سیاست و بوروکراسی در اداره امور عمومی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: یکی از مباحث چالش برانگیز در میان نظریه پردازان اداره امور عمومی، ارتباط میان دو مفهوم سیاست و اداره است. نظریات متفاوتی تا به امروز در مورد این دو مفهوم ارائه شده است؛ اما اجماع مورد توافقی حاصل نشده است و همچنان نظریه پردازان علوم سیاسی و اداره امور عمومی در تعیین مرز میان اداره و سیاست دچار تردید هستند. مفهوم دولت امروزه دربرگیرنده بوروکراسی و سیاست است؛ این در حالی است که درک ماهیت سیاست و بوروکراسی و ارتباط آنها با یکدیگر مشکل است و هر یک می تواند بر دیگری تاثیر گذار باشد. در این مقاله سعی بر این است که مفهوم سیاست از بوروکراسی مجزا گردد تا میزان تاثیرگذاری آن ها بیشتر درک شود. این تاثیرگذاری می تواند پیامدهای مثبت و یا منفی داشته باشد که وابسته به شرایط و بستر جوامع مختلف است. این در حالی است که در عمل تفکیک دو مفهوم اداره و سیاست بسیار مشکل است و برخی از نظریه پردازان معتقدند جدایی این دو مفهوم در عمل امکان پذیر نیست. از طرف دیگر، این ارتباط می تواند در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با هم متمایز باشد و شکل متفاوتی به خود بگیرد. هدف از انجام این مقاله این است که روابط سیاست و بوروکراسی در اداره امور عمومی ایران مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش فعلی دارای رویکرد کیفی است و جهت دستیابی به اهداف تعریف شده، اطلاعات پژوهش از طریق نمونه گیری هدفمند و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 نفر از صاحبنظران اجرایی وزارت نیرو گردآوری شده است. همچنین جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و پاسخ به مساله پژوهش از روش تحلیل مضمون استقرایی استفاده شده است. یافته های پژوهش: پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن، 95 کد اولیه به دست آمد که پس از طبقه بندی و بررسی مجدد 24 مضمون پایه استخراج شد و در نهایت 7 مضمون سازمان دهنده و شبکه ای از مضامین ایجاد گردید. مضامین سازمان دهنده شامل وابستگی تصمیمات به نظرات شخصی، در نظر گرفتن قدرت سیاسی در تصمیمات، خویشاوندسالاری در انتخاب بوروکرات ها، کوتاه مدت بودن خدمت بوروکرات ها، وجود فرمالیزم در انتخاب بوروکرات ها، ضعف بهره گیری از یافته های علمی و متخصصان و ضعف ارتباط میان متخصصان و تصمیم گیرندگان است. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که اداره امور عمومی و بوروکراسی مورد عمل در کشور ایران از بوروکراسی آرمانی و ایده آل وبر فاصله گرفته است؛ این در حالی است که با توجه به تحقیقات پیشین ثابت شده که اکثر کشورهای توسعه یافته در اداره امور عمومی خود به بوروکراسی آرمانی وبر قرابت بیشتری دارند و ویژگی های ساختاری بوروکراسی آرمانی وبر مانند سلسله مراتب اداری، تخصص گرایی و شایسته سالاری در این کشورها پیاده می شود. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که در صورتی که بتوان تصمیمات و خط مشی های اخذ شده توسط سیاستمداران را از اجرا و اداره امور عمومی تفکیک نمود؛ نتایج بهتری در اداره امور عمومی می توان به دست آورد. محدودیت ها و پیامدها: مدل نهایی توسط محقق ارائه شده است و نتایج حاصل از پژوهش ممکن است قابلیت تعمیم پذیری در تمامی سازمان های بخش دولتی را نداشته باشد. پیامدهای عملی: نتایج به دست آمده در پژوهش فعلی به دلیلی گستردگی موضوع صرفا مبتنی بر یک وزرارتخانه بوده است؛ بنابراین ممکن است به لحاظ تعمیم پذیری دارای محدودیت هایی باشد. ابتکار یا ارزش مقاله: بیشتر مطالعات و تحقیقات صورت گرفته تا امروز در حیطه رابطه میان سیاست و اداره در کشورهای توسعه یافته مطرح شده است و ادبیات موجود در این حوزه نیز بیشتر مرتبط با کشورهای توسعه یافته و دولت های مدرن بوده است. بنابراین، نتایج حاصل از مطالعاتی که در کشورهای در حال توسعه انجام شود می تواند به لحاظ نظری و کاربردی دارای نوآوری باشد. پژوهش فعلی ارتباط میان سیاست و اداره را در اداره امور عمومی ایران مورد بررسی قرار می دهد که به عنوان یک کشور در حال توسعه به صورت خاص و موردی امکان مطالعات عمیق تر و دقیق تر را فراهم می کند و در نهایت از نتایج آن می توان در جهت اصلاح نظام اداری و سیاسی استفاده نمود؛ در ضمن این پژوهش از منظر مطالعات تطبیقی می تواند ضمن درک بیشتر این ارتباط راهگشای مشکلات موجود در اداره امور عمومی کشور باشد. نوع مقاله: مقاله پژوهشیمتن
Politics and Bureaucracy in Iran's Public Affairs Administration
Purpose: One of the challenging topics among public administration theorists is the relationship between the two concepts of politics and administration. Various theories have been proposed regarding these two concepts; however, no consensus has been reached, and political science and public administration theorists still struggle to define the boundaries between administration and politics. Today, the concept of the state encompasses both bureaucracy and politics. However, understanding the nature of politics and bureaucracy and their interrelationship is difficult, as each can influence the other. This paper aims to separate the concept of politics from bureaucracy to better understand the extent of their influence. This influence can have positive or negative consequences, depending on the conditions and contexts of different societies. In practice, however, distinguishing between administration and politics is very difficult, and some theorists believe that separating these two concepts is not feasible in practice. Furthermore, this relationship may differ in developed and developing countries, taking on a distinct form. The aim of this paper is to examine and study the relationship between politics and bureaucracy in the public administration of Iran.
Design/ methodology/ approach: The current research adopts a qualitative approach. To achieve the defined objectives, research data were collected through purposive sampling and semi-structured interviews with ۱۱ executive experts from the Ministry of Energy. An inductive thematic analysis method was used to analyze the data and address the research question.
Research Findings: After collecting and analyzing the data, ۹۵ initial codes were identified. These were categorized and re-examined to extract ۲۴ basic themes, ultimately leading to the identification of ۷ organizing themes and a network of themes. The organizing themes include the dependency of decisions on personal opinions, consideration of political power in decisions, nepotism in selecting bureaucrats, the short-term nature of bureaucrats' service, the presence of formalism in selecting bureaucrats, the weakness in utilizing scientific findings and experts, and the weak connection between experts and decision-makers. The findings indicate that the public administration and bureaucracy in Iran have deviated from Weber’s ideal bureaucracy. Previous research has shown that most developed countries have closer alignment with Weber's ideal bureaucracy in their public administration, implementing structural features such as administrative hierarchy, specialization, and meritocracy. Studies have shown that better results in public administration can be achieved if politicians' decisions and policies can be separated from the execution and administration of public affairs.
Limitations & Consequences: The final model presented by the researcher may not be generalizable to all public sector organizations.
Practical Consequences: The findings of the current research are based solely on one ministry due to the broad scope of the topic, which may pose limitations in terms of generalizability.
Innovation or value of the Article: Most studies and research conducted to date on the relationship between politics and administration have been focused on developed countries, and the existing literature is predominantly related to developed countries and modern states. Therefore, the results of studies conducted in developing countries can offer both theoretical and practical innovation. The current research examines the relationship between politics and administration in the public administration of Iran, which, as a developing country, allows for deeper and more precise studies. Ultimately, the results can be used to reform the administrative and political systems. Additionally, this research can help address existing challenges in the country's public administration from a comparative studies perspective.
Paper Type: Original Paper