مرقعات معروف ایرانی در موزه های استانبول و برلین

چکیده

منابع مکتوب و مستند فارسی، برای شناخت ابعاد هنری و تاریخی هنر های نگارگری،‌ طراحی و خوشنویسی ایرانی، بسیار ارزشمند هستند. ‌این منابع نوشتاری شامل: کتاب‌ها، رساله‌ها، مرقعات(آلبوم)، نوشته‌های متن خود آثار و غیره می‌باشند. مرقعات هنری نسبت به دیگر منابع نوشتاری- رساله‌ها و کتاب‌ها- نقش مهمی در حوزه ی هنر های کتاب آرایی عهده دار هستند. دیباچه‌ی‌ بسیاری از مرقعات دارای مطالب فوق العاده مهمی ‌در ارتباط با هنر‌های کتاب آرایی شامل نگارگری و طراحی، تذهیب، خوشنویسی و جلد سازی ‌ایرانی، اعم ازجنبه‌های تاریخی، شناسایی هنرمندان، بیان روش‌ها، نام سفارش دهند و نام نویسنده می باشند. مجموعه آثار هنری تک ورقی که در این مرقعات گردآوری و نگهداری می شوند نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. این آثار هنری تک ورقی نمونه‌هایی از آثار هنری استادان گذشته بوده که هنرآموزان جوان از روی آثار مشق نظری ‌یا مثنی‌برداری می‌کردند. به همین جهت، سنت ساختن مرقعات نقش مهمی‌در توسعه و تداوم آموزش هنرهای نگارگری، طراحی و خوشنویسی داشته است.آشنایی عمیق و همه جانبه با اصول نگارگری ایرانی و با مطالعه آثار موجود درمرقعات، می تواند با هنر نقاشی عصر حاضر هماهنگی کاملی را فراهم سازد و قابلیت احیاء و بکارگیری صحیح شاخصه های نقاشی ایرانی را به وجود آورد.به همین منظور، این مقاله به بررسی ویژگی های نقاشی و طراحی موجود در چهار مرقع معروف از مجموعه مرقعات موجود در استانبول و مرقعات موجود در کتابخانه ملی برلین (معروف به مرقعات دیتس) می پردازد.