وحدت غایت نهایی انسان در آرای ملاصدرا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بحث از غایت نهایی آدمی که در سنت ارسطویی و حکمت مشائی به عنوان سعادت مطرح است، در آثار حکمای مسلمان با تعابیر دیگری مانند کمال نهایی مورد بحث است. پرسش اصلی این مقاله این است که آیا مطلوب اصلی و به تبع هدف نهایی وجودی همه ی افراد انسان، رسیدن به امر یا وضعیت واحدی است یا انسان های مختلف بر حسب توان و استعداد وجودی متفاوتی که دارند، غایت های نهایی مختلف دارند؟ در اخلاق افلاطون و ارسطو اصل وحدت غایت نهایی انسان به استناد «استدلال ارگن» پذیرفته شده است و اما این نیز پذیرفته شده است که بسیاری از افراد انسان به دلایل مختلف و از جمله فقدان خیرات بیرونی لازم از آراستگی به فضیلت ها، که شرط اصلی سعادت است، ناتوانند (نخبه گرایی در اخلاق). از نظر ملاصدرا می توان گفت غایت وجودی افراد انسان متناسب با حد وجودی آن ها مختلف است و هر کس بر حسب توان و استعداد وجودی خود سعادت و یا کمال نهایی خاص دارد. البته تفاوت ها در کمال نهایی در نظر ملاصدرا بیشتر به تفاوت میان عقول انسان و نه خیرات بیرونی بر می گردد؛ اما تفاوت های وجودی و به تبع تفاوت در کمال نهایی آدمیان موجب امتیاز اجتماعی و یا حقوقی خاص نیست.The unity of the ultimate goal of man in Mulla Sadra's opinions
The discussion of the final goal of man, which is discussed in the Aristotelian tradition and Hikmat Mashai as happiness, is discussed in the works of Muslim sages with other definitions such as final perfection. The main question of this article is whether the main desire and therefore the existential ultimate goal of all human beings is to reach a single state of affairs, or do different people have different ultimate goals according to their different abilities and talents? In the ethics of Plato and Aristotle, the principle of the unity of the ultimate goal of man is accepted based on "Ergon argument", but it is also accepted that many human beings are unable to cultivate virtues, due to various reasons, including the lack of external goods (Elitism in ethics). According to Mulla Sadra, each person has a special happiness or ultimate perfection according to his/her ability and talent. Of course, the differences in ultimate perfection, in Mulla Sadra's opinion, are more related to the difference between human intellects and not external goods; but existential differences and consequently differences in the final perfection of people do not cause any special social or legal privileges.
تبلیغات
