نگاشت مدل نوآورانه ساختاری تفسیری اندازه گیری کیفیت پژوهش های آینده پژوهی

چکیده

آینده پژوهی به عنوان یک حوزه دانشیِ نوین و اثرگذار در تصمیم سازی از دانش های سیاست گذاری عمومی و علوم راهبردی متمایز است. به همین جهت، شناسایی دقیق پژوهش های این حوزه نیاز به معیارهای شفاف و روشنی دارد که در این پژوهش تاحدامکان به آن پرداخته شده است. پژوهش حاضر به دنبال استخراج عناصر اصلی کیفیت پژوهش های آینده پژوهی به منظور ارائه بستری اطمینان بخش برای ارزیابی کیفیت پژوهش های آینده پژوهی است. بعد از مطالعات اسنادی و بررسی پیشینه پژوهش در این حوزه، با ده نفر از خبرگان حقیقی و فعالان حوزه آینده پژوهی مصاحبه شد. در گام اول پژوهش، پس از مصاحبه با 10 نفر از افراد واجد شرایط و تحلیل و بررسی مصاحبه به روش تحلیل مضمون، 135 مضمون پایه استخراج شد که درنهایت ده مضمون سازمان دهنده نیز از آن مضامین پایه به دست آمد. در گام دوم پژوهش با استفاده از فن مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM)، با استفاده ازنرم افزار MATLAB، موقعیت، میزان اهمیت، اثرگذاری (نفوذ) و اثرپذیری (وابستگی) عناصر استخراج شده در پنج سطح ارائه شد که به کارگیری و شبکه سازی خبرگان، بیشترین نفوذ و خلق و تجویز آینده های بدیل و ایجاد معرفت بین الاذهانی، مشارکت دادن و کسب رضایت ذی نفعان، کم ترین نفوذ را داراست.