حاکمیت و شرکت های امتیازی: واقعیت های عینی، مبانی نظری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
طبق نظریه تفکیک حاکمیت از تصدی گری، شرکت ها اعمال حاکمیت نمی کنند؛ گرچه این نظریه حقوق فرانسه، اصل پذیرفته شده تمام نظام های حقوقی نبوده است، از جمله در ایران، پیش از تصویب قانون برنامه سوم توسعه، شرکت های دولتی، وظایف حاکمیتی نیز بر عهده داشتند. در سده های هفده نوزده، درهم تنیدگی حاکمیت مالکیت، به اعطای اختیارات حاکمیتی تقنینی اجرایی قضایی و حتی نظامی به شرکت های امتیازی انجامید؛ تفکیکِ حاکمیت مالکیت از سوی فرانسه نیز در سده نوزده، برای پیشبرد اهداف استعماری و خودداری از شناسایی حقوق شرکت های امتیازی سایر قدرت های استعماری صورت گرفت. در عین حال، اعمال حاکمیت شرکت ها، همواره بر مبانی حقوقی استوار بوده است: در سده های پانزده شانزده، سنت مسیحی و معیار اکتشاف، در سده هفده، حقوق طبیعی غیرکلیسایی و معیار تصرف مؤثر، برای شناسایی مالکیت و سپس، حقوق عمومی اروپایی و معیار تصرف مؤثر برای شناسایی حاکمیت. در سده نوزدهم، حقوق عمومی داخلی، نظام حقوقی حاکم بر شرکت های امتیازی بود؛ اما تحولات سیاسی، به پیدایش مناطق نفوذ و تأسیس کشورهای غیراروپایی در چهارچوب حقوق عمومی اروپایی انجامید؛ سرانجام، مواجهه مستقیم دول اروپایی، در سرزمین های استعماری به تشکیل دولت کشورها، حذف جایگاه نیابتی شرکت ها، باوجود کارایی آنها و پایان حیات شرکت های امتیازی انجامید. با این حال، در سده بیستم و به ویژه در ابتدای سده بیست و یکم، شرکت های ملی فراملی با کارکردی تا حدودی مشابه و البته غیراستعماری، به ابزارهای اعمال حاکمیت فراسرزمینی دولت های متبوع خود تبدیل شدند.Sovereignty and Charted Companies: Objective facts, Subjective Foundations
According to the theory of separation of sovereignty from Commercial Activities, companies do not exercise sovereignty; although this theory of French law has not been an accepted principle in all legal systems, including in Iran, where prior to the enactment of the Third Development Plan, public sector companies undertook sovereign duties too. In the seventeenth to nineteenth centuries, the entanglement of sovereignty-entrepreneurship led to granting sovereign, even military powers to concessionaire companies; separation of sovereignty-ownership by France also took place in the nineteenth century, in order to advance colonial goals and to avoid recognition of the rights of the charted companies of other colonial powers. The exercise of corporate sovereignty has always been based on some legal principles: the Christian tradition and the criteria of discoverythe non-ecclesiastical natural law and the criteria of effective custody for recognition of ownership, and then, European public law and criteria of effective custody. In the nineteenth century, domestic public law was the legal system governing charted companies; however, political developments led to the emergence of spheres of influence and the establishment of non-European states; eventually, direct confrontation of European states in the colonial territories led to the formation of nation-states, the elimination of corporate's proxy role despite their efficiency, and the end of charted companies. Nevertheless, in the twentieth century, and especially in the early twenty-first century, International National Companies, with somewhat similar and, of course, non-colonial functions, became the means of exercising the extraterritorial sovereignty of their respective states.
تبلیغات
