نگرشی هندسی و مفهومی به زمینه های گره ده تند و کند هنر گره چینی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تزیینات اغلب بناهای شاخص دوره ی اسلامی، نقشی پررنگ با پشتوانه فلسفی مختص به خود را داشته است. گونه تزیین گره، نوعی منحصر به فرد در میان انواع تزیینات هندسی معماری اسلامی و سنتی ایران و شرق بوده است که خلق این میراث ماندگار از ترکیب تعدادی شکل بنیادی یا نقش مایه تشکیل می شوند. اولین مرحله ترسیم گره، بستن زمینه ی (قاب) گره است که نقش مایه ها با آن محدود می شوند. گره های هندسی در برخورد اول گیج کننده به نظر می رسند ولی با دقت بیشتر مشاهده می گردد که در پشت هر زمینه گره، منطقی هندسی و مفهومی ذاتی نهفته است. در این راستا این سوال مطرح می شود که چگونه می توان زمینه های جدیدی با اندیشه ای عرفانی و هندسه ای نامتقارن در مقابل زمینه های مرسوم خلق نمود. در این پژوهش، با تمرکز بر یکی از انواع گره (گره ده تند و کند)، منطق نظم هندسی در نقش مایه ها اثبات شده و زمینه های جدیدی با رویکرد هندسی و اندیشه ای عرفانی معرفی و ویژگی های هندسی آرایه های اسلامی از زاویه ای دیگر مورد بررسی  قرار می گیرد. برای تبیین یافته های این پژوهش، از روش  توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و گردآوری داده ها با بهره گیری از روش مطالعات اسنادی کتابخانه ای انجام شده است. همچنین، تحلیل داده ها که منتج به ارایه ی زمینه های جدید شده، با استفاده از روش استدلال منطقی انجام گرفته است.