مطالب مرتبط با کلیدواژه

اقتصاد رفتاری


۲۱.

اثر سرمایه اجتماعی بر مشارکت افراد در فعالیت تیمی (رهیافت آزمایشگاهی مبتنی بر بازی های متوالی و همزمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدل سازی اقتصادی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 25-44

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی ها مطالعه آزمایشگاهی اقتصاد رفتاری سرمایه اجتماعی کار تیمی تصمیمات فردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۵۸۸
هدف این مقاله بررسی اثر سرمایه اجتماعی بر تصمیمات فردی در چارچوب کار تیمی در محیط آزمایشگاهی با کاربرد نظریه بازی ها از نوع اجرای بازی های متوالی و همزمان می باشد. این هدف بر اساس اهمیت نقش فعالیت های تیمی در راهبرد سیاست های سازمان ها و ارزیابی نقش عوامل تاثیرگذار شناختی چون سرمایه اجتماعی صورت پذیرفته است. به همین منظور، از جامعه مورد بررسی دانشجویان دانشگاه های یزد، 182 نمونه انتخاب و در مجموع، 2184 مشاهده جمع آوری شد. نتایج نشان داد افزایش سرمایه اجتماعی بازیکنان یک تیم منجر به افزایش تولید تیمی، درآمد تیمی و سود تیمی می شود. همچنین نتایج نشان داد افراد دارای سطح اجتماعی بالا تحت تأثیر پرداخت پاداش ها قرار نمی گیرند؛ در حالی که تغییر پاداش منجر به تغییر رفتار افراد دارای سطح اجتماعی متوسط و پایین می شود.
۲۲.

اثر هوش اخلاقی بر چرخش انگیزه ها در فعالیت تیمی: رهیافت اقتصاد آزمایشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و بودجه سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۴۲) 143-163

کلیدواژه‌ها: هوش اخلاقی چرخش انگیزه ها نظریه بازی ها تولید تیمی مطالعه آزمایشگاهی اقتصاد رفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۳۷۶
هوش اخلاقی از عوامل اثرگذار بر عملکرد افراد در فعالیت های تیمی است که می تواند به کاهش سطح چرخش انگیزه ها در میان اعضای تیم منجر شود. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا در محیطی آزمایشگاهی و با استفاده از بازی های همزمان و متوالی، به بررسی اثرهای هوش اخلاقی بر عملکرد افراد و رخداد چرخش انگیزه ها در میان اعضای تیم بپردازد. بنابراین، 182 نمونه از دانشجویان دانشگاه های یزد انتخاب شدند که هر کدام 12 بازی (6 بازی متوالی و 6 بازی همزمان) انجام دادند، که در مجموع 2184 مشاهده جمع آوری شد. نتایج به دست آمده در دو سطح فردی و گروهی طبقه بندی شدند؛ که نتایج سطح فردی نشان دهنده اثرگذار نبودن هوش اخلاقی بر چرخش انگیزه ها، و نتایج سطح گروهی حاکی از اثرگذاری هوش اخلاقی بر چرخش انگیزه هاست. در سطح تیمی نتایج نشان می دهد که ارتباط بین هوش اخلاقی و چرخش انگیزه ها معکوس است؛ بدین معنی که با افزایش هوش اخلاقی میزان چرخش انگیزه ها در فعالیت تیمی کاهش می یابد.
۲۳.

اثر کمک در فعالیت تیمی بر چرخش انگیزه های فردی: رهیافت اقتصاد آزمایشگاهی در قالب یک بازی پویا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اقتصادی سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۳) 175 - 208

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی ها رفتار کمک چرخش انگیزه ها مطالعه آزمایشگاهی اقتصاد رفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۴۰۷
هدف اصلی پژوهش، بررسی اثر رفتار «کمک» بر «چرخش انگیزه های فردی» است. در این راستا برای اندازه گیری متغیر «چرخش انگیزه های فردی» یک بازی پویای با اطلاعات کامل در محیط آزمایشگاهی برگزار شد. نمونه این بازی شامل 186 دانشجو از دانشگاه های یزد، میبد و مهریز بودند که به 62 تیم سه نفره تقسیم شدند.  همچنین برای سنجش متغیر «کمک»، پس از بازی از بازیکنان خواسته شد به صورت داوطلبانه و مخفی، درآمد حاصل از بازی را در یک امر خیر خرج کنند. در این چارچوب، بازیکنان می توانستند قسمتی از درآمد حاصل از بازی را یا برای «درمان کودکان سرطانی» و یا «پیشبرد تحقیق» اعطا کند. نتایج نشان داد که تیم های که دارای بازیکنانی با سطح مشارکت بیشتر داوطلبانه باشند، چرخش انگیزه های کمتری در میان اعضای آن تیم مشاهده خواهد شد.
۲۴.

بررسی آزمایشگاهی ارتباط میان دینداری و چرخش انگیزه ها در فعالیت های گروهی؛ رهیافت نظریه بازی ها در چارچوب اقتصاد رفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 41 - 68

کلیدواژه‌ها: دینداری چرخش انگیزه ها نظریه بازی ها تولید گروهی مطالعه آزمایشگاهی اقتصاد رفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۴۱۸
هدف مطالعه حاضر بررسی اثر عامل شناختی دینداری بر رخداد چرخش انگیزه ها در فعالیت های تیمی است. در این راستا از مبانی اقتصاد رفتاری استفاده و نمونه گیری نیز در چارچوب آزمایشگاه و با انجام بازی های متوالی و هم زمان که کامل، ایستا و پویا و تمام و ناتمام بودند، انجام شد. برای سنجش دینداری نیز از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نمونه های مورداستفاده در این مطالعه 182 داوطلب از دانشجویان دانشگاه یزد و دانشگاه آیت الله حائری میبد بودند که تمایل داشتند در این آزمایش مشارکت کنند. این نمونه ها در12 مرحله بازی (6 مرحله بازی هم زمان و 6 مرحله بازی متوالی) که شامل 2184 مشاهده می شد، مشارکت کرده و در ابتدای بازی وارد آزمایشگاه شده و دستورالعمل نوشته شده را دریافت می کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که در سطح عملکرد فردی، تصمیمات افراد با سطح دینداری آنان همبستگی نداشته و در هر صورت چرخش انگیزه ها رخ خواهد داد؛ اما در سطح تیمی و در بازی هم زمان نتایج حاکی از همبستگی دینداری برعملکرد افراد است.  
۲۵.

دین داری اسلامی و ترجیحات زمانی فردی، یک مطالعه آزمایشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۷۶ 181 - 211

کلیدواژه‌ها: اقتصاد آزمایشی اقتصاد رفتاری اقتصاد دین انتخاب بین زمانی ترجیحات زمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۴۵۴
هدف این پژوهش بررسی تأثیر دین داری اسلامی بر ترجیحات زمانی فردی است. برای این منظور، از روش آزمایشگاهی که امکان کنترل متغیر های مداخله گر را فراهم می آورد، استفاده شد. شیوه استخراج ترجیحات زمانی فردی، لیست قیمت چندگانه که در آن افراد در معرض انتخاب های چندگانه پولی قرار می گیرند، بود. تابع تنزیل مورد استفاده در این پژوهش، به منظور تخمین نرخ تنزیل، تابع هذلولی بود. برازش داده ها نشان داد که این نوع تنزیل دارای برازش خوبی است و با پژوهش های گذشته نیز سازگار است. به منظور سنجش دین داری، از پرسشنامه معتبر درون سو- برون سو آلپورت و راس و به منظور کنترل متغیر شخصیت از پرسشنامه هگزاکو استفاده شد. افراد مورد آزمایش 120 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه و پیام نور بودند. به منظور سنجش تأثیر دین داری بر ترجیحات زمانی از روش رگرسیون حداقل مربعات معمولی استفاده شد.  نتایج پژوهش نشان داد، دین داری درون سو، تأثیر منفی و معنادار و دین داری برون سو، تأثیر مثبت اما بی معنا بر نرخ تنزیل دارد. از بین انواع ابعاد شخصیت، تنها بُعد با وجدان بودن، بر روی نرخ تنزیل تأثیر معنادار دارد. به نظر می رسد سطح بالاتر دین داری درون سو از طریق افزایش خود کنترلی باعث افزایش صبر فرد دین دار و به تبع کاهش نرخ تنزیل می گردد.
۲۶.

نقد و بررسی کتاب دانش مالی رفتاری و مدیریت دارایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم آذر ۱۳۹۸ شماره ۹ (پیاپی ۷۳) 77-92
تعداد بازدید : ۷۷۵ تعداد دانلود : ۳۷۸
کتاب دانش مالی رفتاری و مدیریت دارایی نوشته میشل پمپین و ترجمه احمد بدری است که در آن تلاش شده است کاستی های رفتار سرمایه گذاری در مالی کلاسیک، که با محوریت انسان اقتصادی عقلانی مدل سازی شده است، با رویکرد روان شناختی نشان داده شود. مهم ترین مشخصه کتاب پررنگ بودن جنبه های کاربردی آن است و از این نظر می توان آن را به عنوان کتابچه راه نمای مشاوران سرمایه گذاری (که تخصص اصلی نویسنده کتاب است) نامید. بیش ترین بخش کتاب به معرفی بیست سوگیری رفتاری و شناختی سرمایه گذاران و ارائه آزمون ها و مطالعات موردی برای شناسایی این سوگیری ها اختصاص دارد. متن ترجمه نسبتاً روان است، اما کاستی هایی در زمینه علائم نگارشی دارد. مهم ترین اشکال در ترجمه کتاب انتخاب معادل های نامأنوس، بی معنا، و بعضاً نادرست است که خواننده را در فهم مراد نویسنده دچار سردرگمی می کند. هم چنین تأکید بر ابعاد عملیاتی نویسنده را از پرداختن نظام مند و منسجم به ابعاد نظری مالی رفتاری غافل کرده است. برخی برداشت های کاملاً نادرست از اقتصاد و مالی متعارف ارائه شده است که ازجمله می توان به برداشت نادرست از منحنی بی تفاوتی و ماهیت کار در اقتصاد، نادیده گرفتن مناقشات هنجاری درباره عقلانیت اقتصادی، تأکید بر روش های اثباتی و تجربی، و غفلت از سوگیری های اخلاقی و هنجاری اشاره کرد.
۲۷.

نقد کتاب اقتصاد فقیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم آذر ۱۳۹۸ شماره ۹ (پیاپی ۷۳) 237-253
تعداد بازدید : ۳۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۱۷
کتاب اقتصاد فقیر به تحلیل رفتارهای اقتصادی فقرا می پردازد و کاربرد اقتصاد رفتاری در اقتصاد فقر و توسعه است و به دنبال آن است که ازطریق رویکرد مبتنی بر شواهد با شناخت انگیزه و رفتار فقرا به مبارزه با فقر بپردازد. کتاب مسئله مند است و به دنبال ارائه راه حل بدیع برای هشت موضوع: گرسنگی، سلامت، مدرسه رفتن، جمعیت، ریسک، وام، پس انداز، و کارآفرینی فقرا با استفاده از آزمایش های کنترل تصادفی است. به رغم آن که کتاب روش نوینی برای مبارزه با فقر ارائه کرده است، ارزیابی کتاب نشان می دهد که به محدودیت های روش آزمایش کنترل تصادفی توجه نشده است. بهبود عملکرد فقرا بدون اصلاحات نهادی تأثیر محدودی دارد، به ویژه اگر در دام فقر گرفتار شده باشند. برای هشت موضوع بحث شده نتیجه گیری و پیش نهاد ادامه بررسی ارائه نشده است. با اقدامات مارجینال که این کتاب برای بهبود زندگی فقرا مطرح می کند، نمی توان مشکل فقر حدود دو میلیارد نفر در جهان را حل کرد. تجربه کشورهای موفق در کاهش فقر با استفاده از این روش ارائه نشده است. از تأثیر فرهنگ بر انگیزه و رفتار فقرا بحثی نشده است، درحالی که فقیران از باورها و هنجارهای فرهنگی تأثیر زیادی می پذیرند.
۲۸.

بررسی عقلانیت اقتصاد رفتاری در حسابداری ذهنی با مطالعه اقتصاد آزمایشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ها و سیاست های اقتصادی سال بیست و هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۹۵ 137-180

کلیدواژه‌ها: عقلانیت اقتصادی اقتصاد رفتاری حسابداری ذهنی انتخاب عقلانی اقتصاد آزمایشگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۳۱۸
هدف از این پژوهش بررسی عقلانیت اقتصاد رفتاری در حسابداری ذهنی با مطالعه اقتصاد آزمایشگاهی می باشد. بدون تردید انسان اقتصادی که ویژگی بنادین آن عقلانیت است، نقطه آغاز تحلیل های اقتصادی است. در اقتصاد متعارف فرض عقلانیت سنگ بنا و پیش فرض اصلی تمام نظریه های اقتصادی را تشکیل می دهد. اما، منتقدان عقلانیت اقتصادی استدلال می کنند که عاملان اقتصادی گاهی از خود رفتارهای غیرعقلانی بروز می دهند که می تواند به دلیل قابلیت های ذهنی محدود باشد. اقتصاد رفتاری که عموما برپایه طیقه بندی های انتزاعی شکل گرفته است به چارچوب های کلی حسابداری ذهنی پرداخته است. در این پژوهش با فراهم کردن یک محیط آزمایشگاهی و استفاده از سی بازیگر، یک آزمایش اقتصادی طراحی شد. اقتصاد آزمایشگاهی با استفاده از آزمایشات کنترل شده به ارزیابی فرضیات و نظریات رفتاری می پردازد. نتایج بیانگر آن است که بین عقلانیت رفتار اقتصادی و حسابداری ذهنی رابطه معناداری وجود دارد. این پژوهش بیان می کند که تنها با فرض عقلانیت و بدون در نظر گرفتن سایر عوامل به ویژه محدودیت های رفتاری تصمیم گیرندگان نمی توان تحلیل واقع گرایانه ای از رفتارهای مالی افراد ارائه نمود. با توجه به تعداد معدود پژوهش هایی که در زمینه اقتصاد رفتاری صورت گرفته است، پژوهش حاضر می تواند باعث شناخت بهتر رفتارهای مالی با منشا حسابداری ذهنی شود.
۲۹.

واکاوی اقتصاد رفتاری در آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال بیستم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۸۰ 25 - 50

کلیدواژه‌ها: اقتصاد رفتاری تلنگر اقتصاد اسلامی سوگیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۳۸۹
رفتار اجتماعی روزمره انسان ها، همواره با تصمیمات اخلاقی همچون کمک مالی و انسانی به یک نیازمند، رعایت انصاف، رعایت حقوق دیگران بدون وجود قوانین منع کننده و … همراه بوده است. این اعمال گویای رفتاری است که با نظریه اقتصاد متعارف همخوانی ندارد و در چارچوب نظریه جدید اقتصاد رفتاری قابل توجیه است. بر اساس این نظریه در پژوهش حاضر تلاش می شود با استخراج آیاتی از  قرآن نشان داده شود که تصمیمات فردی انسان ها در اغلب موارد عقلایی نمی باشد و همواره مصادیقی از کج رفتاری در تصمیمات افراد در چارچوب اقتصاد اسلامی وجود دارد.با بررسی آیات استخراج شده از قرآن کریم شش مورد از مهم ترین عوامل «انگار بی ربط» که تعیین کننده اقتصاد رفتاری هستند استخراج گردید این شش مورد عبارت اند از: عقلانیت محدود،سوگیری به حال، اثر مالکیت، سوگیری پس گویی، جان آماری و جان شناخته شده و خویشتن داری محدود. نتایج نشان می دهد که محدودیت های اسلام از قبیل باورهای شرعی و اعتقادات مذهبی و ...  ایجاب می کند که تصمیمات انسان از عقلانیت محض فاصله گرفته و انسان ها بیشتر به صورت انسان عادی رفتار می کنند تا انسان اقتصادی و این همان مفهوم وجود کج رفتاری در رفتار انسان هاست.
۳۰.

تبیین قرآنی مدل وابستگی به منابع؛ تحلیل رفتاری بحران ناشی از ریزش بورس تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال بیستم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۸۰ 81 - 106

کلیدواژه‌ها: اقتصاد رفتاری مدیریت قرآنی مدل رفتاری وابستگی به منابع روان شناسی بازار سرمایه بورس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۱۳
این نوشتار پیش از ریزش بورس تهران در تابستان 1399 و با رویکرد تحلیل علمی و برخورد اصولی به واکنش های احتمالی فعالان بورس نگارش شده است. مسئله اصلی این نوشتار آن است که برای تحلیل اصولی رفتار انسان ها نیاز است از مدل های رفتاری قابل اتکا استفاده شود و این در حالی است که در منابع علمی مرتبط اذعان شده که با کمبود مدل های رفتاری معتبر مواجه اند؛ بنابراین این نوشتار، مدل وابستگی به منابع را مطابق با شاخص های معتبر نظری از قرآن شناسایی می کند. این مدل بیان می کند شدید یا ضعیف بودن نگرانی انسان ها در هنگام کاهش منابعشان، بیش از آنکه به مقدار اموال موجود و یا دارایی های ازدست رفته ایشان مربوط باشد به میزان اتکای ذهنی شان بر آن منابع وابسته است؛ یعنی هرچه حساسیت های افراد معطوف به منابع با تنوع کمتری باشد، وابستگی شان به منابع بیشتر است و فارغ از اینکه افراد چقدر ثروتمندند یا در اینجا فعالان بورس چقدر قبلاً سود کرده اند اگر به منبع مادی مشخصی وابسته شده باشند کوچک ترین کاهشی در آن منبع، ایشان را بی نهایت برآشفته خواهد کرد. بر اساس این مدل می توان در کنار راهکارِ تنوع بخشی به منابع مادی از جایگزین های معنوی یا روانی نیز استفاده کرد تا اتکای ذهنیِ سرمایه گذاران به بورسِ فعلی تعدیل شود و واکنش های شدید ناشی از احساس ترس و درماندگی مدیریت پذیر گردد. مدل وابستگی به منابع به وسیله «روش تحلیل محتوای کیفی انطباق یافته با متن قرآن کریم» کشف شده و به صورت استدلالی مراحل دستیابی به آن بیان گردیده، سپس با روابط ریاضی و نمودارهای ترسیمی ارائه شده است.
۳۱.

آسیب شناسی اقتصاد رفتاری اولیای دانش آموزان مدارس ابتدایی هیئت امنایی ناحیه یک اردبیل با استفاده از نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهبری آموزشی کاربردی سال اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 45 - 54

کلیدواژه‌ها: اقتصاد رفتاری مدارس هیات امنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۴۳۷
این پژوهش با هدف تأثیر اقتصاد رفتاری اولیای دانش آموزانی که فرزندان خود را از مدارس عادی به مدارس ابتدایی هیأت امنایی انتقال داده اند انجام شده است. برای گرد آوری داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی 15 نفر انتخاب و با این افراد مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. از اطلاعات گرد آوری شده در مصاحبه ها ، بر اساس فرآیند نظریه داده بنیاد ، طی مراحل سه گانه کدگذاری داده بنیاد (باز ، محوری و انتخابی) به ترتیب 101 کد باز ، 44 مفهوم و 23 مقوله مقوله استخراج گردید. در مرحله نهایی نیز مقولات در ذیل مؤلفه های اساسی نظریه داده بنیاد ( شرایط علی ، محوری ، مداخله ای ، راهبردی و پی آمدی ) قرار گرفتند و نهایتا مدل نهایی پژوهش شکل گرفت که نبود نیروی انسانی کافی و کمبود تجهیزات به عنوان مقوله های زمینه ای مشخص شدند و در پایان مشخص شد در صورت ایجاد شرایط و امکانات مناسب پیامدهایی مانند گسترش عدالت آموزشی ، مشارکت همه جانبه اولیا در مدارس ، افزایش کارایی مدارس ، جلوگیری از تراکم دانش آموزان در مدارس و بالابردن اعتماد اجتماعی به مدارس را به دنبال خواهد داشت.
۳۲.

تلنگرهایی برای جلب مشارکت نیکوکاران در تأمین مالی مؤسسات، بنیادهای خیریه و سازمان های مردم نهاد (سمن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست نامه علم و فناوری دوره دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۳) 5 - 20
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۲۴۸
در سال های اخیر سازمان های مردم نهاد و نیکوکاری بسیاری در کشور تأسیس شده اند. این موضوع سبب ایجاد رقابت میان آن ها برای جذب منابع شده است. با وجود اینکه ایران از نظر شاخص های نیکوکاری جزو ۳۰ کشور نخست به شمار می آید، اما بهره گیری از شیوه های سنتی تأمین مالی سبب شده است که از این ظرفیت به درستی استفاده نشود. بررسی ها نشان می دهد که به کارگیری یافته های اقتصاد رفتاری که تلنگر نام دارد، می تواند آثار درخور توجهی در افزایش مشارکت های خیرخواهانه داشته باشد. ازاین رو، در پژوهش حاضر سه تلنگر پرکاربرد شامل «ساده سازی»، «ارائه بازخورد» و «استفاده از هنجارها» معرفی و کاربردهای آن در ایران نیز بیان شده است تا علاوه بر بیشتر شدن پرداخت های نیکوکارانه، این کمک ها استمرار یابند. تلنگرهای گفته شده بر جلب مشارکت حامیان تکانشی، که عمدتاً کمک های کوچکی می کنند، تأکید دارد. این گروه از حامیان، بیشتر بر پایه شکل گیری احساسات لحظه ای کمک می کنند. در مقابل خیران کنکاشگر هستند که پس از تحقیق بسیار حمایت می کنند و بیشتر نیکوکاران بزرگ را شامل می شوند؛ هرچند که این تلنگرها به حامیان بزرگ نیز تعمیم می یابد.
۳۳.

تأثیر فقر ذهنی بر عملکرد نیروی کار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های کاربردی اقتصاد سال هشتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 165 - 184

کلیدواژه‌ها: اقتصاد رفتاری عملکرد نیروی کار فقر ذهنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۹۴
پژوهش حاضر با استفاده از یک پرسشنامه ابداعی به بررسی اثر فقر ذهنی بر عملکرد نیروی انسانی در یک نمونه ی ایرانی می پردازد. شواهد اقتصاد رفتاری نشان می دهد که فقر ذهنی به معنی کاهش ظرفیت شناختی در اثر دغدغه های مالی و کمبود به صورت کلی بر عملکرد افراد تأثیر می گذارد. پرسشنامه ابداعی که در دو زمان ابتدا و انتهای یک ماه در میان افراد یکسانی توزیع و تکمیل شده است، امکان ایجاد برون زای فقر ذهنی از طریق زمان را فراهم کرده است. فرض شده است که افراد حقوق بگیر در انتهای ماه بواسطه مصرف اکثر درآمد، با احتمال بیشتری دچار فقر ذهنی می شوند.بنابراین انتظار می رود که این افراد در انتهای ماه عملکرد شناختی ضعیف تری داشته باشند. داده های مربوط به عملکرد افراد در آزمونآی کیو، آزمون شناختی فردریک و سؤالات ریاضی ساده از طریق پرسشنامه گردآوری شده است. پرسشنامه در میان 161 نفر از کارمندان دولتی منتخب در دو نوبت؛ اول ماه بعد از دریافت حقوق و آخر ماه قبل از دریافت حقوق، توزیع شده است.یافته ها حاکی از آن است که رابطه منفی و معناداری بین فقر ذهنی و عملکرد نیروی کار وجود دارد.
۳۴.

نقد کتاب مبانی اقتصاد و مالی رفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۱ تیر ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۹۲) 45-64
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۲۱
کتاب مبانی اقتصاد و مالی رفتاری توسط علی سعیدی و سید محمدجواد فرهانیان در سال 1391 تألیف و در سال 1394 تجدید چاپ شده است. کتاب طیف وسیعی از موضوعات مطرح در اقتصاد و مالی رفتاری را پوشش می دهد، اما میان مطالب ارائه شده اتصال منطقی وجود ندارد و ایده های خرد در یک بستر کلان قرار نگرفته اند. نویسندگان نه ابعاد نظری اقتصاد و مالی رفتاری را به صورت منسجم و نظام مند ارائه کرده اند و نه ابعاد کاربردی آن را. علاوه بر این، حجم مطالب ترجمه شده از انگلیسی بسیار زیاد است. نویسندگان بدون اینکه ثابت کرده باشند که افزایش اطلاعات باعث تغییر رفتار می شود، پس از فراهم کردن فهرستی از انواع سوگیری ها، تجویزهایی برای مقابله با آن ها ارائه کرده اند که با ماهیت رویکرد شاهدمحور در اقتصاد و مالی رفتاری سازگار نیست. وجود برخی برداشت های شخصی و اثبات نشده در کتاب به سادگی غیرعلمی است و اعتبار اقتصاد و مالی رفتاری را خدشه دار می کند.
۳۵.

نقد کتاب مبانی اقتصاد رفتاری: تصمیم گیری فردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۱ تیر ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۹۲) 135-153
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۲۸۹
به رغم اینکه سابقه مطالعات رفتاری در دانش اقتصاد به بیش از یک قرن می رسد، در سال های اخیر آثار پژوهشی متعددی در زمینه اقتصاد رفتاری به زبان فارسی انتشار یافته که نشان دهنده اقبال پژوهشگران به این حوزه است. کتاب مبانی اقتصاد رفتاری تصمیم گیری فردی یکی از این آثار است که در این مقاله به معرفی و نقد آن پرداخته ام. تمرکز اصلی کتاب بر تصمیم گیری فردی است و در این زمینه، ضمن طرح مدل های نئوکلاسیک انتخاب فردی، نظریات اقتصاد رفتاری از منابع متعدد و معتبر آورده شده است. بااین حال، بخش زیادی از کتاب به طرح مدل های نئوکلاسیک اختصاص یافته و از موضوع اصلی کتاب دور شده است. همچنین به دلیل ترجمه ای بودن مطالب، کتاب فاقد مضمون و ایده محوری است و افزوده علمی خاصی ناظر به مسائل رفتاری به ویژه در ارتباط با اقتصاد ایران در آن وجود ندارد. برخلاف عنوان کتاب، مباحث مبنایی در کتاب کمتر به چشم می خورد. اگرچه نویسنده به تبع برخی از متأخران اقتصاد رفتاری، تأکید می کند که اقتصاد رفتاری به هیچ وجه درتعارض با اقتصاد نئوکلاسیک نیست، آثار بسیاری از متفکران رفتاری حاوی انتقادهایی زیربنایی به مفروضات، روش ها و سیاست های پیشنهادی نئوکلاسیک است و از این نظر نمی توان به راحتی اقتصاد رفتاری را صرفاً مکمل اقتصاد نئوکلاسیک دانست. این کتاب می تواند به عنوان منبع کمکی برای اقتصاد خرد و اقتصاد رفتاری معرفی شود.
۳۶.

ارزیابی مدل های سنجش فرار مالیاتی از اقتصاد نئوکلاسیک تا اقتصاد رفتاری: رهیافت تحلیل سلسله مراتبی در اقتصاد ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و بودجه سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۵۲) 141-116

کلیدواژه‌ها: فرار مالیاتی اقتصاد نئوکلاسیک اقتصاد رفتاری تحلیل سلسله مراتبی سیاستگذاری مالیاتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۶۴
مالیات به عنوان مهم ترین منبع درآمدی دولت ها و یکی از ابزارهای سیاستی در سیاستگذاری های توسعه نقش کلیدی ایفا می نماید. در این پژوهش، تکامل مدل های مختلف فرار مالیاتی از رویکرد نئوکلاسیک تا اقتصاد رفتاری و سیر تکاملی مدل ها و چالش ها و نتایج تجربی به دست آمده از این مدل ها مورد بررسی قرار گرفته و پیش فرض متغیرهای موثر بر فرار مالیاتی در هر یک از مدل ها استخراج و تحلیل شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی با توجه به نظرات متخصصان حوزه مالیاتی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در مدل های مختلف رتبه بندی می شود تا مشخص شود که مدل بهتر برای توضیح و سنجش عوامل موثر بر فرار مالیاتی در ایران کدام است. نتایج نشان می دهد که عدم ثبات ترجیحات، زیان گریزی، و ابهام گریزی از عوامل اصلی تاثیرگذار بر فرار مالیاتی هستند. همچنین، پیش فرض رفتاری عقلایی و سازگاری رفتاری کم ترین درجه توضیح دهندگی فرار مالیاتی را در ایران دارد. بر ا ساس نتایج به دست آمده، در تحلیل و سنجش فرار مالیاتی در ایران نیاز به اصلاح پارادایم به سمت مدل های اقتصاد رفتاری است.
۳۷.

مفهوم رفتار عقلایی و مسئله یادگیری از خطا در اقتصاد نئوکلاسیک: با نگاهی به نقدهای مکتب اتریشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و بودجه سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۵۲) 205-169

کلیدواژه‌ها: اقتصاد نئوکلاسیکی رفتار عقلایی اقتصاد رفتاری باز بودن به نقد یادگیری از خطا تعادل عمومی مکتب اتریشی کارل پوپر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۲۳
مفهوم رفتار عقلایی برای علم اقتصاد و توضیح آن درباره سازوکار (مکانیسم) بازار و تعادل عمومی اهمیت اساسی دارد. از سوی دیگر، بین محدودیت عقلانیت و ایده یادگیری از خطا ارتباط منطقی وجود دارد. این مقاله با توضیح مفهوم رفتار عقلایی در اقتصاد نئوکلاسیکی و ارتباط آن با فرضیه انتظارات عقلایی به دو پرسش پاسخ می دهد: آیا یادگیری از خطا نقشی در مفهوم نئوکلاسیکی رفتار عقلایی دارد؟ اگر نه ، آیا ایده یادگیری از خطا می تواند کمکی به توسعه مفهوم رفتار عقلایی در علم اقتصاد کند؟ برای پاسخ به این پرسش ها، معنای انتخاب عقلایی که در اقتصاد نئوکلاسیکی طرح شده و نقدهایی که بر آن توسط نظریه های انتخاب تحت شرایط نااطمینانی و اقتصاد رفتاری وارد شده است، مورد بررسی قرار می گیرند. سپس، استفاده عقلایی از اطلاعات و ارتباط آن با مفهوم رفتار عقلایی مطرح می شود و مسئله یادگیری از خطا در این چارچوب مورد واکاوی قرار می گیرد. در نهایت، نظریه عقلانیت پوپر به عنوان «باز بودن به نقد» و یادگیری از خطا در قالب حدس و ابطال مطرح می گردد و از نقدهای دو اقتصاددان اتریشی، یعنی هایک و کریزنز، درباره مفهوم نئوکلاسیکی رفتار عقلایی برای تفهیم این مطلب که نظریه عقلانیت پوپر می تواند معنای رفتار عقلایی را در علم اقتصاد توسعه دهد، بهره گرفته می شود.
۳۸.

تصمیم گیری مجرمان از منظر اقتصاد رفتاری و دلالت های آن در سیاست گذاری کیفری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوقی دادگستری سال هشتاد و پنجم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۱۵ 21 - 44

کلیدواژه‌ها: اقتصاد رفتاری تصمیم گیری مجرمان قواعد اکتشافی سوگیری های شناختی ادراک شدت و قطعیت مجازات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۲۶۰
اقتصاد رفتاری، شاخه ای در علم اقتصاد است که به دنبال تعدیل فرضیات اقتصاد نئوکلاسیک با استفاده از یافته های سایر علوم و به ویژه روان شناسی است. اقتصاد رفتاری تأکید می کند که انسان ها برای پردازش اطلاعات از فرایندهایی استفاده می کنند که سبب می شود تصمیم های اتخاذی آن ها چنان که در اقتصاد متعارف فرض می شود همواره در راستای حداکثرسازی منافع مورد انتظار و حداقل سازی هزینه های مورد انتظار نباشند. نتایج این مقاله که به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است نشان می دهند که از منظر اقتصاد رفتاری، عواملی بر تصمیم گیری مجرمان برای ارتکاب جرم مؤثر هستند که هر یک به نحوی با جمع آوری اطلاعات برای ارتکاب جرم و ارزیابی مجرمان از قطعیت و شدت مجازات ها مرتبط هستند. به علت وجود همین عوامل است که نمی توان همواره قائل به صحت این فرض بود که افزایش شدت و قطعیت مجازات ها سبب کاهش میزان جرایم می شود. فرایند تصمیم گیری و انتخاب مجرمان و ادراک آن ها از شدت و قطعیت مجازات از منظر اقتصاد رفتاری، نیازمند توجه به جزئیاتی است که عموماً مورد توجه سیاست گذاران کیفری قرار نمی گیرند. به نظر می رسد مدنظر قرار دادن این موارد می تواند به افزایش کارآیی سیاست های اتخاذی برای مقابله با جرم کمک کند و در توضیح مواردی که سیاست های اتخاذی در مقابله با جرایم مؤثر نبوده یا تأثیرگذاری کمتری داشته اند، مفید باشد.
۳۹.

نقد و ارزیابی کتاب سیاستگذاری و انتخاب: اقتصاد بخش عمومی از دریچه اقتصاد رفتاری

نویسنده:
منبع: نقدنامه اقتصاد سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 27-40

کلیدواژه‌ها: سیاستگذاری رفتاری اقتصاد بخش عمومی اقتصاد رفتاری روانشناسی اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
کتاب «سیاستگذاری و انتخاب: اقتصاد بخش عمومی از دریچه اقتصاد رفتاری» اولین کتابی است که به طور منسجم به حوزه بین رشته ای اقتصادرفتاریِ بخش عمومی پرداخته است. کتاب مذکور در سال 2011 به چاپ رسیده و در سال 1392(2015) به همت مصطفی نصراصفهانی به فارسی برگردان شده و سپس در سال 1396 توسط انتشارات و مرکز اسناد سازمان برنامه و بودجه به چاپ رسید. نویسنده اصلی کتاب سندیل مولایناتان چند سال بعد یعنی در سال 2020 به واسطه کار هایش در حوزه اقتصاد رفتاری جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد. انتظار می رود کتاب مذکور توانسته باشد چارچوبی برای استفاده بهتر از روانشناسی جدید و یافته های پراکنده اقتصاد آزمایشگاهی در اقتصادبخش عمومی، که در واقع مستلزم ادغام دو حوزه علمی است، ارایه کند. ترجمه کتاب کاری بدیع و بسیار ارزشمند است و باید مورد توجه بیشتر سیاستگذاران در حوزه اجرا و اقتصاددانان ایرانی در حوزه علمی قرار بگیرد. در ادامه، نقد و بررسی کتاب از جنبه های مختلف محتوایی و شکلی و همچنین نقد و بررسی ترجمه ارائه شده است.
۴۰.

نقد و ارزیابی کتاب روانشناسی مالی؛ چگونه بدترین دشمن خود نباشیم

نویسنده:
منبع: نقدنامه اقتصاد سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 71-78

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مالی اقتصاد رفتاری سرمایه گذاری مدیریت مالی رفتاری روانشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۴۴
در این کتاب چالش های رفتاری و خطاهای ذهنی متداول برای سرمایه گذاران مطرح شده اند و نویسنده سعی کرده در هر بخش راهبردها و راهکارهایی را برای مبارزه افراد با عادت های نامطلوب ارائه دهد. دنیای مالی طی سالیان گوناگون از پارادایم سنتی مالی به سمت رویکردهای جدیدی مانند مالی رفتاری یا مالی عصبی حرکت کرده است. در پارادایم سنتی مالی، سرمایه گذاران منطقی عمل می کنند، بازارها کارا هستند، نظریه پرتفوی میانگین-واریانس برقرار است و بازده بر اساس ریسک تعیین می شود. در مقابل، رویکرد مالی رفتاری، دیدگاه کاربردی تری در درک رفتار انسان ها به کار می گیرد و سعی می نماید مسائل روانشناسی و جامعه شناختی را بیشتر در تحلیل ها وارد نماید. در واقع در رویکرد مالی رفتاری، انسان ها، «عادی»، بازارها، «غیرکارا» و نظریه «پرتفوی رفتاری» برقرار است و ریسک تنها عامل تعیین کننده بازده به شمار نمی آید. کتاب فوق الذکر در حوزه مالی و سرمایه گذاری و با نگاه به رویکرد جدید دانش مالی یعنی مالی رفتاری تألیف شده است. هرچند در کتاب ایده نوآورانه آن چنانی مطرح نشده است، ولی با توجه به نوپا بودن مباحث مالی رفتاری در فضای سرمایه گذاری و وجود چالش های مربوط به تصمیم گیری سرمایه گذاران در عمل، به طور کلی کتاب مذکور می تواند به عنوان منبعی برای سرمایه گذارانی که تمایل دارند درباره ویژگی های رفتاری و خطاهای رایج در تصمیمات خود بهتر بدانند مفید واقع شود.