روان اسطوره شناسی در ادبیات نمایشی (مطالعه موردی؛ اسطوره سنجی بهرام بیضایی با روش نقد اسطوره ای ژیلبر دوران) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پژوهش پیش رو به روش توصیفی تحلیلی، بر آن است تا روش نقد اسطوره ای ژیلبر دوران را بر آثار نمایشی بهرام بیضایی (نمایشنامه و فیلمنامه) اعمال نماید و از این مسیر به اسطوره سنجی نویسنده یا الگوی اسطوره ایِ پسِ پشت این آثار نائل آید. این مهم از مسیر فرایند سه گانه اسطوره شناسی، با تکیه بر متن و تدقیق در مهم ترین اثر هنرمند و تشخیص خرده اسطوره کانونی آثار وی به انجام رسید. روان سنجی با تکیه توأمان بر متن و فرامتن (ردیابی خرده اسطوره یافت شده در دیگر آثار نویسنده، زندگی شخصی حرفه ای هنرمند و تشخیص عقده شخصی نویسنده) و کنار هم گذاری مجموعه یافته ها، به کشف اسطوره شخصی و فراشخصی هنرمند نائل می شود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که خرده اسطوره کانونی آثار بیضایی عبارت است از: برخوانی گذشته برای ساخت آینده، ستیز با ستم و جهل و هر آنچه مانع باروری مام میهن باشد، و در صورت لزوم قربان شدن برای نیل به این باروری و بر همین سیاق، زندگی در برابر مرگ، و زنانگی در حکم منشأ زندگی. عقده شخصی وی نیز تثبیت شدگی و توقف در گذار از ساحت خیالی به ساحت نمادین ژاک لکان و اسطوره شخصی او ایزدبانو آناهیتا است.Psychomythology in Dramatic Literature; A Case Study: Examining Bahram Beyzai's Mythological Views Based on Gilbert Durand's Mythological Criticism
The present research aims to apply Gilbert Durand's mythological criticism to Bahram Beyzai's dramatic works, including playwrights and screenplays, in order to uncover the underlying mythological pattern. The task was accomplished by utilizing the method of mythological analysis. It involved carefully studying the author's significant work, and identifying the principal sub-myth present in his works. In addition to analyzing the text and metatext (such as exploring the sub-myth present in other works by the author, studying his personal-professional life, and assessing his personal complex), a psychometric approach was employed to uncover his personal and extra-personal myth. The findings of the research indicate that the principal sub-myth in Beyzai's works revolves around several key themes: studying the past to shape the future, battling against oppression and ignorance that hinder the growth of the homeland's fertility, and being willing to sacrifice oneself if necessary to achieve this fertility. Furthermore, the priority of life over death and femininity as the source of life are significant aspects of this sub-myth. Beyzai's personal complex, described in the language of Jacques Lacan, involves a fixated state and difficulties transitioning from the imaginary to the symbolic realm. Lastly, his personal myth can be associated with the goddess Anahita.
تبلیغات
