تبیین اثرات جابجایی سکونتگاههای روستایی درمحدوده سدهای استان خوزستان با تأکید بر مخاطرات انسانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

ایجاد سدها سبب اشتغالزایی در بخش صنعت برای روستاییان، افزایش درآمدزایی و حضور فعّال روستاییان در فعّالیتهای غیرکشاورزی می شود، ولی در روستاهای پیرامونی، باعث مسائل عمده ای از جمله مهاجرتهای بی رویه، تغییر شغل روستاییان، کاهش تولید و بهره وری از منابع آب وخاک و به طورکلّی تخریب بسیاری از روستاها و مهاجرت اجباری روستاییان می گردند. لذا ضرورت دارد فعالیت سدسازی به عنوان یک عامل تاثیرگذار بیرونی که درعرصه فضایی تحولات ساختاری-کارکردی در محدوده مورد مطالعه موثر بوده است و زمینه های تحولی در ابعاد مختلف زندگی درناحیه مورد مطالعه ایجادکرده است، مورد بررسی قرارگیرد. لذا دراین تحقیق سعی گردیده بررسی گردد که چگونه سدسازی برخی کارکردهای اساسی این سکونتگاهها را که درنتیجه تولید فضای جدید باویژگیهای خاص درابعاد مکانی و فضایی به وجودآمده است راتغییرداده است. جامعه آماری 1587خانوارساکن درمحدوده سدهای استان خوزستان می باشد که ازبین آنها 10 روستا به روش نمونه گیری چند مرحله ای وبراساس موقعیت خاص جغرافیایی (دوری ونزدیکی به سد) و ملاک جمعیتی انتخاب گردیده اند. انتخاب وحجم نمونه براساس فرمول کوکران باخطای 05/0 برابربا209خانوار تعیین و برای اطمینان بیشترتعداد نمونه ها به 210نمونه ارتقایافته، ابزار پژوهش پرسشنامه می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزاز spss و آزمون ویلکاکسون استفاده شده است ونقشه ها ازطریق g.i.s تهیه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سدسازی دراستان خوزستان باعث ازبین بردن بعضی منابع درآمد و تغییر نظام معیشت، بیکاری ،اختلال در امور بهداشتی و سلامت، ازبین بردن آسایش عمومی، درگیریهای قومی ،افزایش جمعیت حاشیه نشین درشهرها،تغییرفرهنگ بومی، مهاجرت ناخواسته وسرگردانی عده زیادی از روستاییان حاشیه سدها شده است.