تحلیل شاخص های مؤثر بر توسعه گردشگری کویر با تأکید بر گردشگری سلامت (مورد مطالعه: کویر مرنجاب) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

        بخش عظیمی از کشور ایران از مناطق بیابانی و کویری تشکیل شده است، درحالی که هیچ گونه زیرساخت گردشگری در این مناطق وجود ندارد. کویر مرنجاب به عنوان یک مقصد گردشگری، در جنوب، بندریگ و ریگ بلند در جنوب شرقی و پارک ملی کویر در غرب آن واقع شده اند. لذا،  هدف از این پژوهش تحلیل شاخص های مؤثر بر توسعه گردشگری کویر با تمرکز بر گردشگری سلامت در کویر مرنجاب است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی– تحلیلی در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است. در بخش کیفی، برای تدوین اولیه الگوی گردشگری سلامت در مقصد کویری ، تعداد 35 نفر از کارشناسان و متخصصان حوزه گردشگری  با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور بررسی روایی و پایایی کیفی ساختار الگوی توسعه گردشگری سلامت، از روش همسوسازی استفاده شده است. در راستای تدوین و آزمون الگوی توسعه ی ، از تحلیل مضمون و شبکه مضمون ها در 3 سطح مضمون های پایه، مضمون های سازمان دهندهو مضمون های فراگیر ، الگوی کیفی توسعه گردشگری سلامت در مقصد کویری طراحی شد. در بخش کمی نمونه شامل 170 نفر از متخصصان و صاحب نظران گردشگری است که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این بخش، از روش مدل معادلات ساختاری برای تعیین بار عاملی بین متغیرهای آشکار و مکنون استفاده شد. یافته ها نشان می دهند که متغیرهای اکولوژی، تحول کالبدی، تصویر ذهنی مقصد، تحقیق و توسعه، سیاست گذاری و مسئولیت پذیری اجتماعی از مؤلفه های اثرگذار توسعه گردشگری سلامت در یک مقصد کویری می باشند. به منظور نشان دادن میزان تأثیر هر یک از شاخص ها از تحلیل عاملی مرتبه اول و دوم استفاده شده است که نتایج نشان دهنده تائید کلیه شاخص های مدل می باشد. آنگاه، از ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین نوع و درجه رابطه یک متغیر کمی با متغیر کمی دیگر استفاده شد که نتایج بیانگر آن است که متغیر اکولوژی با متغیر تحقیق و توسعه (r= 0/506 و P< 0/001)، متغیر تحول کالبدی با متغیر تصویر ذهنی مقصد (r= 0/836 و P< 0/001)، متغیر تصویر ذهنی مقصد با متغیر سیاست گذاری (r= 0/797 و P< 0/001)، متغیر تحقیق و توسعه با متغیر سیاست گذاری (r= 0/882 و P< 0/001) و متغیر سیاست گذاری با مسئولیت پذیری اجتماعی (r= 0/807 و P< 0/001) بیشترین همبستگی را دارد و ارتباط بین تمام متغیرها با یکدیگر معنادار است.