شناخت عوامل انسجام در زبان فارسی هدفی است برای دست یافتن به تبیین روشن و دقیقی از زبان فارسی معیار امروز و گونه های آن.در این مقاله، ابتدا توضیح کوتاهی-بر اساس نگرش هلیدی و حسن در کتاب انسجام در انگلیسی(1976)-درباره ی مفهوم های انسجام و رابطه های انسجامی، پیش انگاری و انواع آن، وصل های انسجامی و ابزارهای زبانی آن ارائه می دهیم.آن گاه، یکی از ابزارهای انسجام، یعنی ارجاع و گونه های آن را به طور کامل معرفی می کنیم.سپس، به روش و مراحل تجزیه و تحلیل متن اشاره می شود.در پایان، ابزارهای ارجاع به شکلی کدبندی شده برای بهره گیری عملی در تحلیل های کلامی عرضه می گردد.
