری و صدور حکم، گاهی دچار تحیر میان آن دو می گردند که تنها با شناخت ماهیت و معیارهای تمایز آنها قابل حل است. حل این چالش اخلاقی، در حوزه های دیگری نیز قابل طرح است ولی براساس آموزه های قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع)، حوزه «شناختی» (داده سازی و داده پردازی های وابسته) اهمیت مبنایی دارد. آثار نوشته شده در این زمینه به استقلال قاضی، عدالت قضایی، آداب القضا و یا استبداد سیاسی پرداخته اند که فاقد شناخت و بررسی آن دو از حیث اخلاقی اند. این پژوهش تا حد امکان معیار، نشانه و مصداق استقلال و استبداد را در این حوزه، بیان کرده است تا قضات در موقعیتی که پیش می آید توانایی خروج از این تحیّر و سردرگمی اخلاقی را داشته باشد.
۷.

تکلیف بانوان معذور پیش از انجام طواف عمره تمتع نسبت به حج تمتع(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۸ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۹) 99 - 121

کلید واژه ها: تکلیف معذور طواف حیض نفاس استحاضه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۲۶۲
حج، از مهم ترین اعمال عبادی است که بر هر مکلفِ دارای شرایط واجب شده و دلیل وجوبش، آیات و احادیث می باشد (آل عمران: 97). یکی از مهم ترین اعمال فریضه حج، طواف است؛ از آنجا که حضور بانوان معذور در مسجد ممنوع و حرام است و مکان انجام طواف، مسجدالحرام  و شرط انجام دادنش طهارت می باشد؛ پس بانوی معذور باید طواف را تا پاک شدن به تأخیر اندازد. حال که زمانِ انجام مناسک حج تمتع؛ (مانند وقوف در عرفات و منا)، ایام خاصی است، اگر بانویی پس از مُحرم شدن برای عمره تمتع و پیش از انجام دادن طواف یا در حین آن، دچار عذر شرعی شود و تا آخرین فرصت جهت محرم شدن برای حج تمتع پاک نشود، تکلیف او چیست؟ می تواند اعمال حج تمتع را در همان سال انجام دهد یا باید حج تمتع را در سال های بعد به جا آورد؟ و به طور کلی وظیفه بانوی معذور برای انجام دادن طواف در حج چیست؟ در واقع نظر مراجع عظام در این باره متفاوت است؛ بررسی ها نشان می دهد علما بر این مسأله که: «وظیفه طواف کننده، هنگام مواجهه با عذر شرعی، ترک سریع مسجدالحرام است»، اجماع دارند؛ ولی در این مورد که پس از آن، طواف کننده باید به چه شیوه ای عمل کند، نظرات مختلف داده اند. در این پژوهش برآنیم که نظر مراجع عظام درباره «شرایط طواف ویژه بانوان دارای عذر شرعی» را  بررسی کنیم.
۸.

شاخصه های الگوی شخصیت «عبادالله» از منظر قرآن کریم و روایات

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم قرآن و حدیث سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۲ ۶۳-۹۶

کلید واژه ها: الگوی شخصیت عبادالله قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۴
قرآن کریم با برخورداری از ویژگی جهانی بودن، جامعیت و جاودانگی، از شخصیت و ابعاد وجودی انسان تصویر دقیق و منطقی را ارائه کرده است. خداوند در قرآن کریم شخصیت انسان را ناشی از رفتار وی می داند<قُلْ کلٌّ یَعْمَلُ عَلى شاکلَتِهِ فَرَبُّکمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدى سَبیلاً> (الإسراء،84). انسان، علاوه بر فطرت خداجویی با داشتن قلب سلیم، تعقل و خرد می تواند به هدف خلقت یعنی مقام عبودیت نائل آید. عبادِ صالح خداوند، با تهذیب نفس راه بندگی را پیموده و با بهره مندی از علم الاهی و مصونیت از خطا وگناه، مسئولیت هدایت جامعه را نیز به عهده گرفته اند. قرآن کریم شخصیت «عبادالله» را با شاخصه هایی از جمله: اخلاص، شکرگزاری، مصونیت از اغوای شیطان و... توصیف نموده است. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای به صورت توصیفی و تحلیلی، استفاده از کتب، مقالات و بانک های اطلاعاتی موجود، شخصیت عباد الله را از منظر آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار داده است. از نتایج دستیابی به شاخصه های فردی و اجتماعی«عباد الله» می توان به شناخت حضور ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در عصر حاضر اشاره نمود. بنابراین آگاهی و تلاش برای کسب آمادگی لازم برای ظهور مصلح و منجی بشریت و تشکیل حیات طیبه، ضروری و از بالاترین عبادات شمرده می شود.
۹.

بیداری اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۶ 137 - 158

کلید واژه ها: بیداری اسلامی . قانون اساسی انقلاب اسلامی قرآن حدیث حقوق اساسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۹۱
بی تردید قرآن و سنت معصومین علیهم السلام، و تاریخ اسلام در ایران، و نهضت و اندیشه سیاسی امام خمینی و شاگردان و یاران ایشان سازنده روح و محتوای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. این عهدنامه بزرگ امام و امت مسلمان و مردم مؤمن و انقلابی ایران، منبع نیرومند الهام بخش «بیداری اسلامی» است. مقدمه و فصول و اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، میثاق ملی ایرانیان و حاصل اجتهاد ولایت فقیه و مراجع تقلید و مجتهدان و فقیهان و حقوقدانان عادل است و درون آن رسالت و وظایف نظام اسلامی، دیپلماسی و رفتار سیاسی انقلاب اسلامی و سیاست خارجی و اهداف جمهوری اسلامی ایران و راهکارهای صدور انقلاب و تکالیف ارتش و سپاه و دولت و ملت به صراحت نوشته شده است. بنابراین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامات قانونی دولت و ملت در راه بیداری اسلامی بر اساس حکمت و عزت و مصلحت و اقتدار مسلمانان جهان را تبیین کرده است.
۱۰.

بررسی و نقد استنادات قرآنی مخالفان توسل

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم قرآن و حدیث سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹ ۷۷-۱۱۰

کلید واژه ها: ائمه (ع) پیامبر (ص) توسل روایات قرآن وسیله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۱۳
از سوی دشمنان دین و با بهره جستن از دینداران ناآگاه و یا متعصبی چون وهابیت و به قصد ریشه کن کردن اسلام ناب محمدی این شبهه مطرح می شود که «توسل» به اولیاءالله شرک است! بر همین اساس می گویند نباید به زیارت امامان بروید؟ این پژوهش با روشی تحلیلی توصیفی به پاسخ این شبهه پرداخته است. شبهه بر دو محور استوار است: 1- کسی را واسطه ی بین خود و خدا قرار دادن غلط است. 2- اگر هم بشود به آدم زنده توسل جست، به مرده نمی شود. پاسخ محور اوّل: قرآن خود امر به استفاده از وسیله برای تقرب به خدای متعال کرده است وکلمه ی وسیله را عام آورده و مصادیقی از انبیاء وپیروانشان نیز ذکر کرده که از توسل بهره جسته اند؛ مانند: فرزندان حضرت یعقوب (ع) که پدر را واسطه ی آمرزش گناهان خود قرار دادند. پاسخ محوردوم: اولیاء مرده نیستند، چون به تصریح قرآن شهدا زنده اند و توسل به اولیاء، توسل به زنده است، نه مرده. توسل، دنیا و آخرت بشر را به کاملترین وجه می سازد و چون درِّ نایاب است مورد حمله ی دشمنان و مخالفان قرار گرفته است.
۱۱.

رابطه بین مدیریت سود و عملکرد شرکت های مورد مطالعه در بورس اوراق بهادار تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت بهره وری سال یازدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴۲ 197 - 218

کلید واژه ها: مدیریت سود اقلام تعهدی عملکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۹ تعداد دانلود : ۳۰۹
یافته های بسیاری از تحقیقات موید آن است که سرمایه گذاران در تصمیمات سرمایه گذاری، سود هموار و کم نوسان را ترجیح می دهند. در این راستا مدیران تلاش می کنند سود و نرخ رشد آن را مدیریت نمایند. مدیران یا به قصد تحریف اطلاعات و در جهت منافع خود و یا به قصد انتقال و گزارش اطلاعات محرمانه ی خود درباره ی سودهای آتی اقدام به دستکاری و مدیریت سود می نمایند. این تحقیق بر آن است به بررسی تاثیر مدیریت سود بر عملکرد در جامعه ی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد. در این تحقیق مدیریت سود با استفاده از همبستگی منفی بین تغییرات اقلام تعهدی اختیاری و تغییرات سود از قبل پیش بینی شده برآورد می شود. همچنین شاخص های اساسی بخش عملکرد شامل گردش وجوه نقد، سود هرسهم، اقلام تعهدی و بازده سهام در نظرگرفته شده و این مولفه ها به عنوان شاخص های کارایی در این تحقیق مدنظر است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره 1392-1384 می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک تعداد 89 شرکت به عنوان نمونه انتخاب گردید. نتایج حاصل از فرضیات تحقیق نشان داد که بین مدیریت سود و عملکرد شرکت ها رابطه معناداری برقرار می باشد. همچنین مدیریت سود در پیش بینی گردش وجوه نقد آتی، تقویت همبستگی بین سودهای جاری و آتی و همچنین پیش بینی اقلام تعهدی آتی موثر است.
۱۲.

بررسی پیش بینی های قرآن و حدیث درباره مهدی و مسیح ، توافق یا تقاب ؟!(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴۱
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن وعترت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر روایات و عترت
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : ۹۳۱ تعداد دانلود : ۸۱۱
۱۳.

واکاوی مفهوم حرص در اخلاق اسلامی در پرتو احادیث امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال چهارم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶ 143-176

کلید واژه ها: حرص ممدوح حدیث امام رضا (ع) اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۴۳۴
تحلیل مفهومی وتبیین مصداقی حرص هدف این مقاله است. در این پژوهش با مرجعیت علمی احادیث امام رضا (ع) مفهوم ومصادیق حرص واقسام آن از نصوص رضوی استنباط شده است. مسئله اصلی تحقیق کشف کارکردها وموارد "حرص مقدس" در بیان عالم آل محمد (ع) است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی وبنیادی است و با مطالعات احادیث رضوی (ع) حقیقت حرص ممدوح ومصادیق ونمونه های آن آشکارخواهد شد. مطالعات وبررسی احادیث امام رضا (ع) به انگیزه حرص شناسی نشان داد که عالم آل محمد (ع) در مواردی مردم را بر حرص ورزیدن امر کرده اند. امام هشتم (ع) با صیغه امر "احرصوا" دریک حدیث جامع سه سرفصل حرص ممدوح رابه جهانیان آموزش داده اند. حرص بر" قضای حوایج مومنان" و"ادخال سرور برمومنان "و"دفع مکروه ازآنان" دستور امام رضا (ع) بوده است. معطوف به احادیث رضوی با درایة الحدیث کلام سایر معصومین (ع) نیز مصادیق ونمونه های دیگری از" حرص مقدس" استنباط وتبیین شده است.
۱۴.

تحلیل کیفی محتوای کتب مقطع متوسطه از نظر گفتمان سازی نظریه ولایت فقیه بر اساس آموزه های انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۳

کلید واژه ها: تربیت دینی تحلیل گفتمان ولایت فقیه محتوای درسی رهبر انقلاب کتب درسی گفتمان سازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه
تعداد بازدید : ۹۲۷ تعداد دانلود : ۷۲۳
این پژوهش با الهام از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای، به بررسی رویکرد گفتمان سازانه (که متوجه به مبانی نظری بومی و نشأت گرفته از آموزه های اسلامی می باشد) در کتب درسی و در باب موضوع ولایت فقیه پرداخته است. روش انجام این پژوهش تحلیل گفتمان است که یکی از انواع تحلیل محتوای کیفی است. یافته های پژوهش نشان دادند که کتب درسی در انتقال موضوع ولایت فقیه، از رویکرد اخبارگونه و تاریخی پیروی می کنند و رویکرد گفتمان سازانه مورد غفلت واقع شده است. از مهم ترین نشانه های اخبارگونگی متن می توان به سازماندهی محتوای درسی بر اساس رخدادهای زمانی، تقسیم بندی موضوعی و ترتیب منطقی و غفلت از توجه به روابط ذاتی معارف اشاره نمود. علاوه بر این، استفاده از شیوه بیان مستقیم، عدم توجه به مخاطب و شبهات ذهنی او، سطحی نگری، تمرکز بر حافظه پروری و بی توجهی به عمق مطالب، و غفلت از ابعاد معنوی و عاطفی مخاطبان، از دیگر ویژگی های متن کتابهای درسی در انتقال نظریه ولایت فقیه بودند. این پژوهش در نهایت استفاده از رویکرد گفتمان سازانه را در طراحی و تدوین کتب درسی پیشنهاد می کند.
۱۵.

بررسی میزان تطبیق نهضت امام خمینی با حدیث امام کاظم علیه السلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت سیاسی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: امام خمینی حدیث انقلاب اسلامی قم راهبردها امام کاظم علیه السلام تربیت زمینه ساز ظهور

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی حکومت وسیاست در روایات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
تعداد بازدید : ۲۱۵۹ تعداد دانلود : ۸۶۱
در کتاب تاریخ قم، که در سال 378 ه ق به قلم حسن بن محمد بن حسن بن سائب بن مالک اشعری قمی تصنیف شده است، حدیثی از امام کاظم علیه السلام وجود دارد که برخی فقیهان و حدیث شناسان معاصر، آن را بر نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران تطبیق کرده اند. در این پژوهش توصیفی تحلیلی، سند و دلالت این حدیث بررسی شده و فرضیه انطباق آن بر امام خمینی واکاوی و ارزیابی شده است. میزان اعتبار کتاب و شخصیت راویانی که در سلسله سند حدیث وجود دارند، بر اساس معیارهای رجالی و گفتار و نوشتار علمای رجال مورد سنجش دقیق قرار گرفت و روشن شد که سند حدیث، قابلیت پذیرش را دارد و محتوای آن با ملاحظات خاص و قرائن و دلایل ویژه بر نهضت امام خمینی ره تطبیق می کند. صرفِ نظر از سند حدیث، مفاد و محتوای آن و پیام ها و نکته های نهفته در متن الفاظ این حدیث، با نگاه کلان به احادیث مرتبط با قیام های شیعیان در عصر غیبت و پیش از ظهور قائم آل محمد علیه السلام، استنباط شد و تمام دلایل و مدارک و شواهد فرضیه تطبیق، شناسایی و ارزیابی گردید.
۱۶.

از ابن الله تا مُبشِر: تحلیلی بر استدلال های امام رضا علیه السلام در نفی الوهیت حضرت عیسی علیه السلام در مناظرة مرو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: کتاب مقدس مناظره امام رضا علیه السلام الوهیت حضرت عیسی علیه السلام ادله اثبات نبوت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی وحی و نبوت و امامت در روایات
تعداد بازدید : ۱۲۳۱ تعداد دانلود : ۶۳۸
مدعای محوری آن بخش از مناظرة مرو، که میان امام علی بن موسی الرضا علیه السلام و بزرگان دو دین مسیحیت و یهودیت رخ داد، انگارة «الوهیت حضرت عیسی علیه السلام» است. در این مناظره، امام علیه این مدعا سه دسته استدلال اقامه فرمودند: استدلال های مستقیمی در نفی الوهیت حضرت عیسی علیه السلام، استدلال هایی در اثباتِ نبوت ایشان و استدلال هایی در اثباتِ نبوت حضرت محمد صلی الله علیه السلام. هریک از این سه دسته، به مثابه پشتوانة دیگری در نقضِ «وضع» مناظره عمل می کند. مدعای جاثَلیق، به عنوان طرفِ نخست مناظره الوهیت حضرت عیسی علیه السلام است. امام علیه السلام «وضع» را تشخیص داده و با فراست، پس از طرح چند پرسش و پاسخ، ضمن نفی این انگاره، «وضع» را به «عیسی علیه السلام و محمد صلی الله علیه السلام پیامبر هستند» تغییر می دهند. این پژوهش به شیوة تحلیل محتوا، متکفل تحلیل استدلال های امام در این محورهاست. در این مناظره، به مقتضای بحث و درخواست طرفِ مناظره، ظرف استدلال های امام علیه السلام را استناد به «عقل» و «کتاب مقدس» تشکیل می دهد. ایشان با اقامة دو استدلال قیاسی، به نفی الوهیت مسیح علیه السلام می پردازند، آن گاه با استناد به چهار فراز از کتاب مقدس و یک استدلال عقلی، سه محور بعدی را اثبات می کنند. استنادهای امام علیه السلام با رجوع به ویرایش های مختلف کتاب مقدس بررسی شده و ضمن مشخص نمودن مواضعِ نقل قول ها، اختلاف های احتمالی تحلیل شده است.
۱۷.

استنباط حکم ساب النبی (ص) از ابعاد سه گانه سنّت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۹ 25 - 44

کلید واژه ها: حدیث ساب النبی ص حکم سنت دشنام اهانت شتم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۱۴
استنباط حکم سابّ النبی ص از «سنّت اسلامی» و «حدیث»، مسئله و هدف این پژوهش است. در این مقاله، مجموعه احادیث نبوی موجود در آثار اهل سنّت و شیعه پیرامون کیفرسبّ پیامبرص و افزون بر آن، احادیث اهل بیت ع در باره مسئله، تحقیق و بررسی گردیده است. برخی از این احادیث، سنّت قولی و گفتار پیامبرص و امامان را در باره حکم قتل ناسزاگوی به پیامبرص گزارش کرده و برخی، دستور بر اجرای کیفر قتل را بیان نموده و برخی نیز، تقریر و تأیید اقدام اصحاب بر قتل سابّ النبی ص را در بر دارد. محقق از هر سه قسم سنّت، مجازات سابّ النبی را استنباط نموده و در این راستا، موارد اجرای این کیفر در عصر رسالت، عصر امامت و عصرغیبت، به ویژه مجازات هایی را که به دستور پیامبرص و امام ع یا پیش روی ایشان انجام شده است، از کتاب های تاریخی نقل نموده و از آنها، نیز برای به دست آوردن حکم سابّ النبی استفاده کرده است. سرانجام، با گزارش اجماع فقهای شیعه و اهل سنّت برحکم و تبیین اجماعات منقول و محصّل فقیهان و مجتهدان، کیفر سابّ النبی را مورد تأیید و تأکید قرارداده است.
۱۸.

حیای پسندیده و ناپسند در کلام امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶ 110-132

کلید واژه ها: حیاء امام رضا (ع) انواع حیاء حیای زشت حیای زیبا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۲ تعداد دانلود : ۲۸۲
آیا حیاء همیشه خوب است یا بد؟ حیاء در کجا خوب است و باید باحیاء بود و در کجا بد است و باید بی حیاء شد؟ برخی تصور می کنند حیاء همه جا زیبا، خوب و لازم است و هیچ جا نباید بی حیاء بود! این تصور غلط در بین برخی از متدینان مطرح است. در این نوشتار، جایگاه حیاء و بی حیایی و مفهوم و مصادیق آن بر اساس معارف رضوی (ع) تبیین می شود. مسئله بنیادین در این بررسی، استنباط پاسخ همین پرسش از احادیث امام رضا (ع) است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است که با مطالعات و بررسی و واکاوی در کتاب های معتبر حدیثی انجام شده است. هدف، تبیین موضع جامع در ارتباط با موضوع «حیاء» است. تأمل در احادیث رضوی در مسئله حیاء، حاکی از گستره کاربرد این واژه است. حیاء در آن بخش از احادیث رضوی که مرتبط با اخلاق بوده، پهناور و دارای توسعه مفهومی است، ضرورت یا ممنوعیت حیاء بستگی به ریشه ها، کارکرد و آثار آن دارد. حیایی که ریشه آن ایمان به خدا و دستاورد آن مصونیت از گناه، دوری از وقاحت، دریدگی و پلیدی هاست و آنجا که انسان در پرتو ایمان به خدا، جهان را در محضر خدا می بیند و بر اساس آگاهی و خشیت الهی، حیاء می کند و از نافرمانی خدا پاک می شود، حیا مقدس، زیبا و مثبت است که آراستگی به آن ضرورت دارد؛ اما حیایی که مبتنی بر جهالت است و اثر آن بازماندن از دانش و رشد اجتماعی و ناتوانی در انجام و رعایت حقوق الهی بوده، زشت و منفی است که باید از آن پیراسته شد.
۱۹.

امام حسین(ع) و حماسه عاشورا در فرهنگ رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 78-109

کلید واژه ها: امام رضا (ع) امام حسین (ع) انقلاب قیام عاشورا کربلا حماسه حسینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۶ تعداد دانلود : ۴۸۵
ماخذ اصلی برای شناخت حقیقت انقلاب عاشورا، ابعاد شخصیت امام حسین (ع) و وظایف مسلمانان و شیعیان، گفتار و رفتار اهل بیت (ع) است. امام رضا (ع) در آشکار ساختن هویت دینی، درس ها و پیام های عاشورا و مسئولیت ها و وظایف مسلمانان تلاش و کوشش فراوان داشتند. بنابراین احادیث رضوی پیرامون قیام امام حسین (ع) ، سرمایه و گنجینه معتبر و مورد اعتماد برای عاشوراپژوهی و بهره برداری از انقلاب عاشورا است. مسئله مورد بررسی با روش توصیفی تحلیلی، شناخت ابعاد شخصیت سیدالشهدا (ع) و مسئولیت های مسلمانان در ارتباط با ایشان، بر اساس احادیث امام رضا (ع) است. ترجمه و تحلیل این احادیث در دو عنوان کلی «ویژگی های سیدالشهدا (ع) » و «مسئولیت ها و وظایف پیروان سیدالشهدا (ع) » تنظیم و تدوین شده و در اختیار پژوهشگران پیرامون قیام امام حسین (ع) قرار می گیرد. هدف این مقاله، بازشناسی حماسه حسینی مطابق بیان امام رضا (ع) بر اساس احادیث رضوی در منابع معتبر حدیثی، اسوه قرار دادن رفتار و گفتار امام حسین (ع) و حرکت در طریق رشد و کمال است.
۲۰.

دیدگاه امام رضا(ع) درباره حقوق اهل بیت و وظایف مردم در قبال امامان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ 61-86

کلید واژه ها: اهل بیت حقوق امام رضا (ع) وظایف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۸ تعداد دانلود : ۶۱۵
اهل بیت از سوی خداوند برای امامت برگزیده شدند و پیامبر خدا آنان را به بشر معرفی کرد. تحقق مأموریت بزرگ الهی اهل بیت در گرو رعایت حقوق آنان از سوی مردم و انجام وظایف عمومی است. آشنایی با حقوق اهل بیت و وظایف مردم درباره امامان برای آراستگی به آن، رعایت حقوق و اجرای وظایف، آگاه کردن دیگران و نهادینه شدن ارتباط امت و امام راهگشا و مؤثر است. افزون بر قرآ ن کریم، سنت پیامبر خدا (ص) و امامان بهترین منابع امام شناسی است. در این نوشتار دیدگاه امام رضا (ع) درباره حقوق اهل بیت بر مردم از منابع حدیثی معتبر با روش توصیفی تحلیلی عرضه شده است. نتایج برآمده از احادیث رضوی در این نوشتار در راستای معرفت وظایف و تبیین مسئولیت های مسلمانان و شیعیان برای رسیدن به وضع مطلوب در ارتباطات با اهل بیت قرار دارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان