مقدمه: خطاهای بخش جراحی گوش- حلق و بینی طیف گسترده ای از خطاها را شامل می شود که اکثر آنها قابل پیشگیری می باشند، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ریسک های فرایندهای منتخب بخش جراحی گوش- حلق و بینی مرکز آموزشی- درمانی قائم مشهد با روش تحلیل حالات و اثرات خطای مراقبت سلامت انجام شد.
روش بررسی: در این پژوهش به صورت ترکیبی (کیفی اقدام پژوهی و کمی توصیفی- مقطعی(، حالات و اثرات خطای 5 فرایند پرریسک بخش جراحی گوش، حلق و بینی طبق پنج مرحله تبیین شده روش تحلیل حالات و اثرات خطای مراقبت سلامت (HFMEA: Health Failure Mode and Effects Analysis ) از سوی مرکز ملی ایمنی بیمار در سال1392 خورشیدی شناسایی و تحلیل شده است. برای ریشه یابی علل خطا، از مدل Eindhoven و برای تعیین راهکارهای بهبودی از «تئوری حل مساله به روش ابداعی»استفاده شد. برای تحلیل داده های کمی از آمار توصیفی (مجموع امتیازات) و برای تحلیل داده های کیفی از تحلیل محتوا و اجماع نظرات اعضای تیم به کمک نرم افزار Excell استفاده شد.
یافته ها: در 5 فرایند منتخب به وسیله «روش رای گیری با استفاده از رتبه بندی»، 22 فعالیت، 48 زیر فرایند 218 حالت خطای بالقوه با تکنیک HFMEA شناسایی شد و 8 حالت خطا (6/3درصد) به عنوان خطاهای با ریسک بالا شناسایی و به درخت تصمیم گیری منتقل شدند. 34/13 درصد از علل خطاهای پرریسک مربوط به عوامل فنی، 9/31 درصد مربوط به عوامل سازمانی، 32/45 درصد مربوط به عوامل انسانی و 6/7 درصد سایر علل بودند.
نتیجه گیری: «ایجاد و بازبینی خط مشی ها و روش اجرایی روشن و شفاف»، «مشارکت بیمار در روند درمان»، «مهندسی مجدد و پایش نحوه کار»، «آموزش توصیه ها و دستورالعمل ها» و «ارتقای ارتباطات بین بخش ها» به عنوان راهکارهای اجرایی برای بهینه سازی و بهبود کیفیت بخش جراحی گوش- حلق و بینی، در دستور کار قرار گرفت.