اسماعیل صائمی

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تهدید کلیشه ای اضافه وزن بر یادگیری حرکتی و اعتماد به تعادل زنان سالمند بود. بیست و چهار زن سالمند (68/2± 38/62 سال) به طور در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه تهدید کلیشه ای (تأکید بر تأثیرگذاری ویژگی های فردی نظیر اضافه وزن بر عملکرد) و کنترل جای گرفتند. تکلیف شامل حفظ حداکثر تعادل روی تعادل سنج پویا در طول کوشش های 30 ثانیه ای، به صورت 1 کوشش پیش آزمون، 10 کوشش اکتساب و 5 کوشش یادداری انجام شد. پرسش نامه اعتماد به تعادل نیز در دو مرحله پیش آزمون و یادداری تکمیل شد. یافته ها عملکرد تعادلی و اعتماد به تعادل پایین تری را در گروه تهدید کلیشه ای اضافه وزن نسبت به گروه کنترل گزارش کردند. لذا پیشنهاد می شود در موقعیت های مشابه، مربیان، با تأکید بر عدم تأثیرگذاری ویژگی های فردی نظیر اضافه وزن بر عملکرد حرکتی، از بروز تهدیدات کلیشه ای کاسته و از تخریب عملکرد و یادگیری افراد جلوگیری نمایند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر دست برتری و دشواری تکلیف بر پهنای مؤثر هدف و دقت زمانی تکلیف مبادله سرعت- دقت فیتز بود. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه تجربی بود. ابزار مورد استفاده شامل پرسشنامه دست برتری ادینبورگ، قلم نوری، دستگاه سنجش مبادله سرعت- دقت، لپ تاپ، کرنومتر و مترونوم بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان 14 و 15 ساله و نمونه را 20 نفر تشکیل دادند (20=n) که به روش نمونه گیری در دسترس در پژوهش شرکت کردند. آزمودنی ها به دو گروه 10 نفره راست دست و چپ دست تقسیم شدند. هر آزمودنی چهار کوشش 30 ثانیه ای تکلیف ضربه زنی دوطرفه به اهداف موردنظر را هماهنگ با صدای مترونوم انجام می داد. کوشش ها شامل دو تکلیف آسان و دشوار بود که آزمودنی هر تکلیف را با دست برتر و غیربرتر، هماهنگ با صدای مترونوم که با ضرباهنگ 300 هزارم ثانیه تنظیم شده بود، انجام داد. برای تحلیل آماری داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری های تکراری در سطح معنا داری 05/0 استفاده شد. نتایج نشان داد که دست برتری و دشواری تکلیف بر پهنای مؤثر هدف تأثیر معناداری ندارد (973/0p= و 611/0p=). همچنین دست برتری بر میانگین وقفه زمانی نیز تأثیر نداشت (135/0p= و 785/0p=)، ولی در اندام غیربرتر میانگین وقفه زمانی برای تکلیف دشوار بیش از تکلیف آسان بود (001/0p=). به نظر می رسد شرکت کنندگان در تکالیف دشوار با کاهش سرعت حرکت سعی می کنند میزان خطای فضایی را ثابت نگه دارند و سرعت را فدای دقت فضایی می کنند. همچنین خطای زمانی (میانگین وقفه) بیشتر تحت تأثیر دشواری تکلیف است تا دست برتری.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر بازخورد خودکنترل بر یادگیری حرکتی، اعتماد به تعادل و خودکارآمدی سالمندان در یک تکلیف تعادلی بود. بیست نفر سالمندان (همگی زن و با میانگین سنی 7/62 سال)، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بطور تصادفی به دو گروه بازخورد خودکنترل و گروه جفت شده تقسیم شدند. تکلیف شامل ایستادن بر روی صفحه دستگاه تعادل سنج پویا و تلاش برای حفظ پلت فرم به صورت افقی تا حد امکان، در هر کوشش30 ثانیه ای بود. در مرحله اکتساب، 10کوشش30 ثانیه ای انجام شد و 24 ساعت بعد، آزمون یادداری به صورت پنج کوشش 30 ثانیه ای تکمیل شد. شرکت کنندگان بعد از کوشش پنجم مرحله اکتساب و قبل از آزمون یادداری، پرسش نامه اعتماد به تعادل و خودکارآمدی را تکمیل کردند. داده ها با آزمون های تحلیل واریانس مرکب و تحلیل کواریانس یکراهه، بررسی شدند. نتایج نشان داد بازخورد خودکنترل باعث بهبود یادگیری تعادل و خودکارآمدی در سالمندان می شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر یک دوره بازی های ویدئویی فعال بر یادگیری مهارت دارت در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بود. در این پژوهش نیمه تجربی، 30 کودک دارای اختلال طیف اوتیسم سطح یک شهر اهواز به صورت هدفمند انتخاب شدند و با گمارش تصادفی در سه گروه همسان مساوی (تمرین واقعی، تمرین مجازی و گروه کنترل) قرار گرفتند. ابتدا، پیش آزمون پرتاب دارت با انجام 10 کوشش در محیط واقعی به عمل آمد. سپس افراد گروه های تمرینی به مدت چهار جلسه طی دو هفته و در هر جلسه 30 کوشش (سه بلوک 10 کوششی) در مرحله اکتساب تمرین کردند. پس از آخرین جلسه اکتساب، پس آزمون با اجرای 10 کوشش و 24 ساعت بعد، آزمون یادداری انجام گرفت. سرانجام، 30 دقیقه بعد از آزمون یادداری، آزمون انتقال به صورت کانتربالانس در هر دو محیط برای هر سه گروه به عمل آمد. تجزیه وتحلیل داده ها به وسیله آزمون تحلیل واریانس مرکب و آزمون های تعقیبی در سطح 05/0≥P و با نرم افزار SPSS22 انجام گرفت. نتایج نشان داد که در مرحله اکتساب بین دو گروه تمرینی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0≥P) و گروه مجازی نسبت به گروه واقعی عملکرد بهتری داشت. همچنین نشان داده شد که در آزمون یادداری و انتقال، گروه مجازی و واقعی نسبت به کنترل عملکرد بهتری داشتند و گروه مجازی نسبت به گروه واقعی دارای پیشرفت بهتری در میانگین نمرات پرتاب دارت بودند. به طور کلی، نتایج نشان داد که بازی های ویدئویی فعال سبب بهبود عملکرد و یادگیری پرتاب دارت در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم می شود.

پژوهش های انجام شده درزمینه تأثیر توهم بینایی بر یادگیری حرکتی و خودکارآمدی کودکان و بزرگسالان نتایج مثبتی در برداشته اند؛ ازاین رو، هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی اثر توهم بینایی بر یادگیری ضربه پات گلف و خودکارآمدی در سالمندان بود. در این مطالعه نیمه تجربی، 22 سالمند با میانگین سنی 77/1 ± 77/62 سال به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه مساوی توهم بینایی بزرگ و توهم بینایی کوچک تقسیم شدند. شرکت کنندگان تکلیف ضربه پات گلف را از فاصله دومتری در مراحل پیش آزمون (10 کوشش)، اکتساب (50 کوشش شامل پنج بلوک 10 کوششی)، یادداری (10 کوشش) و انتقال (10 کوشش، از فاصله جدید 5/2 متری) انجام دادند. یادگیری حرکتی شرکت کنندگان به صورت خطای شعاعی ضربات پات گلف ثبت شد. همچنین، از پرسش نامه خودکارآمدی بندورابرای سنجش خودکارآمدی استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس مرکب و آزمون تی نشان داد که بین دو نوع توهم بینایی در مرحله اکتساب و انتقال مهارت پات گلف تفاوت وجود نداشت؛ اما در مرحله یادداری، بین یادگیری دو نوع توهم بینایی تفاوت معنا دار وجود داشت ( 0.05 ≥ P ) و توهم بینایی بزرگ نسبت به توهم بینایی کوچک به بهبود یادگیری حرکتی منجر شد. بهبود خودکارآمدی در هر دو گروه نشان داده شد؛ اما بین خودکارآمدی دو گروه تفاوت معنا دار مشاهده نشد ( P ˃ 0.05 ). براساس یافته های مطالعه حاضر می توان نتیجه گیری کرد که سالمندان همانند سایر گروه های سنی، در شرایط توهم بینایی بزرگ، بهبود یادگیری حرکتی را در مهارت هایی نظیر ضربه پات گلف تجربه می کنند. دلیل احتمالی این بهبود می تواند افزایش امیدواری تقویت شده در شرایط توهم بینایی بزرگ باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر راهبردهای مختلف توجهی بر دقت پرتاب آزاد و همچنین بررسی نقش اطلاعات بینایی در پرتاب کنندگان مبتدی بسکتبال می باشد. 14 پرتاب کنندة مبتدی با دامنة سنی 21 تا 28 سال بصورت در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان 20 کوشش را بصورت کانتربالانس در حالات مختلف توجهی و در مجموع 80 کوشش را اجرا کردند. در هر حالت، نیمی از کوشش ها با استفاده از اطلاعات بینایی و نیمی دیگر بدون استفاده از اطلاعات بینایی انجام شد. نتایج تحلیل واریانس عاملی با اندازه گیری مکرر نشان داد اثر اصلی توجه درونی-بیرونی و وجود-فقدان اطلاعات بینایی و همچنین اثر متقابل توجه درونی-بیرونی/مربوط –نامربوط معنادار بوده و سایر اثرات معنادار نبود. به عبارت دیگر، یافته ها نشان داد راهبرد توجه بیرونی- مربوط در هر دو حالت وجود و یا فقدان اطلاعات بینایی برتر از سایر راهبردهای توجهی می باشد. بنابراین، پیشنهاد می شود مربیان در حین ارائة دستورالعمل ها و راهبردهای توجهی، بر راهبردهای توجهی بیرونی- مربوط تاکید داشته باشند.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین تأثیر بازخورد هنجاری مثبت بر انگیزه درونی افراد مبتدی بود. بدین منظور، 30 دانشجوی پسر دانشگاه شهید بهشتی به طور تصادفی در سه گروه هنجاری مثبت، منفی و کنترل برای انجام آزمون پایداری قامت قرار گرفتند. مرحلة اکتساب شامل 160 کوشش (16 بلوک 10 کوششی) در مدت چهار روز بود. بازخورد هنجاری به شکل 10 درصد بالاتر یا پایین تر از میانگین واقعی در پایان هر بلوک تمرینی ارائه شد. شرکت کنندگان در پایان مرحله اکتساب، پرسش نامة انگیزة درونی را تکمیل کردند. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که بین گروه ها در خرده مقیاس های شایستگی ادراک شده، کوشش/ تلاش و نمره کلی انگیزه درونی، تفاوت معناداری وجود دار

پژوهش حاضر به منظور بررسی دقت پرتاب شرکت کنندگان مستقل از زمینه و وابسته به زمینه در شرایط محیطی باز و بسته اجرا شد. در این راستا، آزمون گروهی شکل های نهفته شده بین 320 دانشجوی پسر توزیع شد و در نهایت براساس نمرات به دست آمده از آزمون، 90 نفر به صورت تصادفی در سه گروه 30 نفری وابسته به زمینه، بی طرف و مستقل از زمینه قرار گرفتند. آزمون در دو شرایط محیطی باز و بسته اجرا شد (یعنی در هر شرایط 45 نفر). تکلیف شامل پرتاب دارت در هر یک از شرایط بود. شرکت کنندگان در مرحله ی پیش آزمون اقدام به پرتاب 10 دارت کردند. در مرحله ی اکتساب، شرکت کنندگان در 6 بلوک 10 کوششی تکلیف پرتاب دارت را انجام دادند. آزمون یادداری شامل یک بلوک 10 کوششی بود که 24 ساعت بعد از مرحله ی اکتساب انجام شد. بعد از بررسی طبیعی بودن توزیع داده ها با استفاده از آزمون کلموگروف - اسمیرنوف و برابری واریانس ها با استفاده از آزمون لوین، داده ها به کمک روش های آماری تحلیل واریانس سه راهه (2(شرایط)×3(گروه)×6(بلوک)) با اندازه گیری مکرر، تحلیل واریانس 2 راهه و آزمون تعقیبی بنفرونی تحلیل شد. نتایج تفاوت معناداری را در مراحل اکتساب (006/0=P، 35/5=F) و یادداری (01/0=P، 46/4=F) بین سه گروه نشان داد. شرکت-کنندگان مستقل از زمینه در مقایسه با شرکت کنندگان بی طرف و وابسته به زمینه در مراحل اکتساب و یادداری عملکرد بهتری داشتند. این یافته تنها بخشی از نظریه ی استقلال و وابستگی به زمینه ی ویتکین را تأیید کرد.

این مطالعه نظریه بازگشتی را به کار برد تا به آزمون طرح مثلثی اسوباک (ویژگی های انگیزشی، ویژگی های بیولوژیکی و اولویت-های تمرینی/ ورزشی) در پاسخ های روانی فیزیولوژیکی، تسلط فراانگیزشی و اولویت های ورزشی و تمرینی در شدت های متفاوت تمرینی بپردازد. در این راستا از مقیاس تسلط هدف محور برای تعیین تسلط فراانگیزشی و از آزمون آستراند برای تعیین اکسیژن مصرفی بیشینه 156 دانشجوی پسر استفاده گردید. در نهایت از بین افرادی که Vo2 max آنها بین 45-40 بود به صورت تصادفی 30 نفر انتخاب شدند. مطالعه حاضر شامل دویدن روی تردمیل با دو شدت 50-45 و 85-80 درصد Vo2 max بود. در هر دو شرایط آزمون شرکت کنندگان در پیش آزمون و پس آزمون به تکمیل پرسشنامه استرس تنشی و کوششی پرداختند. ضربان قلب آزمودنیها نیز در پیش آزمون، پس آزمون و میانگین اجرای پروتکل ثبت گردید. بعد از بررسی نرمال بودن داده ها و برابری واریانس ها، داده ها به کمک روش آماری تحلیل واریانس یکراهه با اندازه گیری تکراری روی عامل شدت و آزمون t مستقل تحلیل شد. نتایج حاکی از تفاوت معنی دار در شدت 85-80 درصد Vo2max (sig=0.03) و شدت 45-40 درصد Vo2max (sig=0.045) برای هیجان مثبت، در شدت 85-80 درصد Vo2max (sig=0.001) برای هیجان منفی، در شدت 85-80 درصد Vo2max (sig=0.001) و شدت 45-40 درصد Vo2max (sig=0.004) برای استرس تنشی، در شدت 85-80 درصد Vo2max (sig=0.001) و شدت 45-40 درصد Vo2max (sig=0.01) برای استرس کوششی و شدت 85-80 درصد Vo2max (sig=0.01) برای ضربان قلب بین شرکت کنندگان هدف محور و فعالیت محور بود. شرکت کنندگان فعالیت محور نسبت به شرکت کنندگان هدف محور در در شدت 85-80 درصد Vo2max هیجان مثبت بالاتر و هیجان منفی، استرس تنشی-کوششی و ضربان قلب پایین تری را تجربه کردند در حالیکه در شدت 45-40 درصد Vo2max این برتری با شرکت کنندگان هدف محور بود. به طور کلی نتایج این تحقیق از طرح مثلثی اسوباک حمایت می کند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی دقت پرتاب شرکت کنندگان مستقل از زمینه و وابسته به زمینه و همچنین بررسی حافظة کاری عددی و فضایی آنها اجرا شد. در این راستا آزمون گروهی تصاویر پنهان شده (GEFT) بین 320 دانشجوی پسر توزیع شد و در نهایت براساس نمره های به دست آمده از آزمون، 45 نفر به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری وابسته به زمینه، بی طرف و مستقل از زمینه قرار گرفتند. مطالعه شامل دو تکلیف (پرتاب دارت و آزمون حافظة کاری عددی و فضایی) بود. در تکلیف پرتاب دارت، شرکت کنندگان در مرحلة پیش آزمون 10 دارت پرتاب کردند. در مرحلة اکتساب شرکت کنندگان در 6 بلوک 10 کوششی تکلیف پرتاب دارت را انجام دادند. آزمون یادداری شامل یک بلوک 10 کوششی بود که 24 ساعت بعد از مرحلة اکتساب انجام گرفت. آزمون حافظة کاری عددی و فضایی به صورت انفرادی و با استفاده از نرم افزار علوم ذهنی کمبریج اجرا شد. داده ها به کمک روش های آماری تحلیل واریانس دوطرفه با اندازه گیری مکرر، تحلیل واریانس یکطرفه، آزمون تعقیبی توکی و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شد. نتایج نشان داد که شرکت کنندگان مستقل از زمینه در هر دو آزمون پرتاب دارت و حافظة کاری عملکرد بهتری داشتند. یافته های این پژوهش نشان داد که نمره های بالاتر در آزمون گروهی تصاویر پنهان شدة GEFT نشان دهندة توانایی فضایی- دیداری بهتر افراد مستقل از زمینه است، که این توانایی ممکن است موجب عملکرد بهتر این افراد در آزمون حافظه کاری عددی و فضایی و تکلیف پرتاب دارت باشد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی حالت های فراانگیزشی و شرایط تکلیف بر ادراک کارامدی و عملکرد حرکتی پرتاب کنندگان مبتدی دارت در تکالیف آسان و مشکل اجرا شد. در این راستا پرسشنامة تسلط فعالیت محور (کوک و گرکوویچ، 1993) بین 140 دانشجوی پسر توزیع شد و در نهایت براساس نمره های به دست آمده در پرسشنامه، 32 نفر به صورت تصادفی در دو گروه 16 نفری هدف محور و فعالیت محور قرار گرفتند. هر تکلیف شامل 3 بلوک 8 کوششی و هر کوشش شامل 4 پرتاب بود. شرکت کنندگان در پیش آزمون و بعد از کوشش های 8، 16، 24 مقیاس خودکارامدی (فلتز و چیس ، 1998) را تکمیل کردند. داده ها به کمک روش های آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، کوواریانس و آزمون تعقیبی LSD تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین دو گروه در ادراک کارامدی (تکلیف مشکل) تفاوت معنی داری وجود دارد، اما در عملکرد حرکتی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. این نتایج تنها بخشی از اصول موجود در نظریة بازگشتی را تایید کرد.

در این پژوهش تأثیر شیوه ارائه محرک های متوالی براکتساب، یادداری و انتقال ترتیب توالی حرکات بصری مورد آزمایش قرار گرفت. ابتدا نرم افزار تخصصی ارائه محرک های متوالی، ثبت زمان و خطای پاسخ در محیط سی پلاس پلاس طراحی شد. در این تحقیق 60 نفر آزمودنی راست دست، بدون تجربه قبلی با تکلیف به صورت تصادفی به پنج گروه آزمایشی (هر گروه 12 نفر) شامل مسدود – صریح، مسدود – ضمنی، تصادفی – صریح، تصادفی – ضمنی و گروه کنترل تقسیم شدند. ابتدا همه گروه ها در پیش آزمون شرکت کردند و سپس بجز گروه کنترل طی 5 جلسه تمرینی و در هر جلسه 3 بلوک 10 کوششی را به صورت مسدود و تصادفی انجام دادند. یک روز پس از مرحله اکتساب آزمون یادداری و انتقال انجام شد. برای تحلیل یافته های از آزمون t استیودنت، آنالیز واریانس سه عاملی با اندازه گیری مکرر و تحلیل واریانس دوعاملی استفاده شد. نتایج نشان داد آزمودنی ها طی مرحله اکتساب پیشرفت معنی داری در زمان و دقت پاسخ داشته اند (05 /0P<). اما بین گروه های تمرینی تفاوت معنی دار وجود نداشت. به علاوه گروه های یادگیری ضمنی در دو مؤلفه زمان پاسخ و دقت پاسخ پیشرفتی مشابه یادگیری صریح داشتند که بیانگر اثربخشی این یادگیری است. همچنین آزمون یادداری نشان داد تمرین تصادفی در دقت حرکتی برتر از تمرین مسدود است اما نوع روش تمرینی تأثیری بر یادداری زمان عکس العمل متوالی نداشت. در آزمون انتقال نیز همه گروه ها انتقال به تکلیف جدید را فقط برای دقت پاسخ نشان دادند. علاوه بر این یافته ها نشان داد تمرین مسدود به افزایش یکپارچگی حسی حرکتی و زمانبندی حرکت منجر شد در حالی که تمرین تصادفی به ارتباط بهتر محرک – پاسخ منجر شد. به طور کلی نتایج این تحقیق از این ایده که یادگیری ای که در زمینه ای از تداخل اتفاق می افتد می تواند یادداری و انتقال به تکلیف دیگر را نشان دهد، حمایت می کند.