اعظم پهلوان صادق

هدف: این پژوهش با هدف مطالعه نقش هشیاری سازمانی به عنوان میانجی در ارتباط بین فرهنگ سازمانی و پایداری سازمانی صورت گرفت. روش پژوهش: در بخش کیفی، جامعه پژوهش شامل خبرگان هیئت علمی دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران بود و 14 خبره علم مدیریت با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی به عنوان نمونه تعیین شد و با آنها مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. جامعه بخش کمّی پژوهش؛ اعضای هیئت علمی گروه های مدیریت دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران به تعداد 351 عضو بود. از این تعداد 226 عضو هیئت علمی با استفاده از نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای و سپس نمونه گیری در دسترس به عنوان تعیین شد. پژوهش با استفاده از ابزارهای پایداری سازمانی، فرهنگ سازمانی و ابزار محقق ساخته هشیاری سازمانی در سال 1394 اجرا شد. روش تحلیل کیفی، تحلیل متون با کدگذاری باز به منظور تدوین شاخص های هشیاری سازمانی بود. روش های تحلیل کمّی، تحلیل عاملی اکتشافی، تأییدی، الگویابی معادلات ساختاری بود. معادلات ساختاری شامل یک سازه مکنون مستقل فرهنگ سازمانی و دو سازه مکنون وابسته هشیاری سازمانی و پایداری سازمانی است.یافته ها: یافته ها نشان دهنده تأثیر معنی دار و مستقیم فرهنگ سازمانی بر هشیاری سازمانی (42/0γ=) و بر پایداری سازمانی (65/0γ=) و تأثیر معنی دار و مستقیم هشیاری سازمانی بر پایداری سازمانی (24/0β=) است.نتیجه گیری: نتایج پزوهش بیانگر تأثیر مستقیم فرهنگ سازمانی با مضامین سبک رهبری، انسجام و تعلق خاطر؛ و الگوی ارتباطی بر هشیاری سازمانی با مفاهیم سرعت عمل و چابکی، انعطاف پذیری، پاسخگویی، یادگیری مشروط و توسعه شناخت، اعتماد و گشاده رویی؛ و بر پایداری سازمانی با مضامین حساسیت داشتن به عملکرد، دغدغه ذهنی در مورد شکست، تعهد به انعطاف پذیری، احترام به تخصص گرایی، عدم تمایل به ساده سازی تفاسیر، نیز تأثیر مستقیم هشیاری سازمانی در شکل گیری پایداری سازمانی است.

یک سازمان پایدار سازمانی است که تحت شرایط پرفشار بهطور عالی، مأموریت خود را ایفا نموده و انجاموظیفه مینماید. سازمان پایدار ظرفیت انطباق سریع با موقعیتهای تازه و غیرمنتظره را دارد. هدف پژوهش حاضر اعتبارسنجی نشانگرها و ابعاد پایداری سازمانی در دانشکدههای مدیریت دانشگاههای دولتی تهران بود. پژوهش حاضر پیمایشی از نوع مقطعی و از لحاظ هدف یک پژوهش کاربردی است. جامعه پژوهش، کلیه اعضای هیئتعلمی گروههای آموزشی مختلف مدیریت از دانشکدههای مدیریت دانشگاههای دولتی تهران و نمونه 226 عضو هیئتعلمی مدیریت با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای دومرحلهای و بهصورت در دسترس و اجرا با ابزار استاندارد پایداری سازمانی و یک و ساتکلیف (2001)، برای نخستین بار در ایران، در سال 1394 بود. پرسشنامه پایداری سازمانی روایی و پایایی مطلوبی ارائه داد. با توجه به ماهیت مطالعه، روشهای تحلیل آماری، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برازش الگو بود. یافتهها نشان داد سازه پایداری سازمانی شامل ابعاد حساسیت داشتن به عملکرد، دغدغه ذهنی با شکست، تعهد به انعطافپذیری، تخصصگرایی و احترام به خبرگان، و عدم تمایل به سادهسازی تفاسیر است. نتایج بیانگر لزوم ایجاد فرهنگ امنیت، سیستمی با پاداش مشوقانگیز، توجه به نیروی جایگزین، پذیرش پدیده تغییر، توجه به انعطافپذیری، تشویق خطرپذیری، تصمیمگیری، بهبود و استمرار آموزش، و توجه به اثرات ایجاد یک سازمان پایدار است.

پژوهش با هدف طراحی الگوی ساختاری هشیاری سازمانی، یک پژوهش آمیخته، اکتشافی متوالی، و کاربردی می باشد. جامعه بخش کیفی، خبرگان هیأت علمی دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران، نمونه 14 خبره علم مدیریت با نمونه گیری گلوله برفی معین و اجرا با مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جامعه بخش کمّی، اعضای هیأت علمی گروه های مدیریت دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران (351عضو)، نمونه 226 عضو هیأت علمی با نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای، به صورت هدفمند در دسترس و اجرا با ابزار محقق ساخته هشیاری سازمانی و ابزارهای استاندارد رهبری تحولی و جامعه یادگیرنده حرفه ای در 94-1393 بود. روایی و پایایی ابزارهای پژوهش مطلوب بود. برای تحلیل متون جهت تدوین شاخص های هشیاری در بخش کیفی، از کدگذاری باز استفاده شد. روش های تحلیل آماری کمّی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برازش مدل بود. روش معادلات ساختاری شامل یک سازه نهفته برونزای رهبری تحولی و دو سازه نهفته درونزای جامعه یادگیرنده حرفه ای و هشیاری سازمانی است. یافته ها حاکی از تأثیر معنادار و مستقیم رهبری تحولی بر جامعه یادگیرنده حرفه ای (34/0γ=) بر هشیاری سازمانی (21/0γ=) و تأثیر معنادار و مستقیم جامعه یادگیرنده حرفه ای بر هشیاری سازمانی (51/0β=) است. نتایج بیانگر تأثیر مستقیم رهبری تحولی با مضامین تأثیر ایده آل رفتاری و اسنادی، انگیزش الهام بخش، و ملاحظه فردی بر جامعه یادگیرنده حرفه ای با مضامین مسئولیت پذیری جمعی برای یادگیری، مشارکت با تمرکز بر یادگیری حرفه ای، و بر هشیاری سازمانی با مفاهیم سرعت عمل و چابکی، انعطاف پذیری، پاسخگویی، یادگیری مشروط و توسعه شناخت، اعتماد و گشاده رویی، نیز تأثیر مستقیم جامعه یادگیرنده حرفه ای در شکل گیری هشیاری سازمانی می باشد.

این پژوهش با هدف شناسایی و اعتبارسنجی نشانگان و ابعاد هشیاریِ سازمانی، در آموزش عالی انجام گرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، پژوهشی آمیخته از نوع اکتشافی متوالی، ابتدا کیفی و بعد کمّی است. جامعه پژوهش در بخش کیفی، خبرگان هیئت علمی دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران بود؛ تعداد نمونه، ۱۴ خبره علم مدیریت با روش نمونه گیری گلوله برفی معین شد و به صورت مصاحبه نیمه ساختاریافته اجرا شد. جامعه بخش کمّی پژوهش، کلیه اعضای هیئت علمی گروه های آموزشی مختلف مدیریت از دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران بود؛ تعداد نمونه، ۲۲۶ عضو هیئت علمی با روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای و به صورت هدفمند و در دسترس تعیین و با ابزار محقق ساخته هشیاری سازمانی در سال ۹۴-۱۳۹۳، اجرا شد. روایی و پایایی پرسشنامه هشیاری سازمانی، مطلوب بود. برای تحلیل متون ادبی و مصاحبه ها جهت تدوین شاخص های هشیاری در بخش کیفی، از روش کدگذاری باز استفاده شد. روش های تحلیل آماری بخش کمّی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برازش الگو بود. یافته ها نشان داد: هشیاری سازمانی شامل ابعاد سرعت عمل و چابکی، انعطاف پذیری، پاسخگویی، یادگیری مشروط و توسعه شناخت، اعتماد و گشاده رویی است. نتایج بیانگر ضرورت تشویق اعضا به نوآوری و خلاقیت، آموختن مهارت ها و دانش تازه، پذیرش پدیده تغییر، توجه به انعطاف پذیری، تشویق خطرپذیری، بهبود آموزش و خدمات و توجه به پیامدهای بسیار مهم ایجاد هشیاری در سازمان است.

شناسایی و اعتبارسنجی نشانگان و مؤلفه های رفتاری مؤثر اساتید دانشگاه در شکل گیری تفکر انتقادی دانشجویان هدف پژوهش حاضر است. پژوهش حاضر یک پژوهش آمیخته (ابتدا کیفی بعد کمی) و ازلحاظ هدف در حیطه پژوهش های کاربردی می باشد. روش نمونه گیری پژوهش در بخش کیفی، گلوله برفی و در بخش کمی، تصادفی طبقه ای بود. فرایند اجرایی پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه نیمه هدایت شده با 16 نفر از اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری و سپس برای تحلیل اطلاعات به دست آمده در این بخش، از تحلیل محتوا و روش کدگذاری باز و کدگذاری محوری استفاده شد. با استفاده از اطلاعاتی که به دست آمد 7 مؤلفه و 28 نشانگر رفتاری برای تفکر انتقادی مشخص شد. پرسشنامه ساخته شده از نشانگرهای بدست آمده، در بین 355 دانشجوی کارشناسی (100 پسر و 255 دختر) دانشگاه خوارزمی در سال 93-1392 به اجرا درآمد. تحلیل ها روایی و پایایی مطلوبی را برای ابزار ساخته شده ارائه داد. در بخش کمّی، روش های آماری با توجه به ماهیت مطالعه، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برازش الگوی تک عاملی بود. نتایج به دست آمده نشان داد که تفکر انتقادی شامل مؤلفه های مهارت های ارتباطی یا رفتارهای کلاسی، محیط آموزشی یا فضای کلاسی، مهارت های تدریس یا روش های تدریس استاد، رفتارهای خارج از کلاس استاد، ویژگی های فردی استاد، روحیه گشاده رویی و مددرسانی علمی استاد، فعالیت های آموزشی و پژوهشی استاد است.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین الگوی جامعة یادگیرندة حرفه ای در نظام آموزش عالی و با روش همبستگی و اجرا با پرسش نامه های رهبری تحولی، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و جامعة یادگیرندة حرفه ای بر 226 عضو هیئت علمی (از بین 351 عضو) دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران در سال 94-1393 که به روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای و سپس نمونه گیری هدفمند در دسترس انتخاب شدند، انجام شد. تحلیل ها، پایایی و روایی مطلوبی را برای ابزارها نشان داد. روش معادلات ساختاری در پژوهش شامل یک سازة نهفتة برون زای رهبری تحولی و سه سازة نهفتة درون زای فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و جامعة یادگیرندة حرفه ای است. یافته ها حاکی از تأثیر معنادار و مستقیم رهبری تحولی بر فرهنگ سازمانی (61/0γ=) بر ساختار سازمانی (82/0γ=)، بر جامعة یادگیرندة حرفه ای (39/0γ=)، تأثیر معنادار و غیرمستقیم فرهنگ سازمانی بر ساختار سازمانی (08/0-=β)، تأثیر معنادار و مستقیم فرهنگ بر جامعة یادگیرندة حرفه ای (72/0β=)، تأثیر غیرمعنادار ساختار سازمانی بر جامعة یادگیرندة حرفه ای در الگو است. نتایج بیانگر تأثیر مستقیم رهبری تحولی با مضامین تأثیر ایده آل رفتاری و اسنادی، انگیزش الهام بخش و ملاحظه فردی بر فرهنگ سازمانی یعنی انسجام و تعلق خاطر و الگوهای ارتباطی و بر ساختار سازمانی با وضعیت های ارگانیکی و صراحت سلسله مراتب سازمانی و نظارت حداکثر و بر جامعة یادگیرندة حرفه ای با مضمون مسئولیت پذیری جمعی برای یادگیری، مشارکت با تمرکز بر یادگیری حرفه ای و نیز تأثیر مستقیم فرهنگ سازمانی بر جامعة یادگیرندة حرفه ای و تأثیر دو سازه در شکل گیری دانشگاه به عنوان جامعة یادگیرندة حرفه ای است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر افزایش شناخت و سطح تحصیلات و آموزش برنامة شادی فوردایس بر شادمانی صورت گرفته است. تحقیق پیرو طرح مداخله ای بود. برای دستیابی به هدف پژوهش از بین خانواده های شاهد و ایثارگر شهرکرد تعداد 80 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و جمع-آوری اطلاعات با پرسشنامة استاندارد شدة شادی فوردایس صورت گرفت. تحلیل داده های جمع آوری شده با آزمون تحلیل واریانس یک راهه و t نمونه های مستقل انجام گرفت. تحلیل واریانس نشان داد که اثر تحصیلات بر شادی افراد نمونه بین دو گروه لیسانس و گروه بی سواد، ابتدایی و سیکل معنی دار و متفاوت است. این یافته تأثیر تحصیلات را بر نمرة شادی نشان داد و بیان کرد که شادمان بودن می تواند ناشی از تحصیلات بالاتر در میان افراد باشد. استفاده از آزمون t نمونه های مستقل تفاوت معنی داری را بین نمرة شادی گروه های آزمایش و کنترل نشان داد و مشخص ساخت آموزش برنامة شادی فوردایس می تواند بر افزایش میزان شادمانی مؤثر باشد.

تحقیق حاضر به منظور شناسایی عوامل تأثیرگذار بر نگرش ریاضی صورت گرفت. پژوهش با روش همبستگی و اجرا با مقیاسهای تیمز بر روی 300 دانش آموز دختر و 200 دانش آموز پسر دبیرستانهای دولتی شهر اصفهان در سال تحصیلی 87- 1386 با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انجام شد. نتایج تحلیل ها، پایایی و روایی مطلوبی را برای ابزار ارائه داد. مدل معادلات ساختاری در این پژوهش شامل 2 سازه مکنون مستقل وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده و باورها و ارزشها برای یادگیری ریاضی و 3 سازه مکنون وابسته فرهنگ مدرسه، فرایند آموزش ریاضی و نگرش نسبت به ریاضی است. یافته ها حاکی از تأثیر معنادار و مستقیم فرایند آموزش ریاضی بر نگرش نسبت به ریاضی (35/0 = β )، تأثیر معنادار و معکوس سازه های فرهنگ مدرسه و وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده بر فرایند آموزش ریاضی(15/0- = β ، 31/0- = γ ) همچنین تأثیر مستقیم و معنادار سازه باورها و ارزشها بر فرایند آموزش ریاضی (36/0 = γ ) و نگرش نسبت به ریاضی (48/0 = γ ) در مدل می باشد. سایر ضرایب اثراتی معنادار ندارند. نتایج بیانگر تأثیر تدریس کارآمد معلم، آرامش و امنیت و روابط محترمانه، آگاهی دانش آموز به صلاحیت و استعدادهای تحصیلی خویش در تشکیل نگرش مثبت در درس ریاضی و تحقق اهداف آموزشی و پرورشی می باشد.  

تحقیق در مورد ابعاد مختلف پیشرفت تحصیلی همواره از امور مورد توجه پژوهشگران، کارشناسان تعلیم و تربیت و سازمانهای آموزشی بوده است. این پژوهش با استفاده از روش همبستگی و با هدف شناسایی متغیرهای پیش بینی کننده پیشرفت علوم و بر روی متغیرهای برون زای وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده و جنسیت و متغیرهای درون زای واسطه ای خودپنداره علوم و نگرش نسبت به علوم با استفاده از روش تحلیل مسیر صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان ایرانی پایه سوم دوره راهنمایی در سال تحصیلی 82 ـ1381به تعداد 1510787 نفر تشکیل می داد. نمونه این مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای دو مرحله ای به تعداد 5413 نفر برآورد گردید. داده های مورد استفاده در این پژوهش، داده های تیمز 2003 دانش آموزان ایرانی و ابزار آن پرسشنامه های دانش آموزی بود. نتایج تحلیل ها پایایی و روایی قابل قبولی را برای ابزار ارائه داد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که متغیر خودپنداره علوم دانش آموزان ایرانی بر پیشرفت علوم آنها اثری مستقیم و معنادار و بر نگرش نسبت به علوم اثری معکوس و معنادار داشته است. همچنین متغیر وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده بر خودپنداره علوم و نگرش نسبت به علوم و پیشرفت علوم اثری مستقیم و معنادار را نشان داده است. متغیر نگرش نسبت به علوم بر پیشرفت علوم اثری مستقیم و معنادار و متغیر جنسیت بر نگرش نسبت به علوم و خودپنداره علوم نیز اثری معنادار و مستقیم داشته است.

هدف: پژوهش حاضر به منظور مطالعه عملکرد ریاضی دانش آموزان دختر و پسر ایرانی که در سومین مطالعه جهانی ریاضی (تیمز 2003) شرکت کرده بودند، انجام شد. روش: در یک ارزیابی علی، از داده های به دست آمده از دانش آموزان دختر و پسر در سومین مطالعه جهانی ریاضی (تیمز 2003) استفاده شد. ارزیابی با استفاده از روش تحلیل مسیر و بررسی متغیرهای فردی مانند خودپنداره ریاضی و نگرش به ریاضی و متغیر وضعیت اقتصادی – اجتماعی خانواده صورت گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده از تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیرهای وضعیت اقتصادی - اجتماعی خانواده، خودپنداره ریاضی و نگرش نسبت به ریاضی مجموعا 06/0% و 07/0% از واریانس پیشرفت ریاضی را به ترتیب در دختران و پسران دانش آموز ایرانی تبیین می کند. همچنین متغیرهای وضعیت اقتصادی - اجتماعی و خودپنداره ریاضی در دانش آموزان دختر ایرانی 025/0% و در دانش آموزان پسر ایرانی 16/0% از متغیر نگرش به ریاضی را تبیین می کند. نتیجه گیری: متغیرهای خودپنداره ریاضی، نگرش به ریاضی و وضعیت اقتصادی – اجتماعی خانواده می توانند اثرات مستقیم و غیر مستقیم قابل ملاحظه ای بر پیشرفت ریاضی دانش آموزان دختر و پسر ایرانی شرکت کننده در تیمز 2003 داشته باشند.