ارائه مدل تصمیم یار جهت بررسی پیشران های مؤثر بر تولید بسنده محصولات کشاورزی (مورد مطالعه: جنوب استان سیستان و بلوچستان) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
برنامه ریزی زراعی و به تبع آن تولیدات کشاورزی، متأثر از سازه های اجتماعی، اقتصادی، محیطی مختلفی است؛ سازه هایی که همواره به صورت پویا با یکدیگر در کنش و تعامل اند. عموماً ذینفعان بخش کشاورزی (مدیران و بهره برداران) به دلیل گستردگی موضوعات مرتبط با فضای «برنامه ریزی»، «تولید» و حتی «بازار مصرف» این تعاملات را درک نمی کنند. عدم درک تعاملات میان سازه های اجتماعی، اقتصادی، محیطی منجر به چالش های فراوان در بسندگی تولید محصولات می شود. چالش هایی که موجب نوسان قیمت محصولات زراعی در طول یک دوره مشخص، کاهش ناگهانی سطح زیر کشت محصولات و افول سطح معیشتی کشاورزان در دراز مدت شده است. این پژوهش برای رفع چالش ذکر شده، مدلی پویا در خصوص کمک به تصمیمات ذینفعان بخش کشاورزی در فرآیند برنامه ریزی زراعی ارائه می نماید. مدل ذکر شده در این پژوهش که از آن به عنوان «مدل تصمیم یار» یاد می شود، به دنبال درک پیچیدگی فضای برنامه ریزی زراعی در منطقه جنوب سیستان و بلوچستان است. این مدل شامل مجموعه ای از عوامل وابسته و پیشران در برنامه زراعی منطقه می باشد که به دنبال درک بازخورد های تصمیمات ذینفعان بخش کشاورزی و مدل سازی و در نهایت شبیه سازی رفتار آن ها بدست آمده است. برای بررسی بازخورد تصمیمات در یک مدل تصمیم یار از چارچوب DPSIR و سپس نرم افزار VENSIM استفاده شده است. به طوری که در ابتدا به کمک چارچوب DPSIR پیشران های مؤثر بر برنامه زراعی منطقه دسته بندی و سپس به کمک نرم افزار VENSIM مدل سازی و سناریوهای مختلف تولید شبیه سازی شده است. نتایج این پژوهش نشان داد، سیاست گذاران می توانند با تمرکز بر مؤلفه های ایجاد کننده فشار (مستخرج از چارچوب DPSIR) که عمدتاً از نوع مولفه های معیشتی هستند، شرایط ایجاد تولید بسنده در منطقه مورد مطالعه را فراهم نمایند. به عبارت دیگر، می توان از طریق کنترل عوامل کلیدی همچون کاهش آسیب پذیری معیشت کشاورز در برابر نوسان قیمت به بهبود و تداوم تولید محصولات (پیاز و گوجه فرنگی) در منطقه کمک نمود. روند طی شده جهت انتخاب یک برنامه ریزی در این منطقه را می توان به عنوان چارچوبی برای ایجاد یک برنامه زراعی در سایر مناطق کشور نیز مورد استفاده قرار داد.Developing a decision-making support model to investigate the drivers affecting the optimization of agricultural crop production (The Case of South of Sistan and Baluchestan province)
Stakeholders in the agricultural sector (managers and farm operators) do not understand the products of these interactions due to the wide range of issues related to the "planning", "production" and even "consumer market". Lack of understanding the interactions between social, economic and environmental parameters leads to manifold challenges in the field of cropping production. Price fluctuation is a multifaceted problem attributed by various factors which, when combined, culminate in dangerous consequences for the most farmers .Challenges that have caused crop prices to fluctuate over a period of time, a sharp decline in area under crop, and a long-term decline in farmers' livelihoods. To obviate' this challenge, this study provided a dynamic model for assisting agricultural stakeholders' decisions in the agricultural planning process. The model mentioned in this study, referred to as the "decision-making model", seeks to understand the complexity of the agricultural planning space in the southern region of Sistan and Baluchestan. This model includes a set of dependent factors and drivers in the agricultural plan of the region that aims to understand the feedback of stakeholders' decisions in the agricultural sector and modeling and ultimately simulating their behavior. The DPSIR framework and then VENSIM software were used to evaluate the decision feedback in a decision model. So that first with the help of DPSIR framework the drives affecting on crop program planning of the region are classified and then with the help of VENSIM software modeling and various scenarios are simulated. The results of this study showed that policy makers can provide the conditions for creating good agriculture in the study area by focusing on the components of stress (derived from the DPSIR framework), which are mainly subsistence components. The results of this study in the study area show that many of the components used in crop planning will not lead to improvement or serious damage to the production stability of the study area (onions and tomatoes). In other words, it is possible to help improve and stabilize production in the region by controlling key factors such as reducing the vulnerability of farmers' livelihoods to price fluctuations.
تبلیغات
