بررسی زمان روایی در قصص قرآنی بر اساس دیدگاه ژرار ژنت (نمونه موردی: مطالعه داستان اصحاب کهف در فالنامه مصور محفوظ در موزه توپ قاپی سرایی) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زمان از مباحث مهمی است که توجه روایت شناسان متعددی را به خود مشغول کرده است. در این بین، نقش ژرار زنت، روایت شناس ساختارگرای فرانسوی را نمی توان نادیده گرفت. از نظر وی، زمان روایی یکی از مؤلفه های مهم در پیشبرد روایت داستان است. باتوجه به نظریه ژنت، نظم و ترتیب، زمان پریشی با گذشته نگری، آینده نگری، تداوم با استفاده ازحذف، خلاصه گویی، درنگ توصیفی و صحنه نمایشی و همچنین اشکال گوناگون بسامد و تکرار تأثیر داستان را افزایش می دهد. در همین راستا، جستار حاضر بر آن است تا ضمن تبیین نظریه زمان روایی ژرار ژنت، میزان مطابقت آن را با داستان قرآنی اصحاب کهف بررسی نماید. نتایج حاصله از این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای نظریه روایت شناسی ژنت انجام شده، نشان می دهد که مؤلفه های زمانی ژنت در داستان اصحاب کهف به نحو شایسته و مطلوبی به کار رفته است. آنجا که هدف عبرت بشر است از گذشته نگری استفاده شده و آینده نگری نشان دهنده علم و قدرت خداوند است. از نظر تداوم به ندرت شتاب ثابت دیده می شود و بیشتر حذف و خلاصه گویی استفاده شده است. آنجا که صحبت از راه سعادت و شقاوت و یا موضوع مهمی است، برای دقت مخاطب شیوه درنگ توصیفی و صحنه نمایشی به چشم می خورد. بسامد و تکرار غالب در این داستان قرآنی بیشتر از نوع مکرر است که همه این موارد نشان دهنده اعجاز قرآن است که با بسیاری از نظریات جدید روایت شناسان منطبق است.اهداف پژوهش: تبیین نظریه زمان روایی ژرار ژنت.تطبیق نظریه زمان روایی ژرار ژنت با قصه اصحاب کهف.سؤالات پژوهش:داستان اصحاب کهف چگونه با نظریه زمان روایی ژرار ژنت قابل بررسی است؟عناصر زمان روایی (نظم، تداوم و بسامد) چگونه داستان اصحاب کهف را پیش می برد؟