عوامل و مولفه های طراحی محیطی موثر در ایجاد مکان های خلاق شهری مطالعه موردی: کلانشهر اهواز (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در طول تاریخ آنچه موجب برداشتن گام های بلند، به سوی کامیابی و تغییرات مثبت در شیوه زیست انسان ها شده، برگرفته از اندیشه ای تکامل یافته یعنی خلاقیت بوده است. خلاقیت در تمام ابعاد زندگی انسان نقش اساسی داشته و آن را تحت تاثیر خود قرار می دهد. فضاهای شهری به عنوان محل پیوند نیروهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و .. در بروز خلاقیت جایگاه ویژه ای دارند. فضاهای شهری خلاق سرزندگی، پویایی، نشاط، جمعیت پذیری محیط شهری را به همراه داشته و زمینه بروز خلاقیت و نوآوری می باشند. اینکه فضاهای خلاق شهری چگونه فضاهایی هستند و شاخص ها و مولفه های طراحانه؛ موثر در طراحی اینگونه فضاها کدامند؟ مسئله اصلی پژوهش حاضر می باشد. در این راستا کلانشهر اهواز و فضاهای شهری به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. پژوهش حاضر کاربردی و روش انجام آن نیر توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 100 نفر از متخصصین، کارشناسان و صاحبنظران حوزه مطالعات شهری که با شهر اهواز آشنایی کاملی داشته و در این شهر مشغول به ارائه خدمات می باشند انتخاب گردید. از روش نمونه گیری طبقه ای و هدفمند جهت توزیع پرسشنامه های پژوهش استفاد شد. ضریب پایایی پرسشنامه براساس ضریب آلفای کرونباخ برابر 0.974 و در سطح عالی ارزیابی شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به کمک نرم افزار SPSS و  مدل تحلیل عاملی و آزمون کفایت نمونه بارتلت انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد 9 عامل به تنهایی قادرندبالغ بر 74درصد از واریانس کل را تبیین نمایند. از بین عوامل شناسایی شده دخیل دادن تاکید بر هویت سرمایه اجتماعی و برنامه ریزی فرهنگی در طراحی، تاکید بر ویژگی های طبیعی و فرهنگی در راستای برانگیختن خلاقیت و تاکید بر نمادسازی با محوریت گفتمان اجتماعی به تنهایی بالغ بر 49 درصد از واریانش کل عوامل طراحانه موثر در بروز خلاقیت مکانی را تبین می نمایند.