کریم جعفری

اشغال ایران در جنگ جهانی اول توسط روسیه تزاری و انگلیس که بر اساس قرار داد 1907 پترزبورگ صورت گرفت، با انقلاب بلشویکی سال 1917 به اشغالی یکطرفه مبدل شد که در آن انگلیسی‌ها در وسیع‌ترین حجم پیشروی‌های نظامی در این جنگ خود را به قفقاز و آسیای مرکزی رساندند. پیروزی بلشویک‌های کمونیست در روسیه، آنها را وادار به تشکیل کمربند امنیتی از افغانستان تا ترکیه کرد که در ایران نیز پس از ناکامی قرارداد 1919 ژنرال آیرون ساید ، سایر نیروهای فعال طرفدار انگلیس مانند سر اردشیر ریپورتر و سیدضیاءالدین طباطبایی فعالانه در تشکیل دولت مقتدری مشارکت کردند که حاصل آن کودتای سوم اسفند رضاخان میرپنج و سیدضیاءالدین طباطبایی و قدرت‌گیری حکومت سیاه در تهران بود.

مروری بر ادبیات موجود در مورد استعمار نشان می دهد که بخش اعظمی از برنامه ها و چالش ها متوجه امتیازات گوناگون و دسترس پذیر کشورهای متاثر از استعمار بوده است. مطالعه رفتارهای دولت های وقت، از یک سو و شیوه های استعمارگران در تصاحب امتیازات متنوع، از سوی دیگر، عامل های کلیدی در تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را آشکار می سازد. در نوشتار پیش رو، امتیاز نفت شمال و رفتار بازیگران ذینفع در آن بررسی شده است.

خواب های نفتی امریکا برای خاورمیانه، بدون در نظر گرفتن امریکای لاتین تعبیرشدنی به نظر نمی رسد و امریکا هم اکنون می کوشد با در کنار هم گذاشتن معادلات نفتی خاورمیانه ای و امریکای لاتینی، طرح تازه ای برای تحقق اهداف خود ایجاد کند، اما اینکه این طرح تا چد حد متوازن و معنادار خواهد بود مسئله دیگری است. در سطور آتی با نظریات یکی از نویسندگان و کارشناسان معتبر سوری در حوزه مسائل منطقه ای آشنا خواهید شد.

او را «مرد سایه » هم می نامیدند، نه ازآن رو که سایه نشین و سایه دوست بود، بلکه از آن جهت که سایه حضور قدرتمند و مؤثر او را در همه جای سرزمین مقاومت حس می کردی. او نه تنها قلبی شجاع و روحی بلند داشت، بلکه دارای اندیشه ای قوی و طراح بود که وی را به مغز متفکر مقاومت لبنان در طی چند دهه تبدیل کرد. اکنون که او را در میان عروج یافتگان مقاومت اسلامی مردم لبنان در مقابل صهیونیسم می بینیم، هرچه به دانستن درباره او مربوط باشد جذاب و خواندنی خواهد بود.در گفت وگوی ذیل یوسف الشرقاوی، یکی از نزدیکان حاج عماد مغنیه، فرمانده پرافتخار حزب الله لبنان، و کسی که او را در لبنان به خوبی می شناخت، درباره او برخی گفتنی ها را بر زبان آورده است.

در طول 2 قرن گذشته مناطق گوناگونی از ایران جدا شدند و هویت‌های تازه‌ای یافتند اما هیچ‌کدام از آنها به اندازه جدایی مجمع‌الجزایر بحرین از کشور سخت و طاقت‌فرسا نبوده است. وادادگی سیاسی پهلوی دوم باعث شد تا این جزایر از کشور جدا شوند، در حالی که بیش از دیگر سرزمین‌های جدا شده برای کشور ارزش داشت. بحرین با داشتن حدود 72درصد جمعیت شیعی که ایرانیان بسیاری را نیز شامل می‌شود، مشترکات بسیاری با کشور دارد. متن زیر نگاهی کوتاه به این جدایی دارد.