شناسایی و تحلیل عناصر مؤثر بر توسعه شهر خلاق در کلان شهرهای ایران(مطالعه موردی: کلان شهر تبریز) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه زیرساخت های موجود در شهرها و مخصوصاً کلان شهرها باید بتواند بسترهای جذابی برای جذب و پرورش استعدادها، نوآوری ها و ایده های شهروندان باشد. اهمیت شکل گیری شهرهای خلاق بدین جهت است که در دنیای رقابتی امروز، شهرهای بزرگ به عنوان محیط های تولید کننده ثروت و نوآوری محسوب می شوند. کلان شهر تبریز هم به عنوان یکی از شهرهای تاریخی ایران همواره منشأ تولید ثروت و فناوری بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش مؤلفه های مؤثر بر تحقق شهرهای خلاق در کلان شهر تبریز است. نوع تحقیق، کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری پیرسون و رگرسیون چندمتغیره و همچنین برای اولویت بندی مناطق شهری از نظر شاخص های شهر خلاق از مدل های ANP و تاپسیس استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، مناطق ده گانه تبریز و جمعیت ساکن در آن ها است. شاخص های تحقیق شامل 10 معیار با 16 زیرمعیار است. نتایج آزمون های آماری نشان داد که تمامی مؤلفه های شهر خلاق با میزان خلاقیت مناطق شهری تبریز همبستگی مثبت و معنادار در سطح 000/0 وجود دارد. نتایج آزمون پیرسون نشان داد که دو متغیر زیرساخت های خلاقیت و طبقه خلاق با 583/0 و 557/0 دارای بیشترین سطح معناداری با تحقق شهر خلاق بودند. نتایج حاصل از مدل ANP نشان داد که دو معیار ، شامل زیرساخت های خلاقیت و طبقه خلاق به ترتیب با امتیاز 398/0 و 269/0 از اهمیت بالاتری برخوردار هستند. بررسی وضعیت مناطق مختلف شهر از نظر شاخص های شهر خلاق نیز نشان داد که مناطق 1 و 2 به دلیل تمرکز زیرساخت های خلاق و طبقه خلاق مانند استادان، دانشجویان، نخبگان و پزشکان، از نظر شاخص های شهر خلاق شرایط مناسب تری دارند. در نتیجه، راهکارهایی مانند توسعه مراکز جذب نخبگان، حفظ طبقه خلاق و سرمایه گذاری متعادل در تمامی مناطق در راستای توسعه شهر تبریز بر پایه شاخص های شهر خلاق قابل توجه هستند.