جنسیت در باستان شناسی و باستان شناسی جنسیتی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیشتر باستان شناسان تا میانه ی قرن بیستم، نیمی از گروه های انسانی یعنی؛ «زنان» و نقش های گوناگونی که در مسیر دگرگشت جوامع انسانی داشتند را نادیده گرفته بودند. زنان همچون مادرانِ محدود به حوزه ی خانگی درنظر گرفته می شدند. تقسیم کار جنسیتی و خانواده ی هسته ای همچون رویدادی طبیعی درنظر گرفته می شد و شکار مردان، شتاب دهنده ی نخستین، در دگرگشت انسان پنداشته می شد. جنبش های زنان در دهه ها ی 1960 و 1970، دیدگاه های دگرگونی از تحول جوامع انسانی را پدید آورد که بر نقش های زنان متمرکز شد. اگر در آغاز، فمینیست ها دغدغه ی جست وجوی زنان در منابع را داشتند، امروزه بسیار فراتر رفته و پنداشت ها از مفاهیم جهانیِ جنس، جنسیت و فردیت را به چالش می کشند. ولی بسیاری از باستان شناسان از برچسب فمینیست فاصله می گیرند و بر این باورند که پژوهش های جنسیتی دامنه ی گسترده تری از مقوله های جنسیتی را دربر می گیرد. در خاور نزدیک، پژوهش های جنسیتی از دهه ی 1990 به گونه ای جدی پی گرفته شد و همچنان نیاز به پژوهش ها با کاربست نگره ها و روش های نظام مند به روشنی احساس می شود. شوربختانه در باستان شناسی ایران، موضوع جنسیت و زنان تا اندازه ی زیادی نادیده گرفته شده است و پژوهش های انگشت شماری انجام شده است. در این نوشتار به بازگویی شکل گیری پژوهش های زنان و جنسیت در باستان شناسی می پردازیم. با وجود دامنه ی گسترده ای از رویکردها، هیچ نگره یا مکتب فکری واحدی به جایگاه برتری نرسیده است، و هنوز هم در بسیاری از پژوهش ها نگاه مرد محور جریان اصلی پژوهش را پیش می برند.Gender in Archaeology and Gender Archaeology
Most archaeologists, by the middle of the twentieth century, have been ignored half of the human groups, meaning women and the various roles they had in the evolution of human societies. Women’s movements in the 1960s and 1970s made way to an altered views of human societies evolution that focused on women’s roles. If in the beginning, the feminists had the dilemma of looking for women in the primary sources, today they could go on much beyond and challenge assumptions of universal notions such as sex, gender, and subjectivity. However, many archaeologists have distanced themselves from the feminist label, arguing that gender research covers a wider range of gender categories. In the Near East, gender research has been pursued seriously since the 1990s, albeit a clarified need for research using systematic theories and methodology. In Iranian archaeology, a handful of studies have been conducted on the subject of gender and women. In this article, the formation of research on women and gender archaeology have been recounted. Despite the wide range of approaches, no single theory or school of thought has risen to a position of preeminence, and the androcentric view still carry the mainstream research in many studies.
تبلیغات
