موردپژوهی گرایش های بینامتنی در بازترجمه ها بر اساس روابط قرابت و تعارض (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نظر به وفور بازترجمه ها در ایران و کمبود پژوهش ها در این حوزه، در این مطالعه ی کیفی و اکتشافی، به روش مقایسه ای و بااستفاده از تحلیل محتوا، بازترجمه های سه داستان کوتاه از مجموعه ی دوبلینی ها بررسی شد. چارچوب نظری این پژوهش بینامتنیت و روابط قرابت و تعارض است. هدف به طورخاص بررسی گرایش غالب بینامتنی میان بازترجمه ها بود. به علاوه، سعی شد باتوجه به ارتباطات بینامتنی بازترجمه ها صحت فرضیه ی برمان مبنی بر مبدأ-محوربودن بازترجمه ها و سیر تکاملی شان بررسی شود. پس از شناسایی موارد قرابت و تعارض بینامتنی، موردهایی که ماهیت یکسان داشتند در یک دسته گذاشته و کدگذاری شدند تا نمودهای قرابت و تعارض مشخص شود. بررسی ها نشان داد ارتباط میان ترجمه ی دوم و اول از هر دو نوع قرابت و تعارض است. قرابت بینامتنی خود را در تکرار همایندهای نامأنوس ترجمه های اول در ترجمه ی دوم نشان داد، و تعارض در قالب تصحیح اشکالات ترجمه های پیشین، افزودن حذفیات، حفظ لحن محاورات و تلطیف فرهنگی نمودیافت. ارتباط بینامتنی ترجمه ی سوم با ترجمه های پیشین از نوع تعارض بود، چراکه در ترجمه ی سوم گرایش به ایجاد اشکال در ترجمه ی بخش هایی از متن مشاهده شد. به علاوه، باتوجه به تلطیف فرهنگی در ترجمه ی دوم، گرایش به مقصد-محوربودن مشاهده شد و باتوجه به اشکالات موجود در ترجمه ی سوم، سیر تکاملی موردنظر برمان مشاهده نشد. ازآنجاکه روش اتخادی برای مقایسه ی متون در این مطالعه را می توان در دروس مقایسه ای ترجمه به کارگرفت، از این پژوهش می توان در امر آموزش ترجمه استفاده کرد. به علاوه، بخشی از نتایج این پژوهش می تواند گامی در جهت افزایش آگاهی میان متصدیان حوزه ی چاپ ونشر باشد و لزوم وضع قوانین بازدارنده و نظارت در حیطه ی نشر بازترجمه ها را بیش ازپیش آشکار کند.Investigating Filial and Dissident Intertextual Relationships between Retranslations: A Case Study
In this qualitative and exploratory study, applying a comparative approach through content analysis, the (re)translations of three short stories from Dubliners were investigated. The aim was to draw on filial and dissident intertextual relations and, thereby, to investigate the effect of the preceding translations on the subsequent ones. Moreover, attempts were made to test Berman’s retranslation hypothesis. After identifying filial and dissident cases, those with the same nature were categorized and coded to find the realization of filiation and dissidence. The findings revealed both filial and dissident relations between the second translation and the earlier ones. The fact that the inappropriate collocations of the first translation(s) found their way to the second translation served as evidence for the filial relationship. The salient instances of dissidence included correcting the wrong choices of the earlier ones, adding omissions, appropriating the level of formality in dialogues, and cultural toning down. However, the third translation revealed a dominantly dissident relationship with its predecessors as cases of wrong translation were observed. Considering that a tendency was observed in the second translation to tone down the cultural elements and that translational errors were found in the third translation, Berman’s idea as to source-orientedness and the revolutionary nature of retranslations was rejected. The present study bears pedagogical implications as the approach taken can be used in comparative translation courses. Besides, the findings are awareness-raising among policymakers in the publishing industry as they highlight the need for taking supervisory measures and enacting restrictive laws on retranslations.