شهرام احمدی

شهرام احمدی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۷ مورد از کل ۱۷ مورد.
۱.

تحلیل روایت در آگهی های داستانی تلویزیون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران دوره سوم ۱۳۸۹ شماره ۴

کلید واژه ها: نشانه شناسی تحلیل گفتمان انتقادی تبلیغات تلویزیونی تحلیل روایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰۵ تعداد دانلود : ۱۵۹۸
یک آگهی تبلیغاتی به مثابه متنی رسانه ای از تمهیدات گوناگونی برای انتقال پیام به مخاطبان خود استفاده می کند. در میان این تمهیدات، روایت و روایت گری عامل مهمی در صورت بندی متن آگهی است و ساختار روایتی بسیاری از آگهی های تلویزیونی، از ویژگی ها و عناصر یک داستان کوتاه بهره می گیرد. حوزه های روایت شناسی، تبلیغات و بازاریابی، مطالعات تلویزیون و ارتباطات، در سامان یافتن هدفمندِ واحدهای متنی این نوع آگهی ها دخالت می کنند و از سویی دیگر به همراه رمزگان فرهنگی، مجرای ارتباط متن با جهان خارج از آن به شمار می روند. نقطة آغاز پژوهش، بر اساس تمایز نظری میان روایت و داستان، تفکیک میان «آگهی های داستانی» از آگهی هایی است که ساختار داستانی بر روایت آنها غالب نیست. در وهله نخست، با بررسی پهنانگر، آگهی های داستانی مورد مطالعه از منظر ساختار روایت به چهار دستة مختلف تقسیم شده است. کنشگران دخیل در این آگهی ها نیز بر اساس نحوة ارتباط با کالاها و موضوعات مورد تبلیغ، به چهار نوعِ کلی دسته بندی شده اند. در نهایت، با اتخاذ رویکردهای نشانه شناسی و تحلیل گفتمان انتقادی، مطالعة عمقی نمونه ها نشان می دهد قطب بندی اشخاصِ داستانی در این متون بر «مصرف» یا «اطلاعِ» آنها از ویژگی های کالاها و خدمات مبتنی است و این آگهی ها به دلیل ماهیت متنی خود، امکان خوانش هایی متفاوت و گاه متضاد با خوانش آرمانی و رسمی را فراهم می سازند.
۲.

بررسی کاربردشناسانه نمادگرایی در شعر احمد شاملو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی (بوستان ادب) سال نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: نماد اسطوره ساختار کاربردشناسی تقابل دوگانه متناقض نما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۷ تعداد دانلود : ۱۲۹۰
بیان نمادین از ویژگی های سبک شناسی شعر معاصر است و موجب خلق بافت ادبیِ مبهم و هنری و شرکت خواننده در متن می شود. اختناق و استبداد حاکم براجتماع معاصرِ احمد شاملو (1379-1304ش)، منجر به بروز گسترده ی نماد در شعر وی در دوسویه ی تاریک و روشن شده است که این نکته، نشان از ذهن اسطوره ساز شاعر و توجه به تقابل های دوگانه در نظام آفرینش دارد. در این مقاله به روش اسنادی عمل کرده و کلیه ی نمادهای مستخرج از مجموعه ی هفده دفتر شعر شاملو، مورد تحلیل قرارگرفته است. شعر شاملو برای انتقال لایه ی ایدئولوژیک (کاربردشناختی) در بافت اسطوره ای و نمادینی که دارد از تقابل ها ی دوگانه ی هستی در روساخت هایی مانند: زندان/ آزادی، نفرت/ عشق، تنهایی/ جمعیت، اندوه/ شادی، زمین/ آسمان، انسان/ خدا و... که گاه به شکل متناقض نما تصویر می شوند، بهره ای هدفمند می جوید تاجایی که می توان ساختار روایی بسیاری از شعرهای وی را براساس این تقابل، تشریح کرد. منظور کاربردشناسانه ی شاعر، عمدتاً جلب توجه مخاطب به نابسامانی اجتماعی و تاثیر بخشی کلام است.
۳.

بررسی و تحلیل انواع برجسته و پرکاربرد آیرونی در مثنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیست و پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۸ (پیاپی ۸۳)

کلید واژه ها: آیرونی طنز آیرونی نمایشی مثنوی معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۰ تعداد دانلود : ۵۶۶
آیرونی یکی از اصطلاحات پیچیده و مهم در بلاغت، فلسفه و نقد ادبی است. متون فارسی نیز از ظرفیت های فراوان این صنعت بلاغی ذیل عنوان هایی چون طنز، تهکّم، مجاز به علاقه ضدیت، استعاره عنادیه و... بهره برده است. دراین میان، یکی از بنیادهای بلاغی مثنوی معنوی، مهارت و هنرمندی مولانا در به کارگیری طنز و انواع گوناگون آن است . مهارت خاص مولانا در مخاطب شناسی و اهتمام به تبیین و تعلیم مفاهیم عالی دینی، عرفانی و اخلاقی سبب شد تا او شیوه بیان غیرمستقیم طنز را به دلیل کارایی ، جذابیت و ضریب تأثیر بیشتر برگزیند. همین امر به طرز کم نظیری زمینه را برای نمود انواع مختلف آیرونی در سراسر مثنوی، خصوصاً دفتر پنجم ، فراهم آورده است که آیرونی کلامی، موقعیتی، وضعی، نمایشی، و... از آن جمله اند. در این پژوهش، مثنویمولوی ازمنظر آیرونیک به شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای بررسی و مشخص شد که آیرونی نمایشی به دلیل ماهیت تمثیلی و روایی مثنویجایگاه ویژه ای در این کتاب دارد.
۴.

خوانشی تراژیک از داستان ابلیس در سنت عرفانی با رویکردی ارسطویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۷۹ 5-24

کلید واژه ها: دیدگاه ایجابی به ابلیس دیدگاه سلبی به ابلیس سنت عرفانی عناصر تراژدی ارسطویی عناصر تراژیک دیدگاه ایجابی به ابلیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۵ تعداد دانلود : ۳۷۱
داستان ابلیس (شیطان) در سنت عرفانی کلاسیک با دو مواجهه متفاوت روبرو شده است: غالب عرفا، شیطان را خصم مبین و رانده شده از درگاه حق می دانند؛ اما در مقابل، پاره ای از عرفا همچون: حلاج، احمد غزالی و عین القضات همدانی به نوعی ستایشگران شیطان محسوب می شوند. اینان تفسیری تراژیک از داستان شیطان ارایه می کنند؛ به گونه ای که عناصر تراژدی در نگره ارسطویی آن را فرا یاد می آورد. هدف این پژوهش در پاسخ به این مسأله گرد آمده است که آیا می توان عناصر تراژدیک ارسطویی همچون: قهرمان تراژدی، وحدت های سه گانه کنش، زمان و مکان و کاتارسیس را در این روایت از ابلیس به دست داد؟ در پاسخ می توان گفت با بررسی انجام شده، (ابلیس) شیطان و اوج و فرود او از مقام قرب تا مرحله سقوط و رانده شدنش از بهشت، به ترتیب قهرمان تراژدی و وحدت های سه گانه کنش، زمان و مکان تراژدی را به نمایش می گذارد. همچنین سیر روایی سرنوشت شیطان به گونه ای پیش می رود که موجب می شود مخاطب، دچار کاتارسیس یا پالایش درونی گردد؛ به تعبیر دیگر عناصر تراژدیک، بویژه با تلقی ارسطویی آن در قسمت های مختلف داستان شیطان بوضوح قابل مشاهده است. این نوشتار به طرح و شرح این ماجرا می پردازد.
۵.

تأملی در تصویر های دانش بنیاد شعر انوری (مطالعه ی موردی: بررسی سه دانش نجوم، موسیقی و طب در 51 قصیده ی انوری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۸۱

کلید واژه ها: تصویر انوری دانشگرایی نجوم طب موسیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۳ تعداد دانلود : ۵۳۶
شعر کلامی است مخیّل؛ یعنی آفرینش نگاره هایی که برساخته ی انگاره های شاعرانه اند، بوسیله ی واژگان بر گستره ی دو محور هم نشینی و جانشینی زبان و دست بردن هنرور در سطح کلام و بیان پدیدار می شود. از قرن ششم، توأمان با تغییر در سیاق سخن سرایی و حضور اصطلاحات دانش های گوناگون در صورخیال شعر، برخی شاعران، اساس تصویرآفرینی شعر خود را برعناصر علوم نهادند. انوری در زمره ی شاعرانی ا ست که شالوده ی تصویرهای شعرش را بر اصطلاحات دانش های مختلف نهاده. این جستار که به شیوه ی کتابخانه ای نوشته شده، ضمن بررسی اصطلاحات سه دانش نجوم، موسیقی و طب در دیوان انوری می کوشد تا به این پرسش ها پاسخ دهد: 1 بسامد اصطلاحات هر یک از دانش ها به ترتیب کدام است؟ 2 میان اصطلاحات علمی و دیگر واژه های بیت در محور همنشینی و از لحاظ بلاغی چه ارتباطی وجود دارد؟ 3 انوری با چه شگردهایی، اصطلاحات مربوط به هریک از سه دانش مزبور را در تصویرهایش بازتابانده است؟ نتیجه ی پژوهش نشان می دهد که بیشتر تصویرسازی های انوری با بهره گیری از عناصر علم هیئت بوده است و سپس اصطلاحات دانش موسیقی و در آخر اصطلاحات طبی. با تجزیه ی تصویرهای دانش بنیانِ شعر انوری، ارتباط معناداری در محور هم نشینی و شبکه ی درهم تنیده ای از تلفیق واژه ها و اصطلاحات سه دانش نجوم، موسیقی و طب با شگردهای بیانی و بدیعی مشاهده می شود.
۶.

تعویق «خود» در داستان پردازی محمّدرضا کاتب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی پاییز ۱۳۹۶ شماره ۷۳

کلید واژه ها: روایت پست مدرن پساساختارگرایی تعویق «خود» محمدرضا کاتب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۰ تعداد دانلود : ۸۰۲
چند (یا چندین) ساحتی بودن «خود»، و نسبت آن با هویت های متکثّر، باعث شده که این مقوله در هر حوزه ای تعریف خاصّی داشته باشد. در روایت های پسامدرن، مفهوم «خود» با تکیه بر تلقی پساساختارگرایانه و با چشم اندازی متفاوت از دوران قبل، به عنوان امری همواره در تعلیق و مبتنی بر هویت های همواره متکثّر تعریف می شود. این رویکرد ویژه از مبانی مهم در داستان پردازی نویسندگان پُست مدرنی چون محمّدرضا کاتب است. در این مقاله، به روش توصیفی تحلیلی، ضمن تبیین تلقی پُست مدرنیستی از مفهوم «خود» و بررسی ریشه های پساساختارگرایانة آن، نقش مقولة تعویق «خود» در داستان پردازی کاتب بررسی و تحلیل می شود. نتایج این تحقیق، نقش مقولة «تعویق و عدم قطعیتِ خود» به عنوان یکی از شگردهای اصلی در داستان پردازی و روایت پردازی در برخی داستان های کاتب را نشان می دهد؛ چنانکه این مقوله امری صرفاً ژرف ساختی نیست و از مهم ترین ابزارهای او به هنگام بازنمایی هویت نویسنده راوی، راوی، راوی کنشگر، شخصیت ها و یا حتی خود اثر ادبی است و به صورت های مختلفی چون شکّ هستی شناختی بر اثر عدم تعیّن «خود»، و تکثّر هویت ها در نتیجة تکثّر ذهنیت ها تا تنزل جایگاه فرد به سوژگی، قهرمان زدایی و یا حتّی انسان زدایی نمود یافته است و این مسئله، چالش هایی جدّی برای برخی تعاریف روایت پیشامدرن به وجود می آورد.
۷.

بررسی تطبیقی بن مایه های اگزیستانسیالیستی رمان بیگانه کامو و داستان سگ ولگرد صادق هدایت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین رشته ای ادبیات، هنر و علوم انسانی سال اول پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 23 - 42
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۲۵۱
اگزیستانسیالیسم جریانی فکری فلسفی است که انسان را مرکز هستی می داند و در آن، انسان با تمام ابعاد وجودی و ذهنی خود، با مسائل مختلف، به ویژه مسائل هستی شناسانه مواجهه می شود. آلبر کامو و صادق هدایت از جمله نویسندگانی بودند که مؤلفه های مکتب اگزیستانسیالیسم در برخی از داستان های شان مشاهده می شود. نوشتار حاضر با روش تحلیلی تطبیقی به بررسی بن مایه ها و ویژگی های فلسفه ی وجودی در رمان بیگانه ی آلبر کامو و داستان سگ ولگرد صادق هدایت می پردازد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشتر مؤلفه-های مکتب اگزیستانسیالیسم در دو اثر مزبور وجود دارد، با این توضیح که برخی مؤلفه ها مانند «تنهایی» و «نوستالژی» در داستان سگ ولگرد نمود بیشتری دارند، برخی مؤلفه ها مانند «معناباختگی و پوچی» و «بدبینی و شکّاکیّت» در بیگانه قوی ترند و پاره ای مؤلفه ها مثل «امیدواری و ناامیدی»، «جبر و اختیار» و «مرگ اندیشی و خودکشی» در هر دو اثر پایاپای است.
۸.

مفهوم عرفانی کنایه در ترجمه عربی عمر شبلی از دیوان حافظ براساس نظریّه آنتوان برمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۳

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی حافظ عمر شبلی کنایه ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۵۰۶
حافظ شیرازی از شاعران ایران زمین است که شهرتش را باید در سرودن غزلیات او جستجو کرد. وی به دلیل احاطه کم نظیر بر فنون بلاغی، غزلیات خود را به زیبایی و هنرمندانه، بدین آرایه ها مزیّن کرده است. شهرت حافظ، همه عالم، حتّی جهان عرب را درنوردیده است. ادیبان عرب از اوایل قرن بیستم به پژوهش پیرامون حافظ پرداختند و اوّلین گام در این زمینه را ابراهیم شواربی - مترجم و نویسنده مصری - برداشت. تاکنون بیش از سی ترجمه از دیوان وی به زبان عربی انجام پذیرفته است. ازجمله مشهورترین مترجمان عرب زبان اشعار حافظ، عمر شبلی، نویسنده و شاعر معاصر لبنانی که دیوان او را در چهار جلد به نظم عربی برگرداند. نوشتار پیش رو، بر آن است تا به شیوه تطبیقی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، ترجمه عربی شبلی از کنایه های دیوان حافظ را براساس نظریّه آنتوان برمن، نقد و بررسی کند. برآیند پژوهش نشان می دهد که عمر شبلی با توجّه به اینکه نزدیک به بیست سال از عمر خود را در ایران سپری کرده، امّا به بسیاری از مفاهیم کنایی اشعار حافظ پی نبرده است؛ درنتیجه در انتقال مفاهیم عالی غزلیات حافظ به مخاطب عربی، چندان موفّق نبوده است.
۹.

محورهای اندیشگی شعر فروغ فرخزاد در پیوند با برخی عناصر سبک شناسیک

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 65 - 84

کلید واژه ها: سبک شناسی شعر فرخزاد فروغ محور فکری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۲۱۰
فروغ فرخزاد (1345-1313ﻫ. ش.) از چهره های مشخص و صاحب سبک شعر معاصر و شاید همه ی ادوار شعرفارسی است که روند تکاملی شعر امروز، از رمانتیسیزم نوقدمایی تا رئالیزم وسمبولیسزم اجتماعی در سیرِ شعر او به سمت جوهری متعالی و شریف، قابل مشاهده است. جایگاه ویژه ی فروغ در ادب فارسی در درجه ی نخست به دلیل صدای خاص زنانه ای است که از شعرش شنیده می شود. درک شاعرانه ی عمیق فروغ، ناشی از دیدی تازه است و موجب تولدی دیگر در شعر امروز. سبک شخصی وی با نگاه زنانه ی آزاد و ژرف، شعر و زندگی را درهم می آمیزد و یگانگیِ عمیقش با طبیعت، تکرارهای طبیعی و طنینِ حسیِ کلام را رقم می زند. مختصات شعری در حوزه ی معنی، شامل مضامین انسانی و اجتماعی و در حوزه ی صورت شامل تناسب و هماهنگی میان عناصر سازنده ی صورت یعنی ادبیت و زبان شعر است و ساختمان، سازش و همنوایی صورت و معنی یا تعبیر و مضمون است. در این پژوهش، به شیوه ی اسنادی به استخراج مقوله های تکرار شونده ی اندیشگی پرداخته می شود و ضمن تحلیل بن مایه های فکری شاعر، خطوط پیوند آنها با برخی عناصر سبک شناسیک شعر پررنگ می شود. محورهای برجسته ی اندیشگی در شعر فروغ (مرگ، انسان، زن، عصیان و مدرنیته) موجد زبان و بیانی خاص گشته است.
۱۰.

بررسی کارکرد شگرد آیرونی در شعر نسیم شمال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های دستوری و بلاغی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۹ 9 - 38

کلید واژه ها: آیرونی نسیم شمال مشروطه ادبیّات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۸۵
آیرونی، سخنی است دو پهلو که معنا و مفهوم ثانویه آن اهمیّت دارد؛ این شگرد ادبی، از ظرفیت گسترده ای برای رساندن مفاهیم و مقاصدی که مجالی برای عرضه و مطرح کردن مستقیم آنها نیست، برخوردار است. نسیم شمال (سیّد اشرف الدّین حسینی) از شاعران عصر مشروطه که برای تبیین اندیشه های سیاسی و اجتماعی خود در بحبوحه خفقان و استبداد عصر خود، گزیری جز از بیان غیرمستقیم اندیشه های آزادی خواهانه اش نداشته است، از این صنعت بلاغی بهره ها می گیرد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع و ابزار کتابخانه ای نوشته شده است، تلاش می کند تا نحوه حضور آیرونی و انواع آن را در شعر نسیم شمال بررسی کند. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که زبان آیرونیک نسیم شمال، علاوه بر ماندگار کردن آثارش، زمینه گسترده ای را برای ایجاد آیرونی فراهم می آورد؛ چرا که اساساً بنیاد ادبی آیرونیک، خاصه آیرونیک کلامی، ناظر به معنای ثانویه است، نه معنای اولیه؛ و شاعر با استفاده از این شگرد، ضمن تبیین اندیشه های اجتماعی خود، می کوشد تا خستگی و ملال حاصل از تکرار مضامین را بزداید. همچنین می توان اذعان داشت که آیرونی های به کار رفته در اشعار وی، چندان دیریاب نیست و بیشتر آنها به مانند زبان اشعار شاعر ساده اند. همچنین بر اساس پژوهش حاضر می توان اذعان داشت که تحلیل اشعار نسیم شمال صرفاً با تلقّی از طنز در مطالعات ادبی موجود (و نه آیرونی)، تقلیل دادن ظرفیت های نهفته در این متن است.
۱۱.

الدور الرئیسی للجانب الأنثوی (الأنیما) فی أشعار نزار قبانی ونادر نادربور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 37 - 50

کلید واژه ها: نزار القبانی نادر نادربور الأنماط الأولیه والأنیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
یحتوی ضمیر الإنسان علی مستوی الوعی واللاوعی، وینقسم الأخیر إلی قسمین: الشخصی والجمعی. یعدّ اللاوعی الجمعی من أهم النتائج جوهریهً عند یونغ، حیث إنّه یعتقد أنّه فطری وجماعی، ویحتوی علی السلوکیات التی تشکّل الخلفیه النفسیه المشترکه وله أنماط متعدده ومنها الأنیما. إنّ الأنیما، التی قد وقعت فی أعماق اللاوعی، لها مصدر بعید جداً وتدلّ علی  أنّ کلّ شخص فی حیاته یکشف عن بعض خصائص الجنس الآخر فهی فی الواقع عنصره الأنثوی نفسه. یسعى هذا البحث إلى دراسه الأنیما فی قصائد نزار قبانی ونادر نادربور ویهدف إلی إثبات أنّ الأنیما – بوصفها جزءاً مفقوداً من وجود کل رجل – لها من الأهمّیه بمکان فی أشعار هذین الشاعرین. بعد دراسه الأنیما فی أشعار نزار ونادربور، بإمکاننا القول إنّ هذا النمط التراثی قد تبلور بشکل لاوعی فی أشعارهما من خلال الرموز والمفاهیم المجرده واتضحت معالمه فی أشکال: الشجره، والشَّعر، وعیون الحبیبه السوداء؛ والماء، والینبوع، والأنیما الملهمه، والتماهی. علی ما یبدو انّ استخدام هذه التعابیر بشکل متواتر یدل علی أنّ هذین الشاعرین المتعاصرین کانا متأثرین بأنیما أنفسهما وتنعکس أشعارهما هذه العلاقه.  تظهر الأنیما فی بعدیها الإیجابی والسلبی حیث إنّ بعدها الإیجابی یمکن أن یقود الإنسانَ نحو الله العظیم ویوثق روحه به؛ الأمر الذی یتّضح فی توحید الشاعر مع حبیبته الأزلیه، بمعنی آخر، یظهر طابع الأنیما الإیجابی فی فکر الشاعر أکثر من طابعه السلبی وبإمکاننا أن نری هذا الأمر فی قصائد الشاعرین کلیهما. أثبت هذا البحث أنّ جانب الأنیما الملهم قوی جداً، حیث قاد نزار إلی أنّه یلقّب بشاعر المرأه الذی یهتمّ بالمرأه اهتماماً کثیراً. إنّ الأنیما الملهمه أخضعت أعمال نادر بور الشعریه لهیمنتها المعجمیه والخیالیه. أثبت هذا البحث أنّ جانب الأنیما الملهم قوی جداً، حیث قاد نزار إلی أنّه یلقّب بشاعر المرأه الذی یهتمّ بالمرأه اهتماماً کثیراً. إنّ الأنیما الملهمه أخضعت أعمال نادر بور الشعریه لهیمنتها المعجمیه والخیالیه إحدی العوامل الرئیسه لاهتمام الشاعرین بالقصائد الغنائیه، هی هیمنه الطابع الأنثوی أو الأنیما علِیٍ روحهما وأفکارهما.
۱۲.

خوانش نُماد وارونگی آب در شعر سیمین بهبهانی و نازک الملائکه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۳ (پیاپی ۸۱) 7 - 27

کلید واژه ها: ادبیات معاصر سیمین بهبهانی نازک الملائکه وارونگی نماد آب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۰
آب در نماد شناسی اسطوره های جهان، یکی از پر اهمیت ترین نماد های طبیعی است. نماد آب در چکامه های سیمین بهبهانی و نازک الملائکه یکی از واژه ای پر بسامد و چند معنا است. از اینرو، اشعارشان پژواکی از بحران های انسان معاصر است. هدف پژوهش حاضر، بررسی پیوند نماد آب و پدیده وارونگی آن در شعر سیمین بهبهانی و نازک الملائکه نگارندگان در این جُستار، کوشیده اند؛ تا به خوانش و تحلیل تازه ای از نماد وارونگی آب در سروده های سرایندگان مدّنظر دست یازند. این پژوهش، با رویکردی توصیفی – تحلیلی در صد آن است، تا نماد وارونگی آب را در شعر سیمین بهبهانی و نازک الملائکه بررسی نماید. یافته های اساسی این پژوهش نشان می دهند؛ دو شاعر با توجه به بحران های سیاسی و اجتماعی جامعه عصر خویش نگاهی بدبینانه و یأس آلودی به زندگی خویش داشته اند. در سروده های سیمین بهبهانی و نازک الملائکه نماد آب حکایت از ترسیم جلوه هایی بسان یأس و نا امیدی، شکست، غربت، تنهایی و مرگ اندیشی دارد.
۱۳.

بررسی تأسی های بابافغانی از شگردهای تصویرساز شعر حافظ

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 9 - 22

کلید واژه ها: حافظ بابافغانی تصویر بیان تشبیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۹
بابافغانی به علت تأثیرپذیری فراوان از حافظ به «حافظ کوچک» مشهور می باشد. این تأثیرپذیری از جهات مختلف قابل پژوهش و تحقیق است. یکی از وجوه پژوهش، بررسی دقیق چگونگی و میزان تبعیت بابافغانی از حافظ در بحث تصویر است. تصویر به مجموعه ی تصرفات بیانی و مجازی اطلاق می شود که گوینده با کلمات تصویر می کند و نقشی را در ذهن خواننده یا شنونده به وجود می آورد. دو دانش بیان و بدیع، بایسته-ترین نقش را در بررسی تصویرهای شعری دارند. به عبارت دیگر، لازمه ی بررسی تصویرهای شعری یک شاعر عناصر بیانی و بدیعی اند. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیل و با استفاده از ابزار کتابخانه ای نوشته شده است، می کوشد تا به بررسی شگردهای تصویرساز مشترک (تشبیه و استعاره های مصرّحه و مکنیه) دو شاعر و میزان تأثیرپذیری بابافغانی از حافظ در مبحث تصویر بپردازد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بسیاری از تصویرها و شگردهای ادبی که توسّط حافظ برای خلق تصویر به کار گرفته شده اند، در ساختمان تصویرهای بابافغانی مشاهده می شود و بابافغانی برای ساخت تصویرهایش به آنها نظر داشته است.
۱۴.

سرمایه، منش و میدان تولید ادبی در شعر سلمان هراتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 1-39

کلید واژه ها: جامعه شناسی ادبیات منش میدان سرمایه کنش سلمان هراتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۱۷
جامعه شناسی ادبیات که به بررسی تولید و پیامدهای اجتماعی ادبیات می پردازد، به عنوان یک دانش میان رشته ای از یک سو، به ادبیات، زبان شناسی و فلسفه مرتبط است و از سوی دیگر به علوم اجتماعی و تاریخی. از آنجا که پس از پیروزی انقلاب در شعر اجتماعی جرقه هایی حاصل شد و شعر اجتماعی انقلاب به عنوان جریانی قدرتمند و تثبیت شده شکل گرفت، این پژوهش می کوشد تا با نظریه منش و میدان بوردیو و با روش تحلیلِ کیفی توصیفی، سه مؤلفه اصلی منش، میدان و سرمایه را در اشعار سلمان هراتی بررسی کند. بر اساس نتایج این تحقیق، شعر هراتی به عنوان کنش شاعر، حاصل ارتباط منش و موضع او در میدان های سیاسی، اجتماعی و ادبی است. او به عنوان شاعر انقلابی در برخی اشعارش انتقاد و اعتراض به وضعیت نابسامان جامعه، فاصله طبقاتی موجود در آن زمان و غرب گرایی دارد. دراین میان کنش های شعری با مضمون حبّ ودوستی نسبت به امامان، رهبر معظم، شهیدان و ... برجسته تر به کار گرفته است.
۱۵.

تحلیلی بر ساحت های وجودی شمس تبریزی از خلال بررسی مقالات شمس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۹ 73 - 98

کلید واژه ها: شمس تبریزی مقالات شمس ساحت های وجودی روان شناسی تحلیلی ناخودآگاه ذهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۴۲
ساحت های وجودی انسان نمایان گر اندیشه و رفتاری از اوست که ریشه در علوم گوناگون دارند. کنش ها و رفتارهایی که از این ساحت ها در انسان نمود می یابد، براساس نوع تقسیم بندی مشمول ویژگی هایی مخصوص به خود است؛ بنابراین روشی مناسب برای شناخت ابعاد مختلف انسان به شمار می آید. زندگی شمس تبریزی همواره در هاله ای از ابهام بوده و از این رو پیوسته مخاطب را برای آگاهی از ابعاد مختلف رفتاری خود تشویق و ترغیب کرده است. نوشتار پیش رو که به روش تحلیل و تبیین محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه ای تنظیم شده، می کوشد با الگوبرداری از طبقه بندی شفیعی کدکنی در تبیین ساحات وجودی انسان به سه دسته روشن، خاکستری و تیره شخصیت شمس تبریزی را با توجه به مقالات او تحلیل و هریک از ساحت های وجودی شخصیت او را با رویکردی روان شناسانه تبیین نماید. نتایج این جستار نشان می دهد که شمس دارای ویژگی های بسیار پسندیده، دیدگاه هایی انتقادی و نیز خصوصیات ناپسند است، امّا به سبب برخورداری از جمال زیبای درونی در اذهان مخاطبان خود خوش می نشیند و هر خواننده با تفکر در مقالات شمس در می یابد که او در اغلبِ سخنان خود در پی یافتن مظاهر خوبی هاست. عشق به پروردگار و یاری جستن از او، مهر و مهرورزی از جمله خصیصه هایی ا ست که در ساحت روشن او همواره موجب جاودانگی و درخشش است. در ساحت خاکستریِ شمس، با عارفی روبه رو هستیم که بسیاری از عرفای نامدار ادبیات فارسی را با برچسب عدم متابعت از پیامبر مورد نقد و نکوهش قرار می دهد. ساحت سیاه وجودیِ شمس شامل تندخویی ها، پرخاشگری ها، توهین ها و تحقیرهایی است که بر زبان می راند.
۱۶.

جاذبه های ایران عصر صفوی و کارکرد آن در جذب جهانگردان اروپایی (به روایت آدام اولئاریوس؛ ادیب جهانگرد آلمانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 125 - 140

کلید واژه ها: آدام اولئاریوس صفویه صنعت گردشگری مردم شناسی فرهنگی جهانگردان اروپایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۱۵
دوره صفویه یکی از مقاطع تاریخی است که در آن شاهد رشد اجتماعی، توسعه فرهنگی و رونق اقتصادی در ایران هستیم. تغییرات بنیادین حوزه دینی، طیف وسیعی از تغییرات از جمله نوسازی ساختارهای اجتماعی، گسترش و تعمیق روابط خارجی و گستره مرزهای جغرافیایی این سرزمین را پدید آورد. افزایش آهنگ مراودات فرنگیان با ایران، جهانگردان زیادی را با اهداف سیاسی و تجاری، از اروپا به این دیار کشانید. آدام اولئاریوس یکی از سیّاحانی است که با نگاه تیزبین خود بنیانهای فرهنگی ایران زمین را توصیف نموده است. پژوهش حاضر میکوشد به شیوه تحلیلی-توصیفی به بررسی سفرنامه این سیاح پرداخته از خلال تبیین وضعیت اجتماعی ایران عصر صفوی (بهویژه دوره شاه صفی اول) به بررسی عوامل فرهنگی، اجتماعی، دینی و اقلیمی مؤثّر بر رشد و توسعه صنعت گردشگری در ایران آن روزگار بپردازد. هدف کلی مقاله دستیابی به ریشههای تاریخی، دینی و فرهنگی عدم توسعهیافتگی صنعت توریسم در ایران است که در این نوشتار، از زاویهدید اولئاریوس این موضوع را واکاوی کردهایم.
۱۷.

تحلیل روابط خویشاوندی در حماسه های ملّی ایران از دیدگاه انسان شناسی ساختارگرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۸ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ 349 - 370

کلید واژه ها: انسان شناسی ساختاری حماسه های ملی ایران کلود لوی استروس نظام خویشاوندی همسرگزینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۹۳
یکی از بنیادی ترین مباحث انسان شناسی، مطالعه روابط خویشاوندی، شیوه های همسرگزینی و پیوند ازدواج است که از دیرباز مورد توجه نظریه پردازان این حوزه قرار گرفته است. متون کهن حماسی ما، به رغم بهره مندی از منابع عظیمی از افسانه ها و روایات برخاسته از زندگی مردم، بازتابنده مهم ترین مسائل اجتماعی، فرهنگی و انسان شناختیِ مردم ایران باستان اند. با توجه به جایگاه درخور این آثار برای تحلیل مسائل انسان شناختی، تاکنون جز شاهنامه فردوسی ، به سایر حماسه های ملی از این منظر توجه چندانی نشده است. در این پژوهش، به بررسی روابط خویشاوندی در شاهنامه و حماسه های ملی متأثر از آن، از دیدگاه نظریه انسان شناسی ساختاری کلود لوی استروس پرداخته شده است. استروس با تکیه بر نظریه تقابل های دوگانه، خانواده و نظام خویشاوندی را به منزله نخستین قرارداد اجتماعی و نقطه آغاز فرهنگ بشری در تقابل با طبیعت قرار می دهد. از نظر او، برون همسری در تقابل با درون همسری (ازدواج با محارم)، نشان دهنده تقابل اساسی فرهنگ/ طبیعت است. بر این اساس، در این پژوهش به تقابل های مهم قابل طرح در روابط خویشاوندی حماسه های ملی، از دیدگاه انسان شناسی ساختارگرا، پرداخته شده است. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که بر نظام خویشاوندی این متون، تقابل هایی همچون تقابل ایران/ انیران، زن/ مرد، برون همسری/ درون همسری، پدرسالاری/ مادرسالاری، پدرمکانی/ مادرمکانی و... حاکم است که وامدار اندیشه تقابل گرایِ اساطیر کهن ایرانی است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان