شعربافی در کاشان (تحلیلی بر فرآیند تاریخی، فعالیتها، مراحل و دستبافته های شعربافی) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در این مقاله، شعربافی به عنوان یکی از مهم ترین صنایع دستی ایران به ویژه در شهر کاشان مورد بررسی قرار گرفته است. شعربافی، جولایی یا پارچه بافی دارای قدمت تاریخی در ایران می باشد. در این میان، کاشان به عنوان مرکز بافت پارچه های ابریشمی و شعربافی معرفی گردیده و به موازات هنر قالیبافی و پس از آن، رایجترین حرفه در کاشان بوده است. با توجه به اهمیت شعربافی در تاریخ صنایع دستی و پارچهبافی ایران، در این مقاله، ضمن ارائه سابقه تاریخی شعربافی در شهر کاشان، ابتدا صنعت نوغان و تجارت ابریشم در کاشان قدیم تشریح گردیده و پس از آن، فعالیتهای متعدد شعربافی از جمله چلّه دوانی، رنگرزی، تابندی، شومالی و طرّاحی مورد بحث قرار گرفته است. علاوه بر آن، مراحل بافت پارچه در شعربافی مانند ماسورهپیچی، تنظیم قلنبکها، اشتی، موممالی، پوش، عملیات بافت و آهارکشی توضیح داده شده است. پس از آن، انواع دستبافته های شعربافی شامل ترمه، زری، مخملبافی و دارایی معرفی گردیده است. در بخش پایانی مقاله نیز، موقعیت شعربافی در شرایط امروزین بیان شده است.