نوع ادبیِ نقیضه حماسی و نمودهای آن در شعر فارسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
عظمت و شهرت شاهنامه، نه تنها بر رونق حماسه سرایی در ایران تأثیری انکارناشدنی داشته است، بلکه برخی شاعران را که توان اندکی برای حماسه سرایی داشته و یا در حضور شاهنامه هر آنچه را به گونه حماسه سروده تواند شد بی قدر و قیمت می دیده اند، بر آن داشته که به آمیختن حماسه با طنز و ساختن «نقیضه حماسی» رو بیاورند. بر این بنیاد، نقیضه حماسی به مثابه عنوان پیشنهادی ای برای این قبیل آثار، که با «حماسه استهزایی»(mock epic و Burlesque) در ادبیات اروپایی نیز شباهت ها و تفاوت-هایی دارد، یک نوع ادبی تواند بود که در آن، ساخت و سبک مطنطن و فاخر حماسه برای بیان موضوعات پیش پا افتاده، به گونه ای مطایبه آمیز و تمسخرآلود تقلید شده-باشد. با توجّه به اهمّیّت شناخت این آثار به مثابه مصادیق یک نوع ادبی، در جستار پیش رو که به روش توصیفی- تحلیلی فراهم آمده است، به مقایسه نقیضه حماسی با حماسه استهزایی یا برلسک در ادبیات اروپا و شناسایی مصادیق ایرانی آن پرداخته شده است. از جمله نتایج بحث آن است که اگرچه در قیاس با حماسه های استهزایی اروپایی، تقلیدهای مطایبه آلود و هجوآمیز در ادبیات فارسی ناتوان جلوه می کند، امّا باز نمونه هایی از نقیضه حماسی را می شود در آثار عبید زاکانی، بسحاق اطعمه، نظام قاری، نازکی همدانی، یغما جندقی و...، سراغ داد. نیز دور از انتظار نبود که با رواج شعر نو، نقیضه حماسی در شکلی نوین، رها از تنگناهای عروض و قافیه شعر سنّتی و رعایت تساوی طولی مصراع ها، احیا شود. بسته به فرم این نقیضه ها، می شود آن ها را از جمله «نقیضه حماسی نیمایی» نامید.Naqise-ye Hamasi as a Literary Genre And its examples in Persian Poetry
The greatness and fame of Shahnameh has not only had an undeniable effect on the wave of epic poetry in Iran and encourage poets to imitate Ferdowsi, but also it has caused some poets to have little ability to compose epics or In the presence of the Shahnameh, any other epic work was considered worthless by them, to mixing epic with humor and making “Naqise-ye Hamasi”. Based on it, Naqise-ye Hamasi as a suggested title for these works, which bears similarities and differences with mock-epic and burlesque in European literature, is a literary genre in which the supreme style of the epic is imitated to express trivial issues. The earliest examples of these artifacts can be seen in ancient Greece. By imitating the epic poems of ancient Greece and Rome, like Homer's Iliad and Odyssey and Virgilio's Eneida, in Europe in recent centuries prominent mock- epic Have been composed by Alexander Pope, Scarron, Trumbull and Barlow. However, in comparison with European mock-epics, funny epics in Persian literature are weak, but examples of Naqise-ye Hamasi Can be found in works of Obayd Zakani, Boshagh Atáme, Nezam Qari, Nazoki Hamedani, Yaqma Gandaghi etc. It was also natural that with the spread of new poetry in the last hundred years of Iran, Naqise-ye Hamasi be created in a new form. These parodies can be recognized as “Naqise-ye Hamasi Nimai” or “Naqise-ye Hamasi Azad”.
تبلیغات
