پژوهشی در واژگان خاصّ فرهنگ مصرّحهالأسماء (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مصرّحهالأسماء از فرهنگ های دوزبانه عربی به فارسی در قرن نهم هجری قمری است. این فرهنگ از نظر لغات، معانی و تلفّظ های خاص و کمیاب حائز اهمّیّت است. در این پژوهش بیش از صد نمونه از این نوع واژه ها، همراه با شواهد اندک شمار آن ها از متون دیگر، بر اساس داده های پیکره های زبانیِ قابل دسترس، با توضیحاتی چند، ارائه شده است. این لغات به ترتیب بر اساس شاذ بودن در متون کهن، دارا بودن تلفظ های کمیاب، داشتن معانی نادر، کاربرد ویژه آن ها در فرهنگ حاضر و تبعیت از فرهنگ های پیشین دسته بندی شده اند. یافته های این پژوهش در مصرّحهالأسماء نشان دهنده بسامد و کاربرد لغات خاص، دگرگونی های آوایی آن ها و تحوّلات زبانی در این قرن است. همچنین ضبط برخی از واژگان این فرهنگ می تواند به خوانش و ضبط درست لغات مبهم متون کهن دیگر کمک کند. در این پژوهش، بستر مناسبی برای محقّقان حوزه های لغت شناسی، معناشناسی، فرهنگ نویسی، سبک شناسی و واژه گزینی و ... فراهم آمده است