رجبعلی محمدزاده ادملایی

مقدمه: امروزه کیفیت روابط زناشویی و خستگی شناختی یکی از مفاهیمی است که به طور وسیع در مطالعات خانواده و زناشویی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر طرحواره بر خستگی شناختی و کیفیت روابط زناشویی زنان متأهل شهر آمل بود. روش: روش تحقیق نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان مراجعه کننده به کلینیک نوید آرامش و طلوع مهر شهر آمل جهت دریافت خدمات مشاوره ای در خصوص مشکلات خانوادگی در سال 1401 بود که تعداد 30 نفر به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایدهی شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه کیفیت روابط زناشویی (1995)، پرسشنامه خستگی (1994) و پروتکل درمان شناختی مبتنی بر طرحواره یانگ و همکاران (2003) به مدت 10 جلسه 60 دقیقه ای استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس چند متغیره و نسخه ۲۲ نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین نمرات گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد(001/0=P). به طور کلی درمان شناختی مبتنی بر طرحواره موجب افزایش نمره کلی کیفیت روابط زناشویی و کاهش خستگی شناختی شد. نتیجه گیری: درمان شناختی مبتنی بر طرحواره با بهره گیری از تکنیک های شناختی، به بهبود کیفیت روابط زناشویی و کاهش خستگی شناختی زنان متأهل می انجامد؛ لذا می توان این برنامه را به عنوان مداخله ای مناسب جهت افزایش روابط زناشویی پیشنهاد نمود.

هدف پژوهش حاضر، رواسازی پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی در معلمان شهرستان نور و چمستان بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه مورد مطالعه تمامی معلّمان دوره متوسطه اول و دوم مدارس دولتی شهرستان نور و چمستان در سال تحصیلی 99-1398 بودند. حجم نمونه، شامل 240 معلم (123 مرد و 117 زن) بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند و همه آن ها، پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی را تکمیل کردند. برای بررسی سؤالات پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته های پژوهش، نشان داد پرسشنامه از سه عامل درگیری، ساختار و حمایت خودمختاری اشباع شده است. ضریب آلفای کرونباخ برای عامل ها و کل پرسشنامه در تمام شرکت کنندگان از نظر روان سنجی، مطلوب بوده و دامنه بیشتر همبستگی های مجموعه گویه ها مطلوب بود. همچنین، معناداری شاخص های برازندگی در تحلیل عاملی تأییدی، مدل سه عاملی استخراج شده را تأیید کرد. تحلیل پایایی، روایی همگرا و تشخیصی عامل های پرسشنامه نشان داد که سؤالات در سنجش عامل ها از دقت کافی برخوردارند. در نتیجه، نسخه فارسی پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی در جامعه معلمان از ویژگی های روان سنجی قابل قبولی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری معتبر برای سنجش رفتار معلمان در کلاس درس به کار رود.

مقدمه: اختلال یادگیری خاص از مهم ترین اختلال های دوران مدرسه است که حدود ۲ تا ۱۰ درصد از کودکان مبتلا به این اختلال هستند. هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بازداری رفتاری و خوداثرمندی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر ابتدایی ۱۰ تا ۱۲ ساله مراجعه کننده به مرکز اختلالات یادگیری آموزش و پرورش شهر بابل در سال ۱۴۰۰ بود (۲۰۷ نفر)، که تعداد ۳۰ نفر از آنان به صورت در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. جهت گردآوری داده ها از آزمون برو/ نرو (بازداری رفتاری) هافمن (۱۹۸۴) و پرسشنامه خوداثرمندی موریس (۲۰۰۱) استفاده شد. برنامه درمان شناختی رفتاری در ۱۰ ﺟﻠﺴﻪ ۴۵ دقیقه ای براساس مدل سیلر (۲۰۰۸) صرفاً بر روی گروه آزمایش اجرا شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) و نرم افزار SPSS نسخه ۱۸ مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون دو گروه آزمایش و کنترل در بازداری رفتاری و خوداثرمندی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص تفاوت معنی داری وجود دارد (۰/۰۱>P). به طور کلی درمان شناختی رفتاری بر بازداری رفتاری و خوداثرمندی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص تأثیر معنی داری داشت (۰/۰۱>P). نتیجه گیری: مطابق با یافته ها درمان شناختی رفتاری بر بازداری رفتاری و خوداثرمندی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص مؤثر بود؛ بنابراین توجه به نقش درمان شناختی رفتاری در ایجاد تغییرات در سیستم بازداری رفتاری و خوداثرمندی تلویحات درمانی مهمی را در بر دارد.

زمینه: مرور نظام مند پژوهش ها حاکی از این است که در تبیین اضطراب تحصیلی نوجوانان متغیرهای مختلفی تأثیر می گذارد، اما نقش نظریه ذهن و سازگاری به عنوان یک مدل یکپارچه مغفول مانده است. هدف: هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی مدل معادلات ساختاری تبیین اضطراب تحصیلی نوجوانان دختر بر اساس نظریه ذهن با نقش واسطه ای سازگاری بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی نوجوانان دختر پایه نهم مدارس دولتی متوسطه اول شهر قائم شهر در سال تحصیلی 1399-1398 تشکیل می دادند. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه تعداد 300 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه سازگاری دانش آموزان سینها و سینگ (1993)، پرسشنامه اضطراب پیشرفت تحصیلی آلبرت و هابر (1960) و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ نظریه ذهن استیرمن (1994) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از معادلات ساختاری با نرم افزارهای SPSSV18 و AMOSV23 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد متغیرهای نظریه ذهن و سازگاری بر اضطراب تحصیلی اثر مستقیم و معنی داری دارند (0/01 >P). همچنین اثر غیرمستقیم نظریه ذهن با اضطراب تحصیلی از طریق میانجی گری سازگاری مورد تأیید واقع شد. به طور کلی مدل پژوهش تأیید شد و متغیرهای پژوهش توان پیش بینی 67 درصدی از متغیر اضطراب تحصیلی را داشتند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، متغیر نظریه ذهن به واسطه سازگاری بر اضطراب تحصیلی نوجوانان دختر اثر غیر مستقیم داشته و ازاین رو آگاهی معلمان، مدیران، والدین، دانش آموزان و سایر متخصصان حوزه تعلیم و تربیت از این متغیرها می تواند در جهت کاهش اضطراب تحصیلی نوجوانان دختر کمک کننده باشد.

مقدمه: یادگیری زبان محصول تعامل پیچیده عوامل درونی تفکر و شناخت، و عوامل بیرونی هیجانات و تعاملات اجتماعی و فرهنگی است. اضطراب یادگیری زبان دوم به عنوان یکی از انواع اضطراب های آموزشی می تواند بر عملکرد فراگیران تاثیر می گذارد. این پژوهش با هدف مدل یابی خودهای انگیزشی زبان انگلیسی بر اساس عملکرد زبان با نقش میانجی اضطراب یادگیری زبان انگلیسی در دانش آموزان مقطع دوم متوسطه انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری را شامل دانش آموزان دختر سال سوم متوسطه اول شهرستان بابل در سال تحصیلی 97-1396 تشکیل دادند که تعداد 260 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه اضطراب کلاس زبان انگلیسی هوروتیز و همکاران (1986)، پرسشنامه سیستم خودهای انگیزشی زبان تاگوچی و همکاران (2009) و نمره درس زبان عنوان شاخص عملکرد زبان بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها در آمار توصیفی از میانگین و انحراف استاندارد و در سطح آمار استنباطی از مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزارهای 24 SPSS و23 Amos استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین سیستم خودهای انگیزشی زبان و اضطراب زبان انگلیسی با عملکرد زبان رابطه معنی داری وجود دارد. اضطراب زبان انگلیسی در رابطه بین سیستم خودهای انگیزشی زبان با عملکرد زبان نقش میانجی دارد. همچنین مدل پژوهش تایید شد و به طور کلی 30 درصد از عملکرد زبان انگلیسی توسط سیستم خودهای انگیزشی زبان و اضطراب زبان انگلیسی قابل تبیین است [001/≥p]. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که سیستم خودهای انگیزشی زبان می تواند سبب کاهش اضطراب زبان گردد و نهایتا منجر به افزایش یادگیری زبان در یادگیرندگان شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی ویژگی های شخصیتی در رابطه بین صمیمیت خانواده مبدا با اهمال کاری تحصیلی است. بدین منظور 300 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد بابل به صورت در دسترس پرسشنامه های خانواده مبدا (FOS)، اهمال کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم و سنجش صفات پنج گانه شخصیتی(NEO-FFI) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر از طریق آزمون بوت استرپ و مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. براساس یافته های پژوهش همه ویژگی های شخصیتی روان آزرده خویی، برون گرایی، تجربه پذیری، توافق جویی و وظیفه شناسی توانستند در رابطه با صمیمیت خانواده مبدا و اهمال کاری تحصیلی به عنوان متغیر میانجی ایفای نقش کنند اما ویژگی روان آزرده خویی تاثیرش به طور منفی بود. در واقع می توان گفت در خانواده سالم رشد صمیمت و اعتماد به نفس منجر به شکل گیری ویژگی های شخصیتی همچون فعال بودن، وظیفه شناسی و نیز همدلی خواهد شد که بر پیشرفت تحصیلی و کاهش اهمال کاری تاثیرگذارند. در حالی که افراد روان آزرده خو با حس ناامنی و اضطراب بیشتر، معمولا با درگیری و تعارض، مانع ایجاد محیطی سرشار از شادی شده و کاهش حساسیت افراد نسبت به هم، کاهش اعتماد بین آنها را نیز سبب می شود. همچنین بجای بیان احساسات به طور منطقی، با رفتار پرخاشگرانه و خصومت بیشتر، مانع پیشرفت تحصیلی و افزایش اهمال کاری می شوند.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی حمایت خودمختاری معلّمان برا ساس عوامل استرس زای شغلی با میانجی گری راهبرد های مقابله ای بود. روش پژوهش توصیفی و طرح پژوهش، همبستگی و از نوع مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل همه معلّمان متوسطه اول و دوم مدارس دولتی شهرستان نور و چمستان درسال تحصیلی 99-98 به تعداد 636 نفر بود که براساس فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 240 نفر انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه معلم به عنوان متن اجتماعی ولبورن و همکاران (1992)، پرسشنامه عوامل استرس زای شغلی اترو- لوپس و همکاران (2006) و پرسشنامه راهبردهای مقابله ای کارور (1997) استفاده شد. تمام تحلیل ها به روش مدل سازی معادلات ساختاری انجام شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که عوامل استرس زای شغلی بر راهبردهای مقابله ای و حمایت خودمختاری اثر مستقیم دارد. راهبردهای مقابله ای بر حمایت خودمختاری اثر مستقیم دارد. همچنین، عوامل استرس زای شغلی به صورت غیرمستقیم و از طریق راهبردهای مقابله ای بر حمایت خودمختاری تأثیر می گذارد. نتایج این پژوهش از نقش میانجی راهبردهای مقابله ای در روابط بین عوامل استرس زای شغلی با حمایت خودمختاری معلّمان حمایت کرد.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی یادگیری مشارکتی بر انگیزه تحصیلی، اهمال کاری و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دبیرستان دوره اول متوسطه شهر بابل بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بوده و جامعه پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر اول متوسطه مدرسه پوراصغر شهر بابل در سال تحصیلی 00-1399 تشکیل دادند که از بین آنها به صورت در دسترس 60 نفر (30 نفر در گروه آزمایش و 30 نفر درگروه گواه) به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش به منظور جمع آوری داده ها مربوط به هر یک از متغیرها، پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس (A.T.M) (1970)، مقیاس اهمال کاری تحصیلی (A.P.Q) (سواری، 2011)، مقیاس سرزندگی تحصیلی (A.V.Q) (دهقانی زاده و چاری، 1391) و در جهت برگزاری جلسات یادگیری مشارکتی از روش جیگساو استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد مداخله برنامه ی «یادگیری مشارکتی» در افزایش انگیزه تحصیلی (001/0=p ، 05/54= (58 / 1)F)، کاهش اهمال کاری تحصیلی (001/0=p ، 41/35= (38 / 1)F) و افزایش سرزندگی تحصیلی (001/0=p ، 88/41= (38 / 1)F) تأثیرگذار بوده است. براساس نتایج حاصل می توان بیان نمود که مدارس با به کارگیری فرایند یادگیری مشارکتی می توانند زمینه لازم جهت افزایش انگیزه پیشرفت تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان را فراهم نموده و همچنین اهمال کاری تحصیلی آنان را کاهش دهند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مقابله CET بر اساس الگوی مقابله و فشار روانی سلامت در کاهش علایم اضطرابی و فشار روانی در بیماران طناب نخاعی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران آسیب نخاعی استان اصفهان بود. تعداد 30 نفر (مرد و زن) به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی ساده در دو گروه (گروه آزمایش و گروه کنترل) قرار گرفتند. گروه آزمایش مداخله مقابله CET را دریافت کردند؛ گروه کنترل هیچگونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل مقیاس سنجش اضطراب کتل و پرسشنامه فشار روانی PSI (1994) بود. مداخله به شکل گروهی طی 8 جلسه هفتگی90دقیقه ای برگرفته از عرب خزائلی و همکاران (1397) بر روی گروه آزمایش اجرا شد و داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیره تحلیل شد. یافته ها حاکی از اثربخشی مقابله CET بر علایم اضطرابی و فشار روانی بود. نتایج نشان داد که ضریب اتا میزان تأثیر مداخله بر علایم اضطرابی 387/0 و فشار روانی 263/0 بود. لذا می توان از این مداخله به عنوان مداخله مؤثر برای کاهش علایم اضطرابی و فشار روانی استفاده کرد.

زمینه و هدف: یکپارچه سازی دانش آموزان با نیازهای ویژه در مدارس آموزش عمومی یکی از موضوعات مهم نظام های آموزشی است. هدف پژوهش حاضر مطالعه پیشرفت تحصیلی و عملکرد رفتاری دانش آموزان با آسیب شنوایی مراکز با نیازهای ویژه و تلفیقی استان مازندران بود.   روش:پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان با آسیب شنوایی در مراکز آموزشی تلفیقی و جداسازی شده استان مازندران بود که در سال تحصیلی 94-1393 مشغول به تحصیل بودند. نمونه مورد مطالعه 78 نفر از دانش آموزان با آسیب شنوایی بودند (35 دانش آموز از مدارس تلفیقی و 33 دانش آموز از مدارس جداسازی شده) که به صورت در دسترس انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات چک لیست رفتار کودک نسخه معلم ( آخنباخ، 2001) ، آزمون ماتریس پیش رونده ریون (کرمی، 1389)، و پرونده تحصیلی دانش آموزان بود. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون تی گروه های مستقل، آزمون من ویتنی و کالموگروف اسمیرن ف تحلیل شد.   یافته ها: یافته ها نشان داد میانگین نمرات تحصیلی دانش آموزان مدارس با نیازهای ویژه بالاتر از میانگین نمرات دانش آموزان با آسیب شنوایی مدارس تلفیقی بود (001/0 P< ) اما میزان عملکرد رفتاری هر دو به استثناء مؤلفه مشکلات جسمانی گروه معنادار نبود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر نتیجه گیری می شود که یکپارچه سازی دانش آموزان با آسیب شنوایی در مدارس آموزش عمومی استان مازندران منجر به پیشرفت تحصیلی آنها نشده است و طرح یکپارچه سازی آموزشی  نیاز به بازنگری از نظر بسترسازی های لازم دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش برنامه رانندگی ایمن بر ادراک ریسک و نگرانی رانندگان موتورسیکلت انجام شد. طرح پژوهش از نوع آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه گواه و دوره ی پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه رانندگان موتورسیکلت شهرستان بابل بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 60 نفر انتخاب شدند که این تعداد به صورت تصادفی 30 نفر در گروه آزمایش و 30 نفر در گروه گواه قرار گرفتند. شرکت کنندگان پرسشنامه ادراک ریسک راندمو و اورسون را تکمیل کردند. برنامه آموزش رانندگی ایمن به مدت هشت هفته، 16 جلسه و 32 ساعت به گروه آزمایش آموزش داده شد و به گروه کنترل آموزش داده نشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چند متغیری استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد بین نمرات ادراک ریسک و نگرانی رانندگان موتورسیکلت در پیش آزمون با پس آزمون و پیگری گروه آزمایش تفاوت معنی دار وجود دارد (001/0P≤)، این تفاوت در نمرات گروه کنترل مشاهده نشد. این نتایج نشان می دهد که برنامه آموزش رانندگی ایمن در افزایش ادراک ریسکو نگرانی رانندگان موتور سیکلت مؤثر است.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سبک های یادگیری، ویژگی های شخصیتی وعملکرد تحصیلی دانش آموزان سال اول دبیرستان های بندپی شرقی شهرستان بابل است. روش پژوهش در تحقیق حاضر، از نوع همبستگی است. نمونه شامل 210 نفر از دانش آموزان بوده است، که به روش نمونه گیری چند مرحله ای از بین جامعه مورد نظر انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد نظر از پرسشنامه سبک های یادگیری کلب و آزمون شخصیتی نئو استفاده شد. در این پژوهش معدل دانش آموزان، ملاک عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی و رگرسیون چند متغیری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که، بین سبک های یادگیری و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان با عملکرد رابطه معنادار وجود دارد و هر کدام از سبک های یادگیری با ویژگی شخصیتی خاصی رابطه دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری در مورد رابطه سبک های یادگیری و ویژگی های شخصیتی با عملکرد تحصیلی به روش مرحله ای نشان داد که بهترین متغیرهای پیش بین برای عملکرد تحصیلی دانش آموزان از بین چهار سبک یادگیری و پنج ویژگی شخصیتی به ترتیب، ویژگی شخصیتی وجدانی بودن و سبک های یادگیری مفهوم سازی انتزاعی و آزمایش گری فعال است.