هندسه و تناسبات هندسی در ساخت گنبد مساجد صفوی اصفهان (نمونه موردی: مسجد امام و مسجد شیخ لطف الله)
آرشیو
چکیده
مسلمانان هندسه را یکی از دانش های مهم همطراز ریاضیات، ستاره شناسی و موسیقی می دانستند. تأکید معماری ایرانی بر زیبایی متمرکز بود و در کنار آن علم هندسه ابزار قدرتمندی بود که معمار ایرانی را قادر به اندازه گیری تناسبات فضایی و خلق توازن و زیبایی در زمین می ساخت. گنبد که ساخت آن از دوره پارتیان آغاز شده بود، با شروع اسلام بطور گسترده ای برای پوشش بناهای اسلامی به ویژه مسجد مورد استفاده قرار گرفت و به نماد معماری اسلامی تبدیل شد. گنبد شکل ظرف یا حاوی را دارد و بر اساس قوانین عینی ریاضیات و ایستایی ساخته شده است. دوره صفویه یکی از ادوار خلاقه و پویای هنر معماری و به ویژه گنبدسازی است و آثار فراوان وزیبایی از این دوره برجای مانده است. پژوهش حاضر در پی آن است تا به بررسی نقش هندسه و تناسبات هندسی در معماری دوره صفویه و بویژه گنبد مساجد شاخص این دوره در اصفهان بپردازد. روش تحقیق به کار رفته در این نوشتار، تحلیلی- توصیفی بوده که در این راستا، اسناد و مدارک مکتوب به همراه مطالعات میدانی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی ها حاکی از آن است که صفویان به تناسبات در معماری توجه خاصی داشته و طرح چهارگوش زیر گنبد را به طرح گنبد مدور تبدیل نموده اند. در این دوره هندسه ساده تر شد و گنبدهای گسسته میان تهی رواج بیشتری پیدا کردند.Geometry and Geometric Proportions in the Constration of the Domes of the Safavid Mosques in Isfahan (A Case study: Imam Mosque and heikh Lotfollah Mosque)
Muslims believed that geometry was as important as mathematics, astronomy, and music. Iranian architecture focused on beauty, alongside which the science of geometry functioned as a powerful tool enabling Iranian architects to measure spatial proportions and create balance and beauty on the ground. Domes, the making of which had started during the Parthian Era, became vastly prevalent upon the rise of Islam in order to cover Islamic buildings, particularly mosques, and, thus, turned into the symbol of Islamic architecture. A dome looks like a container and is constructed based on objective principles of mathematics and statics. The Safavid era represent one of the creative and dynamic periods of architecture, particularly, dome construction, and several beautiful works of this era are still standing today. In this paper, the writer hastried to examine the role of geometry and geometric proportions in the architecture of the Safavid period with an emphasis on the domes of the well-known mosques of that time in Isfahan. The related study was conducted following the analytic-descriptive method while resorting to available documents and performing field studies. The findings demonstrate that the Safavids paid particular attention to proportion in architecture and changed the quadrangular design of the space under the dome into the circular design of a dome. During this period, geometry became simpler anddisconnected hollow domes became more common.
تبلیغات
